Lessons from death row inmates | David R. Dow

David R. Dow: İdam cezası mahkumlarından dersler

Translator: Jenny Zurawell Reviewer: Thu-Huong Ha

Çeviri: Hande Acet Gözden geçirme: Ayça Bağcı

Two weeks ago,

İki hafta önce

I was sitting at the kitchen table with my wife Katya,

eşim Katya ile beraber

mutfakta oturuyorduk ve

and we were talking about what I was going to talk about today.

bugün size anlatacağım konu hakkında konuşuyorduk.

We have an 11-year-old son; his name is Lincoln.

11 yaşında bir oğlumuz var, adı Lincoln. O da bizimle aynı masada oturuyor

He was sitting at the same table, doing his math homework.

ve matematik ödevini yapıyordu.

And during a pause in my conversation with Katya,

Katya ile konuşurken bir ara verdiğimde

I looked over at Lincoln

Lincoln'e baktım

and I was suddenly thunderstruck

ve bir anda bir müvekkilimin anısı ile

by a recollection of a client of mine.

beynimden vurulmuşa döndüm.

My client was a guy named Will.

Müvekkilim Will isminde bir adamdı.

He was from North Texas.

Kendisi Kuzey Teksas'tandı.

Babasını hiç tanıyamamıştı, çünkü babası

He never knew his father very well,

because his father left his mom while she was pregnant with him.

annesi ona hamile iken çekip gitmişti.

And so, he was destined to be raised by a single mom,

Ve bu sayede o yalnız bir anne ile büyütüldü

which might have been all right

ki bu normalde bir sorun oluşturmayabilirdi.

except that this particular single mom was a paranoid schizophrenic,

Yalnız bu tek ebeveyn

paranoyak bir şizofrendi

and when Will was five years old,

ve Will beş yaşındayken onu bir kasap bıçağıyla öldürmeye çalışmıştı.

she tried to kill him with a butcher knife.

Anne

She was taken away by authorities and placed in a psychiatric hospital,

yetkililer tarafından bir psikiyatri hastanesine yerleştirildi

and so for the next several years Will lived with his older brother,

ve sonraki birkaç sene Will kendisinden daha büyük olan ağabeyi ile yaşadı

until he committed suicide by shooting himself through the heart.

ta ki ağabeyi kendini kalbinden vurarak intihar edene kadar.

Bu olaydan sonra

And after that Will bounced around from one family member to another,

Will bir aileden diğerine gezip durdu

until, by the time he was nine years old, he was essentially living on his own.

9 yaşına geldiğinde aslında kendi başına yaşıyordu.

That morning that I was sitting with Katya and Lincoln,

O sabah Katya ve Lincoln ile otururken oğluma baktım,

I looked at my son, and I realized that when my client, Will, was his age,

ve fark ettim ki, müvekkilim Will

aslında onun yaşındaydı

he'd been living by himself for two years.

ve iki senedir kendi başının çaresine bakıyordu.

Will eventually joined a gang

Will sonunda bir çeteye katıldı

and committed a number of very serious crimes,

ve pek çok

ciddi suç işledi

including, most seriously of all,

hatta bunlardan en ciddisi

korkunç, trajik bir cinayetti.

a horrible, tragic murder.

En sonunda ise bu suçuna ceza olarak

And Will was ultimately executed as punishment for that crime.

Will idam edildi.

Ama ben bugün

But I don't want to talk today about the morality of capital punishment.

ölüm cezası hakkında

konuşmak istemiyorum. Kesinlikle müvekkilimin

I certainly think that my client shouldn't have been executed,

öldürülmemesi gerektiğini düşünüyorum fakat onun yerine bugün yapmak istediğim

but what I would like to do today instead

is talk about the death penalty in a way I've never done before,

ölüm cezası hakkında

hiç konuşulmayanları konuşmak,

in a way that is entirely noncontroversial.

bunu da

tartışmalara kesinlikle yol açmayacak şekilde yapacağım.

Bunun mümkün olduğunu düşünüyorum

I think that's possible,

because there is a corner of the death penalty debate --

çünkü ölüm cezası tartışmalarında

bir nokta vardır

maybe the most important corner --

ve muhtemelen en önemli noktadır

where everybody agrees,

ki bu noktada herkes aynı fikirdedir,

where the most ardent death penalty supporters

en tutkulu idam cezası savunucuları

and the most vociferous abolitionists are on exactly the same page.

ve en çok düşüncelerini dile getiren köleliğin kaldırılması yanlıları

bile aynı şeyleri düşünürler.

That's the corner I want to explore.

Benim keşfetmek istediğim bu nokta.

Before I do that, though, I want to spend a couple of minutes

Bunu yapmadan önce, size birkaç dakika boyunca bir ölüm cezası davasının

telling you how a death penalty case unfolds,

nasıl çözüldüğünü anlatmak

and then I want to tell you two lessons

ve sonrasında bir idam cezası avukatı olarak yüzden fazla vakanın bu şekilde çözülmesini izleyerek

that I have learned over the last 20 years as a death penalty lawyer

geçirdiğim 20 yıl içerisinde

from watching well more than a hundred cases unfold in this way.

öğrendiğim iki dersten bahsetmek istiyorum.

You can think of a death penalty case as a story that has four chapters.

Bir idam vakasını dört bölümü olan

bir hikaye olarak da düşünebilirsiniz.

The first chapter of every case is exactly the same, and it is tragic.

Her vakanın ilk bölümü hepsinde hemen hemen aynıdır

ve trajiktir.

It begins with the murder of an innocent human being,

Masum bir insanın

cinayeti ile başlar

and it's followed by a trial

ve katilin suçunun kanıtlanıp ölümüne karar verildiği

where the murderer is convicted and sent to death row,

bir mahkeme ile devam eder

and that death sentence is ultimately upheld by the state appellate court.

ve bu ölüm cezasın eninde sonunda

eyalet temyiz mahkemesi tarafından da onaylanır.

İkinci bölüm eyalet mahkemeleri önüne çıkarılma olarak da bilinen

The second chapter consists of a complicated legal proceeding

known as a state habeas corpus appeal.

karışık bir yasal süreçten oluşur.

The third chapter is an even more complicated legal proceeding

Üçüncü bölüm ise daha da karışıktır ve

known as a federal habeas corpus proceeding.

federal yargı önüne çıkarma süreci olarak bilinir.

And the fourth chapter is one where a variety of things can happen.

Ve dördüncü bölüm

pek çok olasılığın olduğu bir bölümdür. Avukatlar özel af talebinde bulunabilirler,

The lawyers might file a clemency petition,

they might initiate even more complex litigation,

hatta daha karmaşık davalar açabilirler,

or they might not do anything at all.

ya da hiçbir şey yapmayabilirler.

But that fourth chapter always ends with an execution.

Ama son bölüm her zaman

bir infaz ile sonlanır.

20 yıldan fazla zaman önce, idam cezası mahkumlarını temsil etmeye başladığım zaman,

When I started representing death row inmates more than 20 years ago,

people on death row did not have a right to a lawyer

ölüm hücrelerindeki insanların hikayenin ikinci veya

in either the second or the fourth chapter of this story.

dördüncü bölümlerinde bir avukat tutma hakları yoktu.

They were on their own.

Kendi başlarınalardı.

In fact, it wasn't until the late 1980s

Aslında, hikayenin üçüncü bölümünde

that they acquired a right to a lawyer during the third chapter of the story.

bir avukat tutma hakkını

1980'lerin sonuna kadar elde edemediler.

So what all of these death row inmates had to do was rely on volunteer lawyers

Ölüm cezası mahkumlarının yasal süreçlerini halletmeleri için

tek yapmaları gereken

to handle their legal proceedings.

gönüllü avukatlara güvenmekti.

The problem is that there were way more guys on death row

Problem, bu konularda çalışmak isteyen ve yeterli uzmanlığa sahip avukatların

idam mahkumlarından çok daha az sayıda olmasıydı.

than there were lawyers

who had both the interest and the expertise to work on these cases.

And so inevitably,

Kaçınılmaz olarak

lawyers drifted to cases that were already in chapter four --

avukatlar hali hazırda dördüncü bölümde olan vakalara sürükleniyordu,

that makes sense, of course.

ki bu son derece mantıklıydı. Bunlar en acil olan vakalardı

Those are the cases that are most urgent;

çünkü buralardaki mahkum infaza en yakın olanlardı.

those are the guys who are closest to being executed.

Some of these lawyers were successful;

Bu avukatlardan bazıları başarılıydı, müvekkilleri için yeni duruşma hakları alabildiler.

they managed to get new trials for their clients.

Others of them managed to extend the lives of their clients,

Diğerleri müvekkillerinin yaşam sürelerini uzatmayı başarabildi, bazen yıllarca,

sometimes by years, sometimes by months.

bazen sadece birkaç ay.

But the one thing that didn't happen

Ama asla gerçekleşmeyen bir şey vardı,

Teksas'ın yıllık infaz sayılarında hiçbir zaman

was that there was never a serious and sustained decline

in the number of annual executions in Texas.

sürekli bir azalma gözlenmedi.

In fact, as you can see from this graph,

Aslında, bu grafikten görebileceğiniz üzere Teksas infaz araçları

from the time that the Texas execution apparatus got efficient

orta ve geç 90'larda etkili olmaya başladıktan sonra

in the mid- to late 1990s,

there have only been a couple of years

sadece birkaç yıl boyunca yıllık infaz sayısı

where the number of annual executions dipped below 20.

20'nin altına düştü.

In a typical year in Texas,

Teksas'ta sıradan bir yıl sırasında

we're averaging about two people a month.

ayda ortalama

iki insan infaz ediliyordu.

In some years in Texas, we've executed close to 40 people,

Bazı yıllarda Teksas'ta yaklaşık 40 kişiyi infaz ettik ve bu sayı

and this number has never significantly declined over the last 15 years.

geçtiğimiz 15 yıl içerisinde önemli bir düşüş göstermedi.

And yet, at the same time that we continue to execute

Ve hala, her yıl yaklaşık aynı sayıda insanı

about the same number of people every year,

öldürmeye devam ederken,

the number of people who we're sentencing to death on an annual basis

ölüme mahkum olan insanların sayısı

yıllık bazda

has dropped rather steeply.

hızlı bir şekilde azalıyor.

So we have this paradox,

Sonuç olarak şöyle bir paradoks var,

Yıllık infaz sayısı yüksek kalırken

which is that the number of annual executions has remained high

but the number of new death sentences has gone down.

yeni infaz cezalarının sayısı azalıyor.

Why is that?

Peki bunun nedeni ne?

It can't be attributed to a decline in the murder rate,

Öldürme vakalarının sayısındaki azalışa bağlanamaz

because the murder rate has not declined nearly so steeply

çünkü o oran grafikteki kırmızı hat kadar

hızlı bir şekilde azalmamıştı.

as the red line on that graph has gone down.

What has happened instead

Onun yerine, aslında olan

is that juries have started to sentence more and more people to prison

jürinin gittikçe artan sayıda insanı

ölüm odasına göndermek yerine,

for the rest of their lives without the possibility of parole,

rather than sending them to the execution chamber.

şartlı tahliye şansı olmadan ömür boyu hapse mahkum etmesiydi.

Bu niye olmuştu?

Why has that happened?

It hasn't happened because of a dissolution

İdam cezasına olan desteğin azalması yüzünden olmamıştı.

of popular support for the death penalty.

İdam cezası karşıtları Teksas'taki oranların tarihteki en düşük

Death penalty opponents take great solace in the fact

seviye olması ile teselli buluyorlardı.

that death penalty support in Texas is at an all-time low.

Do you know what all-time low in Texas means?

Teksas tarihindeki en düşük oranın ne anlama geldiğini biliyor musunuz?

It means that it's in the low 60 percent.

Anlamı, düşük yüzde 60'lık kısımda olması.

Now, that's really good compared to the mid-1980s,

Şu an bu oran 1980'lerin ortalarına kıyasla oldukça iyi,

when it was in excess of 80 percent,

ki o zaman oran yüzde 80'in üzerindeydi,

but we can't explain the decline in death sentences

ama idam sayısındaki azalış ve şartlı tahsiye olmaksızın ömür boyu hapis arasındaki yakınlığı

and the affinity for life without the possibility of parole

idam cezasına olan desteğin azalmasıyla açıklayamayız,

by an erosion of support for the death penalty,

because people still support the death penalty.

çünkü insanlar hâlâ idam cezasını destekliyor.

What's happened to cause this phenomenon?

Bu fenomene yol açan ne oldu?

What's happened is that lawyers who represent death row inmates

Olan

idam mahkumlarını temsil eden avukatların

ilgilerini ölüm cezası hikayesinin

have shifted their focus to earlier and earlier chapters

daha önceki bölümlerine çevirmeleri oldu.

of the death penalty story.

So 25 years ago, they focused on chapter four.

Yani 25 yıl önce onlar dördüncü bölüme odaklanmışlardı.

And they went from chapter four 25 years ago

Ve onlar 1980'lerin sonunda, 25 yılda, dördüncü bölümden

to chapter three in the late 1980s.

üçüncü bölüme geçtiler.

And they went from chapter three in the late 1980s

Üçüncü bölümden ikinci bölüme ise

to chapter two in the mid-1990s.

90'ların ortalarında bir geçiş oldu ve 1990'ın ortalarından sonlarına doğru olan zamanda ise

And beginning in the mid- to late 1990s,

they began to focus on chapter one of the story.

hikayenin ilk bölümüne odaklanmaya başladılar:

Now, you might think that this decline in death sentences

Şu an idam cezalarındaki azalış ve ömür boyu hapislerdeki artışın

and the increase in the number of life sentences

iyi mi kötü mü olduğunu düşünüyor olabilirsiniz.

is a good thing or a bad thing.

I don't want to have a conversation about that today.

Bununla ilgili bir konuşmayı bugün yapmak istemiyorum.

All that I want to tell you is that the reason that this has happened

Size anlatmak istediğim tek şey, bunun oluş sebebinin

is because death penalty lawyers have understood

idam cezası avukatlarının anladığı şu gerçek:

that the earlier you intervene in a case,

bir vakaya ne kadar erken müdahale ederseniz

the greater the likelihood that you're going to save your client's life.

müvekkilinizin hayatını kurtarma şansınız o kadar artar.

That's the first thing I've learned.

Bu benim ilk öğrendiğim şey.

Here's the second thing I learned:

İkinci öğrendiğim ise:

My client Will was not the exception to the rule;

Müvekkilim Will

bu kurala bir istisna oluşturmuyordu;

he was the rule.

o aslında kuralın kendisiydi.

I sometimes say, if you tell me the name of a death row inmate --

Bazen derim ki, bana bir idam mahkumunun ismini söylerseniz

doesn't matter what state he's in,

içinde bulunduğu durumu bilmesem, onunla hiç tanışmamış olsam bile

doesn't matter if I've ever met him before --

I'll write his biography for you.

size onun biyografisini yazabilirim.

And eight out of 10 times,

Ve her 10 biyagrafinin sekizinde

the details of that biography will be more or less accurate.

bu biyografinin detayları

aşağı yukarı aynı olacaktır.

And the reason for that is that 80 percent of the people on death row

Bunun nedeni, ölümü bekleyen insanların yüzde 80'inin

are people who came from the same sort of dysfunctional family that Will did.

Will'de olduğu gibi kötü bir aile düzeninden gelmesi.

Eighty percent of the people on death row

Ölümü bekleyen insanların yüzde 80'i

are people who had exposure to the juvenile justice system.

çocuk adalet sistemine

maruz kalmıştır.

That's the second lesson that I've learned.

İşte bu da benim öğrendiğim

ikinci derstir.

Now we're right on the cusp of that corner

Tam şu an, herkesin anlaşacağı

where everybody's going to agree.

bir dönüm noktasındayız.

People in this room might disagree

Bu odadaki insanlar

about whether Will should have been executed,

Will'in idam edilip edilmemesi gerektiği konusunda anlaşamayabilir,

but I think everybody would agree

ama bence herkes

that the best possible version of his story

bu hikayenin en iyi versiyonunun

would be a story where no murder ever occurs.

hiçbir öldürme vakasının olmadığı

bir versiyonu olduğu konusunda hemfikir olacaktır.

How do we do that?

Bunu nasıl yapıyoruz?

When our son Lincoln was working on that math problem two weeks ago,

Oğlum Lincoln, iki hafta önce o matematik sorusu üzerinde çalışırken

it was a big, gnarly problem.

o problem çok büyük, devasa bir problemdi.

And he was learning how, when you have a big old gnarly problem,

Ve o, devasa bir problemin çözümünün

sometimes the solution is to slice it into smaller problems.

bazen onu daha küçük parçalara bölmekte yattığını öğreniyordu.

That's what we do for most problems --

Bu bizim pek çok problem karşısında yaptığımız şeydir - matematik veya fizikte, hatta bazen sosyal politikalar da bile -

in math, in physics, even in social policy --

we slice them into smaller, more manageable problems.

onları daha küçük, daha kolay yönetilebilir problemlere çeviririz.

But every once in a while, as Dwight Eisenhower said,

Ama arada bir

Dwight Eisenhower'ın dediği gibi

the way you solve a problem is to make it bigger.

bazı problemleri çözmenin yolu

onu büyütmekten geçer.

Bu problemi çözüş şeklimiz

The way we solve this problem

is to make the issue of the death penalty bigger.

idam cezası konusunu büyütmekten geçiyor.

We have to say, all right.

Bunu kabul etmemiz gerekir.

We have these four chapters of a death penalty story,

İdam cezası hikayesinin

dört bölümüne sahibiz,

but what happens before that story begins?

ama daha öykü başlamadan önce

neler oluyor?

How can we intervene in the life of a murderer

Bir katilin yaşamına

before he's a murderer?

o katil olmadan nasıl müdahale edebiliriz?

What options do we have to nudge that person off of the path

O insanın yolunu değiştirmek için

sahip olduğumuz seçenekler

nelerdir ki,

bu herkesin

that is going to lead to a result that everybody --

death penalty supporters and death penalty opponents --

- idam cezasını savunanların ve eleştirenlerin-

still think is a bad result:

hala kötü bir sonuç olduğunu düşündüğü

sonuca, masum bir insanın öldürülmesine,

the murder of an innocent human being?

yol açmasın?

You know, sometimes people say that something isn't rocket science.

Bildiğiniz gibi, bazen insanlar

bir şeyin

uzay bilimi olmadığını söylerler.

And by that, what they mean is rocket science is really complicated

Bununla kastettikleri, uzay biliminin çok karmaşık olduğu

and this problem that we're talking about now is really simple.

ve konuşulan problemin ona kıyasla çok daha basit olduğudur.

Well that's rocket science;

İşte bu uzay bilimi;

that's the mathematical expression for the thrust created by a rocket.

bir roket tarafından ortaya çıkan tepkinin

matematiksel ifadesidir.

What we're talking about today is just as complicated.

Bizim bugün konuştuğumuz konu ise,

en az onun kadar karmaşıktır.

What we're talking about today is also rocket science.

Üzerinde durduğumuz mesele

bir uzay bilimidir.

My client Will and 80 percent of the people on death row

Müvekkilim Will

ve ölümü bekleyen insanların yüzde 80'i

had five chapters in their lives

hayatlarında ölüm hikayesinin

that came before the four chapters of the death penalty story.

4 bölümünden önce gelen

5 bölüme sahiptir.

Ben bu beş bölümü bir müdahale olarak görüyorum,

I think of these five chapters as points of intervention,

places in their lives

onların hayatlarında halkın

when our society could've intervened in their lives

müdahale edebileceği ve üzerindeki bulundukları yolu değiştirebilecekleri

and nudged them off of the path that they were on

that created a consequence that we all --

bu sayede hepimizin - idamı savunan

death penalty supporters or death penalty opponents --

ve eleştirenlerin-

say was a bad result.

kötü sayacakları sonucu etkileyeceğini düşünüyorum.

Now, during each of these five chapters:

Bu beş bölümün her biri sırasında:

when his mother was pregnant with him;

annesi ona hamileyken;

in his early childhood years;

erken çocukluk yıllarında;

when he was in elementary school;

ilkokuldayken;

when he was in middle school and then high school;

ortaokul ve lisedeyken;

and when he was in the juvenile justice system --

ve çocuk adalet sistemindeyken - her beş bölüm boyunca

during each of those five chapters,

there were a wide variety of things that society could have done.

halkın yapabileceği pek çok şey vardı.

In fact, if we just imagine

Aslında, sadece bu beş bölümde

that there are five different modes of intervention,

halkın yapabileceği beş değişik müdahale tipinin olduğunu

the way that society could intervene in each of those five chapters,

hayal edebilirsek

and we could mix and match them any way we want,

ve bunları istediğimiz şekilde birleştirip karıştırabileceğimizi,

there are 3,000 -- more than 3,000 -- possible strategies

3000 - hatta 3000'den fazla- olası stratejinin olduğunu

that we could embrace

ve bunları Will gibi çocukların yolunu değiştirmek için kullanabileceğimizi

in order to nudge kids like Will off of the path that they're on.

anlayabiliriz.

So I'm not standing here today with the solution.

Sonuç olarak, ben bugün burada

elimde bir çözümle durmuyorum.

But the fact that we still have a lot to learn,

Ama şunu söyleyebilirim ki, hala öğrenmemiz gereken çok şey olduğu gerçeği

that doesn't mean that we don't know a lot already.

şu an hiçbir şey bilmediğimiz anlamına gelmiyor.

We know from experience in other states

Diğer eyaletlerdeki deneyimler sayesinde biliyoruz ki,

that there are a wide variety of modes of intervention

müdahalenin pek çok yolu var,

that we could be using in Texas,

Teksas'ta ve bu yolları kullanmayan diğer eyaletlerde kullanılabilecek,

and in every other state that isn't using them,

in order to prevent a consequence that we all agree is bad.

sonucunda da kötü olduğunu düşündüğümüz sonucu değiştirebilecek.

I'll just mention a few.

Sadece birkaç tanesinden bahsedeceğim.

I won't talk today about reforming the legal system.

Yasal sistemde bir reforma gidilmesi gerektiğinden konuşmayacağım.

That's probably a topic

Bu muhtemelen bir oda dolusu avukat ve hakimlerle konuşulması gereken bir konu.

that is best reserved for a room full of lawyers and judges.

Instead, let me talk about a couple of modes of intervention

Bunun yerine, hepimizin katkıda bulunabileceği

that we can all help accomplish,

birkaç müdahale yöntemini anlatacağım,

because they are modes of intervention that will come about

çünkü bunlar

when legislators and policymakers, when taxpayers and citizens,

yasa yapıcıların, vergi ödeyenlerin ve vatandaşların

agree that that's what we ought to be doing

şu an ne yapıyor olmamız

and that's how we ought to be spending our money.

ve paramızı nasıl harcıyor olmamız gerektiği konusunda anlaşabilecekleri noktalar.

We could be providing early childhood care

Ekonomik yönden dezavantajlı ve sorunlu çocuklara

erken çocukluklarında bakım sağlayabilir ve

for economically disadvantaged and otherwise troubled kids,

and we could be doing it for free.

bunu ücretsiz yapabiliriz.

And we could be nudging kids like Will off of the path that we're on.

Bu sayede Will gibi çocukların hayatlarını etkilemiş oluruz.

There are other states that do that, but we don't.

Bunu yapan başka eyaletler var ama biz yapmıyoruz.

We could be providing special schools,

Ortaokul ve lisede hatta

at both the high school level and the middle school level,

ekonomik ve diğer türlü dezavantajlı çocukları, özellikle

but even in K-5,

that target economically and otherwise disadvantaged kids,

çocuk adalet sistemine maruz kalmış olanları,

and particularly kids who have had exposure to the juvenile justice system.

destekleyen K-5 okullarında

özel eğitim sağlıyor olabilirdik.

There are a handful of states that do that;

Bunu yapan bir avuç dolusu eyalet var,

Texas doesn't.

ama Teksas onlardan biri değil.

There's one other thing we can be doing -- well, there are a bunch of other things --

Yapabileceğimiz diğer bir şey,

tabi ki diğer pek çok şeyin yanında, bahsedeceğim ve yapıyor olabileceğimiz diğer bir şey,

there's one other thing that I'm going to mention,

bugün söyleyeceğim

and this is going to be the only controversial thing that I say today.

tek tartışmaya yol açabilecek şey olacak.

We could be intervening much more aggressively

Çok daha agresif bir şekilde

tehlikeli gördüğümüz düzene sahip evlere

into dangerously dysfunctional homes,

müdahale ederek

and getting kids out of them

anneleri kasap bıçağıyla onları öldürmekle tehdit etmeden

before their moms pick up butcher knives and threaten to kill them.

çocukları oradan çıkarmak.

If we're going to do that, we need a place to put them.

Eğer bunu yapacaksak,

onları koyacak bir yere ihtiyacımız olacak.

Even if we do all of those things,

Bunların hepsini yapsak bile, bazı çocuklar çatlaklardan içeri düşecek

some kids are going to fall through the cracks

and they're going to end up in that last chapter

ve katil olmadan hemen önceki bölüme geçecekler

before the murder story begins,

they're going to end up in the juvenile justice system.

ve çocuk adalet sistemine dahil olacaklar.

Bu duruma gelmiş bile olsa,

And even if that happens, it's not yet too late.

aslında çok geç değil.

There's still time to nudge them,

Hala onları değiştirecek fırsatımız var,

if we think about nudging them rather than just punishing them.

tabi ki onları cezalandırmak yerine

değiştirmeyi düşünüyorsak.

There are two professors in the Northeast --

Kuzeydoğu'da iki profesör var - biri Yale diğer Maryland'de -

one at Yale and one at Maryland --

çocuk hapishanesinin hemen yanında

they set up a school that is attached to a juvenile prison.

bir okul açtılar.

And the kids are in prison, but they go to school

Çocuklar hapishanedeler fakat sabah sekizden

from eight in the morning until four in the afternoon.

akşam dörde kadar okula gidiyorlar.

Now, it was logistically difficult.

Bakıldığında lojistik olarak zor görünüyordu.

They had to recruit teachers who wanted to teach inside a prison,

Bir hapishanenin içinde eğitim verebilecek öğretmenler

bulmaları, okulda çalışanları ve hapishane yetkililerini

they had to establish strict separation

between the people who work at the school and the prison authorities,

kesin bir çizgiyle ayırmaları,

ve en ürkütücü olarak yeni bir müfredat yaratmaları gerekiyordu,

and most dauntingly of all,

they needed to invent a new curriculum because you know what?

niye biliyor musunuz?

People don't come into and out of prison on a semester basis.

Çünkü insanlar hapishaneye bir okul dönemi bazında girip çıkmıyorlar.

(Laughter)

But they did all those things.

Ama tüm bunları yaptılar.

Now, what do all of these things have in common?

Şimdi, tüm bu anlattıklarımın ortak noktası ne?

What all of these things have in common is that they cost money.

Bu ortak nokta şu ki, hepsi para gerektiriyor.

Some of the people in the room might be old enough

Aranızdakilerin bazıları eski yağ filtresi reklamındaki

to remember the guy on the old oil filter commercial.

adamı hatırlayacak kadar yaşlı olabilir.

He used to say, "Well, you can pay me now or you can pay me later."

O, "Bana şu an ödeyebilirsiniz ya da

daha sonra ödeyebilirsiniz" derdi.

What we're doing in the death penalty system

Bizim idam cezası sisteminde

yaptığımız şey,

is we're paying later.

daha sonra ödemek.

But the thing is that for every 15,000 dollars

Ama sorun şu ki,

o erken bölümlerde

that we spend intervening

in the lives of economically and otherwise disadvantaged kids

ekonomik olarak veya başka yönden dezavantajlı çocukların hayatına

in those earlier chapters,

müdahale için harcadığımız her 15 000 dolar,

we save 80,000 dollars in crime-related costs down the road.

yol boyunca suçla ilişkili masraflardan 80 000 dolar kar etmemiz anlamına geliyor.

Even if you don't agree that there's a moral imperative that we do it,

Ahlaki olarak aynı fikirde olmasanız bile,

bunu yapmamız en azından

ekonomik olarak oldukça mantıklı.

it just makes economic sense.

I want to tell you about the last conversation that I had with Will.

Size Will ile yaptığım son görüşmeyi anlatmak istiyorum.

It was the day that he was going to be executed,

Onun idam edileceği gündü,

ve sadece muhabbet ediyorduk.

and we were just talking.

There was nothing left to do in his case.

Onun için yapılacak

hiçbir şey kalmamıştı.

And we were talking about his life.

Ve onun hayatı hakkında konuşuyorduk.

And he was talking first about his dad, who he hardly knew, who had died,

Anlattığı ilk şey babası hakkındaydı, çok az tanıdığı,

ölmüş olan

ve hemen sonra ise annesi geldi,

and then about his mom, who he did know, who was still alive.

tanıdığı

ve hala hayatta olan.

And I said to him,

Ona dedim ki,

"I know the story.

"Bu hikayeyi biliyorum.

I've read the records.

Kayıtlarını okudum.

I know that she tried to kill you."

Seni öldürmeye çalıştığını biliyorum."

I said, "But I've always wondered

"Ama hep merak ettiğim şey, bunu hala

whether you really actually remember that."

hatırlayıp hatırlamadığın." dedim.

I said, "I don't remember anything from when I was five years old.

"Ben beş yaşındayken

başıma gelenleri hatırlamıyorum.

Maybe you just remember somebody telling you."

Belki sadece başkasının sana söylediğini hatırlıyorsundur" dedim.

And he looked at me and he leaned forward,

Bana baktı ve öne doğru eğildi,

and he said, "Professor," --

dedi ki, "Profesör," - beni 12 yıldır tanımasına rağmen bana hala Profesör diyordu -

he'd known me for 12 years, he still called me Professor.

He said, "Professor, I don't mean any disrespect by this,

"Profesör, bunu lütfen yanlış anlamayın

but when your mama picks up a butcher knife

ama anneniz

sizden daha büyük görünen bir kasap bıçağını eline aldığında,

that looks bigger than you are,

and chases you through the house screaming she's going to kill you,

ve bağırarak sizi öldüreceğini söyleyerek sizi kovaladığında,

and you have to lock yourself in the bathroom

ve kendinizi banyoya kitleyip kapıya dayanarak polis gelene kadar

and lean against the door

and holler for help until the police get there,"

yardım için bağırdığınızda"

bana baktı ve dedi ki,

he looked at me and he said,

"that's something you don't forget."

"işte bu unutamayacağınız bir şeydir."

I hope there's one thing you all won't forget:

Umuyorum ki, şunu asla unutmazsınız:

In between the time you arrived here this morning

Bu sabah buraya gelmenizden öğle arası vermemize kadar geçen süre

and the time we break for lunch,

Birleşik Devletler'de

there are going to be four homicides in the United States.

dört adet cinayet olacak.

We're going to devote enormous social resources

Bu cinayetleri işleyen kişileri cezalandırmak için çok büyük paralar harcayacağız,

to punishing the people who commit those crimes,

ve bu makul karşılanacak, çünkü

and that's appropriate

because we should punish people who do bad things.

kötü şeyler yapanları cezalandırmalıyız.

Ama bu suçların üçü önlenebilir.

But three of those crimes are preventable.

If we make the picture bigger

Eğer büyük resme bakar

and devote our attention to the earlier chapters,

ve dikkatimizi daha erken bölümlere verirsek,

then we're never going to write the first sentence

ölüm cezası hikayesinin ilk cümlesini

that begins the death penalty story.

asla yazmak zorunda kalmayız.

Thank you.

Teşekkürler.

(Alkış)

(Applause)