Peter van Uhm: Why I chose a gun

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Axel Saffran

As the highest military commander of the Netherlands,

Als hoogste militaire commandant van Nederland,

with troops stationed around the world,

met troepen over de hele wereld,

I'm really honored to be here today.

ben ik echt vereerd

om hier vandaag te zijn.

When I look around this TEDxAmsterdam venue,

Als ik rondkijk

op deze TEDxAmsterdam locatie,

zie ik een heel bijzonder publiek.

I see a very special audience.

Jullie zijn de reden

You are the reason why I said yes

waarom heb ik ja heb gezegd op de uitnodiging

to the invitation to come here today.

om vandaag hierheen te komen.

When I look around, I see people who want to make a contribution.

Als ik rondkijk,

zie ik mensen

die een bijdrage willen leveren.

I see people who want to make a better world,

Ik zie mensen

die een betere wereld willen maken,

by doing groundbreaking scientific work,

door het doen van baanbrekend wetenschappelijk werk,

door het creëren van indrukwekkende kunstwerken,

by creating impressive works of art,

by writing critical articles or inspiring books,

door het schrijven van kritische artikelen

of inspirerende boeken,

door het opstarten van duurzame bedrijven.

by starting up sustainable businesses.

And you all have chosen your own instruments

Jullie hebben je eigen instrumenten gekozen

om deze missie te vervullen

to fulfill this mission of creating a better world.

van het creëren van een betere wereld.

Some chose the microscope as their instrument.

Sommigen kozen de microscoop

als hun instrument.

Others chose dancing or painting,

Anderen kozen dansen of schilderen

of het maken van muziek zoals we net hebben gehoord.

or making music like we just heard.

Sommigen kozen de pen.

Some chose the pen.

Others work through the instrument of money.

Anderen werken door middel van het instrument van het geld.

Ladies and gentlemen, I made a different choice.

Dames en heren,

ik maakte een andere keuze.

Bedankt.

Thanks.

Ladies and gentlemen ...

Dames en heren -

(Gelach)

(Laughter)

(Applause)

(Applaus)

Ik streef naar hetzelfde doel.

I share your goals.

Ik deel de doelen

I share the goals of the speakers you heard before.

van de sprekers die aan het woord zijn geweest.

I did not choose to take up the pen,

Ik heb niet gekozen

voor de pen, het penseel of

the brush,

de camera.

the camera.

I chose this instrument.

Ik koos voor dit instrument.

I chose the gun.

Ik koos voor het geweer.

Voor jullie, en je hoorde het al,

For you, and you heard already,

being so close to this gun may make you feel uneasy.

kan de nabijheid van dit wapen

jullie een onbehaaglijk gevoel bezorgen.

It may even feel scary.

Het kan zelfs eng aanvoelen.

Een echt geweer op

A real gun at a few feet's distance.

een paar meter afstand.

Let us stop for a moment and feel this uneasiness.

Laten we even pauzeren

en dit onbehagen voelen.

You could even hear it.

Je kon het zelfs horen.

Let us cherish the fact

Laten we het feit koesteren

that probably most of you have never been close to a gun.

dat de meesten van jullie waarschijnlijk

nooit dicht bij een geweer zijn geweest.

Het betekent dat

It means the Netherlands is a peaceful country.

Nederland een vreedzaam land is.

The Netherlands is not at war.

Nederland is niet in oorlog.

Het betekent dat er geen soldaten nodig zijn

It means soldiers are not needed to patrol our streets.

om in onze straten te patrouilleren.

Guns are not a part of our lives.

Geweren maken geen deel uit van ons leven.

In veel landen

In many countries, it is a different story.

is het een ander verhaal.

In many countries, people are confronted with guns.

In veel landen

worden mensen geconfronteerd met geweren.

Ze worden onderdrukt.

They are oppressed.

Ze worden geïntimideerd –

They are intimidated --

by warlords,

door krijgsheren,

by terrorists,

door terroristen,

door criminelen.

by criminals.

Wapens kunnen veel schade veroorzaken.

Weapons can do a lot of harm.

Ze zijn de oorzaak

They are the cause of much distress.

van veel leed.

Why then am I standing before you with this weapon?

Waarom sta ik dan hier

met dit wapen?

Why did I choose the gun as my instrument?

Waarom kies ik het geweer

als mijn instrument?

Today I want to tell you why.

Vandaag wil ik jullie vertellen waarom.

Waarom ik koos voor het geweer

Today I want to tell you

why I chose the gun to create a better world.

om een betere wereld te creëren.

And I want to tell you how this gun can help.

Ik wil jullie vertellen

hoe dit wapen kan helpen.

Mijn verhaal begint

My story starts in the city of Nijmegen

in de stad Nijmegen

in the east of the Netherlands,

in het oosten van Nederland,

the city where I was born.

de stad waar ik geboren ben.

My father was a hardworking baker,

Mijn vader

was een hardwerkende bakker.

Wanneer hij klaar was met het werk in de bakkerij,

but when he had finished work in the bakery,

he often told me and my brother stories.

vertelde hij mij en mijn broer vaak verhalen.

And most of the time,

Het vaakst vertelde hij

he told me this story I'm going to share with you now.

het verhaal dat ik nu met jullie ga delen.

Het verhaal van wat er gebeurd is toen hij nog een dienstplichtige soldaat was

The story of what happened

when he was a conscripted soldier in the Dutch armed forces

in de Nederlandse krijgsmacht

at the beginning of the Second World War.

aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.

De nazi's vielen Nederland binnen.

The Nazis invaded the Netherlands.

Hun meedogenloze plannen waren duidelijk.

Their grim plans were evident.

Ze wilden ons regeren door middel van repressie.

They meant to rule by means of repression.

Diplomacy had failed to stop the Germans.

Diplomatie kon de Duitsers niet stoppen.

Only brute force remained.

Alleen brute kracht bleef over.

It was our last resort.

Het was onze laatste redmiddel.

My father was there to provide it.

Mijn vader was daar om die te leveren.

Als zoon van een boer, die kon jagen,

As the son of a farmer who knew how to hunt,

was mijn vader een uitstekende schutter.

my father was an excellent marksman.

Als hij richtte,

When he aimed, he never missed.

miste hij nooit.

Op dit beslissende moment in de Nederlandse geschiedenis

At this decisive moment in Dutch history

lag mijn vader in stelling

my father was positioned on the bank of the river Waal

aan de oever van de Waal

near the city of Nijmegen.

vlakbij Nijmegen.

He had a clear shot at the German soldiers who came to occupy a free country,

Hij had een goed schootveld op de Duitse soldaten

die een vrij land kwamen bezetten,

zijn land,

his country,

our country.

ons land.

He fired. Nothing happened.

Hij vuurde. Er gebeurde niets.

He fired again.

Hij vuurde opnieuw.

No German soldier fell to the ground.

Geen enkele Duitse soldaat viel op de grond.

My father had been given an old gun

Mijn vader had een oud geweer gekregen

dat niet eens de andere rivieroever kon bereiken.

that could not even reach the opposite riverbank.

Hitlers troepen marcheerden door

Hitler's troops marched on,

en er was niets dat mijn vader kon doen.

and there was nothing my father could do about it.

Until the day my father died,

Tot op de dag dat hij stierf,

he was frustrated about missing these shots.

was hij gefrustreerd dat zijn schoten doel misten.

Hij had iets kunnen doen.

He could have done something.

But with an old gun,

Maar met een oud geweer

not even the best marksman in the armed forces

was zelfs de beste schutter in de strijdkrachten

could have hit the mark.

machteloos geweest.

So this story stayed with me.

Dit verhaal bleef mij bij.

Op de middelbare school

Then in high school,

I was gripped by the stories of the Allied soldiers --

werd ik geboeid door de verhalen

van de geallieerde soldaten –

soldiers who left the safety of their own homes and risked their lives

soldaten die huis en haard achterlieten

en hun leven riskeerden

to liberate a country

om een onbekend land en volk te bevrijden.

and a people that they didn't know.

They liberated my birth town.

Ze bevrijdden mijn geboortestad.

It was then that I decided I would take up the gun --

In die tijd besloot ik

dat ik militair wilde worden –

out of respect and gratitude for those men and women

uit respect en dankbaarheid

voor die mannen en vrouwen

who came to liberate us.

die ons kwamen bevrijden –

vanuit het besef

From the awareness that sometimes only the gun

dat soms alleen het wapen

kan staan tussen goed en kwaad.

can stand between good and evil.

Dat is de reden waarom ik het geweer opnam -

And that is why I took up the gun --

niet om te schieten,

not to shoot,

niet om te doden,

not to kill,

not to destroy,

niet om te vernietigen,

but to stop those who would do evil,

maar om degenen die kwaad willen te stoppen,

to protect the vulnerable,

om de kwetsbaren beschermen,

to defend democratic values,

de democratische waarden te verdedigen,

to stand up for the freedom we have to talk here today in Amsterdam

op te komen voor onze vrijheid

om hier vandaag in Amsterdam te praten

over hoe we van de wereld een betere plek kunnen maken.

about how we can make the world a better place.

Ladies and gentlemen,

Dames en heren,

I do not stand here today to tell you about the glory of weapons.

ik sta hier niet om geweld te verheerlijken.

Ik houd niet van geweren.

I do not like guns.

And once you have been under fire yourself,

Als je eenmaal zelf onder vuur hebt gelegen,

is het des te duidelijker

it brings home even more clearly

that a gun is not some macho instrument to brag about.

dat een geweer geen macho-instrument is

om stoer mee te doen.

I stand here today

Ik sta hier vandaag

to tell you about the use of the gun as an instrument of peace and stability.

om jullie te wijzen op het wapen

als instrument voor vrede en stabiliteit.

The gun may be one of the most important instruments of peace and stability

Misschien wel een van de belangrijkste instrumenten

voor vrede en stabiliteit in deze wereld.

that we have in this world.

Dit klinkt misschien tegenstrijdig.

Now this may sound contradictory to you.

Maar niet alleen heb ik dat met eigen ogen gezien

But not only have I seen with my own eyes

during my deployments in Lebanon, Sarajevo

tijdens mijn inzet in Libanon

en Sarajevo, en als

and as the Netherlands' Chief of Defence,

commandant der Nederlandse strijdkrachten,

this is also supported by cold, hard statistics.

het wordt ook ondersteund door koude, harde statistieken.

Geweld is in de afgelopen 500 jaar drastisch afgenomen,

Violence has declined dramatically over the last 500 years.

ondanks de beelden

Despite the pictures we are shown daily in the news,

die we dagelijks in het nieuws zien.

wars between developed countries are no longer commonplace.

Oorlogen tussen ontwikkelde landen

zijn een zeldzaamheid.

The murder rate in Europe

Het aantal moorden in Europa

has dropped by a factor of 30 since the Middle Ages.

is met een factor 30 gedaald

sinds de Middeleeuwen.

And occurrences of civil war and repression

Burgeroorlog en onderdrukking komt sinds

have declined since the end of the Cold War.

het einde van de Koude Oorlog steeds minder voor.

Statistics show that we are living in a relatively peaceful era.

Statistieken tonen aan

dat we in een relatief vreedzaam tijdperk leven.

Waarom?

Why?

Waarom is het geweld afgenomen?

Why has violence decreased?

Is de menselijke geest veranderd?

Has the human mind changed?

Well, we were talking about the human mind this morning.

We hadden het vanmorgen over de menselijke geest.

Did we simply lose our beastly impulses for revenge,

Zijn we onze beestachtige neigingen

tot wraak, gewelddadige rituelen,

for violent rituals,

for pure rage?

of ongecontroleerde razernij kwijtgeraakt?

Or is there something else?

Of is er iets anders?

In his latest book, Harvard professor Steven Pinker --

In zijn laatste boek

concludeert Harvard-docent Steven Pinker -

and many other thinkers before him --

en vele andere denkers vóór hem -

concludes that one of the main drivers

dat een van de belangrijkste drijvende krachten

achter de minder gewelddadige samenlevingen

behind less violent societies

is the spread of the constitutional state

de verspreiding van de rechtsstaat is

en de invoering op grote schaal

and the introduction, on a large scale,

van het staatsmonopolie

of the state monopoly on the legitimized use of violence --

op het gelegitimeerd gebruik van geweld –

gelegitimeerd door een democratisch gekozen regering,

legitimized by a democratically elected government,

gelegitimeerd door 'checks and balances',

legitimized by checks and balances and an independent judicial system.

en een onafhankelijk rechtssysteem.

In other words, a state monopoly

Met andere woorden: een staatsmonopolie

that has the use of violence well under control.

dat het gebruik van geweld goed onder controle heeft.

Such a state monopoly on violence, first of all, serves as a reassurance.

Zo'n staatsmonopolie op geweld

dient allereerst ter geruststelling.

Het verwijdert de prikkel

It removes the incentive for an arms race

voor een wapenwedloop

between potentially hostile groups in our societies.

tussen potentieel vijandige groepen

in onze samenleving.

Secondly, the presence of penalties

Ten tweede doet het bestaan van sancties

that outweigh the benefits of using violence

die de voordelen van het gebruik van geweld teniet doen,

het evenwicht nog verder overhellen.

tips the balance even further.

Afzien van geweld wordt winstgevender dan een oorlog beginnen.

Abstaining from violence

becomes more profitable than starting a war.

Now nonviolence starts to work like a flywheel.

Nu gaat geweldloosheid werken als een vliegwiel.

It enhances peace even further.

Het bevordert de vrede nog verder.

Als er geen conflicten zijn,

Where there is no conflict, trade flourishes.

bloeit de handel.

And trade is another important incentive against violence.

Handel is eveneens een belangrijke stimulans

tegen geweld.

With trade, there's mutual interdependency and mutual gain between parties.

Door handel ontstaat wederzijdse afhankelijkheid

en wederzijdse winst tussen partijen.

And when there is mutual gain, both sides stand to lose more

Waar er een wederzijds voordeel is, hebben beide partijen

meer te verliezen dan te winnen met een oorlog.

than they would gain if they started a war.

Oorlog is gewoon niet langer de beste optie

War is simply no longer the best option,

and that is why violence has decreased.

en daarom is geweld afgenomen.

Dit, dames en heren,

This, ladies and gentlemen,

is de grondgedachte achter het bestaan van mijn strijdkrachten.

is the rationale behind the existence of my armed forces.

The armed forces implement the state monopoly on violence.

De strijdkrachten geven uitvoering

aan het overheidsmonopolie op geweld.

We do this in a legitimized way

We doen dit op een gelegitimeerde manier

only after our democracy has asked us to do so.

pas nadat onze democratie ons heeft gevraagd

het te doen.

Het is dit wettige,

It is this legitimate, controlled use of the gun

gecontroleerde gebruik van het wapen

that has contributed greatly

dat enorm heeft bijgedragen

to reducing the statistics of war, conflict and violence around the globe.

aan het omlaag brengen van de statistieken

van oorlog, conflict en geweld over de hele wereld.

It is this participation in peacekeeping missions

Het is deze deelname aan vredesmissies

die heeft geleid tot de beëindiging

that has led to the resolution of many civil wars.

van vele burgeroorlogen.

Mijn manschappen gebruiken hun wapen

My soldiers use the gun as an instrument of peace.

als instrument voor de vrede.

And this is exactly why failed states are so dangerous.

Dit is de reden waarom falende staten zo gevaarlijk zijn.

Failed states have no legitimized, democratically controlled use of force.

Falende staten kennen geen gelegitimeerd, democratisch gestuurd gebruik van geweld.

Failed states do not know of the gun as an instrument of peace and stability.

Falende staten kennen het wapen niet

als een instrument van vrede en stabiliteit.

That is why failed states can drag down a whole region into chaos and conflict.

Daarom kunnen falende staten

een hele regio in chaos en conflict meeslepen.

Daarom is het verspreiden van het concept van de rechtstaat

That is why spreading the concept of the constitutional state

zo'n belangrijk aspect van onze buitenlandse missies.

is such an important aspect of our foreign missions.

That is why we are trying to build a judicial system

Daarom proberen we nu in Afghanistan

een rechtssysteem op te bouwen.

right now in Afghanistan.

That is why we train police officers, we train judges,

Daarom trainen we politiemensen,

en leiden we overal ter wereld

we train public prosecutors around the world.

rechters en openbare aanklagers op.

And that is why --

Dat is de reden waarom -

and in the Netherlands, we are very unique in that --

en in Nederland, zijn wij daar zeer uniek in -

that is why the Dutch constitution states

dat is de reden waarom de Nederlandse grondwet stelt

dat een van de belangrijkste taken van de krijgsmacht

that one of the main tasks of the armed forces

de instandhouding en het bevorderen van de internationale rechtsorde is.

is to uphold and promote the international rule of law.

Dames en heren,

Ladies and gentlemen,

looking at this gun, we are confronted with the ugly side of the human mind.

het zien van dit wapen confronteert ons

met de donkere kant van de menselijke geest.

Every day I hope that politicians, diplomats, development workers

Elke dag hoop ik

dat politici, diplomaten, en ontwikkelingswerkers

can turn conflict into peace

conflicten kunnen ombuigen naar vrede,

and threat

en dreiging naar hoop.

into hope.

And I hope that one day armies can be disbanded

Ik hoop dat op een dag legers overbodig zullen zijn

en de mens een manier zal vinden om samen te leven

and humans will find a way of living together

without violence and oppression.

zonder geweld en onderdrukking.

But until that day comes,

Maar tot die dag er komt,

zullen we tussen idealen en menselijk falen

we will have to make ideals and human failure

een weg moeten vinden.

meet somewhere in the middle.

Tot die dag komt,

Until that day comes, I stand for my father

sta ik hier namens mijn vader

die op de nazi's probeerde te schieten

who tried to shoot the Nazis with an old gun.

met een oud geweer.

I stand for my men and women who are prepared to risk their lives

Ik sta voor mijn mannen en vrouwen

die bereid zijn hun leven te wagen

for a less violent world for all of us.

voor een minder gewelddadige wereld voor ons allemaal.

Ik sta voor deze soldaat

I stand for this soldier who suffered partial hearing loss

die gedeeltelijk gehoorverlies opliep

en blijvend letsel aan haar been,

and sustained permanent injuries to her leg,

toen ze bij een mortieraanval geraakt werd

when she was hit by a rocket on a mission in Afghanistan.

tijdens een missie in Afghanistan.

Ladies and gentlemen,

Dames en heren,

until the day comes when we can do away with the gun,

tot de dag aanbreekt

dat we de wapenen kunnen afschaffen,

I hope we all agree

hoop ik dat we het erover eens zijn

that peace and stability do not come free of charge.

dat vrede en stabiliteit niet gratis zijn.

Het is hard werken, vaak achter de schermen

It takes hard work, often behind the scenes.

It takes good equipment and well-trained, dedicated soldiers.

Het vergt een goede uitrusting

en goed getrainde, toegewijde soldaten.

I hope you will support the efforts of our armed forces

Ik hoop dat jullie de inspanningen

van onze krijgsmacht ondersteunen

om soldaten als deze jonge kapitein te trainen

to train soldiers like this young captain

and provide her with a good gun,

en haar een goed geweer te geven,

instead of the bad gun my father was given.

in plaats van het slechte geweer dat mijn vader werd gegeven.

Ik hoop dat jullie onze militairen willen steunen

I hope you will support our soldiers when they are out there,

als zij hun missie vervullen,

when they come home

als ze thuis komen

en als ze gewond raken

and when they are injured and need our care.

en onze zorg nodig hebben.

Zij zetten hun leven op het spel,

They put their lives on the line, for us, for you,

voor ons, voor jullie

and we cannot let them down.

en we kunnen ze niet in de steek laten.

I hope you will respect my soldiers,

Ik hoop dat jullie mijn soldaten respecteren,

deze soldaat met dit geweer.

this soldier with this gun.

Omdat ze een betere wereld wil.

Because she wants a better world.

Because she makes an active contribution to a better world,

Omdat ze een actieve bijdrage levert

voor een betere wereld,

just like all of us here today.

net als wij allen, hier bijeen.

Heel hartelijk bedankt.

Thank you very much.

(Applause)

(Applaus)