Erin McKean: The joy of lexicography

Μετάφραση: Dimitra Papageorgiou Επιμέλεια: Constantine Anetakis

Now, have any of y'all ever looked up this word?

Έχετε αναζητήσει ποτέ αυτή τη λέξη;

You know, in a dictionary? (Laughter) Yeah, that's what I thought.

Στο λεξικό; (Γέλια) Ναι, όπως το περίμενα.

How about this word?

Αυτήν εδώ τη λέξη;

Here, I'll show it to you.

Θα σας την παρουσιάσω εγώ λοιπόν:

Lexicography: the practice of compiling dictionaries.

Λεξικογραφία: η πρακτική της σύνταξης λεξικών.

Notice -- we're very specific -- that word "compile."

Προσέξτε -- είμαστε πολύ συγκεκριμένοι. Η λέξη είναι «σύνταξη».

The dictionary is not carved out of a piece of granite,

Το λεξικό δεν είναι λαξευμένο σε γρανίτη,

out of a lump of rock. It's made up of lots of little bits.

ή σε πέτρα. Είναι φτιαγμένο από πολλά μικρά κομματάκια.

It's little discrete --

Από μικρά ξεχωριστά -

that's spelled D-I-S-C-R-E-T-E -- bits.

αυτό συλλαβίζεται ΞΕ-ΧΩ-ΡΙ-ΣΤΑ - κομματάκια.

And those bits are words.

Αυτά τα κομματάκια είναι λέξεις.

Now one of the perks of being a lexicographer --

Τώρα, ένα από τα καλά του να είσαι λεξικογράφος --

besides getting to come to TED -- is that you get to say really fun words,

εκτός του ότι έχεις την ευκαιρία να έρθεις στο TED -- είναι ότι μπορείς να πεις

like lexicographical.

πραγματικά αστείες λέξεις, όπως για παράδειγμα «λεξικογραφικός».

Lexicographical has this great pattern:

Η λέξη λεξικογραφικός έχει αυτό το ωραίο μέτρο -

it's called a double dactyl. And just by saying double dactyl,

το οποίο ονομάζεται διπλοδακτυλικό. Βέβαια και μόνο που χρησιμοποίησα τη

I've sent the geek needle all the way into the red. (Laughter) (Applause)

λέξη αυτή έσπασα κάθε ρεκόρ φυτουλίασης.

But "lexicographical" is the same pattern as "higgledy-piggledy."

Όμως η λέξη «λεξικογραφικός» έχει το ίδιο μέτρο με την λέξη «διπλοδακτυλικός»

Right? It's a fun word to say,

Είδατε; Είναι μια αστεία λέξη να τη λέει κανείς,

and I get to say it a lot.

κι εμένα μου δίνεται η ευκαιρία να τη λέω συχνά.

Now, one of the non-perks of being a lexicographer

Τώρα, ένα από τα άσχημα του να είσαι λεξικογράφος

is that people don't usually have a kind of warm, fuzzy, snuggly image of the dictionary.

είναι ότι οι άνθρωποι δεν έχουν συνήθως ζεστή και τρυφερή εικόνα για τα λεξικά.

Right? Nobody hugs their dictionaries.

Έτσι δεν είναι; Κανείς δεν αγκαλιάζει τα λεξικά του.

But what people really often think about the dictionary is, they think more like this.

Οι άνθρωποι στην πραγματικότητα, σκέφτονται συνήθως το λεξικό κάπως έτσι.

Just to let you know, I do not have a lexicographical whistle.

Και για να ξέρετε, δεν έχω καν λεξικογραφική σφυρίχτρα.

But people think that my job is to let the good words

Όμως οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η δουλειά μου είναι να αφήνω τις καλές λέξεις

make that difficult left-hand turn into the dictionary,

να βρουν τον δύσκολο δρόμο τους προς το λεξικό,

and keep the bad words out.

και να κρατάω τις κακές λέξεις έξω από αυτό.

But the thing is, I don't want to be a traffic cop.

Όμως εγώ δεν θέλησα ποτέ να γίνω τροχονόμος.

For one thing, I just do not do uniforms.

Πρώτα απ' όλα, δεν μου πάνε οι στολές.

And for another, deciding what words are good

Έπειτα - το να αποφασίζεις ποιες λέξεις είναι καλές

and what words are bad is actually not very easy.

και ποιες λέξεις είναι κακές, δεν είναι και τόσο εύκολο στην πραγματικότητα.

And it's not very fun. And when parts of your job are not easy or fun,

Ούτε διασκεδαστικό είναι. Και όταν κομμάτια της δουλειάς σου δεν είναι εύκολα ή διασκεδαστικά

you kind of look for an excuse not to do them.

ψάχνεις δικαιολογίες για να τα αποφεύγεις.

So if I had to think of some kind of occupation

Εάν έπρεπε να σκεφτώ μια εργασία

as a metaphor for my work, I would much rather be a fisherman.

συμβολικά για τη δουλειά μου, θα προτιμούσα να θεωρούμαι ψαράς.

I want to throw my big net into the deep, blue ocean of English

Θέλω να ρίξω το μεγάλο δίχτυ μου στον βαθύ γαλάζιο ωκεανό των Αγγλικών

and see what marvelous creatures I can drag up from the bottom.

και να δω τι θαυμαστά πλάσματα μπορώ να αλιεύσω από το βυθό.

But why do people want me to direct traffic, when I would much rather go fishing?

Γιατί όμως ο κόσμος θέλει να ρυθμίζω την κυκλοφορία, όταν θα προτιμούσα να πάω για ψάρεμα;

Well, I blame the Queen.

Ε λοιπόν, εγώ κατηγορώ τη Βασίλισσα.

Why do I blame the Queen?

Γιατί την κατηγορώ;

Well, first of all, I blame the Queen because it's funny.

Πρώτα απ' όλα την κατηγορώ επειδή έχει πλάκα.

But secondly, I blame the Queen because

Έπειτα την κατηγορώ επειδή

dictionaries have really not changed.

τα λεξικά δεν έχουν αλλάξει.

Our idea of what a dictionary is has not changed since her reign.

Η ιδέα μας για τα λεξικά δεν έχει αλλάξει από την εποχή της βασιλείας της.

The only thing that Queen Victoria would not be amused by in modern dictionaries

Το μόνο πράγμα που δεν θα διασκέδαζε τη βασίλισσα Βικτώρια στα μοντέρνα λεξικά

is our inclusion of the F-word, which has happened

είναι η προσθήκη της ...γνωστής λέξης από Γάμμα, που έγινε

in American dictionaries since 1965.

στα Αμερικάνικα λεξικά από το 1965.

So, there's this guy, right? Victorian era.

Είναι λοιπόν αυτός ο τύπος, από τη Βικτωριανή εποχή.

James Murray, first editor of the Oxford English Dictionary.

Τζέιμς Μάρεϊ, ο πρώτος επιμελητής του Αγγλικού Λεξικού της Οξφόρδης.

I do not have that hat. I wish I had that hat.

Δεν έχω αυτό το καπέλο. Εύχομαι να το είχα.

So he's really responsible for a lot of

Είναι λοιπόν υπεύθυνος γι' αυτό

what we consider modern in dictionaries today.

που σήμερα θεωρούμε μοντέρνο λεξικό.

When a guy who looks like that, in that hat,

Όταν ένας τύπος με αυτό το παρουσιαστικό -φορώντας αυτό το καπέλο-

is the face of modernity, you have a problem.

είναι το πρόσωπο του μοντερνισμού, υπάρχει πρόβλημα.

And so, James Murray could get a job on any dictionary today.

Ο Τζέιμς Μάρεϊ θα μπορούσε να πιάσει δουλειά σε οποιοδήποτε λεξικό σήμερα.

There'd be virtually no learning curve.

Δεν θα υπήρχε στην ουσία καμπύλη εκμάθησης.

And of course, a few of us are saying: okay, computers!

Μερικοί από εμάς, αναφωνούν: Υπολογιστές!

Computers! What about computers?

Υπολογιστές! Τι τρέχει με τους υπολογιστές;

The thing about computers is, I love computers.

Το θέμα με τους υπολογιστές είναι - εγώ τους λατρεύω.

I mean, I'm a huge geek, I love computers.

Θέλω να πω, είμαι μανιώδης κομπιουτεράκιας. Λατρεύω τους υπολογιστές.

I would go on a hunger strike before I let them take away Google Book Search from me.

Θα κατέβαινα σε απεργία πείνας, πριν τους αφήσω να μου στερήσουν την αναζήτηση βιβλίων του Google.

But computers don't do much else other than

Όμως οι υπολογιστές το μόνο που κάνουν

speed up the process of compiling dictionaries.

είναι να επισπεύδουν τη διαδικασία σύνταξης των λεξικών.

They don't change the end result.

Δεν αλλάζουν το τελικό αποτέλεσμα.

Because what a dictionary is,

Διότι ένα λεξικό σήμερα, είναι

is it's Victorian design merged with a little bit of modern propulsion.

το Βικτωριανό σχέδιο συνυφασμένο με ολίγη προωστική ισχύ μοντερνισμού.

It's steampunk. What we have is an electric velocipede.

Είναι μια ρετρό-κατασκευή. Ένα ηλεκτρικό ποδηλατάκι.

You know, we have Victorian design with an engine on it. That's all!

Καταλαβαίνετε. Έχουμε Βικτωριανή σχεδίαση, με μηχανή. Αυτό είναι όλο.

The design has not changed.

Η σχεδίαση δεν έχει αλλάξει.

And OK, what about online dictionaries, right?

Εντάξει, αλλά τι γίνεται με τα λεξικά του διαδικτύου, σωστά;

Online dictionaries must be different.

Αυτά θα πρέπει να είναι διαφορετικά.

This is the Oxford English Dictionary Online, one of the best online dictionaries.

Αυτό είναι το διαδικτυακό Αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης, ένα από τα καλύτερα στο είδος του.

This is my favorite word, by the way.

Αυτή είναι η αγαπημένη μου λέξη παρεμπιπτόντως:

Erinaceous: pertaining to the hedgehog family; of the nature of a hedgehog.

Ακανθοχοιροειδής: Αναφέρεται στην οικογένεια των σκαντζόχοιρων· στη φύση τους.

Very useful word. So, look at that.

Πολύ χρήσιμη λέξη. Γι' αυτό κοιτάξτε τη.

Online dictionaries right now are paper thrown up on a screen.

Τα διαδικτυακά λεξικά αυτή τη στιγμή είναι σαν χάρτινες σελίδες ριγμένες πάνω στην οθόνη.

This is flat. Look how many links there are in the actual entry: two!

Είναι επίπεδα. Δείτε πόσοι υπερσύνδεσμοι υπάρχουν στην αρχική καταχώριση: δύο!

Right? Those little buttons,

Σωστά; Αυτά τα μικρά κουμπάκια -

I had them all expanded except for the date chart.

τα έχω όλα σε ανάπτυξη, εκτός από το διάγραμμα της ημερομηνίας.

So there's not very much going on here.

Δεν συμβαίνουν και πολλά εδώ.

There's not a lot of clickiness.

Δεν υπάρχει αρκετό υλικό για να κάνεις κλικ.

And in fact, online dictionaries replicate

Στην πραγματικότητα, τα λεξικά του διαδικτύου αναπαράγουν

almost all the problems of print, except for searchability.

σχεδόν όλα τα προβλήματα των εντύπων, εκτός της ερευνησιμότητας.

And when you improve searchability,

Και όταν βελτιώνεις την ερευνησιμότητα,

you actually take away the one advantage of print, which is serendipity.

στερείσαι το μοναδικό πλεονέκτημα του έντυπου λεξικού που είναι τα τυχαία ευρήματα.

Serendipity is when you find things you weren't looking for,

Η τυχαία ανακάλυψη συμβαίνει όταν βρίσκεις πράγματα που δεν έψαχνες

because finding what you are looking for is so damned difficult.

επειδή το να βρεις αυτό που ψάχνεις είναι απελπιστικά δύσκολο.

So -- (Laughter) (Applause) -- now, when you think about this,

Έτσι - (Γέλια) αν το καλοσκεφτείτε τώρα,

what we have here is a ham butt problem.

αυτό που έχουμε εδώ είναι το πρόβλημα του χοιρομεριού.

Does everyone know the ham butt problem?

Γνωρίζετε όλοι αυτό το πρόβλημα;

Woman's making a ham for a big, family dinner.

Μια γυναίκα μαγειρεύει χοιρομέρι για ένα μεγάλο οικογενειακό δείπνο.

She goes to cut the butt off the ham and throw it away,

Είναι έτοιμη να κόψει τα πισινά και να τα πετάξει,

and she looks at this piece of ham and she's like,

όμως κοιτάζει το χοιρομέρι και λέει μέσα της:

"This is a perfectly good piece of ham. Why am I throwing this away?"

"Είναι ένα άψογο κομμάτι ζαμπόν. Γιατί το πετάω αυτό;"

She thought, "Well, my mom always did this."

Σκέφτεται: "Η μάνα μου πάντα αυτό έκανε".

So she calls up mom, and she says,

Έτσι τηλεφωνεί στη μητέρα της και τη ρωτά:

"Mom, why'd you cut the butt off the ham, when you're making a ham?"

"Μαμά, γιατί κόβουμε τα πισινά όταν φτιάχνουμε χοιρομέρι;"

She says, "I don't know, my mom always did it!"

Κι εκείνη απαντά: "Δεν ξέρω, η μάνα μου πάντα αυτό έκανε!"

So they call grandma, and grandma says,

Έτσι τηλεφωνούν στη γιαγιά κι εκείνη απαντά:

"My pan was too small!" (Laughter)

"Το ταψί μου ήταν πολύ μικρό!" (Γέλια)

So, it's not that we have good words and bad words.

Δεν είναι λοιπόν ότι έχουμε καλές και κακές λέξεις -

We have a pan that's too small!

έχουμε πολύ μικρό ταψί!

You know, that ham butt is delicious! There's no reason to throw it away.

Εκείνα τα πισινά του χοιρομεριού, είναι πεντανόστιμα. Δεν υπάρχει λόγος να τα πετάμε.

The bad words -- see, when people think about a place

Οι κακές λέξεις - βλέπετε, όταν οι άνθρωποι ψάχνουν μια τοποθεσία

and they don't find a place on the map,

και δεν την βρίσκουν στο χάρτη,

they think, "This map sucks!"

σκέφτονται: "Αυτός ο χάρτης είναι αίσχος!"

When they find a nightspot or a bar, and it's not in the guidebook,

Όταν βρουν ένα νυχτερινό κέντρο, ή ένα μπαρ και δεν υπάρχει στον οδηγό της πόλης,

they're like, "Ooh, this place must be cool! It's not in the guidebook."

σκέφτονται: "Πρέπει να είναι πολύ πρώτο το μέρος. Δεν το γράφει καν ο οδηγός".

When they find a word that's not in the dictionary, they think,

Όταν όμως βρίσκουν μια λέξη που δεν υπάρχει στο λεξικό, σκέφτονται:

"This must be a bad word." Why? It's more likely to be a bad dictionary.

"Αυτή πρέπει να είναι κακή λέξη". Γιατί; Είναι πιθανότερο να είναι κακό το λεξικό.

Why are you blaming the ham for being too big for the pan?

Γιατί κατηγορείτε το χοιρομέρι που είναι πολύ μεγάλο για το ταψί;

So, you can't get a smaller ham.

Δεν μπορείτε να έχετε μικρότερο χοιρομέρι.

The English language is as big as it is.

Η Αγγλική γλώσσα έχει συγκεκριμένο μέγεθος.

So, if you have a ham butt problem,

Εάν έχετε πρόβλημα με τα πισινά του χοιρομεριού,

and you're thinking about the ham butt problem,

και το σκέπτεστε αυτό το πρόβλημα,

the conclusion that it leads you to is inexorable and counterintuitive:

το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγετε, είναι άτεγκτο και αμείλικτο:

paper is the enemy of words.

Το χαρτί είναι εχθρός των λέξεων.

How can this be? I mean, I love books. I really love books.

Πώς γίνεται αυτό; Θέλω να πω, αγαπώ τα βιβλία, αλήθεια τα λατρεύω.

Some of my best friends are books.

Μερικοί απ' τους καλύτερούς μου φίλους είναι βιβλία.

But the book is not the best shape for the dictionary.

Όμως το βιβλίο δεν είναι το καλύτερο σχήμα για ένα λεξικό.

Now they're going to think "Oh, boy.

Τώρα θα σκέφτεστε: "Ω Θέε μου,

People are going to take away my beautiful, paper dictionaries?"

Θα μου στερήσουν το όμορφο έντυπο λεξικό μου;"

No. There will still be paper dictionaries.

Όχι. Θα συνεχίσουν να υπάρχουν έντυπα λεξικά.

When we had cars -- when cars became the dominant mode of transportation,

Όταν αποκτήσαμε αυτοκίνητα - όταν τα αυτοκίνητα έγιναν το κυρίαρχο μεταφορικό μέσο,

we didn't round up all the horses and shoot them.

δεν μαζέψαμε όλα τα άλογα να τα σκοτώσουμε.

You know, there're still going to be paper dictionaries,

Θα συνεχίσουν να υπάρχουν έντυπα λεξικά,

but it's not going to be the dominant dictionary.

αλλά δεν θα είναι πλέον αυτή η κυρίαρχη μορφή τους.

The book-shaped dictionary is not going to be the only shape

Το έντυπο λεξικό, δεν θα είναι το μόνο σχήμα

dictionaries come in. And it's not going to be

κυκλοφορίας λεξικών. Και δεν πρόκειται να είναι

the prototype for the shapes dictionaries come in.

το πρότυπο των σχημάτων που θα ακολουθήσουν.

So, think about it this way: if you've got an artificial constraint,

Σκεφτείτε το έτσι: Εάν έχεις έναν τεχνητό περιορισμό,

artificial constraints lead to

αυτός σε οδηγεί

arbitrary distinctions and a skewed worldview.

σε αυθαίρετες διακρίσεις και παραμορφωμένες κοσμοθεωρίες.

What if biologists could only study animals

Τι θα συνέβαινε αν οι βιολόγοι μελετούσαν μόνο τα ζώα

that made people go, "Aww." Right?

που κάνουν του ανθρώπους να λένε: "Άχου το!" Σωστά;

What if we made aesthetic judgments about animals,

Εάν κάναμε αισθητικές κρίσεις για τα ζώα

and only the ones we thought were cute were the ones that we could study?

και μόνον αυτά που θεωρούσαμε χαριτωμένα, ήταν αυτά που μπορούσαμε να μελετήσουμε;

We'd know a whole lot about charismatic megafauna,

Θα γνωρίζαμε πολλά για τα χαρισματικά μεγάλα θηλαστικά,

and not very much about much else.

και ελάχιστα για οτιδήποτε άλλο.

And I think this is a problem.

Πιστεύω πως αυτό είναι πρόβλημα.

I think we should study all the words,

Πιστεύω πως πρέπει να μελετάμε όλες τις λέξεις,

because when you think about words, you can make beautiful expressions

επειδή αν αναλογιστούμε τις λέξεις, μπορούμε να φτιάξουμε όμορφες εκφράσεις

from very humble parts.

από πολύ ταπεινά υλικά.

Lexicography is really more about material science.

Η λεξικογραφία είναι στην ουσία επιστήμη των υλικών.

We are studying the tolerances of the materials

Μελετάμε την αντοχή των υλικών

that you use to build the structure of your expression:

που χρησιμοποιείτε για τη δόμηση των εκφράσεων σας

your speeches and your writing. And then, often people say to me,

στον προφορικό και τον γραπτό λόγο. Πολλοί συχνά μου λένε:

"Well, OK, how do I know that this word is real?"

"Ωραία, αλλά πώς θα ξέρω εάν μια λέξη είναι αληθινή;"

They think, "OK, if we think words are the tools

Σκέφτονται: "Εντάξει, εάν σκεφτούμε ότι οι λέξεις είναι τα εργαλεία

that we use to build the expressions of our thoughts,

που χρησιμοποιούμε για να δομούμε εκφράσεις από τις σκέψεις μας,

how can you say that screwdrivers are better than hammers?

πώς μπορείς να πεις ότι τα κατσαβίδια είναι καλύτερα από τα σφυριά;

How can you say that a sledgehammer is better than a ball-peen hammer?"

Πώς μπορείς να πεις ότι η βαριοπούλα είναι καλύτερη από το σφυρί μπάλας;

They're just the right tools for the job.

Είναι απλά το κατάλληλο εργαλείο για τη δουλειά."

And so people say to me, "How do I know if a word is real?"

Έτσι οι άνθρωποι μου λένε: "Πώς θα ξέρω αν μια λέξη είναι αληθινή;"

You know, anybody who's read a children's book

Όποιος έχει διαβάσει ένα παιδικό βιβλίο

knows that love makes things real.

ξέρει ότι η αγάπη κάνει τα πράγματα αληθινά.

If you love a word, use it. That makes it real.

Αν αγαπάτε μια λέξη, χρησιμοποιείστε την. Αυτό την κάνει αληθινή.

Being in the dictionary is an artificial distinction.

Το να βρίσκεται στο λεξικό είναι μια τεχνητή διάκριση.

It doesn't make a word any more real than any other way.

Δεν κάνει μια λέξη περισσότερο αληθινή από κάποια άλλη.

If you love a word, it becomes real.

Αν αγαπάτε μια λέξη, αυτή γίνεται αληθινή.

So if we're not worrying about directing traffic,

Εάν δεν ανησυχούμε για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας,

if we've transcended paper, if we are worrying less

εάν ξεπεράσουμε το χαρτί, εάν ανησυχούμε λιγότερο

about control and more about description,

για τον έλεγχο και περισσότερο για την περιγραφή,

then we can think of the English language

τότε μπορούμε να σκεφτούμε την Αγγλική γλώσσα

as being this beautiful mobile.

σαν ένα όμορφο κρεμαστό μόμπιλο.

And any time one of those little parts of the mobile changes,

Κάθε φορά που ένα κομμάτι του μόμπιλο αλλάζει,

is touched, any time you touch a word,

αγγίζεται - κάθε φορά που αγγίζετε μια λέξη,

you use it in a new context, you give it a new connotation,

τη χρησιμοποιείτε μέσα σε ένα νέο γλωσσικό περιβάλλον, της δίνετε νέα σημασία,

you verb it, you make the mobile move.

την ξεστομίζετε - κάνετε το μόμπιλο να κινείται.

You didn't break it. It's just in a new position,

Δεν το χαλάσατε· Είναι μόνο μια νέα θέση,

and that new position can be just as beautiful.

κι αυτή η νέα θέση μπορεί να είναι εξίσου όμορφη.

Now, if you're no longer a traffic cop --

Εάν δεν είστε πλέον τροχονόμος -

the problem with being a traffic cop is

το πρόβλημα του να είσαι τροχονόμος είναι

there can only be so many traffic cops in any one intersection,

ότι μπορεί να υπάρχει μόνον ένας σε κάθε διασταύρωση,

or the cars get confused. Right?

αλλιώς τα αυτοκίνητα θα μπερδεύονταν. Σωστά;

But if your goal is no longer to direct the traffic,

Όταν ο σκοπός σας δεν είναι πλέον η ρύθμιση της κυκλοφορίας,

but maybe to count the cars that go by, then more eyeballs are better.

αλλά η καταμέτρηση των αυτοκινήτων που περνούν, τότε περισσότερα μάτια κάνουν καλύτερη δουλειά.

You can ask for help!

Μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια!

If you ask for help, you get more done. And we really need help.

Όταν ζητάς βοήθεια, ολοκληρώνεις περισσότερα. Και χρειαζόμαστε πραγματικά βοήθεια.

Library of Congress: 17 million books,

Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου: 17 εκατομμύρια βιβλία

of which half are in English.

από τα οποία τα μισά είναι στα Αγγλικά.

If only one out of every 10 of those books

Εάν μόνο ένα βιβλίο στα δέκα

had a word that's not in the dictionary in it,

περιείχε μια λέξη που δεν υπάρχει στο λεξικό,

that would be equivalent to more than two unabridged dictionaries.

αυτό θα ήταν ισοδύναμο με πάνω από δύο απερίκοπα λεξικά.

And I find an un-dictionaried word --

Βρίσκω μια αλεξικογράφητη λέξη,

a word like "un-dictionaried," for example --

- όπως για παράδειγμα η λέξη "αλεξικογράφητη" -

in almost every book I read. What about newspapers?

σχεδόν σε κάθε βιβλίο που διαβάζω. Τι γίνεται με τις εφημερίδες;

Newspaper archive goes back to 1759,

Το αρχείο των εφημερίδων καλύπτει μέχρι το 1759.

58.1 million newspaper pages. If only one in 100

58.1 εκατομμύρια σελίδες εφημερίδων. Αν έστω μια στις 100 σελίδες

of those pages had an un-dictionaried word on it,

είχε μια αλεξικογράφητη λέξη,

it would be an entire other OED.

θα γεμίζαμε ένα ολόκληρο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης.

That's 500,000 more words. So that's a lot.

Αυτό σημαίνει 500.000 παραπάνω λέξεις. Αυτό - αυτό είναι πολύ.

And I'm not even talking about magazines. I'm not talking about blogs --

Και δεν υπολογίζω καν τα περιοδικά. Ούτε καν τα ιστολόγια,

and I find more new words on BoingBoing in a given week

άσε που βρίσκω περισσότερες νέες λέξεις στο BoingBoing κάθε εβδομάδα,

than I do Newsweek or Time.

απ' όσες βρίσκω στο Newsweek ή στο Time.

There's a lot going on there.

Συμβαίνουν πολλά εδώ.

And I'm not even talking about polysemy,

Δεν μιλάω καν για την πολυσημία,

which is the greedy habit some words have of taking

που είναι το άπληστο συνήθειο μερικών λέξεων να έχουν

more than one meaning for themselves.

περισσότερα του ενός νοήματα για τον εαυτό τους.

So if you think of the word "set," a set can be a badger's burrow,

Εάν αναλογιστείτε τη λέξη "set" - μπορεί να σημαίνει το λαγούμι του ασβού,

a set can be one of the pleats in an Elizabethan ruff,

ή μια πιέτα της ελισαβετιανής τραχηλιάς -

and there's one numbered definition in the OED.

υπάρχει σε ένα αριθμημένο λήμμα του Αγγλικού Λεξικού της Οξφόρδης.

The OED has 33 different numbered definitions for set.

Έχει 33 διαφορετικές αριθμημένες έννοιες για τη λέξη "set".

Tiny, little word, 33 numbered definitions.

Τόση δα λεξούλα, με 33 έννοιες.

One of them is just labeled "miscellaneous technical senses."

Μια από αυτές έχει την ονομασία "ετερόκλητα τεχνικά νοήματα".

Do you know what that says to me?

Ξέρετε τι μου λέει εμένα αυτό;

That says to me, it was Friday afternoon and somebody wanted to go down the pub. (Laughter)

Λέει ότι ήταν Παρασκευή απόγευμα και κάποιος ήθελε να πάει στην παμπ.

That's a lexicographical cop out,

Αυτός είναι λεξικογραφικός συμβιβασμός,

to say, "miscellaneous technical senses."

να πεις "ετερόκλητα τεχνικά νοήματα".

So, we have all these words, and we really need help!

Έτσι έχουμε όλες αυτές τις λέξεις και χρειαζόμαστε βοήθεια!

And the thing is, we could ask for help --

Και το θέμα είναι ότι θα μπορούσαμε να ζητήσουμε βοήθεια -

asking for help's not that hard.

δεν είναι δύσκολο να ζητάς βοήθεια.

I mean, lexicography is not rocket science.

Θέλω να πω η λεξικογραφία δεν είναι δα και πυρηνική φυσική.

See, I just gave you a lot of words and a lot of numbers,

Βλέπετε, μόλις σας έδωσα αρκετές λέξεις κι αρκετούς αριθμούς,

and this is more of a visual explanation.

και αυτή είναι περισσότερο μια οπτική εξήγηση.

If we think of the dictionary as being the map of the English language,

Εάν αναλογιστούμε το λεξικό σαν το χάρτη της Αγγλικής γλώσσας,

these bright spots are what we know about,

αυτά τα λαμπερά σημεία είναι όσα γνωρίζουμε

and the dark spots are where we are in the dark.

και τα σκοτεινά σημεία είναι αυτά για τα οποία βρισκόμαστε στο σκοτάδι.

If that was the map of all the words in American English, we don't know very much.

Εάν αυτός ήταν ένας χάρτης όλων των αμερικανο-αγγλικών λέξεων, μάλλον δεν γνωρίζουμε πολλά.

And we don't even know the shape of the language.

Δεν γνωρίζουμε καν το σχήμα της γλώσσας.

If this was the dictionary -- if this was the map of American English --

Εάν αυτό ήταν το λεξικό - αν ήταν ο χάρτης των αμερικανο-αγγλικών -

look, we have a kind of lumpy idea of Florida,

δείτε, έχουμε μια χονδρική ιδέα για τη Φλόριδα,

but there's no California!

αλλά δεν υπάρχει Καλιφόρνια!

We're missing California from American English.

Μας λείπει η Καλιφόρνια από τα αμερικανο-αγγλικά.

We just don't know enough, and we don't even know that we're missing California.

Δεν γνωρίζουμε αρκετά και δεν ξέρουμε καν ότι μας λείπει η Καλιφόρνια.

We don't even see that there's a gap on the map.

Δεν βλέπουμε καν ότι υπάρχει κενό στο χάρτη.

So again, lexicography is not rocket science.

Έτσι ξανά, η λεξικογραφία δεν είναι πυρηνική φυσική.

But even if it were, rocket science is being done

Αλλά ακόμη κι αν ήταν, με την πυρηνική φυσική ασχολούνται

by dedicated amateurs these days. You know?

στις μέρες μας και αφοσιωμένοι ερασιτέχνες.

It can't be that hard to find some words!

Δεν μπορεί να είναι τόσο δύσκολο να βρεθούν μερικές λέξεις!

So, enough scientists in other disciplines

Αρκετοί επιστήμονες σε άλλους επιστημονικούς κλάδους

are really asking people to help, and they're doing a good job of it.

ζητούν από ανθρώπους να βοηθήσουν κι αυτοί κάνουν καλή δουλειά.

For instance, there's eBird, where amateur birdwatchers

Για παράδειγμα, υπάρχει το eBird, όπου ερασιτέχνες παρατηρητές πουλιών

can upload information about their bird sightings.

μπορούν να ανεβάσουν πληροφορίες για τις παρατηρήσεις τους.

And then, ornithologists can go

Έπειτα οι ορνιθολόγοι μπορούν να πάνε

and help track populations, migrations, etc.

και να βοηθήσουν την καταγραφή πληθυσμών, αποδημιών κτλ.

And there's this guy, Mike Oates. Mike Oates lives in the U.K.

Ο Μάικ Όατς, ζει στη Βρετανία.

He's a director of an electroplating company.

Είναι διευθυντής μιας εταιρίας επιμετάλλωσης με ηλεκτρόλυση.

He's found more than 140 comets.

Έχει ανακαλύψει πάνω από 140 κομήτες.

He's found so many comets, they named a comet after him.

Βρήκε τόσους πολλούς που στο τέλος ένας κομήτης πήρε το όνομά του.

It's kind of out past Mars. It's a hike.

Βρίσκεται κάπου μετά τον Άρη - είναι μακριά.

I don't think he's getting his picture taken there anytime soon.

Δεν νομίζω να φωτογραφηθεί σύντομα.

But he found 140 comets without a telescope.

Όμως βρήκε 140 κομήτες χωρίς τηλεσκόπιο.

He downloaded data from the NASA SOHO satellite,

Μεταφόρτωσε δεδομένα από το δορυφόρο της NASA SOHO,

and that's how he found them.

κι έτσι τους βρήκε.

If we can find comets without a telescope,

Εάν μπορούμε να βρούμε κομήτες χωρίς τηλεσκόπιο,

shouldn't we be able to find words?

δεν θα έπρεπε να μπορούμε να βρούμε και λέξεις;

Now, y'all know where I'm going with this.

Καταλαβαίνετε όλοι που το πάω.

Because I'm going to the Internet, which is where everybody goes.

Μιλώ για το διαδίκτυο, όπου στρέφονται όλοι.

And the Internet is great for collecting words,

Το διαδίκτυο είναι εξαιρετικό για τη συλλογή λέξεων,

because the Internet's full of collectors.

επειδή είναι γεμάτο συλλέκτες.

And this is a little-known technological fact about the Internet,

Αυτό είναι ένα τεχνολογικό γεγονός για το διαδίκτυο, ελάχιστα γνωστό:

but the Internet is actually made up of words and enthusiasm.

ότι το διαδίκτυο είναι φτιαγμένο από λέξεις κι ενθουσιασμό.

And words and enthusiasm actually happen to be

Οι λέξεις και ο ενθουσιασμός συμβαίνει να είναι

the recipe for lexicography. Isn't that great?

η συνταγή για τη λεξικογραφία. Δεν είναι τέλειο;

So there are a lot of really good word-collecting sites out there right now,

Υπάρχουν πολλές καλές ιστοσελίδες συλλογής λέξεων αυτή τη στιγμή,

but the problem with some of them is that they're not scientific enough.

αλλά το πρόβλημα με μερικές απ' αυτές είναι ότι δεν είναι αρκετά επιστημονικές.

They show the word, but they don't show any context.

Δείχνουν τη λέξη, αλλά δεν παρουσιάζουν κάποιο γλωσσικό περιβάλλον:

Where did it come from? Who said it?

Από που προήλθε; Ποιος την είπε;

What newspaper was it in? What book?

Σε ποια εφημερίδα γράφτηκε; Ποιο βιβλίο;

Because a word is like an archaeological artifact.

Μια λέξη είναι σαν αρχαιολογικό τεχνούργημα.

If you don't know the provenance or the source of the artifact,

Εάν δεν γνωρίζεις την πηγή ή την προέλευση του τεχνουργήματος,

it's not science, it's a pretty thing to look at.

δεν είναι επιστήμη - είναι ένα όμορφο πραγματάκι για να το κοιτάς.

So a word without its source is like a cut flower.

Μια λέξη χωρίς την πηγή της, είναι σαν κομμένο λουλούδι.

You know, it's pretty to look at for a while, but then it dies.

Ξέρετε, είναι όμορφο να το βλέπεις για λίγο, αλλά μετά μαραίνεται.

It dies too fast.

Πεθαίνει πολύ γρήγορα.

So, this whole time I've been saying,

Έτσι όλη αυτήν την ώρα λέω:

"The dictionary, the dictionary, the dictionary, the dictionary."

"Το λεξικό, το λεξικό, το λεξικό, το λεξικό."

Not "a dictionary," or "dictionaries." And that's because,

Δεν λέω "ένα λεξικό" ή "λεξικά". Αυτό συμβαίνει επειδή

well, people use the dictionary to stand for the whole language.

οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το λεξικό λες και αντιπροσωπεύει ολόκληρη τη γλώσσα.

They use it synecdochically.

Το χρησιμοποιούν συνεκδοχικά -

And one of the problems of knowing a word like "synecdochically"

και ένα από τα προβλήματα του να γνωρίζεις τη λέξη "συνεκδοχικά"

is that you really want an excuse to say "synecdochically."

είναι πως χρειάζεσαι στ' αλήθεια μια καλή αφορμή για να την πεις.

This whole talk has just been an excuse to get me to the point

Όλη αυτή η ομιλία ήταν μια δικαιολογία για μένα, ώστε να φτάσω στο σημείο

where I could say "synecdochically" to all of you.

που να μπορώ να πω "συνεκδοχικά" σε όλους εσάς.

So I'm really sorry. But when you use a part of something --

Ζητώ συγγνώμη πραγματικά. Αλλά όταν χρησιμοποιείς ένα τμήμα κάποιου πράγματος

like the dictionary is a part of the language,

όπως το λεξικό είναι τμήμα της γλώσσας,

or a flag stands for the United States, it's a symbol of the country --

ή η σημαία αντιπροσωπεύει τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι σύμβολο της χώρας -

then you're using it synecdochically.

τότε το χρησιμοποιείς συνεκδοχικά.

But the thing is, we could make the dictionary the whole language.

Το θέμα είναι ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε το λεξικό να είναι ολόκληρη η γλώσσα.

If we get a bigger pan, then we can put all the words in.

Εάν πάρουμε μεγαλύτερο ταψί, μπορούμε να βάλουμε μέσα όλες τις λέξεις.

We can put in all the meanings.

Μπορούμε να βάλουμε μέσα όλα τα νοήματα.

Doesn't everyone want more meaning in their lives?

Όλοι δεν θέλουν περισσότερο νόημα στη ζωή τους;

And we can make the dictionary not just be a symbol of the language --

Μπορούμε να κάνουμε το λεξικό να μην είναι μόνο ένα σύμβολο της γλώσσας,

we can make it be the whole language.

αλλά ολόκληρη η γλώσσα.

You see, what I'm really hoping for is that my son,

Αυτό που πραγματικά προσδοκώ είναι ο γιος μου,

who turns seven this month -- I want him to barely remember

που γίνεται επτά αυτόν το μήνα - θέλω μετά βίας να θυμάται

that this is the form factor that dictionaries used to come in.

ότι αυτή ήταν η μορφή που κυκλοφορούσαν τα λεξικά.

This is what dictionaries used to look like.

Ότι έτσι έμοιαζαν τα λεξικά κάποτε.

I want him to think of this kind of dictionary as an eight-track tape.

Θέλω να σκέφτεται αυτό το λεξικό σαν τις παλιές οκτακάναλες κασέτες.

It's a format that died because it wasn't useful enough.

Ήταν ένα σχήμα που ξεχάστηκε επειδή δεν ήταν αρκετά εύχρηστο.

It wasn't really what people needed.

Δεν ήταν αυτό που είχαν πραγματικά ανάγκη οι άνθρωποι.

And the thing is, if we can put in all the words,

Εάν καταφέρουμε να βάλουμε μέσα όλες τις λέξεις,

no longer have that artificial distinction between good and bad,

δεν θα υπάρχει πλέον ο τεχνητός διαχωρισμός καλών και κακών λέξεων

we can really describe the language like scientists.

και θα μπορούμε να περιγράφουμε τη γλώσσα σαν επιστήμονες.

We can leave the aesthetic judgments to the writers and the speakers.

Μπορούμε να αφήσουμε τις αισθητικές κρίσεις στους συγγραφείς και στους ομιλητές.

If we can do that, then I can spend all my time fishing,

Εάν το καταφέρουμε αυτό, θα μπορώ να περνάω το χρόνο μου ψαρεύοντας

and I don't have to be a traffic cop anymore.

και δεν θα χρειάζεται να κάνω πλέον τον τροχονόμο.

Thank you very much for your kind attention.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.