Bono: The good news on poverty (Yes, there's good news)

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Desiree Kramer

Chris Anderson asked me if I could put the last 25 years

Chris Anderson vroeg me om 25 jaar

of anti-poverty campaigning into 10 minutes for TED.

strijd tegen armoede samen te vatten in 10 minuten.

That's an Englishman asking an Irishman to be succinct.

Een Engelsman die een Ier vraagt om bondig te zijn.

(Laughter)

(Gelach)

I said, "Chris, that would take a miracle."

Ik zei: "Chris, daarvoor is een wonder nodig."

He said, "Bono, wouldn't that be a good use of your messianic complex?"

Hij zei: "Bono, zou dat geen goede aanwending zijn van je messiaanse complex?"

So, yeah.

Nou, ja.

Then I thought, let's go even further than 25 years.

Toen dacht ik: laten we nog wat verder teruggaan.

Let's go back before Christ, three millennia,

Terug tot vóór Christus, drie millennia,

to a time when, at least in my head, the journey for justice,

naar een tijd toen -- volgens mij -- de reis naar rechtvaardigheid,

the march against inequality and poverty really began.

de mars tegen ongelijkheid en armoede werkelijk begon.

Three thousand years ago,

Drieduizend jaar geleden... de beschaving begint op de oevers van de Nijl.

civilization just getting started on the banks of the Nile,

Drieduizend jaar geleden... de beschaving begint op de oevers van de Nijl.

some slaves, Jewish shepherds in this instance,

Wat slaven -- Joodse herders in dit geval --

smelling of sheep shit, I guess,

ruikend naar... schapenkeutels, vermoed ik,

proclaimed to the Pharaoh, sitting high on his throne,

verkondigen aan de Farao die hoog op zijn troon zit:

"We, your majesty-ness, are equal to you."

Wij, uwe majesteitheid, zijn gelijk aan U.

And the Pharaoh replies, "Oh, no.

De Farao antwoordt: "Oh, nee...

You, your miserableness, have got to be kidding."

uwe ellendigheid maakt vast een grapje."

And they say, "No, no, that's what it says here

Ze antwoorden: "Nee, het staat geschreven in ons heilige boek."

in our holy book."

Ze antwoorden: "Nee, het staat geschreven in ons heilige boek."

Cut to our century, same country, same pyramids,

Over naar onze eeuw, zelfde land, zelfde piramiden.

another people spreading the same idea

Een ander volk verspreidt hetzelfde idee

of equality with a different book.

van gelijkheid met een ander boek.

This time it's called the Facebook.

Deze keer heet het Face-book.

Crowds are gathered in Tahrir Square.

Massa's scholen samen op het Tahrirplein.

They turn a social network from virtual to actual,

Ze veranderen een sociaal netwerk van iets virtueels in iets werkelijks

and kind of rebooted the 21st century.

en herstartten min of meer de 21e eeuw.

Not to undersell how messy and ugly

Niet om de lelijke nasleep van de Arabische Lente te willen bagatelliseren

the aftermath of the Arab Spring has been,

Niet om de lelijke nasleep van de Arabische Lente te willen bagatelliseren

neither to oversell the role of technology,

of de rol van technologie te breed uit te meten,

but these things have given a sense of what's possible

maar deze dingen laten zien wat er mogelijk is

when the age-old model of power, the pyramid,

wanneer de eeuwenoude machts-piramide

gets turned upside down, putting the people on top

op zijn kop wordt gekeerd, met de mensen boven

and the pharaohs of today on the bottom, as it were.

en de hedendaagse farao's onderaan.

It's also shown us that something as powerful

Het toonde ons ook dat iets krachtigs als informatie

as information and the sharing of it can challenge inequality,

en het delen ervan, ongelijkheid kan aanvechten

because facts, like people,

want feiten willen, net als mensen,

want to be free, and when they're free,

vrij zijn, en als ze dat zijn,

liberty is usually around the corner,

hebben zelfs de allerarmsten zicht op vrijheid.

even for the poorest of the poor --

hebben zelfs de allerarmsten zicht op vrijheid.

facts that can challenge cynicism

Feiten die ingaan tegen cynisme

and the apathy that leads to inertia,

en de apathie die tot inertie leidt.

facts that tell us what's working and,

Feiten die ons vertellen wat werkt

more importantly, what's not, so we can fix it,

en belangrijker: wat niet werkt, zodat we het kunnen repareren.

facts that if we hear them and heed them could help us

Feiten die -- gehoord en opgevolgd -- ons kunnen helpen

meet the challenge that Nelson Mandela made

om de uitdaging aan te gaan van Nelson Mandela in 2005,

back in 2005,

om de uitdaging aan te gaan van Nelson Mandela in 2005,

when he asked us to be that great generation

toen hij ons vroeg de generatie te zijn

that overcomes that most awful offense to humanity,

die de ultieme overtreding tegen de menselijkheid overwint:

extreme poverty,

extreme armoede.

facts that build a powerful momentum.

Feiten die voor stuwkracht zorgen.

So I thought, forget the rock opera,

Dus ik dacht: vergeet de rock opera,

forget the bombast, my usual tricks.

vergeet de bombast, mijn gebruikelijke trucs.

The only thing singing today would be the facts,

Het enige dat vandaag zingt, zijn de feiten,

for I have truly embraced by inner nerd.

want ik heb mijn 'innerlijke nerd' omarmd.

So exit the rock star.

Dus, vaarwel rockster.

Enter the evidence-based activist, the factivist.

Welkom 'factivist', de op feiten gebaseerde activist.

Because what the facts are telling us

Want wat de feiten ons vertellen

is that the long, slow journey,

is dat de lange, trage reis

humanity's long, slow journey of equality,

van de mens naar gelijkheid aan het versnellen is.

is actually speeding up.

van de mens naar gelijkheid aan het versnellen is.

Look at what's been achieved.

Kijk naar wat we al bereikt hebben.

Look at the pictures these data sets print.

Zie wat deze gegevens ons voorschotelen.

Since the year 2000, since the turn of the millennium,

Sinds de start van dit millennium

there are eight million more AIDS patients

krijgen 8 miljoen aidspatiënten méér

getting life-saving antiretroviral drugs.

levensreddende antiretrovirale medicijnen.

Malaria: There are eight countries in sub-Saharan Africa

Malaria: in 8 landen in Sub-Saharisch Afrika

that have their death rates cut by 75 percent.

is het dodencijfer 75% gedaald.

For kids under five, child mortality, kids under five,

Kindersterfte van kinderen onder de vijf

it's down by 2.65 million a year.

is met 2,65 miljoen per jaar afgenomen.

That's a rate of 7,256 children's lives saved each day.

7256 kinderlevens die dagelijks gered worden.

Wow. Wow. (Applause)

Wauw. Wauw. (Applaus)

Let's just stop for a second, actually, and think about that.

Denk hier eens even over na.

Have you read anything anywhere in the last week

Heb je in de laatste week ook maar iets gelezen

that is remotely as important as that number? Wow.

dat zo belangrijk is als dat cijfer? Wauw.

Great news. It drives me nuts

Fantastisch nieuws. Ik word gek als ik bedenk

that most people don't seem to know this news.

dat de meeste mensen dit niet weten.

Seven thousand kids a day. Here's two of them.

Zevenduizend kinderen per dag. Hier zijn er twee.

This is Michael and Benedicta,

Dit zijn Michael en Benedicta.

and they're alive thanks in large part

Zij leven nog, grotendeels dankzij

to Dr. Patricia Asamoah -- she's amazing --

Dr. Patricia Asamoah -- zij is geweldig --

and the Global Fund, which all of you financially support,

en het Global Fund, dat jullie allemaal financieel ondersteunen,

whether you know it or not.

of je het weet of niet.

And the Global Fund provides antiretroviral drugs

Het Global Fund levert antiretrovirale medicijnen

that stop mothers from passing HIV to their kids.

die voorkomen dat moeders HIV doorgeven aan hun kinderen.

This fantastic news didn't happen by itself.

Dit fantastische nieuws gebeurde niet vanzelf.

It was fought for, it was campaigned for,

Er is voor gevochten, er is campagne voor gevoerd,

it was innovated for.

er is voor geïnnoveerd.

And this great news gives birth to even more great news,

Dit fantastische nieuws leidt tot nog meer fantastisch nieuws,

because the historic trend is this.

want de historische trend is deze.

The number of people living in back-breaking,

Het aantal mensen dat in verpletterende,

soul-crushing extreme poverty has declined

hartverscheurende armoede leeft, is afgenomen

from 43 percent of the world's population in 1990

van 43% van de wereldbevolking in 1990

to 33 percent by 2000

tot 33% in 2000

and then to 21 percent by 2010.

en dan tot 21% in 2010.

Give it up for that. (Applause)

Daar mag je voor klappen. (Applaus)

Halved. Halved.

Gehalveerd. Gehalveerd! (Applaus)

Now, the rate is still too high -- still too many people

Het zijn nog steeds teveel mensen

unnecessarily losing their lives.

die onnodig hun leven verliezen.

There's still work to do.

Er is nog werk te doen.

But it's heart-stopping. It's mind-blowing stuff.

Maar het is bloedstollend. Een verbijsterend iets.

And if you live on less than $1.25 a day,

Als je leeft op minder dan $1,25 per dag,

if you live in that kind of poverty,

als je in dat soort armoede leeft,

this is not just data.

zijn dit niet zomaar data.

This is everything.

Dit is alles.

If you're a parent who wants the best for your kids -- and I am --

Als je -zoals ik- een ouder bent die het beste wil voor zijn kinderen

this rapid transition is a route out of despair and into hope.

is deze snelle overgang een weg van wanhoop naar hoop.

And guess what? If the trajectory continues,

En raad eens... Als deze lijn wordt gevolgd,

look where the amount of people living on $1.25 a day

kijk waar het aantal mensen dat leeft op minder dan $1,25 per dag

gets to by 2030.

in 2030 aanbelandt.

Can't be true, can it?

Dat kan toch niet waar zijn?

That's what the data is telling us. If the trajectory continues,

Dat is wat de data zeggen. Als het traject verdergaat,

we get to, wow, the zero zone.

belanden we in ... de nulzone.

For number-crunchers like us,

Voor cijfergekken als wij is dat de erogene zone.

that is the erogenous zone,

Voor cijfergekken als wij is dat de erogene zone.

and it's fair to say that I am, by now,

Ik kan met recht zeggen dat ik tegenwoordig

sexually aroused by the collating of data.

seksueel opgewonden raak door het verzamelen van data.

So virtual elimination of extreme poverty,

Virtuele eliminatie van extreme armoede

as defined by people living on less than $1.25 a day,

gedefinieerd als mensen die op minder dan $1,25 per dag leven,

adjusted, of course, for inflation from a 1990 baseline.

uiteraard gecorrigeerd op inflatie

We do love a good baseline.

met 1990 als uitgangswaarde.

That's amazing.

Het is verbluffend.

Now I know that some of you think this progress

Ik weet dat sommigen van jullie denken dat deze vooruitgang

is all in Asia or Latin America or

zich allemaal in Azië of Latijns-Amerika afspeelt.

model countries like Brazil --

In model-landen als Brazilië --

and who doesn't love a Brazilian model? --

en wie houdt er niet van een Braziliaans model? --

but look at sub-Saharan Africa.

maar kijk eens naar Sub-Saharisch Afrika.

There's a collection of 10 countries, some call them the lions,

Er is een groep van 10 landen -- sommigen noemen hen de 'leeuwen' --

who in the last decade have had a combination

die in het laatste decennium een combinatie zagen

of 100 percent debt cancellation,

van 100% kwijtschelding van schuld,

a tripling of aid, a tenfold increase in FDI --

verdrievoudiging van hulp, vertienvoudiging van directe buitenlandse investeringen --

that's foreign direct investment --

verdrievoudiging van hulp, vertienvoudiging van directe buitenlandse investeringen --

which has unlocked a quadrupling of domestic resources -- that's local money --

die een verviervoudiging van eigen middelen -lokaal geld- meebrachten

which, when spent wisely -- that's good governance --

die, mits verstandig uitgegeven -goed bestuur-

cut childhood mortality by a third,

kindersterfte met een derde lieten afnemen,

doubled education completion rates,

het aantal voltooide opleidingen verdubbelden ...

and they, too, halved extreme poverty,

en ook zij halveerden extreme armoede.

and at this rate, these 10 get to zero too.

Op dit tempo komen deze 10 ook op nul.

So the pride of lions

Dus de trots van de leeuwen

is the proof of concept.

bewijst dat de theorie deugt.

There are all kinds of benefits to this.

Hier kleven allerlei voordelen aan.

For a start, you won't have to listen

Om te beginnen hoef je dan niet meer

to an insufferable little jumped-up Jesus like myself.

naar zo'n onuitstaanbare heilige boon als ik te luisteren.

How about that? (Applause)

Wat vind je daarvan? (Applaus)

And 2028, 2030? It's just around the corner.

En 2028, 2030? Dat is niet ver meer.

I mean, it's about three Rolling Stones farewell concerts away.

Ik bedoel... zo'n drie Rolling Stones-afscheidsconcerten verder.

(Laughter) I hope. I'm hoping.

(Gelach) Hoop ik. Ik hoop het!

Makes us look really young.

Wij lijken *zo jong* in vergelijk.

So why aren't we jumping up and down about this?

Waarom gaan we niet uit ons dak hierover?

Well, the opportunity is real, but so is the jeopardy.

Nou, de kansen zijn echt, maar de risico's ook.

We can't get this done until we really accept

We krijgen dit niet voor elkaar, voordat we accepteren

that we can get this done.

dat we dit gedaan krijgen.

Look at this graph.

Kijk naar deze grafiek.

It's called inertia. It's how we screw it up.

Dit heet inertie. Zo verpest je het.

And the next one is really beautiful.

De volgende is werkelijk mooi.

It's called momentum.

Dit heet stuwkracht.

And it's how we can bend the arc of history

Zo buigen we het verloop van de geschiedenis richting nulpunt.

down towards zero,

Zo buigen we het verloop van de geschiedenis richting nulpunt.

just doing the things that we know work.

Gewoon door bewezen dingen te doen.

So inertia versus momentum.

Inertie versus stuwkracht, dus.

There is jeopardy, and of course,

Er zijn risico's, en uiteraard wordt het moeilijker naarmate je het eindpunt nadert.

the closer you get, it gets harder.

Er zijn risico's, en uiteraard wordt het moeilijker naarmate je het eindpunt nadert.

We know the obstacles that are in our way

We kennen de obstakels op onze weg,

right now, in difficult times.

nu, in moeilijke tijden.

In fact, today in your capital, in difficult times,

In jullie hoofdstad

some who mind the nation's purse want to cut

willen enkele schatkistbewaarders

life-saving programs like the Global Fund.

levensreddende programma's als het Global Fund stoppen.

But you can do something about that.

Maar daar kun je iets aan doen.

You can tell politicians

Vertel politici

that these cuts [can cost] lives.

dat deze bezuinigingen levens kunnen kosten.

Right now today, in Oslo as it happens,

Momenteel vechten in Oslo

oil companies are fighting to keep secret

oliebedrijven voor geheimhouding

their payments to governments

van hun betalingen aan overheden

for extracting oil in developing countries.

om olie te winnen in ontwikkelingslanden.

You can do something about that too.

Daar kun je iets aan doen.

You can join the One Campaign,

Voeg je bij de One-campagne,

and leaders like Mo Ibrahim, the telecom entrepreneur.

met leiders als Mo Ibrahim, de telecom-ondernemer.

We're pushing for laws that make sure that at least some

Wij vechten voor wetten die verzekeren

of the wealth under the ground

dat een deel van de rijkdom onder de grond,

ends up in the hands of the people living above it.

belandt in de handen van de mensen erboven.

And right now, we know

Nu weten we dat de allergrootste ziekte van allemaal

that the biggest disease of all

Nu weten we dat de allergrootste ziekte van allemaal

is not a disease. It's corruption.

helemaal geen ziekte is. Het is corruptie.

But there's a vaccine for that too.

Maar ook daarvoor is een vaccin.

It's called transparency, open data sets,

Het heet transparantie. Open datasets.

something the TED community is really on it.

Iets waarvoor de TED-gemeenschap warmloopt.

Daylight, you could call it, transparency.

Daglicht, kun je het noemen... transparantie.

And technology is really turbocharging this.

Technologie bekrachtigt dit.

It's getting harder to hide if you're doing bad stuff.

Het wordt steeds moeilijker om je te verbergen als je slechte dingen doet.

So let me tell you about the U-report,

Ik vertel je over het U-rapport,

which I'm really excited about. It's 150,000 millennials

waar ik erg enthousiast over ben. Het zijn 150.000 'millennials'

all across Uganda, young people

door heel Uganda. Jonge mensen

armed with 2G phones, an SMS social network

gewapend met 2G-telefoons, een sms-netwerk

exposing government corruption

dat overheidscorruptie blootlegt

and demanding to know what's in the budget

en openheid eist over het budget

and how their money is being spent.

en hoe hun geld uitgegeven wordt.

This is exciting stuff.

Dit is spannend.

Look, once you have these tools,

Wanneer je deze middelen eenmaal hebt,

you can't not use them.

moet je ze wel gebruiken.

Once you have this knowledge, you can't un-know it.

Deze kennis kun je niet wissen uit je hersenen,

You can't delete this data from your brain,

Deze kennis kun je niet wissen uit je hersenen,

but you can delete the cliched image

maar je kan wel het clichébeeld

of supplicant, impoverished peoples

van smekende, straatarme mensen

not taking control of their own lives.

die geen grip op hun leven krijgen, wissen.

You can erase that, you really can,

Dat kun je wissen, echt waar,

because it's not true anymore. (Applause)

want het klopt niet meer. (Applaus)

It's transformational.

Het is transformationeel.

2030? By 2030, robots,

2030? Tegen die tijd zijn er robots

not just serving us Guinness, but drinking it.

die niet alleen Guinness serveren, maar het ook drinken.

By the time we get there,

Tegen die tijd

every place with a rough semblance of governance

is elke plek met enige vorm van bestuur

might actually be on their way.

wellicht al op het juiste pad.

So I'm here to -- I guess we're here

Ik sta hier dus -- wij zijn hier

to try and infect you with this virtuous, data-based virus,

om je te besmetten met dit goede, op data gebaseerde virus

the one we call factivism.

dat we fact-ivism noemen.

It's not going to kill you.

Je gaat er niet aan dood.

In fact, it could save countless lives.

Het zou zelfs talloze levens kunnen redden.

I guess we in the One Campaign would love you

Wij in de One Campaign zien het je graag

to be contagious, spread it, share it, pass it on.

verspreiden, delen, doorgeven.

By doing so, you will join us and countless others

Door dat te doen, word je medereiziger

in what I truly believe is the greatest adventure ever taken,

op het grootste avontuur ooit:

the ever-demanding journey of equality.

de zeer veeleisende reis naar gelijkheid.

Could we really be the great generation

Kunnen we werkelijk de grote generatie zijn

that Mandela asked us to be?

die Mandela ons vroeg te zijn?

Might we answer that clarion call with science,

Kunnen we die oproep beantwoorden met wetenschap,

with reason, with facts,

met rede, met feiten

and, dare I say it, emotions?

en -- durf ik het te zeggen -- emoties?

Because as is obvious, factivists have feelings too.

Want uiteraard hebben fact-ivisten ook gevoelens.

I'm thinking of Wael Ghonim, though.

Ik denk echter aan Wael Ghonim.

Some of you know him. He set up one of the Facebook groups

Sommigen van jullie kennen hem. Hij begon een Facebookgroep

behind the Tahrir Square in Cairo.

achter het Tahrirplein in Caïro.

He got thrown in jail for it,

Hij belandde ervoor in de gevangenis,

but I have his words tattooed on my brain.

maar zijn woorden staan op mijn hersens getatoeëerd:

"We are going to win because we don't understand politics.

"Wij gaan winnen omdat we de politiek niet begrijpen.

We are going to win because we don't play their dirty games.

Wij gaan winnen omdat wij hun smerige spelletjes niet spelen.

We are going to win because we don't have a party political agenda.

Wij gaan winnen omdat we geen partijpolitieke agenda hebben.

We are going to win because the tears

Wij gaan winnen omdat de tranen in onze ogen

that come from our eyes actually come from our hearts.

daadwerkelijk uit onze harten komen.

We are going to win because we have dreams,

Wij gaan winnen, omdat we dromen hebben

and we're willing to stand up for those dreams."

en bereid zijn daarvoor op de bres te gaan."

Wael is right.

Wael heeft gelijk.

We're going to win

We gaan winnen

if we work together as one,

als we samenwerken als één,

because the power of the people

want de macht van de mensen

is so much stronger than the people in power.

is zoveel sterker dan de mensen aan de macht.

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)

Thank you so much. (Applause)

Hartelijk dank. (Applaus)