Fly with the Jetman | Yves Rossy

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Wouter Valvekens

(Music)

(Muziek)

[music by Moby]

Tekst: Jetman - Yves Rossy

Grand Canyon

[Grand Canyon]

Narrator: Many of the tests are conducted

(Video) Verteller: Vele van deze tests hebben plaats

while Yves is strapped onto the wing,

terwijl Yves aan de vleugel is vastgebonden,

because Yves' body is an integral part of the aircraft.

omdat het lichaam van Yves integraal deel uitmaakt van het vliegtuig.

[Wind tunnel tests]

Tekst: Windtunneltesten.

Narrator: The wing has no steering controls, no flaps, no rudder.

Verteller: De vleugel heeft geen sturende elementen,

geen kleppen, geen stuurknuppel.

Yves uses his body to steer the wing.

Yves gebruikt zijn lichaam om de vleugel te besturen.

Stefan Von Bergen: Well, he turns

Stefan von Bergen: Hij stuurt

by just putting his head on one or the other side.

door zijn hoofd naar de ene of de andere kant te draaien.

And sometimes he assists that with his hands,

Soms onderstreept hij dat met zijn handen,

sometimes even with the leg.

soms zelfs met zijn benen.

He's acting as a human fuselage, so to say.

Hij handelt als een menselijke romp, als je wil.

Dat is erg uniek.

And that's quite unique.

Verteller: Als hij zijn rug kromt,

Narrator: When he arches his back, he gains altitude.

wint hij hoogte.

Als hij zijn schouders vooruit drukt,

When he pushes his shoulders forward, he goes into a dive.

gaat hij duiken.

[Swiss Alps]

Tekst: Zwitserse Alpen

[Strait of Gibraltar crossing]

Oversteek van de Straat van Gibraltar

[English Channel crossing]

Oversteek van het Kanaal

Commentator One: There he goes.

Commentator: Daar gaat hij.

There is Yves Rossy.

Daar is Yves Rossy.

And I think the wing is open.

En ik denk dat de vleugel open is, hij is open!

So our first critical moment, it's open.

Ons eerste kritieke moment. Hij is open.

Hij gaat naar beneden. Vliegt hij?

He is down. Is he flying?

Commentator 2: Het ziet ernaar uit dat hij gestabiliseerd is.

Commentator Two: It looks like he's stabilized.

Hij begint aan zijn klim.

He's starting to make his climb.

Commentator One: There's that 90 degree turn.

Commentator: Daar is die bocht van 90 graden waar je het over hebt.

Hij is op weg, over het Kanaal.

He's out over the channel.

Daar is Yves Rossy.

There is Yves Rossy.

There is no turning back now.

Nu is er geen terugkeren meer aan.

He is over the English Channel and under way.

Hij is onderweg over het Kanaal.

Ladies and gentlemen,

Dames en heren,

a historic flight has begun.

dit is het begin van een historische vlucht.

[Images: National Geographic]

Commentator Two: And as he approaches the ground,

Commentator 2: Als hij de grond nadert,

he's going to pull down on those toggles to flare,

zal hij aan die pinnen trekken om een sein te geven,

zichzelf een beetje afremmen

slow himself down just a little bit,

and then come in for a nice landing.

en dan op een zachte landing afgaan.

Commentator: Daar is hij.

Commentator One: There he is.

Yves Rossy has landed in England.

Yves Rossy is in Engeland geland.

Bruno Giussani: And now he's in Edinburgh. Yves Rossy!

Bruno Giussani: En nu is hij in Edinburgh. Yves Rossy.

(Applaus)

(Applause)

(Applause ends)

En zijn uitrusting is er ook.

And his equipment as well.

Yves, welcome. It is quite amazing.

Yves, welkom. Het is verbluffend.

Those sequences were shot over the last three years

Die fragmenten werden de laatste 3 jaar gefilmd

tijdens verschillende van je activiteiten.

in various moments of your activities.

En er waren er nog veel meer.

And there were many, many others.

So it's possible to fly almost like a bird.

Het is dus mogelijk om bijna als een vogel te vliegen.

What is it like to be up there?

Hoe voelt het om daarboven te zijn?

Yves Rossy: It's fun. It's fun.

Yves Rossy: Het is leuk. Het is leuk.

(Laughter)

(Gelach)

I don't have feathers.

Ik heb geen veren.

But I feel like a bird sometimes.

Maar soms voel ik me als een vogel.

Het is echt een onwezenlijk gevoel,

It's really an unreal feeling,

because normally you have a big thing,

omdat je meestal een groot ding,

een vliegtuig rond je hebt.

a plane, around you.

And when I strap just this little harness,

Als ik gewoon deze kleine harnasjes aantrek,

deze kleine vleugel,

this little wing,

dan voel ik me echt een vogel.

I really have the feeling of being a bird.

BG: How did you start to become Jetman?

BG: Jetman worden, hoe begon je eraan?

YR: It was about 20 years ago,

YR: Het was ongeveer 20 jaar geleden,

when I discovered free falling.

toen ik de vrije val ontdekte.

When you go out of an airplane, you are almost naked.

Als je uit een vliegtuig springt,

ben je bijna naakt.

Je neemt die positie in.

You take a position like that.

And especially when you take a tracking position,

Vooral als je een tracking-positie inneemt,

heb je het gevoel

you have the feeling that you are flying.

dat je vliegt.

And that's the nearest thing to the dream.

Dat is echt bijna een droom.

You have no machine around you.

Je hebt geen machine om je heen.

You are just in the element.

Je bent gewoon in het element.

It's very short and only in one direction.

Het is heel kort, en maar in één richting.

(Laughter)

De idee was:

So the idea was, okay,

laten we dat gevoel van vrijheid bewaren,

keep that feeling of freedom,

but change the vector and increase the time.

maar de vector veranderen en de tijdsduur verlengen.

BG: Ik ben nieuwsgierig naar je topsnelheid.

BG: So I'm kind of curious, what's your top speed?

YR: Ongeveer 300 km/u voor de looping.

YR: It's about 300 km per hour before looping.

That means about 190 miles per hour.

Dat wil zeggen 190 mijl/u.

BG: What's the weight of the equipment you're carrying?

BG: Wat is het gewicht van je uitrusting?

YR: Bij de start, volgetankt met kerosine,

YR: When I exit full of kerosene,

I'm about 55 kilos.

is het ongeveer 55 kg.

I have 55 kilos on my back.

Ik heb 55 kg op mijn rug.

BG: And you're not piloting?

BG: En je stuurt niet?

There is no handle, no steering, nothing?

Er is geen hendel, geen stuur, niets?

It is purely your body,

Het is alleen je lichaam,

and the wings become part of the body and vice versa?

en de vleugels worden deel van het lichaam en omgekeerd?

YR: That's really the goal,

YR: Dat is de bedoeling,

because if you put in steering,

want als je er een stuur aan toevoegt,

then you reinvent the airplane.

vind je het vliegtuig opnieuw uit.

And I wanted to keep this freedom of movement.

Ik wilde de bewegingsvrijheid bewaren.

And it's really like the kid playing the airplane.

Het is als een kind dat vliegtuigje speelt.

Ik wil zo naar beneden gaan.

I want to go down like that.

Ik klim, ik maak een bocht.

And up I climb, I turn.

It's really pure flying.

Het is zuiver vliegen.

It's not steering, it's flight.

Het is niet sturen, het is vliegen.

BG: What kind of training do you do, you personally, for that?

BG: Hoe train je jezelf daarvoor,

jij, persoonlijk?

YR: Actually, I try to stay just fit.

YR: Weet je, ik probeer gewoon in vorm te blijven.

I don't do special physical training.

Ik doe geen speciale fysieke training.

Ik probeer mobiel te blijven

I just try to keep my mobility through new activities.

door nieuwe activiteiten.

Bijvoorbeeld:

For example, last winter I began with kite surfing.

vorige winter ben ik met kite surfing begonnen.

Nieuwe dingen dus.

So, new things.

So you have to adapt.

Je moet je aanpassen.

I'm quite an experienced manager of systems as a pilot,

Als piloot ben ik

een ervaren systeembeheerder,

but this is, really --

maar dit is --

You need fluidity,

Het moet vloeiend zijn,

you need to be agile

je moet wendbaar zijn

en je heel snel aanpassen.

and also to adapt really fast.

BG: Somebody in the audience asked me,

BG: Iemand in het publiek vroeg me:

"How does he breathe up there?"

"Hoe ademt hij daarboven?"

Because you're going fast and you're up at 3,000 meters or so.

Je gaat snel en je bevindt je hoger dan 3.000 m.

YR: Okay, up to 3,000 meters,

YR: Tot 3.000 m

it's not such a big problem with oxygen.

is zuurstof niet zo'n groot probleem.

Maar motorrijders bijvoorbeeld,

But for example, bikers,

they have the same speed.

die hebben dezelfde snelheid.

Just with the helmet, integral helmet,

Met de helm, de integrale helm,

is het echt geen probleem om te ademen.

it's really no problem to breathe.

BG: Beschrijf me de uitrusting, nu ze hier toch ligt.

BG: Describe for me the equipment, since you have it here.

So Breitling's four engines.

Vier Breitling-motoren.

YR: Yeah, two-meter span.

YR: Ja, een wijdte van 2 m.

Ultra-stable profile.

Ultrastabiel profiel.

Four little engines,

Vier kleine motoren,

22 kilos thrust each,

elk met een stuwkracht van 22 kg,

turbines, working with kerosene.

turbines die op kerosine werken.

Harnas, parachute.

Harness, parachute.

My only instruments are an altimeter and time.

Mijn enige instrumenten zijn een hoogtemeter en de tijd.

Ik weet dat ik voor ongeveer 8 minuten brandstof heb.

I know I have about eight minutes fuel.

Even controleren dus, voor het opraakt.

So I just check before it's finished.

(Laughter)

(Gelach)

Ja, dat is alles.

And yeah, that's all.

Two parachutes.

Twee parachutes.

That means, if I have a problem with the first one I pull,

Als ik een probleem heb

met de eerste die ik opentrek,

dan heb ik nog de kans

I still have the possibility to open the second one.

om de tweede te openen.

Dit is mijn leven.

And this is my life.

That's the real important thing about safety.

Dat is wat erg belangrijk is inzake veiligheid.

Ik heb het de afgelopen

I did use that during these last 15 years

15 jaar

about 20 times.

ongeveer 20 keer gebruikt --

Never with that type of wing, but at the beginning.

nooit met dat type van vleugel, maar in het begin.

I can release my wing

Ik kan mijn vleugel loslaten

when I am in a spin or unstable.

als ik aan het tollen ben of onstabiel ben.

BG: We zagen de oversteek van de Straat van Gibraltar in 2009,

BG: We saw the 2009 crossing of the Gibraltar Strait

where you lost control

toen je de controle verloor

and then you dived down into the clouds

en naar beneden dook, de wolken

en de oceaan in.

and in the ocean.

So that was one of those cases where you let the wings go, right?

Dat was één van de gevallen waar je de vleugels losliet, niet?

YR: Ja, ik heb het geprobeerd in de wolken,

YR: Yeah. I did try in the clouds,

but you lose orientation completely.

maar je bent je oriëntatie volledig kwijt.

So I did try to take, again,

Ik probeerde opnieuw te vertrekken,

a climb altitude.

en hoogte te maken.

I thought, okay, I will go out.

Ik dacht dat het zou lukken.

But most probably, I did something like that.

Maar waarschijnlijk deed ik iets als dit.

(Laughter)

BG: Something that is not very safe, the image.

BG: Iets dat er nogal onveilig is uitziet.

YR: You feel great, but --

YR: Maar je voelt je geweldig,

maar je hebt niet de vereiste hoogte.

(Laughter)

But you have not the right altitude.

Daarna zag ik alleen maar blauw.

So the next thing I saw was just blue.

It was the sea.

Dat was de zee.

I have also an audible altimeter.

Ik heb ook een auditieve hoogtemeter.

Ik bevond me op mijn minimumhoogte

So I was at my minimum altitude

in that vector -- fast --

in die vector -- snel --

so I pulled that.

dus trok ik die open.

And then I did open my chute.

Vervolgens trok ik mijn parachute open.

BG: So the wings have their own parachute, and you have your two parachutes.

BG: Dus de vleugels hebben hun parachute, en jij hebt je twee parachutes.

YR: Exactly. There is a rescue parachute for the wing

YR: Precies. Er is een reddingsparachute voor de vleugel,

for two reasons:

om twee redenen:

so I can repair it afterward

zodat ik hem achteraf kan herstellen,

and especially so nobody takes that, just on his head.

en vooral zodat niemand dit op zijn hoofd krijgt.

BG: Ik snap het. Kom eens terug.

BG: I see. Maybe come back here.

This is risky stuff indeed.

Dit is echt gevaarlijk spul.

Mensen hebben dit proberen te doen.

People have died trying to do this kind of thing.

Jij ziet er niet als een gestoorde kerel uit. Je bent een Zwitserse lijnpiloot,

And you don't look like a crazy guy; you're a Swiss airline pilot,

dus ben je waarschijnlijk een lijstjesmaker.

so you're rather a checklist kind of guy.

I assume you have standards.

Ik veronderstel dat je normen hebt.

YR: Yeah. I have no checklist for that.

YR: Ja. Daar heb ik geen lijstje voor.

(Laughter)

BG: Laten we dat maar niet aan je werkgever zeggen.

BG: Let's not tell your employer.

(Laughter)

YR: Nee, dat zijn echt twee werelden.

YR: No, that's really two worlds.

Civil aviation is something that we know very well.

Burgerluchtvaart is een goed gekend domein.

We hebben honderd jaar ervaring.

We have a hundred years of experience.

And you can adapt really precisely.

Je kan je erg precies aanpassen.

Met dit ding

With that, I have to adapt to something new.

moet ik me aan iets nieuws aanpassen.

That means improvise.

Dat betekent improviseren.

So it's really a play between these two approaches.

Het is dus een spel tussen deze twee benaderingen.

Something that I know very well, these principles.

Iets dat ik heel goed ken --

principes, bijvoorbeeld:

For example, we have two engines on an Airbus;

we hebben twee motoren op een Airbus

en met slechts één motor kan je nog steeds vliegen.

with only one engine, you can fly it.

Er is altijd een plan B.

So plan B, always a plan B.

In een straaljager heb je een schietstoel.

In a fighter, you have an ejection seat.

That's my ejection seat.

Dat is mijn schietstoel.

Ik heb dus de benadering van een beroepspiloot,

So I have the approach of a professional pilot

samen met het respect van een pionier

with the respect of a pioneer

die voor Moeder Natuur staat.

in front of Mother Nature.

BG: It's well said.

BG: Heel goed gezegd.

What happens if one of the engines stops?

Wat gebeurt er als één van de motoren stopt?

YR: I do a roll.

YR: Dan maak ik een buiteling.

And then I stabilize,

En dan stabiliseer ik.

Afhankelijk van mijn hoogte

and according to my altitude, I continue on two or three engines.

ga ik verder met 2 of 3 motoren.

Soms is het mogelijk --

It's sometimes possible.

It's quite complicated to explain,

het is moeilijk uit te leggen --

afhankelijk van het regime waar ik inzat,

but according to which regime I was,

I can continue on two

kan ik verdergaan met 2 motoren,

and try to get a nice place to land, and then I open my parachute.

een leuk plekje om te landen opzoeken en mijn parachute openen.

BG: So the beginning of the flight

BG: De start van de vlucht

is actually you jump off a plane or a helicopter,

is dat je uit een vliegtuig of helikopter springt.

and you go on a dive and accelerate the engines,

Dan duik je en versnel je de motoren,

and then you basically take off mid-air somewhere.

en dan ga je er ergens in de lucht vandoor.

And then the landing, as we have seen,

De landing, dat zagen we,

arriving on this side of the Channel,

de aankomst aan deze kant van het kanaal

is met een parachute.

is through a parachute.

So just as a curiosity,

Gewoon uit nieuwsgierigheid,

where did you land when you flew over the Grand Canyon?

waar ben je geland toen je over de Grand Canyon vloog?

Ben je op de rand geland, of beneden op de bodem?

Did you land on the rim, down at the bottom?

YR: It was down on the bottom.

YR: Het was beneden op de bodem.

And I came back afterward on the sled of the helicopter back.

Ik kwam daarna terug

op de slede van de helikopter.

But it was too stony and full of cactus on top.

Boven op de top was het te rotsig en vol cactussen.

(Laughter)

BG: Dat is net waarom ik het vraag.

BG: That's exactly why I asked the question.

YR: En de stromingen zijn daar ook grappig.

YR: And also, the currents are quite funny there.

There is big thermal activity,

Er is veel thermale activiteit,

big difference in altitude also.

en een groot verschil in hoogte.

So it was much safer for me to land at the bottom.

Het was veel veiliger voor mij om op de bodem te landen.

BG: Ik denk dat op dit moment vele mensen in het publiek

BG: I think that right now, many people are asking,

"When are you developing a double-seater

zich afvragen: "Wanneer komt de tweezitter

so they can fly with you?"

en kan ik met je meevliegen?"

YR: I have a standard answer.

YR: Ik heb een standaard-antwoord:

Have you ever seen tandem birds?

heb je al ooit tandemvogels gezien?

(Laughter)

BG: Perfect antwoord.

BG: Perfect answer.

(Applause)

(Applaus)

(Applause ends)

BG: Yves, one last question.

Yves, een laatste vraag.

What's next for you? What's next for Jetman?

Wat is het volgende op het programma van Jetman?

YR: First, to instruct a younger guy.

YR: Eerst wil ik een jongere kerel opleiden.

I want to share it, to do formation flights.

Ik wil het delen,

om formatievluchten te doen;

And I plan to start from a cliff,

Mijn plan is om van een klip te starten,

like catapulted from a cliff.

om van een klip te worden gekatapulteerd.

BG: So instead of jumping off a plane, yes?

BG: In plaats van uit een vliegtuig te springen?

YR: Yes, with the final goal to take off, but with initial speed.

YR: Ja, om te starten,

maar met initiële snelheid.

Really, I go step by step.

Ik doe het echt stap voor stap.

It seems a little bit crazy, but it's not.

Het ziet er wat gek uit,

maar dat is het niet.

It's possible to start already now, it's just too dangerous.

We kunnen nu al starten, maar het is te gevaarlijk.

(Laughter)

(Gelach)

Thanks to the increasing technology, better technology,

Dankzij de verbeteringen in de technologie

zal het veilig zijn.

it will be safe.

Ik hoop dat dat voor iedereen zal zijn.

And I hope it will be for everybody.

BG: Yves, zeer hartelijk dank. Yves Rossy.

BG: Yves, thank you very much. Yves Rossy.

(Applaus)

(Applause)