Erin McKean: The joy of lexicography

72,730 views ・ 2007-08-30

TED


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Axel Saffran
00:25
Now, have any of y'all ever looked up this word?
0
25000
4000
Heeft iemand van jullie dit woord al opgezocht?
00:29
You know, in a dictionary? (Laughter) Yeah, that's what I thought.
1
29000
4000
In een woordenboek? (Gelach) Ja, dat dacht ik al.
00:33
How about this word?
2
33000
2000
En dit woord?
Ik zal het even tonen:
00:35
Here, I'll show it to you.
3
35000
1000
00:36
Lexicography: the practice of compiling dictionaries.
4
36000
3000
lexicografie: de praktijk van het compileren van woordenboeken.
00:39
Notice -- we're very specific -- that word "compile."
5
39000
3000
Merk op -- we zijn erg specifiek. Dat woord "compileren".
00:42
The dictionary is not carved out of a piece of granite,
6
42000
3000
Het woordenboek is niet uit een blok graniet gehakt,
00:45
out of a lump of rock. It's made up of lots of little bits.
7
45000
3000
uit een stuk rots. Het bestaat uit vele kleine stukjes.
00:48
It's little discrete --
8
48000
1000
Kleine, discrete --
00:49
that's spelled D-I-S-C-R-E-T-E -- bits.
9
49000
4000
dat spel je D-I-S-C-R-E-T-E -- stukjes.
(Gelach)
00:53
And those bits are words.
10
53000
2000
Die stukjes zijn woorden.
00:55
Now one of the perks of being a lexicographer --
11
55000
4000
Het leuke aan lexicograaf zijn --
behalve dat je naar TED mag komen -- is dat je knotsgekke woorden mag zeggen,
00:59
besides getting to come to TED -- is that you get to say really fun words,
12
59000
3000
01:02
like lexicographical.
13
62000
3000
bijvoorbeeld "lexicographical".
"Lexicografical" heeft een geweldig patroon:
01:05
Lexicographical has this great pattern:
14
65000
2000
01:07
it's called a double dactyl. And just by saying double dactyl,
15
67000
2000
een dubbele dactylus.
Door "dubbele dactylus" te zeggen,
01:09
I've sent the geek needle all the way into the red. (Laughter) (Applause)
16
69000
3000
heb ik de geek-naald al helemaal het rood in gejaagd.
01:12
But "lexicographical" is the same pattern as "higgledy-piggledy."
17
72000
4000
(Gelach)
"Lexicographical" heeft hetzelfde patroon als "olleke-bolleke".
01:16
Right? It's a fun word to say,
18
76000
2000
Een leuk woord om te zeggen,
01:18
and I get to say it a lot.
19
78000
3000
en ik mag het vaak zeggen.
01:21
Now, one of the non-perks of being a lexicographer
20
81000
3000
Een van de minder leuke dingen aan lexicograaf zijn,
01:24
is that people don't usually have a kind of warm, fuzzy, snuggly image of the dictionary.
21
84000
5000
is dat mensen meestal geen warm, wollig, knus beeld hebben van een woordenboek.
01:29
Right? Nobody hugs their dictionaries.
22
89000
3000
Niemand knuffelt zijn woordenboek.
01:32
But what people really often think about the dictionary is, they think more like this.
23
92000
7000
Wat mensen vaker denken over het woordenboek, is iets dergelijks.
Overigens: ik heb geen lexicografisch fluitje.
01:39
Just to let you know, I do not have a lexicographical whistle.
24
99000
3000
Maar mensen denken dat het mijn taak is om de goede woorden
01:42
But people think that my job is to let the good words
25
102000
2000
01:44
make that difficult left-hand turn into the dictionary,
26
104000
3000
die lastige linkse afslag naar het woordenboek te laten nemen,
01:47
and keep the bad words out.
27
107000
2000
en de slechte woorden buiten te houden.
01:49
But the thing is, I don't want to be a traffic cop.
28
109000
3000
Het punt is: ik wil geen verkeersagent zijn.
01:52
For one thing, I just do not do uniforms.
29
112000
4000
Om te beginnen doe ik niet aan uniformen.
En verder is beslissen welke woorden goed zijn
01:56
And for another, deciding what words are good
30
116000
4000
02:00
and what words are bad is actually not very easy.
31
120000
2000
en welke fout, gewoon erg moeilijk.
02:02
And it's not very fun. And when parts of your job are not easy or fun,
32
122000
4000
Het is ook niet leuk. Als je onderdelen van je taak niet makkelijk of leuk vindt,
02:06
you kind of look for an excuse not to do them.
33
126000
3000
dan zoek je een excuus om ze niet te doen.
02:09
So if I had to think of some kind of occupation
34
129000
5000
Als ik een beroep zou moeten bedenken
02:14
as a metaphor for my work, I would much rather be a fisherman.
35
134000
6000
als metafoor voor mijn werk, dan was ik veel liever een visser.
Ik wil mijn grote net uitgooien in de diepe blauwe oceaan van het Engels
02:20
I want to throw my big net into the deep, blue ocean of English
36
140000
3000
02:23
and see what marvelous creatures I can drag up from the bottom.
37
143000
4000
en zien welke wonderlijke creaturen ik van de bodem kan ophalen.
02:27
But why do people want me to direct traffic, when I would much rather go fishing?
38
147000
5000
Waarom willen mensen dat ik het verkeer regel,
als ik veel liever zou gaan vissen?
02:32
Well, I blame the Queen.
39
152000
2000
Nou, ik geef de Koningin de schuld.
02:34
Why do I blame the Queen?
40
154000
2000
Waarom doe ik dat?
02:36
Well, first of all, I blame the Queen because it's funny.
41
156000
2000
Ten eerste omdat het grappig is.
02:38
But secondly, I blame the Queen because
42
158000
3000
Ten tweede geef ik de Koningin de schuld
omdat woordenboeken niet echt veranderd zijn.
02:41
dictionaries have really not changed.
43
161000
2000
Ons idee van wat een woordenboek is, is niet gewijzigd sinds haar regering.
02:43
Our idea of what a dictionary is has not changed since her reign.
44
163000
2000
02:45
The only thing that Queen Victoria would not be amused by in modern dictionaries
45
165000
6000
Het enige dat Koningin Victoria 'niet amusant' zou vinden
in moderne woordenboeken,
02:51
is our inclusion of the F-word, which has happened
46
171000
3000
is het feit dat we het F-woord hebben opgenomen,
02:54
in American dictionaries since 1965.
47
174000
2000
in Amerikaanse woordenboeken sinds 1965.
02:56
So, there's this guy, right? Victorian era.
48
176000
3000
Deze kerel hier, zie je? Victoriaanse tijd.
James Murray, eerste uitgever van de Oxford English Dictionary.
02:59
James Murray, first editor of the Oxford English Dictionary.
49
179000
2000
03:01
I do not have that hat. I wish I had that hat.
50
181000
3000
Ik heb dat hoedje niet. Ik wilde dat ik dat hoedje had.
03:04
So he's really responsible for a lot of
51
184000
4000
(Gelach)
Hij is echt verantwoordelijk voor veel
van wat we vandaag in woordenboeken "modern" noemen.
03:08
what we consider modern in dictionaries today.
52
188000
2000
03:10
When a guy who looks like that, in that hat,
53
190000
3000
Als een dergelijke kerer -- met zo'n hoedje --
03:13
is the face of modernity, you have a problem.
54
193000
7000
het gezicht van de moderniteit is, dan heb je een probleem.
(Gelach)
James Murray zou zo aan de slag kunnen bij elk woordenboek vandaag.
03:20
And so, James Murray could get a job on any dictionary today.
55
200000
2000
03:22
There'd be virtually no learning curve.
56
202000
3000
Er zou haast geen leercurve zijn.
Natuurlijk zeggen sommigen van ons: computers!
03:25
And of course, a few of us are saying: okay, computers!
57
205000
2000
Computers! Wat met computers?
03:27
Computers! What about computers?
58
207000
2000
En computers -- ik ben dol op computers.
03:29
The thing about computers is, I love computers.
59
209000
2000
Ik ben een echte geek, dol op computers.
03:31
I mean, I'm a huge geek, I love computers.
60
211000
2000
Ik zou eerder in hongerstaking gaan dan me Google Book Search laten afnemen.
03:33
I would go on a hunger strike before I let them take away Google Book Search from me.
61
213000
4000
Maar computers doen niet veel meer dan
03:37
But computers don't do much else other than
62
217000
2000
03:39
speed up the process of compiling dictionaries.
63
219000
4000
het proces van het compileren van woordenboeken versnellen.
03:43
They don't change the end result.
64
223000
4000
Ze wijzigen niets aan het eindresultaat.
03:47
Because what a dictionary is,
65
227000
3000
Want een woordenboek is eigenlijk
03:50
is it's Victorian design merged with a little bit of modern propulsion.
66
230000
3000
Victoriaans design gemengd met wat moderne aandrijving.
03:53
It's steampunk. What we have is an electric velocipede.
67
233000
6000
Het is steampunk. We hebben een elektrische velocipede.
03:59
You know, we have Victorian design with an engine on it. That's all!
68
239000
3000
We hebben Victoriaans design met een motor. Dat is alles!
04:02
The design has not changed.
69
242000
3000
Het design is niet gewijzigd.
04:05
And OK, what about online dictionaries, right?
70
245000
2000
OK, wat dacht je van online woordenboeken?
04:07
Online dictionaries must be different.
71
247000
3000
Is dat geen ander verhaal?
Dit is Oxford English Dictionary Online, één van de beste.
04:10
This is the Oxford English Dictionary Online, one of the best online dictionaries.
72
250000
2000
04:12
This is my favorite word, by the way.
73
252000
1000
Dit is trouwens mijn favoriete woord:
04:13
Erinaceous: pertaining to the hedgehog family; of the nature of a hedgehog.
74
253000
5000
"Erinaceous": verband houdend met de familie der egels; egel-achtig.
Erg nuttig woord. (Gelach)
04:18
Very useful word. So, look at that.
75
258000
6000
Nou, kijk hier.
Online woordenboeken zijn vandaag papier dat op een scherm is gegooid.
04:24
Online dictionaries right now are paper thrown up on a screen.
76
264000
2000
04:26
This is flat. Look how many links there are in the actual entry: two!
77
266000
5000
Dit is vlak. Kijk hoeveel links er in het lemma staan: twee!
04:31
Right? Those little buttons,
78
271000
2000
Die kleine knoppen --
04:33
I had them all expanded except for the date chart.
79
273000
3000
ik heb ze laten vergroten, met uitzondering van de datum.
04:36
So there's not very much going on here.
80
276000
2000
Daar gebeurt niet erg veel.
04:38
There's not a lot of clickiness.
81
278000
2000
Het is niet erg klikbaar.
04:40
And in fact, online dictionaries replicate
82
280000
3000
Eigenlijk repliceren online woordenboeken
haast alle problemen van de gedrukte, behalve doorzoekbaarheid.
04:43
almost all the problems of print, except for searchability.
83
283000
3000
04:46
And when you improve searchability,
84
286000
2000
En als je de doorzoekbaarheid verbetert,
04:48
you actually take away the one advantage of print, which is serendipity.
85
288000
3000
dan verlies je het enige pluspunt van het drukken, namelijk serendipiteit.
04:51
Serendipity is when you find things you weren't looking for,
86
291000
3000
Serendipiteit is als je dingen vindt die je niet zocht,
04:54
because finding what you are looking for is so damned difficult.
87
294000
3000
omdat vinden wat je zoekt zo verdomd moeilijk is.
04:57
So -- (Laughter) (Applause) -- now, when you think about this,
88
297000
9000
Dus -- (Gelach) (Applaus) -- als je hierover nadenkt,
05:06
what we have here is a ham butt problem.
89
306000
3000
dan staan we eigenlijk voor een hamvraag.
Kent iedereen de hamvraag?
05:09
Does everyone know the ham butt problem?
90
309000
2000
Vrouw maakt een ham voor een groot familiediner.
05:11
Woman's making a ham for a big, family dinner.
91
311000
2000
Ze snijdt het kontje eraf en wil het weggooien.
05:13
She goes to cut the butt off the ham and throw it away,
92
313000
2000
05:15
and she looks at this piece of ham and she's like,
93
315000
1000
Ze kijkt ernaar en denkt:
05:16
"This is a perfectly good piece of ham. Why am I throwing this away?"
94
316000
2000
"Prima stuk ham. Waarom gooi ik dit weg?"
05:18
She thought, "Well, my mom always did this."
95
318000
2000
Omdat mijn moeder het altijd zo deed."
05:20
So she calls up mom, and she says,
96
320000
1000
Dus belt ze met Mama:
05:21
"Mom, why'd you cut the butt off the ham, when you're making a ham?"
97
321000
2000
"Waarom sneed je altijd het kontje van de ham?"
05:23
She says, "I don't know, my mom always did it!"
98
323000
3000
Ze zegt: "Weet ik niet, dat deed oma altijd!"
Dus bellen ze Oma, en Oma zegt:
05:26
So they call grandma, and grandma says,
99
326000
2000
05:28
"My pan was too small!" (Laughter)
100
328000
4000
"Mijn pan was te klein!"
(Gelach)
05:32
So, it's not that we have good words and bad words.
101
332000
4000
Het punt is dus niet dat we goede en slechte woorden hebben --
05:36
We have a pan that's too small!
102
336000
3000
onze pan is te klein!
Dat eindje ham is verrukkelijk! Weggooien is niet nodig.
05:39
You know, that ham butt is delicious! There's no reason to throw it away.
103
339000
2000
05:41
The bad words -- see, when people think about a place
104
341000
3000
Slechte woorden -- als mensen een bepaalde plek
05:44
and they don't find a place on the map,
105
344000
2000
niet op de kaart vinden,
dan denken ze: "Die kaart is waardeloos!"
05:46
they think, "This map sucks!"
106
346000
2000
05:48
When they find a nightspot or a bar, and it's not in the guidebook,
107
348000
2000
Bij een nachtclub of bar die niet in de gids staat,
05:50
they're like, "Ooh, this place must be cool! It's not in the guidebook."
108
350000
3000
denken ze: "Dit moet een coole plek zijn! Staat niet in de gids!"
05:53
When they find a word that's not in the dictionary, they think,
109
353000
3000
Bij een woord dat niet in het woordenboek staat, denken ze:
05:56
"This must be a bad word." Why? It's more likely to be a bad dictionary.
110
356000
5000
"Dat moet een slecht woord zijn."
Waarom? Het zal veeleer een slecht woordenboek zijn.
06:01
Why are you blaming the ham for being too big for the pan?
111
361000
5000
Waarom is het de schuld van de ham dat hij te groot is voor de pan?
06:06
So, you can't get a smaller ham.
112
366000
3000
Je kan geen kleinere ham krijgen.
06:09
The English language is as big as it is.
113
369000
3000
De Engelse taal is zo groot als ze is.
06:12
So, if you have a ham butt problem,
114
372000
2000
Als je dus voor een hamvraag staat,
06:14
and you're thinking about the ham butt problem,
115
374000
2000
en je denkt na over de hamvraag,
06:16
the conclusion that it leads you to is inexorable and counterintuitive:
116
376000
5000
dan leidt ze je naar een meedogenloze en tegenintuïtieve conclusie:
papier is de vijand van woorden.
06:21
paper is the enemy of words.
117
381000
3000
Hoe kan dat? Ik hou van boeken. Ik ben echt dol op boeken.
06:24
How can this be? I mean, I love books. I really love books.
118
384000
4000
Sommige van mijn beste vrienden zijn boeken.
06:28
Some of my best friends are books.
119
388000
2000
06:30
But the book is not the best shape for the dictionary.
120
390000
5000
Maar het boek is niet de ideale vorm voor het woordenboek.
06:35
Now they're going to think "Oh, boy.
121
395000
2000
Dan denken ze: "Lieve hemel.
06:37
People are going to take away my beautiful, paper dictionaries?"
122
397000
3000
Gaan ze mijn mooie, papieren woordenboeken afpakken?"
06:40
No. There will still be paper dictionaries.
123
400000
2000
Nee. Er zullen altijd papieren woordenboeken zijn.
06:42
When we had cars -- when cars became the dominant mode of transportation,
124
402000
4000
Toen auto's het dominante transportmiddel werden,
hebben we de paarden niet op een rij voor het vuurpeleton gezet.
06:46
we didn't round up all the horses and shoot them.
125
406000
3000
Er zullen nog steeds papieren woordenboeken zijn,
06:49
You know, there're still going to be paper dictionaries,
126
409000
2000
06:51
but it's not going to be the dominant dictionary.
127
411000
3000
maar dat zal niet het dominante woordenboek zijn.
06:54
The book-shaped dictionary is not going to be the only shape
128
414000
3000
Het woordenboek in boekvorm zal niet de enige vorm zijn
06:57
dictionaries come in. And it's not going to be
129
417000
2000
waarin woordenboeken voorkomen.
06:59
the prototype for the shapes dictionaries come in.
130
419000
4000
Het zal niet het prototype van het woordenboek zijn.
07:03
So, think about it this way: if you've got an artificial constraint,
131
423000
4000
Bekijk het zo: als je een kunstmatige beperking hebt...
07:07
artificial constraints lead to
132
427000
4000
Kunstmatige beperkingen leiden tot
07:11
arbitrary distinctions and a skewed worldview.
133
431000
4000
willekeurige onderscheiden en een vertekend wereldbeeld.
Wat als biologen alleen dieren konden bestuderen
07:15
What if biologists could only study animals
134
435000
3000
die een "Ooh"-reactie uitlokken?
07:18
that made people go, "Aww." Right?
135
438000
2000
07:20
What if we made aesthetic judgments about animals,
136
440000
2000
Stel we oordelen esthetisch over dieren,
07:22
and only the ones we thought were cute were the ones that we could study?
137
442000
5000
en alleen de dieren die we schattig vinden, bestuderen we.
We zouden veel weten over grote charismatische dieren,
07:27
We'd know a whole lot about charismatic megafauna,
138
447000
4000
en weinig over enig ander dier.
07:31
and not very much about much else.
139
451000
2000
Volgens mij is dat een probleem.
07:33
And I think this is a problem.
140
453000
2000
07:35
I think we should study all the words,
141
455000
2000
Ik denk dat we alle woorden moeten bestuderen,
07:37
because when you think about words, you can make beautiful expressions
142
457000
5000
want bedenk dat je mooie uitdrukkingen kan maken
07:42
from very humble parts.
143
462000
4000
met heel eenvoudige onderdelen.
07:46
Lexicography is really more about material science.
144
466000
4000
Lexicografie lijkt meer op materiaalkunde.
We bestuderen de tolerantie van de materialen
07:50
We are studying the tolerances of the materials
145
470000
3000
07:53
that you use to build the structure of your expression:
146
473000
3000
die jij gebruikt om de structuur van je uitdrukking te vormen:
07:56
your speeches and your writing. And then, often people say to me,
147
476000
7000
je spreken en je schrijven.
Vaak zeggen mensen me: "Hoe weet ik of dit een echt woord is?"
08:03
"Well, OK, how do I know that this word is real?"
148
483000
5000
Ze denken: "Oké, als we denken dat woorden het gereedschap zijn
08:08
They think, "OK, if we think words are the tools
149
488000
7000
waarmee we bouwen aan de uitdrukking van onze gedachten,
08:15
that we use to build the expressions of our thoughts,
150
495000
2000
hoe kan je dan zeggen
08:17
how can you say that screwdrivers are better than hammers?
151
497000
3000
dat schroevendraaiers beter zijn dan hamers?
08:20
How can you say that a sledgehammer is better than a ball-peen hammer?"
152
500000
3000
Hoe kan je zeggen dat een voorhamer beter is dan een bolhamer?
08:23
They're just the right tools for the job.
153
503000
3000
Het is gewoon het juiste gereedschap voor de klus."
08:26
And so people say to me, "How do I know if a word is real?"
154
506000
3000
Mensen zeggen me dus: "Hoe weet ik of een woord echt is?"
08:29
You know, anybody who's read a children's book
155
509000
3000
Weet je, iedereen die een kinderboek leest,
08:32
knows that love makes things real.
156
512000
4000
weet dat liefde dingen tot leven brengt.
08:36
If you love a word, use it. That makes it real.
157
516000
5000
Als je van een woord houdt, gebruik het dan. Dat maakt het echt.
08:41
Being in the dictionary is an artificial distinction.
158
521000
3000
In het woordenboek staan is een kunstmatig onderscheid.
08:44
It doesn't make a word any more real than any other way.
159
524000
3000
Het maakt een woord niet echter dan anders.
08:47
If you love a word, it becomes real.
160
527000
4000
Als je van een woord houdt, wordt het echt.
08:51
So if we're not worrying about directing traffic,
161
531000
3000
Als we niet malen om het regelen van het verkeer,
08:54
if we've transcended paper, if we are worrying less
162
534000
5000
als we papier zijn overstegen, als we minder uit zijn
08:59
about control and more about description,
163
539000
4000
op controle en meer op beschrijving,
09:03
then we can think of the English language
164
543000
2000
dan kunnen we de Engelse taal zien
09:05
as being this beautiful mobile.
165
545000
3000
als deze mooie mobile.
Telkens als één van de deeltjes van de mobile wijzigt,
09:08
And any time one of those little parts of the mobile changes,
166
548000
2000
09:10
is touched, any time you touch a word,
167
550000
3000
geraakt wordt -- telkens als je een woord raakt,
09:13
you use it in a new context, you give it a new connotation,
168
553000
2000
in een nieuwe context gebruikt, een nieuwe lading geeft,
09:15
you verb it, you make the mobile move.
169
555000
3000
er een werkwoord van maakt -- dan beweeg je de mobile.
09:18
You didn't break it. It's just in a new position,
170
558000
4000
Je hebt hem niet stukgemaakt, enkel de stand is gewijzigd.
09:22
and that new position can be just as beautiful.
171
562000
3000
Die nieuwe stand kan even mooi zijn.
09:25
Now, if you're no longer a traffic cop --
172
565000
4000
Als je geen verkeersagent meer bent --
09:29
the problem with being a traffic cop is
173
569000
2000
het probleem met verkeersagent zijn,
09:31
there can only be so many traffic cops in any one intersection,
174
571000
3000
is dat er maar een beperkt aantal verkeersagenten per kruispunt kan zijn,
09:34
or the cars get confused. Right?
175
574000
3000
anders raken de auto's in de war.
09:37
But if your goal is no longer to direct the traffic,
176
577000
3000
Als je je niet langer voorneemt het verkeer te regelen,
09:40
but maybe to count the cars that go by, then more eyeballs are better.
177
580000
4000
maar je misschien de voorbijrijdende auto's telt, dan zijn méér ogen beter.
09:44
You can ask for help!
178
584000
2000
Je kan hulp vragen!
09:46
If you ask for help, you get more done. And we really need help.
179
586000
4000
Als je hulp vraagt, krijg je meer gedaan.
We hebben echt hulp nodig.
09:50
Library of Congress: 17 million books,
180
590000
3000
Bibliotheek van het Congres: 17 miljoen boeken.
09:53
of which half are in English.
181
593000
3000
De helft daarvan in het Engels.
09:56
If only one out of every 10 of those books
182
596000
4000
Als één op tien van die boeken
een woord zou bevatten dat niet in het woordenboek staat,
10:00
had a word that's not in the dictionary in it,
183
600000
2000
10:02
that would be equivalent to more than two unabridged dictionaries.
184
602000
3000
komt dat overeen met ruim twee onverkorte woordenboeken.
10:05
And I find an un-dictionaried word --
185
605000
3000
Ik vind niet-gewoordenboekte woorden --
10:08
a word like "un-dictionaried," for example --
186
608000
2000
zoals bijvoorbeeld "niet-gewoordenboekt" --
10:10
in almost every book I read. What about newspapers?
187
610000
5000
in bijna elk boek dat ik lees.
En kranten?
10:15
Newspaper archive goes back to 1759,
188
615000
5000
Ons krantenarchief gaat terug tot 1759.
10:20
58.1 million newspaper pages. If only one in 100
189
620000
5000
58,1 miljoen krantenpagina's. Als één op 100 daarvan
10:25
of those pages had an un-dictionaried word on it,
190
625000
3000
een niet-gewoordenboekt woord zou bevatten,
10:28
it would be an entire other OED.
191
628000
3000
dan zou dat een volledige Oxford English Dictionary zijn,
10:31
That's 500,000 more words. So that's a lot.
192
631000
5000
ofwel 500.000 extra woorden. Dat zijn er erg veel.
10:36
And I'm not even talking about magazines. I'm not talking about blogs --
193
636000
3000
Dan heb ik het nog niet over tijdschriften, of blogs --
10:39
and I find more new words on BoingBoing in a given week
194
639000
2000
ik vind elke week meer nieuwe woorden op BoingBoing
10:41
than I do Newsweek or Time.
195
641000
2000
dan in Newsweek of Time.
10:43
There's a lot going on there.
196
643000
2000
Daar gebeurt vanalles.
10:45
And I'm not even talking about polysemy,
197
645000
2000
En dan heb ik het nog niet over polysemie,
10:47
which is the greedy habit some words have of taking
198
647000
3000
de gulzige gewoonte van sommige woorden
om zich meer dan één betekenis toe te eigenen.
10:50
more than one meaning for themselves.
199
650000
5000
(Gelach)
10:55
So if you think of the word "set," a set can be a badger's burrow,
200
655000
4000
Kijk naar het woord "set" -- dat kan een dassennest zijn,
10:59
a set can be one of the pleats in an Elizabethan ruff,
201
659000
3000
het kan één van de plooien zijn in een Elizabethaanse kraag --
11:02
and there's one numbered definition in the OED.
202
662000
2000
en er is een genummerde definitie.
11:04
The OED has 33 different numbered definitions for set.
203
664000
3000
De OED heeft 33 verschillende genummerde definities voor "set".
11:07
Tiny, little word, 33 numbered definitions.
204
667000
3000
Piepklein woordje, 33 genummerde definities.
11:10
One of them is just labeled "miscellaneous technical senses."
205
670000
5000
Eén daarvan is "verschillende technische betekenissen".
Weet je wat ik daaruit afleid?
11:15
Do you know what that says to me?
206
675000
1000
11:16
That says to me, it was Friday afternoon and somebody wanted to go down the pub. (Laughter)
207
676000
5000
Dat het vrijdagmiddag was en iemand de kroeg in wilde. (Gelach)
11:21
That's a lexicographical cop out,
208
681000
2000
Dat is een lexicografisch vluggertje,
11:23
to say, "miscellaneous technical senses."
209
683000
2000
"verschillende technische betekenissen".
11:25
So, we have all these words, and we really need help!
210
685000
4000
We zitten met al die woorden, en we hebben echt hulp nodig!
11:29
And the thing is, we could ask for help --
211
689000
3000
We zouden hulp kunnen vragen --
dat is niet zo moeilijk.
11:32
asking for help's not that hard.
212
692000
1000
11:33
I mean, lexicography is not rocket science.
213
693000
3000
Ik bedoel, lexicografie is geen hogere ruimtewetenschap.
11:36
See, I just gave you a lot of words and a lot of numbers,
214
696000
3000
Ik heb je daarnet veel woorden en getallen gegegeven.
11:39
and this is more of a visual explanation.
215
699000
2000
Dit is een meer visuele toelichting.
Als we het woordenboek zien als de kaart van de Engelse taal,
11:41
If we think of the dictionary as being the map of the English language,
216
701000
3000
dan zijn deze heldere vlekken dat wat we kennen,
11:44
these bright spots are what we know about,
217
704000
2000
11:46
and the dark spots are where we are in the dark.
218
706000
3000
en de donkere vlekken waar we in het duister tasten.
11:49
If that was the map of all the words in American English, we don't know very much.
219
709000
5000
Als dit de kaart was van alle woorden in Amerikaans Engels, wisten we niet veel.
11:54
And we don't even know the shape of the language.
220
714000
3000
We kennen zelfs de vorm van de taal niet.
Als dit het kaart was van het Amerikaanse Engels,
11:57
If this was the dictionary -- if this was the map of American English --
221
717000
3000
12:00
look, we have a kind of lumpy idea of Florida,
222
720000
3000
dan zouden we een ruw idee van Florida hebben,
12:03
but there's no California!
223
723000
3000
maar Californië staat er niet op!
12:06
We're missing California from American English.
224
726000
3000
We missen Californië in het Amerikaanse Engels!
12:09
We just don't know enough, and we don't even know that we're missing California.
225
729000
5000
We weten gewoon niet genoeg, niet eens dat Californië ontbreekt.
We zien niet eens het gat in de kaart.
12:14
We don't even see that there's a gap on the map.
226
734000
2000
12:16
So again, lexicography is not rocket science.
227
736000
3000
Nogmaals, lexicografie is geen hogere ruimtewetenschap.
12:19
But even if it were, rocket science is being done
228
739000
3000
En zelfs als dat zo was, hogere ruimtewetenschap wordt vandaag
12:22
by dedicated amateurs these days. You know?
229
742000
4000
door toegewijde amateurs beoefend.
(Gelach)
12:26
It can't be that hard to find some words!
230
746000
4000
Het kan niet zo moeilijk zijn een paar woorden te vinden!
Er zijn genoeg wetenschappers in andere domeinen
12:30
So, enough scientists in other disciplines
231
750000
3000
die mensen om hulp vragen en daar een goede zaak mee doen.
12:33
are really asking people to help, and they're doing a good job of it.
232
753000
3000
Neem bijvoorbeeld eBird, waar vogelliefhebbers
12:36
For instance, there's eBird, where amateur birdwatchers
233
756000
2000
informatie kunnen uploaden over hun vogelwaarnemingen.
12:38
can upload information about their bird sightings.
234
758000
2000
12:40
And then, ornithologists can go
235
760000
2000
Ornithologen kunnen vervolgens
12:42
and help track populations, migrations, etc.
236
762000
3000
populaties volgen, en migraties enzovoort.
12:45
And there's this guy, Mike Oates. Mike Oates lives in the U.K.
237
765000
3000
En dan is er Mike Oates.
Hij woont in het Verenigd Koninkrijk.
12:48
He's a director of an electroplating company.
238
768000
4000
Hij is directeur van een galvaniseringsbedrijf.
12:52
He's found more than 140 comets.
239
772000
3000
Hij heeft meer dan 140 kometen gevonden.
12:55
He's found so many comets, they named a comet after him.
240
775000
3000
Hij heeft zoveel kometen gevonden dat ze er één naar hem genoemd hebben.
12:58
It's kind of out past Mars. It's a hike.
241
778000
1000
Die vliegt ergens achter Mars -- een hele trip.
12:59
I don't think he's getting his picture taken there anytime soon.
242
779000
2000
Weinig kans op een foto samen.
13:01
But he found 140 comets without a telescope.
243
781000
4000
Maar hij heeft 140 kometen gevonden zonder telescoop.
13:05
He downloaded data from the NASA SOHO satellite,
244
785000
3000
Hij heeft gegevens gedownload van de SOHO-satelliet van NASA.
13:08
and that's how he found them.
245
788000
2000
Zo heeft hij ze gevonden.
13:10
If we can find comets without a telescope,
246
790000
4000
Als we kometen kunnen vinden zonder telescoop,
moeten we dan niet in staat zijn om woorden te vinden?
13:14
shouldn't we be able to find words?
247
794000
2000
13:16
Now, y'all know where I'm going with this.
248
796000
2000
Je ziet al waar ik naartoe wil.
13:18
Because I'm going to the Internet, which is where everybody goes.
249
798000
3000
Naar het internet, net als iedereen.
Op internet is het fantastisch woorden verzamelen
13:21
And the Internet is great for collecting words,
250
801000
2000
13:23
because the Internet's full of collectors.
251
803000
1000
want het internet zit vol verzamelaars.
13:24
And this is a little-known technological fact about the Internet,
252
804000
3000
Een weinig bekend technologisch feit over het internet
13:27
but the Internet is actually made up of words and enthusiasm.
253
807000
3000
is dat het bestaat uit woorden en enthousiasme.
13:30
And words and enthusiasm actually happen to be
254
810000
5000
(Gelach)
Woorden en enthousiasme zijn toevallig
13:35
the recipe for lexicography. Isn't that great?
255
815000
3000
het recept voor lexicografie. Is dat niet geweldig?
13:38
So there are a lot of really good word-collecting sites out there right now,
256
818000
4000
Dus zijn er vandaag een hoop prima woordverzamelingssites.
13:42
but the problem with some of them is that they're not scientific enough.
257
822000
2000
Helaas zijn sommige daarvan niet wetenschappelijk genoeg.
13:44
They show the word, but they don't show any context.
258
824000
3000
Ze tonen het woord, maar ze tonen geen context.
13:47
Where did it come from? Who said it?
259
827000
2000
Waar komt het vandaan? Wie heeft het gezegd?
13:49
What newspaper was it in? What book?
260
829000
2000
In welke krant stond het? Welk boek?
13:51
Because a word is like an archaeological artifact.
261
831000
4000
Want een woord is als een archeologisch object.
13:55
If you don't know the provenance or the source of the artifact,
262
835000
3000
Als je de herkomst of de bron van het object niet kent,
13:58
it's not science, it's a pretty thing to look at.
263
838000
3000
is het geen wetenschap -- dan is het iets moois om naar te kijken.
14:01
So a word without its source is like a cut flower.
264
841000
3000
Een woord zonder bron is als een snijbloem.
14:04
You know, it's pretty to look at for a while, but then it dies.
265
844000
4000
Mooi om even naar te kijken, maar dan gaat ze dood.
Ze gaat te vroeg dood.
14:08
It dies too fast.
266
848000
1000
14:09
So, this whole time I've been saying,
267
849000
4000
Ik ben al de hele tijd aan het zeggen:
14:13
"The dictionary, the dictionary, the dictionary, the dictionary."
268
853000
2000
"Het woordenboek, het woordenboek."
14:15
Not "a dictionary," or "dictionaries." And that's because,
269
855000
3000
Niet "een woordenboek" of "woordenboeken".
Dat is omdat mensen het woordenboek als synoniem voor de hele taal gebruiken.
14:18
well, people use the dictionary to stand for the whole language.
270
858000
3000
14:21
They use it synecdochically.
271
861000
3000
Ze gebruiken het als synecdoche.
Een van de problemen met de kennis van een woord als "synecdoche",
14:24
And one of the problems of knowing a word like "synecdochically"
272
864000
3000
is dat je je suf zoekt naar een excuus om "synecdoche" te zeggen.
14:27
is that you really want an excuse to say "synecdochically."
273
867000
3000
Dit hele praatje was een excuus om te belanden
14:30
This whole talk has just been an excuse to get me to the point
274
870000
2000
14:32
where I could say "synecdochically" to all of you.
275
872000
2000
op het punt waar ik "synecdoche" kon zeggen tegen jullie.
14:34
So I'm really sorry. But when you use a part of something --
276
874000
3000
Het spijt me echt. Maar als je ergens een deel van gebruikt,
14:37
like the dictionary is a part of the language,
277
877000
2000
zoals het woordenboek een deel is van de taal,
14:39
or a flag stands for the United States, it's a symbol of the country --
278
879000
5000
of een vlag staat voor de VS, als symbool voor het land --
dan gebruik je het als synecdoche.
14:44
then you're using it synecdochically.
279
884000
4000
Het punt is dat we het woordenboek tot de hele taal zouden kunnen maken.
14:48
But the thing is, we could make the dictionary the whole language.
280
888000
4000
Als we een grotere pan hebben, dan passen alle woorden erin.
14:52
If we get a bigger pan, then we can put all the words in.
281
892000
4000
14:56
We can put in all the meanings.
282
896000
4000
We kunnen er alle betekenissen instoppen.
15:00
Doesn't everyone want more meaning in their lives?
283
900000
4000
Willen we niet allemaal meer betekenis in ons leven?
15:04
And we can make the dictionary not just be a symbol of the language --
284
904000
4000
We kunnen het woordenboek maken tot meer dan een symbool van de taal --
15:08
we can make it be the whole language.
285
908000
3000
we kunnen het tot de hele taal maken.
15:11
You see, what I'm really hoping for is that my son,
286
911000
2000
Eigenlijk hoop ik dat mijn zoon,
15:13
who turns seven this month -- I want him to barely remember
287
913000
3000
die deze maand 7 wordt, zich nauwelijks herinnert
15:16
that this is the form factor that dictionaries used to come in.
288
916000
5000
dat woordenboeken vroeger deze verpakking hadden.
Dit is hoe woordenboeken er vroeger uitzagen.
15:21
This is what dictionaries used to look like.
289
921000
2000
Ik wil dat hij dit soort woordenboek als een achtsporenband ziet.
15:23
I want him to think of this kind of dictionary as an eight-track tape.
290
923000
2000
15:25
It's a format that died because it wasn't useful enough.
291
925000
4000
Het is een formaat dat uitstierf omdat het niet nuttig genoeg was.
15:29
It wasn't really what people needed.
292
929000
3000
Het was niet wat mensen echt nodig hadden.
15:32
And the thing is, if we can put in all the words,
293
932000
3000
Het punt is: als we alle woorden erin kunnen stoppen,
15:35
no longer have that artificial distinction between good and bad,
294
935000
4000
zonder dat kunstmatige onderscheid tussen goed en slecht,
dan kunnen we de taal echt wetenschappelijk beschrijven.
15:39
we can really describe the language like scientists.
295
939000
3000
We laten de esthetische waardeoordelen aan de schrijvers en de sprekers.
15:42
We can leave the aesthetic judgments to the writers and the speakers.
296
942000
2000
15:44
If we can do that, then I can spend all my time fishing,
297
944000
4000
Als we dat kunnen, dan kan ik al mijn tijd met vissen doorbrengen
15:48
and I don't have to be a traffic cop anymore.
298
948000
5000
en moet ik geen verkeersagent meer spelen.
Hartelijk dank voor jullie vriendelijke aandacht.
15:53
Thank you very much for your kind attention.
299
953000
2000
(Applaus)
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7