How not to be ignorant about the world | Hans and Ola Rosling

Tłumaczenie: Arina Tamborska Korekta: Rysia Wand

Hans Rosling: I'm going to ask you

Hans Rosling: Zadam wam

three multiple choice questions.

trzy pytania typu A, B, C.

Use this device. Use this device to answer.

Użyjcie tego pilota, żeby odpowiedzieć.

The first question is, how did the number

Po pierwsze: jak zmieniła się liczba

of deaths per year

rocznych zgonów z powodu

from natural disaster,

katastrof naturalnych.

how did that change during the last century?

Jak zmieniła się w ostatnim stuleciu?

Did it more than double,

Wzrosła ponad dwukrotnie,

did it remain about the same in the world as a whole,

pozostała taka sama, biorąc pod uwagę cały świat,

or did it decrease to less than half?

czy spadła poniżej połowy?

Please answer A, B or C.

Proszę odpowiedzieć A, B lub C.

I see lots of answers. This is much faster than I do it at universities.

Widzę mnóstwo odpowiedzi. Znacznie szybciej niż na uniwersytetach.

They are so slow. They keep thinking, thinking, thinking.

Oni są tacy powolni. Wciąż tylko myślą, myślą, myślą.

Oh, very, very good.

O, bardzo, bardzo dobrze.

And we go to the next question.

Przejdźmy do następnego pytania.

So how long did women 30 years old

Ile lat przeciętna, trzydziestoletnia kobieta

in the world go to school:

chodziła do szkoły:

seven years, five years or three years?

7 lat, 5 lat czy 3 lata?

A, B or C? Please answer.

A, B czy C? Proszę odpowiedzieć.

And we go to the next question.

Przechodzimy do następnego pytania.

In the last 20 years, how did the percentage

Jak, w ostatnich 20 latach, zmienił się

of people in the world

odsetek ludzi na świecie,

who live in extreme poverty change?

żyjących w skrajnym ubóstwie?

Extreme poverty — not having enough food for the day.

Skrajne ubóstwo - za mało jedzenia na dzień.

Did it almost double,

Czy: odsetek wzrósł prawie dwa razy,

did it remain more or less the same,

właściwie się nie zmienił,

or did it halve?

czy zmniejszył się o połowę?

A, B or C?

A, B czy C?

Now, answers.

A teraz odpowiedzi.

You see,

Na tym grafie widzicie

deaths from natural disasters in the world,

zgony podczas katastrof naturalnych

you can see it from this graph here,

na świecie

from 1900 to 2000.

od 1900 do 2000 r.

In 1900, there was about half a million people

W 1900 r. pół miliona ludzi

who died every year from natural disasters:

umierało co roku w katastrofach naturalnych,

floods, earthquakes, volcanic eruption, whatever, droughts.

powodziach, trzęsieniach ziemi, erupcjach wulkanów, suszach.

And then, how did that change?

Jak to się potem zmieniło?

Gapminder asked the public in Sweden.

Gapminder zapytał ludzi w Szwecji.

This is how they answered.

Oto jak odpowiedzieli.

The Swedish public answered like this:

Szwedzi odpowiedzieli tak:

Fifty percent thought it had doubled,

50% - że liczba się podwoiła,

38 percent said it's more or less the same,

38% - że jest mniej więcej tak samo,

12 said it had halved.

12% - że liczba spadła o połowę.

This is the best data from the disaster researchers,

A oto najlepsze dane od badaczy katastrof,

and it goes up and down,

rosną i maleją

and it goes to the Second World War,

do II wojny światowej,

and after that it starts to fall and it keeps falling

a potem zaczynają maleć

and it's down to much less than half.

i spadają dużo ponżiej 50%.

The world has been much, much more capable

Z czasem świat umie o wiele lepiej

as the decades go by

chronić ludzi przed katastrofami.

to protect people from this, you know.

So only 12 percent of the Swedes know this.

Tylko 12% Szwedów to wie.

So I went to the zoo and I asked the chimps.

Poszedłem do ZOO i zapytałem szympansy.

(Laughter) (Applause)

(Śmiech) (Brawa)

The chimps don't watch the evening news,

Szympansy nie oglądają wieczornych wiadomości,

so the chimps,

więc wybrały losowo.

they choose by random, so the Swedes answer worse than random.

Szwedzi odpowiedzieli gorzej niż losowo.

Now how did you do?

A wam jak poszło?

That's you.

To wy.

You were beaten by the chimps.

Szympansy was pokonały.

(Laughter)

(Śmiech)

But it was close.

Ale byliście blisko.

You were three times better than the Swedes,

Byliście trzy razy lepsi od Szwedów,

but that's not enough.

ale to nie wystarczy.

You shouldn't compare yourself to Swedes.

Nie trzeba porównywać się do Szwedów.

You must have higher ambitions in the world.

Trzeba mieć większe ambicje.

Let's look at the next answer here: women in school.

Kolejna odpowiedź: kobiety w szkole.

Here, you can see men went eight years.

Mężczyźni chodzili do szkoły 8 lat.

How long did women go to school?

A ile lat chodziły kobiety?

Well, we asked the Swedes like this,

Zapytaliśmy Szwedów

and that gives you a hint, doesn't it?

i to jest podpowiedź, prawda?

The right answer is probably the one

Prawidłowa odpowiedź to pewnie ta,

the fewest Swedes picked, isn't it?

którą wybrało najmniej Szwedów.

(Laughter)

(Śmiech)

Let's see, let's see. Here we come.

Zobaczmy. Proszę bardzo.

Yes, yes, yes, women have almost caught up.

Tak, kobiety już prawie nadgoniły.

This is the U.S. public.

To są Amerykanie.

And this is you. Here you come.

A to jesteście wy. Oto wy.

Ooh.

Ooo...

Well, congratulations, you're twice as good as the Swedes,

Gratulacje, jesteście dwa razy

but you don't need me —

lepsi od Szwedów; mnie nie potrzebujecie.

So how come? I think it's like this,

Czemu tak się dzieje? Chyba dlatego:

that everyone is aware that there are countries

wszyscy wiedzą, że są kraje

and there are areas

i są obszary,

where girls have great difficulties.

gdzie dziewczynki mają wielkie trudności.

They are stopped when they go to school,

Zabraniają im chodzić do szkoły.

and it's disgusting.

Jest to obrzydliwe.

But in the majority of the world,

Ale w większości krajów świata,

where most people in the world live,

gdzie żyje większość ludzi,

most countries, girls today go to school

dziewczynki chodzą do szkoły

as long as boys, more or less.

tak długo jak chłopcy, mniej więcej.

That doesn't mean that gender equity is achieved,

To nie znaczy, że osiągnięto równość płci,

not at all.

wcale tak nie jest.

They still are confined to terrible, terrible limitations,

Dziewczynki wciąż są okropnie ograniczane,

but schooling is there in the world today.

ale nauczanie jest już obecne na świecie.

Now, we miss the majority.

Nie dostrzegamy większości.

When you answer, you answer according to the worst places,

Swoje odpowiedzi czerpiecie z najgorszych miejsc,

and there you are right, but you miss the majority.

i tu macie rację, ale pomijacie większość.

What about poverty?

A jeśli chodzi o ubóstwo?

Well, it's very clear that poverty here

Jasno widać, że ubóstwo zmnijeszyło się

was almost halved,

prawie o połowę.

and in U.S., when we asked the public,

W Stanach, gdy zapytaliśmy ludzi,

only five percent got it right.

tylko 5% podało poprawną odpowiedź.

And you?

A wy?

Ah, you almost made it to the chimps.

Prawie dorównaliście szympansom.

(Laughter) (Applause)

(Śmiech) (Brawa)

That little, just a few of you!

Tak mało brakowało, ledwie kilka osób!

There must be preconceived ideas, you know.

To muszą być stereotypy.

And many in the rich countries,

Wiele osób w bogatych krajach myśli

they think that oh, we can never end extreme poverty.

"Nigdy nie uda nam się zlikwidować skrajnego ubóstwa".

Of course they think so,

Oczywiście, że tak myślą,

because they don't even know what has happened.

bo nawet nie wiedzą, co się dzieje.

The first thing to think about the future

Aby myśleć o przyszłości,

is to know about the present.

trzeba najpierw znać teraźniejszość.

These questions were a few of the first ones

Te pytania zjawiły się jako pierwsze

in the pilot phase of the Ignorance Project

w pilotażowej fazie Projektu Ignorancja

in Gapminder Foundation that we run,

Fundacji Gapminder, którą prowadzimy.

and it was started, this project, last year

Projekt rozpoczął w zeszłym roku

by my boss, and also my son, Ola Rosling. (Laughter)

mój szef i zarazem mój syn, Ola Rosling. (Śmiech)

He's cofounder and director,

Jest współtwórcą i dyrektorem.

and he wanted, Ola told me

Ola powiedział mi,

we have to be more systematic

że musimy być bardziej konsekwentni

when we fight devastating ignorance.

w zwalczaniu miażdżącej ignorancji.

So already the pilots reveal this,

Już fazy pilotażowe ujawniają,

that so many in the public score worse than random,

że tak wiele osób ma wyniki gorsze od losowych,

so we have to think about preconceived ideas,

że musimy myśleć o stereotypach.

and one of the main preconceived ideas

Jeden z takich stereotypów

is about world income distribution.

dotyczy dystrybucji dochodu.

Look here. This is how it was in 1975.

Spójrzcie tutaj. Tak było w 1975.

It's the number of people on each income,

To jest liczba osób z danym dochodem,

from one dollar a day —

zaczynając od dolara na dzień...

(Applause)

(Brawa)

See, there was one hump here,

Tutaj był jeden garb,

around one dollar a day,

koło dolara na dzień,

and then there was one hump here

a dalej był drugi garb,

somewhere between 10 and 100 dollars.

między 10 i 100 dolarami.

The world was two groups.

Świat składał się z dwóch grup.

It was a camel world, like a camel with two humps,

Ten świat był jak wielbłąd, z dwoma garbami,

the poor ones and the rich ones,

jednym biednym, a drugim bogatym,

and there were fewer in between.

mniej osób było pomiędzy.

But look how this has changed:

Ale spójrzcie,

As I go forward, what has changed,

jak to się zmieniło:

the world population has grown,

ludność na świecie rosła,

and the humps start to merge.

a garby zaczęły się zlewać.

The lower humps merged with the upper hump,

Niższy garb połączył się z wyższym,

and the camel dies and we have a dromedary world

a wielbłąd dwugarbny zmienił się w dromadera,

with one hump only.

z tylko jednym garbem.

The percent in poverty has decreased.

Odsetek ludzi w ubóstwie zmalał.

Still it's appalling

To nadal oburzające,

that so many remain in extreme poverty.

że tyle osób wciąż żyje w skrajnym ubóstwie,

We still have this group, almost a billion, over there,

prawie miliard,

but that can be ended now.

ale to może się teraz skończyć.

The challenge we have now

Nasze obecne wyzwanie

is to get away from that, understand where the majority is,

to uciec od stereotypów i zrozumieć, gdzie jest większość,

and that is very clearly shown in this question.

co bardzo jasno obrazuje to pytanie.

We asked, what is the percentage of the world's

Zapytaliśmy, ile rocznych dzieci

one-year-old children who have got those

przeszło te podstawowe szczepienia

basic vaccines against measles and other things

przeciwko odrze i innym chorobom,

that we have had for many years:

które są dostępne od wielu lat:

20, 50 or 80 percent?

20, 50 czy 80 procent?

Now, this is what the U.S. public and the Swedish answered.

Tak odpowiedziano w Stanach i w Szwecji.

Look at the Swedish result:

Spójrzcie na Szwedów:

you know what the right answer is.

już znacie poprawną odpowiedź.

(Laughter)

(Śmiech)

Who the heck is a professor of global health in that country?

Kto, do diaska, uczy w tym kraju o zdrowiu na na świecie?

Well, it's me. It's me.

Cóż, to ja.

(Laughter)

(Śmiech)

It's very difficult, this. It's very difficult.

To bardzo trudne.

(Applause)

(Brawa)

However, Ola's approach

Metoda Oli, czy pomiar naszej wiedzy,

to really measure what we know made headlines,

znalazła się na czołówkach gazet

and CNN published these results on their web

i CNN opublikowało wyniki na swojej stronie internetowej.

and they had the questions there, millions answered,

Umieścili pytania, odpowiedziały miliony,

and I think there were about 2,000 comments,

było tam jakieś 2000 komentarzy,

and this was one of the comments.

a to był jeden z nich: "Założę się,

"I bet no member of the media passed the test," he said.

że żaden przedstawiciel mediów nie zdał tego testu".

So Ola told me, "Take these devices.

Ola powiedział mi: "Weź te urządzenia

You are invited to media conferences.

na konferencje z mediami.

Give it to them and measure what the media know."

Daj im i zmierz, co wiedzą.

And ladies and gentlemen,

Oto, panie i panowie,

for the first time, the informal results

pierwsze, nieoficjalne wyniki

from a conference with U.S. media.

z konferencji z amerykańskimi mediami.

And then, lately, from the European Union media.

A potem, nowsze, z konferencji z mediami z Unii Europejskiej.

(Laughter)

(Śmiech)

You see, the problem is not that people

Problemem nie w tym, że ludzie

don't read and listen to the media.

nie czytają i nie słuchają mediów.

The problem is that the media doesn't know themselves.

Problem w tym, że media same nie wiedzą.

What shall we do about this, Ola?

Co powinniśmy z tym zrobić, Ola?

Do we have any ideas?

Masz jakiś pomysł?

(Applause)

(Brawa)

Ola Rosling: Yes, I have an idea, but first,

Ola Rosling: Tak, mam, ale najpierw

I'm so sorry that you were beaten by the chimps.

bardzo mi przykro, że pokonały was szympansy.

Fortunately, I will be able to comfort you

Na szczęście, będę w stanie was pocieszyć,

by showing why it was not your fault, actually.

pokazując, że to nie była wasza wina.

Then, I will equip you with some tricks

Później nauczę was kilku sztuczek,

for beating the chimps in the future.

żebyście byli lepsi od szympansów.

That's basically what I will do.

To zamierzam zrobić.

But first, let's look at why are we so ignorant,

Skąd bierze się nasza ignorancja?

and it all starts in this place.

Wszystko zaczyna się w tym miejscu.

It's Hudiksvall. It's a city in northern Sweden.

To Hudiksvall. Miasto w północnej Szwecji.

It's a neighborhood where I grew up,

Tutaj dorastałem,

and it's a neighborhood with a large problem.

Ta okolica miała duży problem.

Actually, it has exactly the same problem

Był to ten sam problem,

which existed in all the neighborhoods

co w innych okolicach,

where you grew up as well.

gdzie i wy dorastaliście.

It was not representative. Okay?

Ta okolica nie była miarodajna.

It gave me a very biased view

Dała mi bardzo stronniczy pogląd na to,

of how life is on this planet.

jak wygląda życie na tej planecie.

So this is the first piece of the ignorance puzzle.

To pierwszy element zagadki ignorancji.

We have a personal bias.

Jesteśmy stronniczy.

We have all different experiences

Wszyscy mamy różne doświadczenia,

from communities and people we meet,

oparte na znajomych i otoczeniu,

and on top of this, we start school,

a gdy zaczynamy szkołę,

and we add the next problem.

dodajemy kolejny problem.

Well, I like schools,

Lubię szkoły,

but teachers tend to teach outdated worldviews,

ale nauczyciele często mają przestarzałe poglądy,

because they learned something when they went to school,

bo nauczyli się czegoś, gdy sami chodzili do szkoły,

and now they describe this world to the students

a teraz przekazują to uczniom,

without any bad intentions,

bez złych intencji.

and those books, of course, that are printed

Drukowane książki tracą na aktualności

are outdated in a world that changes.

w zmieniającym się świecie.

And there is really no practice

I nie ma zwyczaju

to keep the teaching material up to date.

aktualizowania materiałów dydaktycznych.

So that's what we are focusing on.

Na tym właśnie się skupiamy.

So we have these outdated facts

Mamy przestarzałe fakty,

added on top of our personal bias.

dodane do stronniczych poglądów.

What happens next is news, okay?

Następnie pojawiają się wiadomości.

An excellent journalist knows how to pick

Doskonały dziennikarz wie, jak wybrać historię,

the story that will make headlines,

która trafi na pierwsze strony gazet,

and people will read it because it's sensational.

którą ludzie przeczytają, bo będzie sensacją.

Unusual events are more interesting, no?

Niezwykłe wydarzenia są bardziej interesujące, prawda?

And they are exaggerated,

Fakty są wyolbrzymiane,

and especially things we're afraid of.

zwłaszcza te, które budzą lęk.

A shark attack on a Swedish person

Szwed zaatakowany przez rekina

will get headlines for weeks in Sweden.

tygodniami będzie widniał na okładkach szwedzkich gazet.

So these three skewed sources of information

Te trzy zniekształcone źródła informacji

were really hard to get away from.

towarzyszą nam na każdym kroku.

They kind of bombard us

Bombardują nas

and equip our mind with a lot of strange ideas,

i poddają dużo dziwnych pomysłów,

and on top of it we put the very thing

a na dokładkę, mamy jeszcze to,

that makes us humans, our human intuition.

co czyni nas ludźmi - ludzką intuicję.

It was good in evolution.

Intuicja była przydatna w toku ewolucji.

It helped us generalize

Pomagała nam generalizować

and jump to conclusions very, very fast.

i bardzo szybko wyciągać wnioski.

It helped us exaggerate what we were afraid of,

Pomogła wyolbrzymiać to, co budziło lęk,

and we seek causality where there is none,

i szukać przyczynowości tam, gdzie jej nie ma.

and we then get an illusion of confidence

To wszystko daje nam iluzoryczną pewność siebie.

where we believe that we are the best car drivers,

Wierzymy, że jesteśmy najlepszymi kierowcami,

above the average.

powyżej przeciętnej.

Everybody answered that question,

Każdy twierdzi:

"Yeah, I drive cars better."

"Ja prowadzę lepiej".

Okay, this was good evolutionarily,

To było dobre w ewolucji,

but now when it comes to the worldview,

ale kiedy chodzi o światopogląd,

it is the exact reason why it's upside down.

wszystko staje na głowie.

The trends that are increasing are instead falling,

Tendencje rosnące maleją

and the other way around,

i na odwrót,

and in this case, the chimps use our intuition against us,

a tu szympansy używają naszej intuicji przeciwko nam,

and it becomes our weakness instead of our strength.

intuicja staje się wadą, a nie zaletą.

It was supposed to be our strength, wasn't it?

A miała być zaletą.

So how do we solve such problems?

Jak rozwiązać taki problem?

First, we need to measure it,

Najpierw trzeba go zmierzyć,

and then we need to cure it.

a później naprawić.

So by measuring it we can understand

Dzięki pomiarom możemy zrozumieć,

what is the pattern of ignorance.

jaki jest wzorzec ignorancji.

We started the pilot last year,

Rok temu rozpoczęliśmy pilotaż

and now we're pretty sure that we will encounter

i teraz jesteśmy niemal pewni,

a lot of ignorance across the whole world,

że na świecie jest mnóstwo ignorancji.

and the idea is really to

Chcemy ją zmierzyć

scale it up to all domains

we wszystkich dziedzinach

or dimensions of global development,

i wymiarach globalnego rozwoju,

such as climate, endangered species, human rights,

takich jak klimat, zagrożone gatunki, prawa człowieka,

gender equality, energy, finance.

równouprawnienie płci, energia, finanse.

All different sectors have facts,

Różne sektory mają fakty

and there are organizations trying to spread

i organizacje, które próbują

awareness about these facts.

szerzyć świadomość na temat tych faktów.

So I've started actually contacting some of them,

Nawiązałem kontakt z niektórymi z nich,

like WWF and Amnesty International and UNICEF,

na przykład z WWF, Amnesty International i UNICEF-em,

and asking them, what are your favorite facts

pytając o ulubione fakty,

which you think the public doesn't know?

które, ich zdaniem, nie są znane.

Okay, I gather those facts.

Zbieram te fakty.

Imagine a long list with, say, 250 facts.

Wyobraźcie sobie listę 250 faktów.

And then we poll the public

Ankietujemy ludzi,

and see where they score worst.

szukając najgorszych rezultatów.

So we get a shorter list

Otrzymujemy krótszą listę pytań,

with the terrible results,

z okropnymi wynikami,

like some few examples from Hans,

jak przykłady Hansa.

and we have no problem finding these kinds

Bez trudu znajdujemy

of terrible results.

tego typu okropne wyniki.

Okay, this little shortlist, what are we going to do with it?

Co robimy z okrojoną listą?

Well, we turn it into a knowledge certificate,

Zamienimy ją w certyfikat wiedzy,

a global knowledge certificate,

certyfikat wiedzy globalnej,

which you can use, if you're a large organization,

którego może użyć duża organizacja,

a school, a university, or maybe a news agency,

szkoła, uczelnia, agencja prasowa,

to certify yourself as globally knowledgeable.

żeby poświadczyć swoją wiedzę na temat spraw globalnych.

Basically meaning, we don't hire people

W skrócie: nie zatrudniamy ludzi

who score like chimpanzees.

z wynikami na poziomie szympansów.

Of course you shouldn't.

Nie powinno się.

So maybe 10 years from now,

Może za 10 lat,

if this project succeeds,

jeśli ten projekt odniesie sukces,

you will be sitting in an interview

podczas rozmowy kwalifikacyjnej

having to fill out this crazy global knowledge.

trzeba będzie wypełnić test wiedzy globalnej.

So now we come to the practical tricks.

Teraz pora na praktyczne sztuczki.

How are you going to succeed?

Jak odnieść sukces?

There is, of course, one way,

Jest, oczywiście, jeden sposób,

which is to sit down late nights

czyli siedzenie po nocach

and learn all the facts by heart

i uczenie się wszystkiego na pamięć,

by reading all these reports.

czytanie wszystkich raportów.

That will never happen, actually.

Nikt tego nie zrobi.

Not even Hans thinks that's going to happen.

Nawet Hans by tego nie oczekiwał.

People don't have that time.

Ludzie nie mają tyle czasu.

People like shortcuts, and here are the shortcuts.

Ludzie lubią chodzić na skróty i oto one.

We need to turn our intuition into strength again.

Musimy znów zrobić z intuicji zaletę

We need to be able to generalize.

Musimy umieć generalizować.

So now I'm going to show you some tricks

Pokażę wam kilka chwytów,

where the misconceptions are turned around

gdzie błędy w rozumowaniu stają się

into rules of thumb.

zasadami opartymi na przybliżeniach.

Let's start with the first misconception.

Zacznijmy od pierwszego błędu.

This is very widespread.

Jest on bardzo powszechny.

Everything is getting worse.

"Wszystko idzie ku gorszemu".

You heard it. You thought it yourself.

Słyszeliście o tym. Też tak myśleliście.

The other way to think is, most things improve.

Zamiast tego trzeba myśleć: większość idzie ku lepszemu.

So you're sitting with a question in front of you

Stajecie przed pytaniem

and you're unsure. You should guess "improve."

i wahacie się. Należy zgadnąć "poprawa".

Okay? Don't go for the worse.

Nie wybierajcie pogorszenia.

That will help you score better on our tests.

Tak poprawicie wynik w naszym teście.

(Applause)

(Brawa)

That was the first one.

To była pierwsza wskazówka.

There are rich and poor

Są bogaci i biedni,

and the gap is increasing.

a różnica między nimi rośnie.

It's a terrible inequality.

Okropna nierówność.

Yeah, it's an unequal world,

Tak, to nierówny świat,

but when you look at the data, it's one hump.

ale dane pokazują jeden garb.

Okay? If you feel unsure,

W razie wątpliwości wybierzcie:

go for "the most people are in the middle."

"większość jest po środku".

That's going to help you get the answer right.

To pomoże udzielić dobrej odpowiedzi.

Now, the next preconceived idea is

Następnie utarło się, że państwa i narody

first countries and people need to be very, very rich

muszą być bardzo bogaci,

to get the social development

żeby rozwijać się społecznie,

like girls in school and be ready for natural disasters.

czyli posyłać dziewczęta do szkół, być gotowym na katastrofy naturalne.

No, no, no. That's wrong.

Nie. To nieprawda.

Look: that huge hump in the middle

W tych państwach w środku

already have girls in school.

dziewczynki już chodzą do szkoły.

So if you are unsure, go for the

W razie wątpliwości wybierzcie:

"the majority already have this,"

"większość już to ma",

like electricity and girls in school, these kinds of things.

na przykład elektryczność i dziewczynki w szkole.

They're only rules of thumb,

To są oczywiście przybliżenia,

so of course they don't apply to everything,

więc nie odnoszą się do wszystkiego.

but this is how you can generalize.

Ale tak można uogólniać.

Let's look at the last one.

Popatrzmy na ostatni przykład.

If something, yes, this is a good one,

To prawda,

sharks are dangerous.

rekiny są groźne. Nie.

No — well, yes, but they are not so important

To znaczy tak, ale niewiele znaczą

in the global statistics, that is what I'm saying.

w światowych statystykach.

I actually, I'm very afraid of sharks.

Bardzo się boję rekinów.

So as soon as I see a question about things I'm afraid of,

Widząc pytanie o rzeczy budzące lęk,

which might be earthquakes, other religions,

jak trzęsienia ziemi, inne religie,

maybe I'm afraid of terrorists or sharks,

może boję się terrorystów albo rekinów,

anything that makes me feel,

rzeczy budzące lęk,

assume you're going to exaggerate the problem.

trzeba założyć, że wyolbrzymicie problem.

That's a rule of thumb.

Praktyczna zasada.

Of course there are dangerous things that are also great.

Są rzeczy niebezpieczne o dużym znaczeniu.

Sharks kill very, very few. That's how you should think.

Ale rekiny zabijają niewiele osób. Tak trzeba myśleć.

With these four rules of thumb,

Kierując się tymi czterema regułami,

you could probably answer better than the chimps,

mogliście odpowiedzieć lepiej niż szympansy,

because the chimps cannot do this.

bo szympansy tego nie potrafią.

They cannot generalize these kinds of rules.

Nie potrafią uogólniać takich zasad.

And hopefully we can turn your world around

Może wkrótce odmienimy wasz światopogląd

and we're going to beat the chimps. Okay?

i pokonamy szympansy.

(Applause)

(Brawa)

That's a systematic approach.

To jest podejście metodyczne.

Now the question, is this important?

A teraz pytanie: czy jest to ważne?

Yeah, it's important to understand poverty,

Tak, trzeba rozumieć biedę,

extreme poverty and how to fight it,

skrajne ubóstwo i to, jak z nim walczyć,

and how to bring girls in school.

jak ściągnąć dziewczynki do szkół.

When we realize that actually it's succeeding, we can understand it.

Widząc, że odnosi to sukces, możemy to zrozumieć.

But is it important for everyone else

Ale czy jest to ważne dla tych,

who cares about the rich end of this scale?

którzy troszczą się tylko o bogatą część populacji?

I would say yes, extremely important,

Tak, niezmiernie ważne,

for the same reason.

z tego samego powodu.

If you have a fact-based worldview of today,

Jeśli twój światopogląd opiera się na faktach,

you might have a chance to understand

masz szansę zrozumieć,

what's coming next in the future.

co może zdarzyć się w przyszłości.

We're going back to these two humps in 1975.

Wróćmy do dwóch garbów w 1975.

That's when I was born,

Wtedy się urodziłem.

and I selected the West.

Wybrałem Zachód, czyli obecne państwa

That's the current EU countries and North America.

Unii Europejskiej i Amerykę Północną.

Let's now see how the rest and the West compares

Porównajmy Zachód do reszty świata

in terms of how rich you are.

w zakresie zamożności.

These are the people who can afford

To są ludzie, którzy mogą sobie pozwolić

to fly abroad with an airplane for a vacation.

na lot samolotem na wakacje.

In 1975, only 30 percent of them lived

W 1975 tylko 30% z nich

outside EU and North America.

żyło poza UE i Ameryką Północną.

But this has changed, okay?

Ale to się zmieniło.

So first, let's look at the change up till today, 2014.

Zobaczmy tę zmianę aż do dziś, do 2014.

Today it's 50/50.

Dziś jest to pół na pół.

The Western domination is over, as of today.

Zachodnia dominacja już się skończyła.

That's nice. So what's going to happen next?

To dobrze. Co będzie dalej?

Do you see the big hump? Did you see how it moved?

Widzicie duży garb? Widzieliście, jak się przemieścił?

I did a little experiment. I went to the IMF, International Monetary Fund, website.

Zrobiłem eksperyment. Na stronie Międzynarodowego Funduszu Walutowego

They have a forecast for the next five years of GDP per capita.

jest prognoza PKB na osobę na następne pięć lat.

So I can use that to go five years into the future,

Z jej pomocą mogę przenieść się w czasie o pięć lat,

assuming the income inequality of each country is the same.

założywszy, że nierówności dystrybucji dochodów są wszędzie jednakowe.

I did that, but I went even further.

Posunąłem się nawet o krok dalej.

I used those five years for the next 20 years

Zastosowałem pięcioletnią prognozę do następnych 20 lat.

with the same speed, just as an experiment what might actually happen.

Z tą samą prędkością, żeby sprawdzić, co właściwie może się zdarzyć.

Let's move into the future.

Przenieśmy się w przyszłość.

In 2020, it's 57 percent in the rest.

W 2020 r. 57% należy do reszty świata.

In 2025, 63 percent.

W 2025 - 63%. 2030 r. - 68%.

2030, 68. And in 2035, the West is outnumbered in the rich consumer market.

W 2035 r. Zachód to mniejszość na rynku bogatych konsumentów.

These are just projections of GDP per capita into the future.

To tylko przewidywania wzrostu GDP na osobę w przyszłości.

Seventy-three percent of the rich consumers

73% bogatych konsumentów

are going to live outside North America and Europe.

będzie spoza Ameryki Północnej i Europy.

So yes, I think it's a good idea for a company to use this certificate

Warto chyba, żeby firmy posługiwały się tym certyfikatem,

to make sure to make fact- based decisions in the future.

aby mieć pewność, że ich przyszłe decyzje oprą się na faktach.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)

Bruno Giussani: Hans and Ola Rosling!

Bruno Giussani: Hans i Ola Rosling.