Karen Bass: Unseen footage, untamed nature

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Janneke Meijntjes-Lok Nagekeken door: Christel Foncke

I'm a very lucky person.

Ik ben een heel gelukkig mens.

I've been privileged to see so much of our beautiful Earth

Ik kreeg de kans om zoveel te zien van onze prachtige aarde

and the people and creatures that live on it.

en de mensen en dieren die erop leven.

And my passion was inspired at the age of seven,

Mijn passie werd gewekt toen ik zeven jaar was

when my parents first took me to Morocco,

en mijn ouders me voor het eerst meenamen naar Marokko,

at the edge of the Sahara Desert.

naar de rand van de Sahara.

Now imagine a little Brit

Stel je voor, een Brits kind ergens op een plek

somewhere that wasn't cold and damp like home.

waar het niet koud en mistig was, zoals thuis.

What an amazing experience.

Wat een fantastische ervaring.

And it made me want to explore more.

Het maakte dat ik nog meer wilde ontdekken.

So as a filmmaker,

Als filmmaker

I've been from one end of the Earth to the other

heb ik alle uithoeken van de aarde gezien,

trying to get the perfect shot

op zoek naar de perfecte opname

and to capture animal behavior never seen before.

en naar diergedrag dat nooit eerder was vastgelegd.

And what's more, I'm really lucky,

Bovendien heb ik het grote geluk

because I get to share that with millions of people worldwide.

dat ik dat mag delen met miljoenen mensen over de hele wereld.

Now the idea of having new perspectives of our planet

De wetenschap dat ik in staat ben nieuwe perspectieven

and actually being able to get that message out

op onze planeet daadwerkelijk te verspreiden,

gets me out of bed every day with a spring in my step.

doet me iedere dag weer uit bed springen..

You might think that it's quite hard

Je zou misschien denken dat het heel moeilijk is

to find new stories and new subjects,

om nieuwe verhalen en onderwerpen te vinden,

but new technology is changing the way we can film.

maar door nieuwe technologie kunnen we anders filmen.

It's enabling us to get fresh, new images

We kunnen frisse nieuwe beelden laten zien

and tell brand new stories.

en splinternieuwe verhalen vertellen.

In Nature's Great Events,

In 'Nature's great events',

a series for the BBC that I did with David Attenborough,

een BBC-serie, die ik deed met David Attenborough,

we wanted to do just that.

was dat precies ons plan.

Images of grizzly bears are pretty familiar.

Beelden van grizzlyberen zijn tamelijk bekend.

You see them all the time, you think.

Je denkt dat je die al zo vaak gezien hebt,

But there's a whole side to their lives that we hardly ever see

maar een groot deel van hun leven blijft verborgen

and had never been filmed.

en was nog nooit gefilmd.

So what we did, we went to Alaska,

Daarom gingen we naar Alaska,

which is where the grizzlies rely

naar hoge, bijna ontoegankelijke berghellingen,

on really high, almost inaccessible, mountain slopes

die de grizzly's hebben uitgekozen

for their denning.

voor hun winterslaap.

And the only way to film that is a shoot from the air.

Het kon enkel gefilmd worden vanuit de lucht.

(Video) David Attenborough: Throughout Alaska and British Columbia,

(Video) David Attenborough: Door heel Alaska en Brits Columbia

thousands of bear families are emerging from their winter sleep.

worden duizenden berenfamilies wakker uit hun winterslaap.

There is nothing to eat up here,

Er is hierboven niets te eten,

but the conditions were ideal for hibernation.

maar de omstandigheden waren ideaal voor overwintering.

Lots of snow in which to dig a den.

Veel sneeuw om een hol in te graven.

To find food, mothers must lead their cubs down to the coast,

Om voedsel te vinden, moeten moeders en jongen bergafwaarts,

where the snow will already be melting.

naar de kust waar de sneeuw al aan het smelten is.

But getting down can be a challenge for small cubs.

Maar de afdaling kan voor de kleintjes riskant zijn.

These mountains are dangerous places,

Deze bergen zijn gevaarlijk,

but ultimately the fate of these bear families,

maar het uiteindelijke lot van deze berenfamilies,

and indeed that of all bears around the North Pacific,

en trouwens van alle beren rond de noordelijke Stille Oceaan,

depends on the salmon.

is afhankelijk van de zalm.

KB: I love that shot.

KB: Ik hou erg van deze opname.

I always get goosebumps every time I see it.

Ik krijg kippenvel telkens ik ernaar kijk.

That was filmed from a helicopter

Dat werd gefilmd vanuit een helikopter

using a gyro-stabilized camera.

met een gyro-gestabiliseerde camera.

And it's a wonderful bit of gear,

Het is een geweldig stuk apparatuur,

because it's like having a flying tripod, crane and dolly all rolled into one.

als het ware een vliegend statief, hijskraan en dolly in één.

But technology alone isn't enough.

Maar technologie alleen is niet genoeg.

To really get the money shots,

Om de beste opnames te krijgen,

it's down to being in the right place at the right time.

moet je op de juiste plek op het juiste moment zijn.

And that sequence was especially difficult.

Die coördinatie was ontzettend lastig.

The first year we got nothing.

Het eerste jaar leverde niets op.

We had to go back the following year,

We moesten het jaar daarna terug,

all the way back to the remote parts of Alaska.

helemaal terug naar de uithoeken van Alaska.

And we hung around with a helicopter for two whole weeks.

We cirkelden twee hele weken met een helikopter rond.

And eventually we got lucky.

Uiteindelijk hadden we geluk.

The cloud lifted, the wind was still,

De wolken trokken weg, de wind ging liggen

and even the bear showed up.

en zelfs de beer kwam tevoorschijn.

And we managed to get that magic moment.

We konden dat magische moment vangen.

For a filmmaker,

Voor een filmmaker

new technology is an amazing tool,

is nieuwe technologie een fantastisch hulpmiddel,

but the other thing that really, really excites me

maar ik vind het ook heel erg opwindend,

is when new species are discovered.

als er nieuwe levensvormen worden ontdekt.

Now, when I heard about one animal,

Toen ik hoorde van een bepaald dier,

I knew we had to get it for my next series,

moest ik die hebben voor mijn volgende serie:

Untamed Americas, for National Geographic.

'Untamed Americas', voor National Geographic.

In 2005, a new species of bat was discovered

In 2005 werd een nieuw soort vleermuis ontdekt

in the cloud forests of Ecuador.

in de nevelwouden van Ecuador.

And what was amazing about that discovery

Deze geweldige ontdekking

is that it also solved the mystery

loste ook het mysterie op

of what pollinated a unique flower.

van de bestuiving van een unieke bloem.

It depends solely on the bat.

Die is uitsluitend afhankelijk van de vleermuis.

Now, the series hasn't even aired yet,

De serie is nog niet eens uitgezonden,

so you're the very first to see this.

dus jullie zijn de eersten die dit zien.

See what you think.

Kijk wat je ervan vindt.

(Video) Narrator: The tube-lipped nectar bat.

(Video) Vertelstem: De kokerlippige nectarvleermuis.

A pool of delicious nectar

Een poel van heerlijke nectar

lies at the bottom of each flower's long flute.

ligt op de bodem van iedere langwerpige bloemkelk.

But how to reach it?

Maar hoe kun je erbij komen?

Necessity is the mother of evolution.

Noodzaak is de moeder van de evolutie.

(Music)

(Muziek)

This two-and-a-half-inch bat

Deze vleermuis van ± 6 cm.

has a three-and-a-half-inch tongue,

heeft een tong van ± 9 cm.

the longest relative to body length

In verhouding tot de lichaamslengte, de langste

of any mammal in the world.

van alle zoogdieren ter wereld.

If human, he'd have a nine-foot tongue.

Als hij een mens was, zou hij een tong van 2.70 m hebben.

(Applause)

(Applaus)

KB: What a tongue.

KB: Wat een tong.

We filmed it by cutting a tiny little hole in the base of the flower

We filmden het door een minuscuul gaatje in de bloembodem

and using a camera that could slow the action by 40 times.

en met een camera die de actie 40 maal kan vertragen.

So imagine how quick that thing is in real life.

Stel je voor hoe snel dat ding in werkelijkheid is.

Now people often ask me, "Where's your favorite place on the planet?"

Mensen vragen me vaak: "Wat is je favoriete plek op de planeet?"

And the truth is I just don't have one.

De waarheid is dat ik die niet heb.

There are so many wonderful places.

Er zijn zoveel prachtige plekken,

But some locations draw you back time and time again.

maar naar sommige locaties ga je steeds weer terug.

And one remote location --

Naar een van die afgelegen locaties

I first went there as a backpacker;

ging ik voor het eerst als rugzaktoerist.

I've been back several times for filming,

Ik ben er herhaaldelijk teruggegaan om te filmen,

most recently for Untamed Americas --

recentelijk nog voor 'Untamed Americas'.

it's the Altiplano in the high Andes of South America,

Het is de Altiplano in de hoge Andes in Zuid-Amerika.

and it's the most otherworldly place I know.

Het is de meest buitenaardse plek die ik ken.

But at 15,000 feet, it's tough.

Maar het is ruig, op 450.000 m hoogte.

It's freezing cold,

Het is er ijskoud

and that thin air really gets you.

en die ijle lucht werkt erg op je in.

Sometimes it's hard to breathe,

Soms krijg je bijna geen adem,

especially carrying all the heavy filming equipment.

vooral met die zware filmuitrusting op je rug.

And that pounding head just feels like a constant hangover.

Het gebonk in je hoofd voelt als een permanente kater.

But the advantage of that wonderful thin atmosphere

Maar het voordeel van die prachtige ijle atmosfeer

is that it enables you to see the stars in the heavens

is dat je een wonderbaarlijk helder zicht hebt

with amazing clarity.

op de sterrenhemel.

Have a look.

Kijk maar eens.

(Video) Narrator: Some 1,500 miles south of the tropics,

(Video) Vertelstem: Op 1500 mijl ten zuiden van de tropen,

between Chile and Bolivia,

tussen Chili en Bolivia,

the Andes completely change.

ondergaat de Andes een totale verandering.

It's called the Altiplano, or "high plains" --

Het heet de Altiplano, of 'hoge vlakten',

a place of extremes

een plek van extremen

and extreme contrasts.

en extreme contrasten.

Where deserts freeze

Waar woestijnen bevriezen

and waters boil.

en wateren kokendheet zijn.

More like Mars than Earth,

Het lijkt er meer op Mars dan op de aarde,

it seems just as hostile to life.

net zo vijandig tegenover het leven.

The stars themselves --

De sterren zelf...

at 12,000 feet, the dry, thin air

op 3600 meter kun je door de droge, ijle lucht

makes for perfect stargazing.

perfect staren naar de sterren.

Some of the world's astronomers have telescopes nearby.

Sommige bekende astronomen hebben telescopen opgesteld,

But just looking up with the naked eye,

maar als je met het blote oog omhoog kijkt,

you really don't need one.

heb je er eigenlijk geen nodig.

(Music)

(Muziek)

(Applause)

(Applaus)

KB: Thank you so much

KB: Dankjewel

for letting me share some images

voor de kans om een aantal beelden

of our magnificent, wonderful Earth.

van onze fantastische, prachtige aarde met jullie te delen.

Thank you for letting me share that with you.

Bedankt dat ik dat met jullie mocht delen.

(Applause)

(Applaus)