Lessons from death row inmates | David R. Dow

Translator: Jenny Zurawell Reviewer: Thu-Huong Ha

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Christel Foncke

Two weeks ago,

Twee weken geleden

I was sitting at the kitchen table with my wife Katya,

zat ik aan de keukentafel

met mijn vrouw Katya.

and we were talking about what I was going to talk about today.

We hadden het over mijn onderwerp van vandaag.

We have an 11-year-old son; his name is Lincoln.

Onze 11-jarige zoon, Lincoln, zat aan dezelfde tafel

He was sitting at the same table, doing his math homework.

te werken aan zijn wiskundehuiswerk.

And during a pause in my conversation with Katya,

Tijdens een pauze in mijn conversatie

I looked over at Lincoln

met Katya keek ik naar Lincoln

and I was suddenly thunderstruck

en ik werd getroffen

by a recollection of a client of mine.

door een herinnering aan een cliënt van me.

My client was a guy named Will.

De naam van mijn cliënt was Will.

He was from North Texas.

Hij kwam uit Noord-Texas.

Hij had zijn vader nooit goed gekend, want deze

He never knew his father very well,

because his father left his mom while she was pregnant with him.

verliet zijn moeder toen die zwanger van hem was.

And so, he was destined to be raised by a single mom,

Hij was voorbestemd om te worden opgevoed door een alleenstaande moeder,

which might have been all right

wat niet zo'n probleem had hoeven zijn,

except that this particular single mom was a paranoid schizophrenic,

zij het dat deze moeder

een paranoïde schizofreen was.

and when Will was five years old,

Ze probeerde Will op zijn vijfde te vermoorden met een slagersmes.

she tried to kill him with a butcher knife.

Ze werd door de autoriteiten

She was taken away by authorities and placed in a psychiatric hospital,

meegenomen en in een psychiatrisch ziekenhuis geplaatst.

and so for the next several years Will lived with his older brother,

De komende paar jaar leefde Will daarom bij zijn oudere broer

until he committed suicide by shooting himself through the heart.

tot die zich door het hart schoot en zelfmoord pleegde.

Daarna verhuisde Will

And after that Will bounced around from one family member to another,

van het ene familielid naar het andere

until, by the time he was nine years old, he was essentially living on his own.

tot hij, op z'n negende, alleen woonde.

That morning that I was sitting with Katya and Lincoln,

Die ochtend zat ik bij Katya en mijn zoon; ik keek naar hem

I looked at my son, and I realized that when my client, Will, was his age,

en realiseerde me dat toen mijn cliënt, Will,

zo oud was,

he'd been living by himself for two years.

hij al twee jaar alleen had gewoond.

Will eventually joined a gang

Will sloot zich uiteindelijk aan bij een bende

and committed a number of very serious crimes,

en pleegde

een aantal zeer ernstige misdrijven,

including, most seriously of all,

waaronder, het ergst van alles,

een vreselijke, tragische moord.

a horrible, tragic murder.

Will werd uiteindelijk geëxecuteerd

And Will was ultimately executed as punishment for that crime.

als straf voor dat misdrijf.

Maar ik wil vandaag

But I don't want to talk today about the morality of capital punishment.

niet praten over

de moraliteit van de doodstraf. Ik vind zeer zeker dat mijn cliënt

I certainly think that my client shouldn't have been executed,

de doodstraf niet verdiende, maar vandaag wil ik

but what I would like to do today instead

is talk about the death penalty in a way I've never done before,

praten over de doodstraf

op een manier zoals ik nog nooit deed,

in a way that is entirely noncontroversial.

een manier die

helemaal niet controversieel is.

Ik denk dat dit mogelijk is,

I think that's possible,

because there is a corner of the death penalty debate --

want er is een hoek

van het debat over de doodstraf --

maybe the most important corner --

misschien de belangrijkste hoek --

where everybody agrees,

waar iedereen het eens is,

where the most ardent death penalty supporters

waar de vurigste voorvechters van de doodstraf

and the most vociferous abolitionists are on exactly the same page.

en de meest uitgesproken tegenstanders

het roerend met elkaar eens zijn.

That's the corner I want to explore.

Die hoek wil ik graag verkennen.

Before I do that, though, I want to spend a couple of minutes

Maar eerst wil ik een paar minuten uittrekken om te vertellen

telling you how a death penalty case unfolds,

hoe een doodstrafzaak zich ontvouwt.

and then I want to tell you two lessons

Dan wil ik je vertellen welke 2 lessen ik heb geleerd in de afgelopen 20 jaar

that I have learned over the last 20 years as a death penalty lawyer

als advocaat voor doodstrafzaken,

from watching well more than a hundred cases unfold in this way.

door observatie van het verloop van ruim 100 gevallen.

You can think of a death penalty case as a story that has four chapters.

Je kan een doodstrafzaak zien als een verhaal

met vier hoofdstukken.

The first chapter of every case is exactly the same, and it is tragic.

Het eerste hoofdstuk in elke zaak is identiek

en tragisch.

It begins with the murder of an innocent human being,

Het begint met de moord

op een onschuldige persoon,

and it's followed by a trial

en wordt gevolgd door een rechtszaak

where the murderer is convicted and sent to death row,

waarin de moordenaar ter dood wordt veroordeeld.

and that death sentence is ultimately upheld by the state appellate court.

Die doodstraf wordt vervolgens

bekrachtigd door het statelijke Hof van Beroep.

Het tweede hoofdstuk bestaat uit een ingewikkelde gerechtelijke procedure die bekend staat

The second chapter consists of a complicated legal proceeding

known as a state habeas corpus appeal.

als een statelijk habeas corpus-beroep.

The third chapter is an even more complicated legal proceeding

Het derde hoofdstuk is een nog ingewikkelder procedure:

known as a federal habeas corpus proceeding.

de federale habeas corpus-procedure.

And the fourth chapter is one where a variety of things can happen.

In het vierde hoofdstuk

kunnen verschillende dingen gebeuren. De advocaten kunnen een genadeverzoek indienen,

The lawyers might file a clemency petition,

they might initiate even more complex litigation,

of een nog ingewikkelder proces in gang zetten,

or they might not do anything at all.

of wellicht helemaal niets doen.

But that fourth chapter always ends with an execution.

Maar dat vierde hoofdstuk eindigt altijd

met een executie.

Toen ik 20 jaar geleden terdoodveroordeelden begon te vertegenwoordigen,

When I started representing death row inmates more than 20 years ago,

people on death row did not have a right to a lawyer

hadden zij geen recht op een advocaat in het tweede

in either the second or the fourth chapter of this story.

noch in het vierde hoofdstuk van dit verhaal.

They were on their own.

Ze stonden er alleen voor.

In fact, it wasn't until the late 1980s

Het duurde tot de late jaren 80 voordat ze

that they acquired a right to a lawyer during the third chapter of the story.

het recht verwierven op een advocaat in het derde hoofdstuk

van het verhaal.

So what all of these death row inmates had to do was rely on volunteer lawyers

Dus al deze dodencel-gevangenen waren afhankelijk

van vrijwillige advocaten

to handle their legal proceedings.

voor hun gerechtelijke procedures.

The problem is that there were way more guys on death row

Het probleem was dat er veel meer jongens in de dodencel zaten

dan er advocaten waren met zowel de interesse en de expertise om aan deze zaken te werken.

than there were lawyers

who had both the interest and the expertise to work on these cases.

And so inevitably,

Dus onvermijdelijk

lawyers drifted to cases that were already in chapter four --

behandelden advocaten zaken die al in hoofdstuk vier zaten.

that makes sense, of course.

Logisch natuurlijk: dat zijn de meest dringende zaken,

Those are the cases that are most urgent;

van mensen die het dichtst bij hun executie zitten.

those are the guys who are closest to being executed.

Some of these lawyers were successful;

Sommige van deze advocaten waren succesvol en konden zaken heropenen.

they managed to get new trials for their clients.

Others of them managed to extend the lives of their clients,

Anderen wisten het leven van hun cliënten te verlengen,

sometimes by years, sometimes by months.

soms jaren, soms maanden.

But the one thing that didn't happen

Maar wat er niet gebeurde,

was een serieuze en aanhoudende teruggang in het aantal

was that there was never a serious and sustained decline

in the number of annual executions in Texas.

jaarlijkse executies in Texas.

In fact, as you can see from this graph,

In feite -- zoals je kunt zien aan deze grafiek -- zijn er vanaf de tijd dat het Texaanse executie-apparaat

from the time that the Texas execution apparatus got efficient

efficiënt werd in de midden- tot late jaren 90,

in the mid- to late 1990s,

there have only been a couple of years

slechts enkele jaren geweest waarin het aantal executies

where the number of annual executions dipped below 20.

onder de 20 bleef.

In a typical year in Texas,

In een doorsnee jaar

we're averaging about two people a month.

ligt het gemiddelde in Texas

op twee mensen per maand.

In some years in Texas, we've executed close to 40 people,

In sommige jaren hebben we in Texas bijna 40 mensen geëxecuteerd

and this number has never significantly declined over the last 15 years.

en dit aantal is de laatste 15 jaar nooit wezenlijk gedaald.

And yet, at the same time that we continue to execute

En toch, terwijl we jaarlijks ongeveer

about the same number of people every year,

hetzelfde aantal mensen blijven executeren,

the number of people who we're sentencing to death on an annual basis

is het aantal mensen dat we jaarlijks

ter dood veroordelen

has dropped rather steeply.

vrij sterk gedaald.

So we have this paradox,

Dus we zien de paradox

dat het aantal jaarlijkse executies hoog is gebleven

which is that the number of annual executions has remained high

but the number of new death sentences has gone down.

maar het aantal nieuwe doodvonnissen gedaald is.

Why is that?

Hoe komt dat?

It can't be attributed to a decline in the murder rate,

Het kan niet worden toegeschreven aan een dalend moordcijfer,

because the murder rate has not declined nearly so steeply

want het moordcijfer is lang niet zo sterk gedaald

als de rode lijn in de grafiek gedaald is.

as the red line on that graph has gone down.

What has happened instead

Wat wel gebeurd is,

is that juries have started to sentence more and more people to prison

is dat jury's steeds meer mensen hebben veroordeeld tot

levenslange gevangenisstraffen zonder kans op vervroegde vrijlating,

for the rest of their lives without the possibility of parole,

rather than sending them to the execution chamber.

in plaats van hen naar de executieruimte te sturen.

Waarom is dat gebeurd?

Why has that happened?

It hasn't happened because of a dissolution

Het is niet gebeurd vanwege een afname van draagvlak

of popular support for the death penalty.

voor de doodstraf. Tegenstanders van de doodstraf putten veel troost uit het feit

Death penalty opponents take great solace in the fact

dat draagvlak voor de doodstraf in Texas nog nooit zo gering was.

that death penalty support in Texas is at an all-time low.

Do you know what all-time low in Texas means?

Weet je wat 'gering' is in Texas?

It means that it's in the low 60 percent.

Dat betekent iets meer dan 60%.

Now, that's really good compared to the mid-1980s,

Nou is dat heel goed vergeleken met midden jaren 80, toen het

when it was in excess of 80 percent,

boven de 80% lag,

but we can't explain the decline in death sentences

maar we kunnen het kleinere aantal doodstraffen en voorkeur

and the affinity for life without the possibility of parole

voor levenslang zonder kans op vervroegde vrijlating niet verklaren door afname van steun voor de doodstraf,

by an erosion of support for the death penalty,

because people still support the death penalty.

want mensen steunen de doodstraf nog steeds.

What's happened to cause this phenomenon?

Wat heeft dit fenomeen veroorzaakt?

What's happened is that lawyers who represent death row inmates

De oorzaak is

dat advocaten

die terdoodveroordeelden verdedigen, zich zijn gaan richten

have shifted their focus to earlier and earlier chapters

op steeds vroegere hoofdstukken van het doodstrafverhaal.

of the death penalty story.

So 25 years ago, they focused on chapter four.

25 jaar geleden richtten ze zich op hoofdstuk vier.

And they went from chapter four 25 years ago

Van hoofdstuk vier gingen ze in de late jaren 80

to chapter three in the late 1980s.

naar hoofdstuk drie.

And they went from chapter three in the late 1980s

Van hoofdstuk drie gingen ze midden jaren 90

to chapter two in the mid-1990s.

naar hoofdstuk twee. En vanaf midden- tot late jaren 90

And beginning in the mid- to late 1990s,

they began to focus on chapter one of the story.

begonnen ze zich te richten op hoofdstuk één van het verhaal.

Now, you might think that this decline in death sentences

Misschien denk je dat deze afname van doodstraffen en toename van

and the increase in the number of life sentences

levenslange straffen iets goeds of iets slechts is.

is a good thing or a bad thing.

I don't want to have a conversation about that today.

Die discussie wil ik vandaag niet voeren.

All that I want to tell you is that the reason that this has happened

Mijn punt is dat dit is gebeurd

is because death penalty lawyers have understood

omdat doodstraf-advocaten begrepen hebben

that the earlier you intervene in a case,

dat hoe vroeger je ingrijpt in een zaak,

the greater the likelihood that you're going to save your client's life.

hoe groter de kans dat je het leven van je cliënt redt.

That's the first thing I've learned.

Dat was mijn eerste les.

Here's the second thing I learned:

Hier is de tweede les die ik leerde:

My client Will was not the exception to the rule;

Mijn cliënt Will

was niet de uitzondering op de regel;

he was the rule.

hij wás de regel.

I sometimes say, if you tell me the name of a death row inmate --

Ik zeg soms: vertel me de naam van een terdoodveroordeelde --

doesn't matter what state he's in,

in welke staat hij ook is, of ik hem ontmoet heb of niet,

doesn't matter if I've ever met him before --

I'll write his biography for you.

en ik schrijf zijn biografie voor je.

And eight out of 10 times,

Acht van de tien keer

the details of that biography will be more or less accurate.

zullen de details van die biografie

min of meer kloppen.

And the reason for that is that 80 percent of the people on death row

Dat komt omdat 80% van de mensen in de dodencellen

are people who came from the same sort of dysfunctional family that Will did.

uit dezelfde soort disfunctionele gezinnen komen als Will.

Eighty percent of the people on death row

80% van de mensen in de dodencellen

are people who had exposure to the juvenile justice system.

zijn met de jeugdrechter

in aanraking gekomen.

That's the second lesson that I've learned.

Dat is de tweede les

die ik leerde.

Now we're right on the cusp of that corner

Nu zitten we precies op het randje van die hoek

where everybody's going to agree.

waar iedereen het eens zal zijn.

People in this room might disagree

Mensen in deze ruimte zullen misschien

about whether Will should have been executed,

van mening verschillen over de vraag of Will geëxecuteerd moest worden,

but I think everybody would agree

maar ik denk dat iedereen het erover eens is,

that the best possible version of his story

dat de beste versie van dit verhaal,

would be a story where no murder ever occurs.

een verhaal is

waarin nooit een moord gepleegd wordt.

How do we do that?

Hoe doen we dat?

When our son Lincoln was working on that math problem two weeks ago,

Toen onze zoon Lincoln twee weken geleden werkte

it was a big, gnarly problem.

aan dat wiskundevraagstuk, was het een groot, lomp probleem.

And he was learning how, when you have a big old gnarly problem,

Hij leerde hoe je een groot, lomp probleem soms het beste

sometimes the solution is to slice it into smaller problems.

op kan delen in kleinere problemen.

That's what we do for most problems --

Dat doen we bij de meeste problemen – in de wiskunde en natuurkunde en zelfs in sociaal beleid –

in math, in physics, even in social policy --

we slice them into smaller, more manageable problems.

we verdelen ze in kleinere, beter behapbare problemen.

But every once in a while, as Dwight Eisenhower said,

Maar, zoals Dwight Eisenhower zei,

eens in de zoveel tijd

the way you solve a problem is to make it bigger.

is de beste manier om een probleem op te lossen,

het groter te maken.

De oplossing is

The way we solve this problem

is to make the issue of the death penalty bigger.

om het vraagstuk van de doodstraf groter te maken.

We have to say, all right.

We moeten zeggen: oké...

We have these four chapters of a death penalty story,

We hebben deze vier hoofdstukken

van het doodstrafverhaal,

but what happens before that story begins?

maar wat gebeurt er

vóórdat dat verhaal begint?

How can we intervene in the life of a murderer

Hoe kunnen we ingrijpen in het leven van een moordenaar,

before he's a murderer?

vóórdat hij een moordenaar is?

What options do we have to nudge that person off of the path

Welke opties hebben we

om die persoon

van het pad af te duwen

dat tot een resultaat zal leiden dat iedereen –

that is going to lead to a result that everybody --

death penalty supporters and death penalty opponents --

voorstanders en tegenstanders van de doodstraf –

still think is a bad result:

nog steeds zien

als een slecht resultaat:

the murder of an innocent human being?

de moord op een onschuldig mens?

You know, sometimes people say that something isn't rocket science.

Soms zeggen mensen

dat iets

geen ruimtevaarttechniek is. (Engelse uitdrukking)

And by that, what they mean is rocket science is really complicated

Dan bedoelen ze dat ruimtevaarttechniek heel ingewikkeld is

and this problem that we're talking about now is really simple.

en het probleem waarover we praten is heel simpel.

Well that's rocket science;

Nou, dat is ruimtevaarttechniek;

that's the mathematical expression for the thrust created by a rocket.

dat is de wiskundige weergave

van de stuwkracht gecreëerd door een raket.

What we're talking about today is just as complicated.

Waar we het vandaag over hebben

is even gecompliceerd.

What we're talking about today is also rocket science.

Waar we het vandaag over hebben

is ook ruimtevaarttechniek.

My client Will and 80 percent of the people on death row

Mijn cliënt Will

en 80% van de mensen in de dodencellen

had five chapters in their lives

hadden vijf hoofdstukken

that came before the four chapters of the death penalty story.

in hun leven vóór

de vier hoofdstukken van het doodstrafverhaal.

Ik denk over deze vijf hoofdstukken als interventiepunten,

I think of these five chapters as points of intervention,

places in their lives

plekken in hun leven wanneer onze maatschappij

when our society could've intervened in their lives

had kunnen ingrijpen in hun leven, en ze van het pad had kunnen halen

and nudged them off of the path that they were on

that created a consequence that we all --

dat ze voerde naar dat resultaat dat we allemaal –

death penalty supporters or death penalty opponents --

voorstander of tegenstander –

say was a bad result.

een slechte uitkomst vinden.

Now, during each of these five chapters:

Nu, gedurende elk van deze vijf hoofdstukken:

when his mother was pregnant with him;

toen zijn moeder zwanger van hem was;

in his early childhood years;

zijn vroege kinderjaren;

when he was in elementary school;

toen hij op de basisschool zat;

when he was in middle school and then high school;

toen hij naar de middelbare school ging;

and when he was in the juvenile justice system --

en in het jeugdrechtsysteem – gedurende elk van die vijf hoofdstukken

during each of those five chapters,

there were a wide variety of things that society could have done.

waren er talloze dingen die de maatschappij had kunnen doen.

In fact, if we just imagine

Als we ons in feite slechts voorstellen

that there are five different modes of intervention,

dat er vijf verschillende interventiemodi zijn; manieren waarop de maatschappij zou kunnen ingrijpen

the way that society could intervene in each of those five chapters,

in elk van die vijf hoofdstukken,

and we could mix and match them any way we want,

en we konden ze mengen en combineren hoe we wilden,

there are 3,000 -- more than 3,000 -- possible strategies

dan zijn er ruim 3000 verschillende strategieën

that we could embrace

die we konden omarmen om kinderen als Will

in order to nudge kids like Will off of the path that they're on.

van hun pad af te halen.

So I'm not standing here today with the solution.

Ik sta hier dus vandaag niet alleen

met dé oplossing.

But the fact that we still have a lot to learn,

Maar het feit dat we nog veel te leren hebben,

that doesn't mean that we don't know a lot already.

betekent niet dat we niet al veel weten.

We know from experience in other states

We weten uit ervaring in andere staten

that there are a wide variety of modes of intervention

dat er een brede reeks aan interventiemodi zijn

that we could be using in Texas,

die we konden gebruiken in Texas en in elke ander staat die ze niet gebruikt,

and in every other state that isn't using them,

in order to prevent a consequence that we all agree is bad.

om een uitkomst te voorkomen die we allemaal slecht vinden.

I'll just mention a few.

Ik zal er een paar noemen.

I won't talk today about reforming the legal system.

Ik zal het niet hebben over hervorming van het rechtssysteem.

That's probably a topic

Dat is waarschijnlijk geschikter als onderwerp voor een zaal vol advocaten en rechters.

that is best reserved for a room full of lawyers and judges.

Instead, let me talk about a couple of modes of intervention

In plaats daarvan zal ik het hebben over een paar interventiemodi

that we can all help accomplish,

die we allemaal kunnen helpen waarmaken,

because they are modes of intervention that will come about

omdat het allemaal interventiemodi zijn die er zullen komen

when legislators and policymakers, when taxpayers and citizens,

wanneer wetgevers en beleidsmakers, belastingbetalers en burgers

agree that that's what we ought to be doing

het eens zijn: dát is wat we moeten doen

and that's how we ought to be spending our money.

en dááraan moeten we ons geld uitgeven.

We could be providing early childhood care

We kunnen in de vroege kinderjaren begeleiding geven

aan economisch achtergestelde en anderszins getroffen kinderen.

for economically disadvantaged and otherwise troubled kids,

and we could be doing it for free.

Dat zou gratis kunnen zijn.

And we could be nudging kids like Will off of the path that we're on.

En we zouden kinderen als Will van hun pad kunnen halen.

There are other states that do that, but we don't.

Andere staten doen dat, maar wij niet.

We could be providing special schools,

We zouden speciale scholen kunnen bieden; op middelbare schoolniveau,

at both the high school level and the middle school level,

maar zelfs in groep 1 tot 5,

but even in K-5,

that target economically and otherwise disadvantaged kids,

gericht op economisch en anderszins achtergestelde kinderen, vooral diegene

and particularly kids who have had exposure to the juvenile justice system.

die in aanraking zijn gekomen

met de jeugdrechter.

There are a handful of states that do that;

Er zijn enkele staten die dat doen;

Texas doesn't.

Texas doet dat niet.

There's one other thing we can be doing -- well, there are a bunch of other things --

We kunnen nog veel dingen doen –

er zijn er een heleboel – er is er één dat ik zal vermelden

there's one other thing that I'm going to mention,

en dat zal het enige controversiële punt zijn

and this is going to be the only controversial thing that I say today.

dat ik vandaag noem.

We could be intervening much more aggressively

We zouden veel agressiever

kunnen ingrijpen

into dangerously dysfunctional homes,

in gevaarlijk disfunctionele thuissituaties

and getting kids out of them

en kinderen eruit halen

before their moms pick up butcher knives and threaten to kill them.

voordat hun moeders slagersmessen pakken en dreigen hen te vermoorden.

If we're going to do that, we need a place to put them.

Als we dat gaan doen,

hebben we een plaats nodig om ze onder te brengen.

Even if we do all of those things,

Zelfs als we dat allemaal doen, zullen sommige kinderen door onze vingers glippen

some kids are going to fall through the cracks

and they're going to end up in that last chapter

en terechtkomen in dat laatste hoofdstuk voordat het moordverhaal begint.

before the murder story begins,

they're going to end up in the juvenile justice system.

Ze zullen terechtkomen in het jeugdrechtsyteem.

Zelfs als dat gebeurt,

And even if that happens, it's not yet too late.

is het nog niet te laat.

There's still time to nudge them,

Er is nog steeds tijd om ze een duwtje te geven,

if we think about nudging them rather than just punishing them.

als we denken aan duwtjes geven

in plaats van ze te straffen.

There are two professors in the Northeast --

Er zijn twee professoren, één aan Yale en de ander aan Maryland,

one at Yale and one at Maryland --

die een school opzetten

they set up a school that is attached to a juvenile prison.

die verbonden is met een jeugdgevangenis.

And the kids are in prison, but they go to school

De kinderen zitten gevangen, maar ze gaan naar school van 8 uur 's ochtends

from eight in the morning until four in the afternoon.

tot 4 uur 's middags.

Now, it was logistically difficult.

Dat was logistiek moeilijk.

They had to recruit teachers who wanted to teach inside a prison,

Ze moesten leraren rekruteren

die in een gevangenis wilden lesgeven; ze moesten een strikte scheiding maken

they had to establish strict separation

between the people who work at the school and the prison authorities,

tussen de mensen die in de school werken en de gevangenisautoriteiten.

Meest ontmoedigend van alles, was dat ze een nieuw curriculum moesten verzinnen,

and most dauntingly of all,

they needed to invent a new curriculum because you know what?

want weet je wat?

People don't come into and out of prison on a semester basis.

Mensen komen niet de gevangenis in en uit op semesterbasis.

(Laughter)

But they did all those things.

Maar ze deden al deze dingen.

Now, what do all of these things have in common?

Wat hebben al deze dingen gemeen?

What all of these things have in common is that they cost money.

Ze kosten geld.

Some of the people in the room might be old enough

Sommige mensen zijn oud genoeg om zich

to remember the guy on the old oil filter commercial.

de kerel in de oude oliefilter-reclame te herinneren.

He used to say, "Well, you can pay me now or you can pay me later."

Hij zei altijd: "Je kan me nu betalen

of je kan me later betalen."

What we're doing in the death penalty system

Wat wij doen

in het doodstrafsysteem,

is we're paying later.

is later betalen.

But the thing is that for every 15,000 dollars

Maar het punt is,

dat voor elke 15.000 dollar die we uitgeven aan interventie

that we spend intervening

in the lives of economically and otherwise disadvantaged kids

in de levens van economisch en anderszins achtergestelde kinderen

in those earlier chapters,

in die eerdere hoofdstukken,

we save 80,000 dollars in crime-related costs down the road.

we 80.000 dollar besparen aan latere misdaad-gerelateerde kosten.

Even if you don't agree that there's a moral imperative that we do it,

Zelfs als je het er niet mee eens bent

dat er een morele noodzaak is om dit te doen,

is het economisch gezien het verstandigst.

it just makes economic sense.

I want to tell you about the last conversation that I had with Will.

Ik wil je vertellen over het laatste gesprek dat ik had met Will.

It was the day that he was going to be executed,

Het was op de dag van zijn executie,

en we praatten maar wat.

and we were just talking.

There was nothing left to do in his case.

Er was verder niets meer te doen

aan zijn zaak.

And we were talking about his life.

We spraken over zijn leven.

And he was talking first about his dad, who he hardly knew, who had died,

Hij sprak eerst over zijn vader, die hij nauwelijks kende

en die gestorven was.

Toen over zijn moeder

and then about his mom, who he did know, who was still alive.

die hij wel kende

en die nog steeds leefde.

And I said to him,

Ik zei tegen hem:

"I know the story.

"Ik ken het verhaal,

I've read the records.

heb de rapporten gelezen.

I know that she tried to kill you."

Ik weet dat ze je wilde vermoorden."

I said, "But I've always wondered

Ik zei: "Maar ik vroeg me altijd af of je je dat

whether you really actually remember that."

daadwerkelijk herinnert."

I said, "I don't remember anything from when I was five years old.

Ik zei: "Ik herinner me niets

van toen ik vijf jaar oud was.

Maybe you just remember somebody telling you."

Misschien herinner je je dat iemand het je vertelde."

And he looked at me and he leaned forward,

Hij keek me aan en leunde voorover

and he said, "Professor," --

en zei: "Professor, – hij kende me al 12 jaar, maar noemde me nog steeds Professor.

he'd known me for 12 years, he still called me Professor.

He said, "Professor, I don't mean any disrespect by this,

Hij zei: "Ik wil niet disrespectvol overkomen,

but when your mama picks up a butcher knife

maar als je mama

een slagersmes pakt dat groter lijkt dan jijzelf

that looks bigger than you are,

and chases you through the house screaming she's going to kill you,

en je achterna zit door het huis terwijl ze schreeuwt dat ze je gaat vermoorden,

and you have to lock yourself in the bathroom

en je moet je opsluiten in de badkamer en tegen de deur leunen

and lean against the door

and holler for help until the police get there,"

en om hulp roepen tot de politie er is,"

hij kijkt me aan en zegt:

he looked at me and he said,

"that's something you don't forget."

"...dat is iets dat je niet vergeet."

I hope there's one thing you all won't forget:

Ik hoop dat er één ding is dat jullie niet zullen vergeten:

In between the time you arrived here this morning

tussen het tijdstip dat je hier vanmorgen arriveerde en de lunch,

and the time we break for lunch,

worden er vier moorden gepleegd

there are going to be four homicides in the United States.

in de Verenigde Staten.

We're going to devote enormous social resources

We gaan enorm veel sociale middelen besteden aan het straffen

to punishing the people who commit those crimes,

van de daders en dat is gepast, want we moeten

and that's appropriate

because we should punish people who do bad things.

mensen die slechte dingen doen, bestraffen.

Maar drie van die misdaden waren te voorkomen geweest.

But three of those crimes are preventable.

If we make the picture bigger

Als we het plaatje groter maken

and devote our attention to the earlier chapters,

en aandacht besteden aan de eerdere hoofdstukken,

then we're never going to write the first sentence

zullen we nooit de zin opschrijven

that begins the death penalty story.

waarmee het doodstrafverhaal begint.

Thank you.

Dank je wel.

(Applaus)

(Applause)