How we'll fight the next deadly virus | Pardis Sabeti

Tłumaczenie: Katarzyna Pańszczyk Korekta: Sylwia Gliniewicz

Prawdopodobnie nie słyszeliście o Kenema w Sierra Leone

You may never have heard of Kenema, Sierra Leone

or Arua, Nigeria.

lub o Arua w Nigerii.

But I know them as two of the most extraordinary places on earth.

Jednak dla mnie są to dwa z najcudowniejszych miejsc na ziemi.

In hospitals there, there's a community of nurses, physicians and scientists

W tamtejszych szpitalach

społeczność pielęgniarek, lekarzy, naukowców,

that have been quietly battling

zmaga się po cichu

one of the deadliest threats to humanity for years:

z jednym z najstraszniejszych zagrożeń dla ludzkości od wielu lat:

Lassa virus.

wirusem Lassa.

Lassa virus is a lot like Ebola.

Wirus Lassa jest podobny do eboli.

It can cause a severe fever and can often be fatal.

Powoduje wysoką gorączkę i często okazuje się śmiertelny.

But these individuals, they risk their lives every day

Jednak te osoby codziennie ryzykują życie,

to protect the individuals in their communities,

by chronić ludzi w swoich społecznościach,

and by doing so, protect us all.

i robiąc to, chronią również nas.

Jedną z najbardziej niezwykłych rzeczy, której się o nich nauczyłam,

But one of the most extraordinary things I learned about them

podczas jednej z pierwszych podróży wiele lat temu,

on one of my first visits out there many years ago

was that they start each morning --

było to, że zaczynają każdy poranek,

these challenging, extraordinary days on the front lines -- by singing.

te wymagające, wyjątkowe dni na polu walki, śpiewając.

They gather together, and they show their joy.

Zbierają się razem i pokazują radość.

They show their spirit.

Pokazują zapał.

And over the years,

Przez wiele lat,

from year after year as I've visited them and they've visited me,

rok za rokiem, odkąd ich odwiedzam, a oni odwiedzają mnie.

I get to gather with them and I sing

Przyłączam się do nich i śpiewam,

and we write and we love it,

piszemy, i uwielbiamy to robić,

because it reminds us that we're not just there to pursue science together;

bo uświadamiamy sobie, że nie jesteśmy tam tylko po to, aby uprawiać naukę,

we're bonded through a shared humanity.

ale łączy nas wspólne człowieczeństwo.

And that of course, as you can imagine, becomes extremely important,

Możecie sobie wyobrazić, jakie to ważne,

even essential, as things begin to change.

wręcz niezbędne, kiedy wiele się zmienia.

And that changed a great deal in March of 2014,

Wiele zmieniło się w marcu 2014 roku,

when the Ebola outbreak was declared in Guinea.

kiedy epidemia eboli została ogłoszona w Gwinei.

This is the first outbreak in West Africa,

Był to pierwszy wybuch w Afryce Zachodniej,

near the border of Sierra Leone and Liberia.

blisko granicy z Sierra Leone i Liberią.

And it was frightening, frightening for us all.

Było to przerażające dla nas wszystkich.

We had actually suspected for some time

Podejrzewaliśmy od dłuższego czasu,

that Lassa and Ebola were more widespread than thought,

że Lassa i ebola są rozpowszechnione bardziej niż myślano,

and we thought it could one day come to Kenema.

i uważaliśmy, że pewnego dnia mogą dotrzeć do Kenema.

And so members of my team immediately went out

Członkowie mojego zespołu natychmiast wyruszyli w teren,

and joined Dr. Humarr Khan and his team there,

dołączyli do dr. Humarra Khana i jego zespołu,

and we set up diagnostics to be able to have sensitive molecular tests

opracowali diagnostykę, która za pomocą czułych testów molekularnych

to pick up Ebola if it came across the border

potrafiła wykryć ebolę, gdyby wirus przekroczył granicę

and into Sierra Leone.

i dotarł do Sierra Leone.

We'd already set up this kind of capacity for Lassa virus,

Taką samą procedurę zastosowaliśmy w przypadku wirusa Lassa.

we knew how to do it,

Wiedzieliśmy, jak to zrobić.

the team is outstanding.

Zespół jest wyjątkowy.

We just had to give them the tools and place to survey for Ebola.

Daliśmy im narzędzia i miejsce do badania eboli.

And unfortunately, that day came.

Niestety, ten dzień nadszedł.

On May 23, 2014, a woman checked into the maternity ward at the hospital,

W dniu 23 maja 2014 roku na oddział położniczy przyjęto kobietę

and the team ran those important molecular tests

a zespół przeprowadził istotne testy molekularne,

and they identified the first confirmed case of Ebola in Sierra Leone.

identyfikując i potwierdzając pierwszy przypadek eboli w Sierra Leone

This was an exceptional work that was done.

Wykonali wyjątkowe zadanie.

They were able to diagnose the case immediately,

Natychmiastowo zdiagnozowali przypadek,

to safely treat the patient

aby bezpiecznie leczyć pacjentkę,

and to begin to do contact tracing to follow what was going on.

i ustalić ścieżkę kontaktów zakaźnych, by wiedzieć, co się dzieje.

It could've stopped something.

Mogłoby to zatrzymać wirus.

But by the time that day came,

Zanim ten dzień nadszedł,

the outbreak had already been breeding for months.

wybuch epidemii kumulował się od miesięcy.

With hundreds of cases, it had already eclipsed all previous outbreaks.

Setki zachorowań przyćmiły poprzednie wybuchy.

And it came into Sierra Leone not as that singular case,

W Sierra Leone nie pojawił się jeden przypadek,

but as a tidal wave.

ale fala zachorowań.

We had to work with the international community,

Pracowaliśmy z zagranicznymi społecznościami,

with the Ministry of Health, with Kenema, to begin to deal with the cases,

z Ministrem Zdrowia, z Kenemą, by zacząć walczyć z tymi przypadkami,

as the next week brought 31,

bo kolejny tydzień przyniósł 31 zachorowań,

then 92, then 147 cases -- all coming to Kenema,

później 92, kolejno 147, wszystkie pojawiające się w Kenema,

one of the only places in Sierra Leone that could deal with this.

jedynego miejsca w Sierra Leone, które mogło sobie z tym poradzić.

And we worked around the clock trying to do everything we could,

Pracowaliśmy na okrągło, próbując wszystkiego, co w naszej mocy,

trying to help the individuals, trying to get attention,

starając się pomóc jednostkom, zwrócić uwagę,

but we also did one other simple thing.

ale zrobiliśmy także jedną prostą rzecz.

From that specimen that we take from a patient's blood to detect Ebola,

Próbkę krwi pobranej od pacjentki, aby wykryć ebolę,

we can discard it, obviously.

mogliśmy oczywiście zutylizować.

The other thing we can do is, actually, put in a chemical and deactivate it,

Mogliśmy także użyć substancji chemicznej, aby ją zneutralizować,

so just place it into a box and ship it across the ocean,

umieścić w pudełku i wysłać za ocean,

and that's what we did.

i to właśnie zrobiliśmy.

We sent it to Boston, where my team works.

Wysłaliśmy ją do Bostonu, gdzie pracuje mój zespół.

And we also worked around the clock doing shift work, day after day,

Pracowaliśmy bez przerwy, w trybie zmianowym, dzień za dniem,

and we quickly generated 99 genomes of the Ebola virus.

i wygenerowaliśmy 99 genomów wirusa ebola.

This is the blueprint -- the genome of a virus is the blueprint.

To jest wzór. Genom wirusa jest wzorem.

We all have one.

Każdy z nas ma taki wzór.

It says everything that makes up us,

Informuje o tym, z czego się składamy,

and it tells us so much information.

przekazuje tak wiele informacji.

The results of this kind of work are simple and they're powerful.

Wyniki takiego badania są proste i niezwykle istotne.

We could actually take these 99 different viruses,

Mogliśmy zbadać 99 różnych wirusów,

look at them and compare them,

sprawdzić je i porównać

and we could see, actually, compared to three genomes

do tych trzech genomów,

that had been previously published from Guinea,

które zostały wykryte w Gwinei.

we could show that the outbreak emerged in Guinea months before,

Wykazaliśmy, że wybuch epidemii

nastąpił w Gwinei kilka miesięcy wcześniej,

once into the human population,

a gdy pojawił się w ludzkiej populacji,

and from there had been transmitting from human to human.

to ludzie zarażali siebie nawzajem.

Now, that's incredibly important

To bardzo ważne,

when you're trying to figure out how to intervene,

kiedy próbuje się interweniować,

but the important thing is contact tracing.

ale ścieżka kontaktów zakaźnych jest równie ważna.

We also could see that as the virus was moving between humans,

Wiedzieliśmy, jak wirus przenosi się wśród ludzi,

it was mutating.

jak się zmienia.

And each of those mutations are so important,

Każda z tych mutacji jest ważna,

because the diagnostics, the vaccines,

bo diagnostyka, szczepionki,

the therapies that we're using,

leczenie, które stosujemy,

are all based on that genome sequence, fundamentally --

są uzależnione od sekwencji genomu,

that's what drives it.

czyli tego, co nim kieruje.

And so global health experts would need to respond,

Eksperci w dziedzinie zdrowia publicznego

would have to develop,

musieli zmienić,

to recalibrate everything that they were doing.

przewartościować to, co robią.

But the way that science works, the position I was in at that point

Sposób, w jaki działa nauka a sytuacja, w której się znajdowałam,

is, I had the data,

gdyż miałam dane,

and I could have worked in a silo for many, many months,

dlatego mogłabym pracować w odosobnieniu przez bardzo wiele miesięcy,

analyzed the data carefully, slowly,

analizując dokładnie i powoli dane,

submitted the paper for publication, gone through a few back-and-forths,

a potem wysłać artykuł do publikacji, przejść kilka razy tam i z powrotem,

and then finally when the paper came out, might release that data.

a po ukazaniu się artykułu, mogłabym podzielić się danymi.

That's the way the status quo works.

Takie jest status quo.

Well, that was not going to work at this point, right?

To jednak nie mogło zadziałać w tym przypadku.

We had friends on the front lines

Mieliśmy przyjaciół na polu walki

and to us it was just obvious that what we needed is help,

i było dla nas oczywiste, że potrzebujemy pomocy,

lots of help.

dużo pomocy.

So the first thing we did is,

Pierwszą rzeczą, którą zrobiliśmy,

as soon as the sequences came off the machines,

jak tylko otrzymaliśmy sekwencje,

we published it to the web.

to opublikowaliśmy je w sieci.

We just released it to the whole world and said, "Help us."

Udostępniliśmy je całemu światu, prosząc "Pomóżcie nam".

And help came.

Pomoc nadeszła.

Before we knew it,

Zanim się obejrzeliśmy,

we were being contacted from people all over,

skontaktowali się z nami ludzie z całego świata

surprised to see the data out there and released.

zaskoczeni, że dane zostały ujawnione.

Some of the greatest viral trackers in the world

Jedni z najlepszych wirusologów na świecie

were suddenly part of our community.

stali się częścią naszej społeczności.

We were working together in this virtual way,

Pracowaliśmy razem wirtualnie,

sharing, regular calls, communications,

dzieląc się wiedzą, dzwoniąc regularnie, komunikując się ze sobą,

trying to follow the virus minute by minute,

śledząc rozwój wirusa minuta po minucie,

to see ways that we could stop it.

aby znaleźć sposoby na jego powstrzymanie.

And there are so many ways that we can form communities like that.

Jest wiele sposobów tworzenia takich społeczności.

Everybody, particularly when the outbreak started to expand globally,

Każdy, zwłaszcza wtedy, kiedy wybuchła globalna epidemia,

was reaching out to learn, to participate, to engage.

chciał się czegoś dowiedzieć, uczestniczyć, zaangażować.

Everybody wants to play a part.

Każdy chciał wziąć w tym udział.

The amount of human capacity out there is just amazing,

Poziom ludzkich możliwości jest niesamowity,

and the Internet connects us all.

a Internet łączy nas wszystkich.

And could you imagine that instead of being frightened of each other,

Możecie sobie wyobrazić, że zamiast bać się nawzajem,

that we all just said, "Let's do this.

powiedzieliśmy: „Zróbmy to. Pracujmy razem i walczmy.”

Let's work together, and let's make this happen."

But the problem is that the data that all of us are using,

Problem w tym, że dane, których używamy,

Googling on the web, is just too limited to do what we need to do.

googlując sieć, są bardzo ograniczone, aby zrobić to, co chcemy.

And so many opportunities get missed when that happens.

Tracimy wtedy wiele możliwości.

So in the early part of the epidemic from Kenema,

W początkowym stadium epidemii w Kenema,

we'd had 106 clinical records from patients,

mieliśmy 106 historii chorób od pacjentów,

and we once again made that publicly available to the world.

i ponownie udostępniliśmy je światu.

And in our own lab, we could show that you could take those 106 records,

W naszym laboratorium pokazaliśmy, że można wziąć 106 historii chorób,

we could train computers to predict the prognosis for Ebola patients

aby zaprogramować komputery

do stworzenia prognozy dla pacjentów z ebolą

to near 100 percent accuracy.

z niemal 100-procentową dokładnością.

And we made an app that could release that,

Stworzyliśmy aplikację, która o tym informowała,

to make that available to health-care workers in the field.

by udostępnić dane pracującym w terenie pracownikom służby zdrowia.

But 106 is just not enough to make it powerful,

Jednak 106 przypadków to za mało,

to validate it.

aby potwierdzić wyniki.

So we were waiting for more data to release that.

Czekaliśmy na więcej informacji,

and the data has still not come.

a dane nadal się nie pojawiły.

We are still waiting, tweaking away,

Nadal czekamy, zajmujemy się tym oddzielnie,

in silos rather than working together.

zamiast pracować razem.

And this just -- we can't accept that.

Nie możemy przecież tego zaakceptować.

Right? You, all of you, cannot accept that.

Wy też nie możecie tego zaakceptować.

It's our lives on the line.

Nasze życie wisi na włosku.

And in fact, actually,

W rzeczywistości

many lives were lost, many health-care workers,

wiele osób zginęło, wielu pracowników służby zdrowia,

including beloved colleagues of mine,

w tym pięciu moich ukochanych kolegów.

five colleagues: Mbalu Fonnie, Alex Moigboi,

Mbalu Fonnie, Alex Moigboi,

Dr. Humarr Khan, Alice Kovoma and Mohamed Fullah.

dr Humarr Khan, Alice Kovoma i Mohamed Fullah.

These are just five of many health-care workers

To jedynie kilku spośród wielu pracowników służby zdrowia

at Kenema and beyond

z Kenemy i okolic,

that died while the world waited and while we all worked,

którzy zginęli, gdy czekano i pracowano

quietly and separately.

po cichu, osobno.

See, Ebola, like all threats to humanity,

Ebola, jak inne zagrożenia dla ludzkości,

it's fueled by mistrust and distraction and division.

jest napędzany przez nieufność, nieuwagę i podziały.

When we build barriers amongst ourselves and we fight amongst ourselves,

Kiedy tworzymy bariery i walczymy przeciwko sobie,

the virus thrives.

wirus rośnie w siłę.

But unlike all threats to humanity,

W przeciwieństwie do innych zagrożeń,

Ebola is one where we're actually all the same.

ebola sprawia, że jesteśmy tacy sami.

We're all in this fight together.

Wszyscy bierzemy udział w tej walce.

Ebola on one person's doorstep could soon be on ours.

Ebola przed czyimś domem, może za chwilę pojawić się u nas.

And so in this place with the same vulnerabilities,

W tym samym miejscu, z taką samą podatnością,

the same strengths, the same fears, the same hopes,

siłą, strachem i taką samą nadzieją.

I hope that we work together with joy.

Wierzę, że pracujemy razem z radością.

A graduate student of mine was reading a book about Sierra Leone,

Moja studentka, czytając książkę o Sierra Leone,

and she discovered that the word "Kenema,"

odkryła, ze słowo "Kenema",

the hospital that we work at and the city where we work in Sierra Leone,

szpital i miejscowość, w której pracujemy,

is named after the Mende word for "clear like a river, translucent

pochodzi od słowa w języku Mende i znaczy "czysty jak rzeka, przejrzysty,

and open to the public gaze."

otwarty dla innych".

That was really profound for us,

To było dla nas bardzo znaczące,

because without knowing it, we'd always felt

bo nieświadomie zawsze czuliśmy,

that in order to honor the individuals in Kenema where we worked,

że aby uhonorować ludzi w Kenema, gdzie pracowaliśmy,

we had to work openly, we had to share and we had to work together.

musieliśmy pracować otwarcie, dzielić się wiedzą i pracować razem.

And we have to do that.

Musimy to robić.

We all have to demand that of ourselves and others --

Musimy żądać tego od siebie i innych,

to be open to each other when an outbreak happens,

aby podczas wybuchu epidemii być otwartym

to fight in this fight together.

i walczyć w tej bitwie razem.

Because this is not the first outbreak of Ebola,

To nie jest pierwszy wybuch eboli,

it will not be the last,

i nie będzie ostatni,

and there are many other microbes out there that are lying in wait,

Jest więcej innych czyhających mikrobów,

like Lassa virus and others.

takich jak wirus Lassa, i inne.

And the next time this happens,

Następnym razem, kiedy to się wydarzy,

it could happen in a city of millions, it could start there.

może stać się to w metropolii.

It could be something that's transmitted through the air.

Może być przenoszone droga kropelkową.

It could even be disseminated intentionally.

Może być rozpowszechnione intencjonalnie.

And I know that that is frightening, I understand that,

Rozumiem, że jest to przerażające,

but I know also, and this experience shows us,

ale wiem, co pokazuje doświadczenie,

that we have the technology and we have the capacity

że mamy technologię i możliwości,

to win this thing,

aby wygrać tę bitwę,

to win this and have the upper hand over viruses.

wygrać i mieć przewagę nad wirusami.

But we can only do it if we do it together

Jeśli będziemy działać wspólnie

and we do it with joy.

i z wielką radością.

So for Dr. Khan

Dla dr. Khana

and for all of those who sacrificed their lives on the front lines

i dla tych, którzy oddali życie, walcząc na linii frontu,

in this fight with us always,

bądźmy w tej walce zawsze,

let us be in this fight with them always.

bądźmy w tej walce zawsze z nimi.

And let us not let the world be defined

Nie dopuśćmy, aby świat

by the destruction wrought by one virus,

uległ zniszczeniu przez wirusa,

but illuminated by billions of hearts and minds

ale niech rozświetla go miliard serc i umysłów

working in unity.

pracujących wspólnie.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)