An underwater art museum, teeming with life | Jason deCaires Taylor

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Ten years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်နှစ်

I had my first exhibition here.

ဒီမှာ ပထမဆုံး ပြပွဲကျင်းပခဲ့တယ်။

I had no idea if it would work or was at all possible,

ဒါက အလုပ်ဖြစ်မဖြစ် (သို့) ဖြစ်နိုင်ခြေရှိမရှိ မသိခဲ့ပါဘူး။

but with a few small steps and a very steep learning curve,

ဒါပေမဲ့ အဆင့်အနည်းငယ်နဲ့ အင်မတန်မှ မြှုပ်နှံထားတဲ့ သင်ယူမှုနဲ့အတူ

I made my first sculpture, called "The Lost Correspondent."

"The Lost Correspondent" လို့ခေါ်တဲ့ ပထမဆုံး ပန်းပုကို ဖန်တီးခဲ့တယ်။

Teaming up with a marine biologist and a local dive center,

အဏ္ဏဝါ ဇီဝပညာရှင်တစ်ဦးနဲ့ ဒေသခံ ရေငုပ်ဋ္ဌာနတစ်ခုနဲ့ အသင်းဖွဲ့ပြီး

I submerged the work off the coast of Grenada,

ဒီလက်ရာကို Grenada ကမ်းလွန်မှာ မြှုပ်လိုက်တယ်၊

in an area decimated by Hurricane Ivan.

ဟာရီကိန်း Ivan ကြောင့်ပျက်စီးခဲ့တဲ့ နေရာတစ်ခုပါ။

And then this incredible thing happened.

အဲဒီနောက် ဒီမယုံနိုင်စရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်၊

It transformed.

လက်ရာက ပြောင်းလဲသွားတယ်။

One sculpture became two.

ပန်းပုလက်ရာတစ်ခုက နှစ်ခုဖြစ်လာတယ်။

Two quickly became 26.

နှစ်ခုကနေ အလျှင်အမြန်ပဲ ၂၆ ခုဖြစ်လာတယ်။

And before I knew it,

ကျွန်တော် မသိလိုက်ခင်မှာ

we had the world's first underwater sculpture park.

ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ရေအောက် ပန်းပုဥယျာဉ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တယ်။

In 2009, I moved to Mexico and started by casting local fisherman.

၂၀၀၉ ခုမှာ Mexico ကို ပြောင်းခဲ့ကာ ဒေသခံတံငါသည် ရုပ်သွန်းရင်း စတင်ခဲ့တယ်။

This grew to a small community,

ဒါဟာ လူမှုအဖွဲ့အစည်းလေးတစ်ခုကနေ

to almost an entire movement of people in defense of the sea.

ပင်လယ်ကာကွယ်ရေးမှာ လူတွေရဲ့လှုပ်ရှားမှု တစ်ရပ်လို ကြီးထွားလာခဲ့တယ်။

And then finally, to an underwater museum,

ဒီနောက် နောက်ဆုံး ရှင်သန်နေတဲ့ ပန်းပုရုပ်ထု ၅၀၀ ကျော်နဲ့

with over 500 living sculptures.

ရေအောက်ပြတိုက် တစ်ခုအဖြစ်ပေါ့။

Gardening, it seems, is not just for greenhouses.

ဥယျာဉ်ပျိုးခြင်းဟာ ဖန်လုံအိမ်တွေ အတွက်ပဲ ဟုတ်ပုံမရပါဘူး။

We've since scaled up the designs:

ဒီဇိုင်းတွေကို စကေးဆွဲထားပြီးပါပြီ။

"Ocean Atlas," in the Bahamas, rising 16 feet up to the surface

"Ocean Atlas" ဆိုရင် Bahamas မှာ၊ မျက်နှာပြင်အထိ ၁၆ ပေ ထိုးထွက်နေပြီး

and weighing over 40 tons,

အလေးချိန် တန် ၄၀ ကျော်လေးပါတယ်၊

to now currently in Lanzarote,

လောလောဆယ်မှာတော့ ကျွန်တော် ရေအောက်

where I'm making an underwater botanical garden,

ရုက္ခဗေဒဥယျာဉ်တစ်ခု ဖန်တီးနေတဲ့ Lanzarote မှာပါ။

the first of its kind in the Atlantic Ocean.

Atlantic သမုဒ္ဒရာထဲမှာတော့ ပထမဆုံးပါပဲ။

Each project, we use materials and designs that help encourage life;

ပရောဂျက်တိုင်း သက်ရှိကို ထောက်ကူအားပေးတဲ့ ပစ္စည်းတွေသုံးပြီး ဒီဇိုင်းထုတ်ပါတယ်၊

a long-lasting pH-neutral cement provides a stable and permanent platform.

တာရှည်ခံ pH ကြားနေရှိတဲ့ အင်္ဂတေဟာ ခိုင်ခံ့ပြီး အမြဲတမ်းအခင်းကို ထောက်ပံ့တယ်။

It is textured to allow coral polyps to attach.

သန္တာ သတ္တဝါလေးတွေ တွယ်လို့ရအောင် ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။

We position them down current from natural reefs

ဒါတွေကို သဘာဝကျူပင်တွေရဲ့ စီးကြောင်းအောက်မှာ ချထားတယ်။

so that after spawning, there's areas for them to settle.

သူတို့ပေါက်ဖွားပြီးနောက်မှာ အခြေချဖို့နေရာရှိအောင်ပါ။

The formations are all configured so that they aggregate fish

သူတို့တွေ ငါးတွေနဲ့ ပေါင်းနိုင်အောင် ပုံစံတွေကို

on a really large scale.

သီးသန့် စီစဉ်ထားပါတယ်။

Even this VW Beetle has an internal living habitat

ဒီ VW Beetle ကားမှာတောင် ကျောက်ပုဇွန်နဲ့ သံပခြုပ်လို

to encourage crustaceans such as lobsters and sea urchins.

အခွံမာသတ္တဝါတွေကို အားပေးဖို့ အတွင်းပိုင်း နေထိုင်ရာ ရှိပါတယ်။

So why exhibit my work in the ocean?

ဒီတော့ ကျွန်တော့လက်ရာကို သမုဒ္ဒရာထဲမှာ ဘာလို့ပြတာလဲ။

Because honestly, it's really not easy.

အကြောင်းက အမှန်ပြောရရင် တကယ့်ကို မလွယ်ပါဘူး၊

When you're in the middle of the sea under a hundred-foot crane,

ပင်လယ်ထဲမှာနေပြီး ပေတစ်ရာမြင့်တဲ့ ကရိန်းအောက်မှာ

trying to lower eight tons down to the sea floor,

ရှစ်တန်အလေးကို ပင်လယ် အောက်ကြမ်းပြင်ကိုချတဲ့အခါ၊

you start to wonder whether I shouldn't have taken up watercolor painting instead.

ဒီအစား ရေဆေးပန်းချီကားကို မ'မတင်ခဲ့သင့်ဘူးလားလို့ စတွေးမိတာမို့ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But in the end, the results always blow my mind.

ဒါပေမဲ့ အဆုံးမှာတော့ ရလဒ်တွေက အမြဲကို ဘဝင်ခိုင်စေပါတယ်။

(Music)

(ဂီတသံ)

The ocean is the most incredible exhibition space

သမုဒ္ဒရာဟာ ပန်းပုပညာရှင်တစ်ယောက် တောင့်တလို့ရနိုင်တဲ့

an artist could ever wish for.

မယုံနိင်စရာအကောင်းဆုံး ပြပွဲနေရာပါ။

You have amazing lighting effects changing by the hour,

အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့ နာရီအလိုက် အလင်း၊အမှောင် ပြောင်းလဲချက်တွေ၊

explosions of sand covering the sculptures in a cloud of mystery,

လျှို့ဝှက်မှု အမှောင်ထဲက ရုပ်ထုတွေကို ဖုံးနေတဲ့ သဲမှုန်တွေရဲ့ ပေါက်ကွဲခြင်းတွေ၊

a unique timeless quality

ထူးခြားတဲ့ ကာလမဲ့ အရည်အသွေးနဲ့

and the procession of inquisitive visitors,

သိချင်စိတ်ရှိတဲ့ လည်ပတ်သူတွေရဲ့ ဖြစ်စဉ်၊

each lending their own special touch to the site.

တစ်ဦးစီရဲ့ အထူးတွေ့ထိမှုက ဒီနေရာကို အားဖြည့်ပေးနေတယ်။

(Music)

(ဂီတသံ)

But over the years,

ဒါပေမဲ့ နှစ်တွေကြာလာတော့

I've realized that the greatest thing about what we do,

သဘောပေါက်မိတာက ကျွန်တော်တို့လုပ်တာရဲ့ အကြီကျယ်ဆုံးအရာက

the really humbling thing about the work,

အလုပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး တကယ်ကို နှိမ့်ချလိုက်တဲ့အရာဟာ

is that as soon as we submerge the sculptures,

ပန်းပုရုပ်တွေကို မြှုပ်လိုက်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်

they're not ours anymore,

ဒါတွေဟာ ကိုယ့်ဟာ မဟုတ်တော့တာပါ။

because as soon as we sink them,

အကြောင်းက နှစ်လိုက်ပြီဆိုတာနဲ့

the sculptures, they belong to the sea.

ပန်းပုရုပ်တွေကို ပင်လယ်က ပိုင်သွားလို့ပါ။

As new reefs form, a new world literally starts to evolve,

ကျူပင်အသစ်တွေ ဖြစ်လာတယ်၊ တကယ့်ကို ကမ္ဘာသစ်တစ်ခု စတင် ပြောင်းလဲတယ်ပေါ့။

a world that continuously amazes me.

ကိုယ့်ကို အစဉ်မပြတ် အံ့အားသင့်စေတဲ့ ကမ္ဘာပါ။

It's a bit of a cliché, but nothing man-made

လူလုပ်တဲ့ ဘယ်အရာကမှ သဘာဝရဲ့ ဖန်တီးမှုအစွမ်းကို

can ever match the imagination of nature.

မယှဉ်နိုင်ဘူးဆိုတာက နည်းနည်း ဖန်တစ်ရာတေနေတာပေါ့၊

Sponges look like veins across the faces.

ရေမြှုပ်တွေဟာ မျက်နှာပြင်တွေပေါ်က သွေးကြောတွေလို့ပါ။

Staghorn coral morphs the form.

သန္တာကျောက်ခက်တွေက ပုံကို နူးညံ့စွာပြောင်းလိုက်တယ်။

Fireworms scrawl white lines as they feed.

မီးလင်းတီကောင်တွေဟာ စားသောက်ရင်း အဖြူမျဉ်းတွေမှာ တွားသွားကြတယ်။

Tunicates explode from the faces.

ကျူနီကိတ်တွေက မျက်နှာတွေကနေ ပေါက်ကွဲကြတယ်။

Sea urchins crawl across the bodies feeding at night.

သံပခြုပ်တွေက ညဘက်မှာ ကျွေးနေတဲ့ ကိုယ်တွေကိုဖြတ်ပြီး တွားသွားတယ်။

Coralline algae applies a kind of purple paint.

သန္တာ​ရေညှိက ခရမ်းရောင် ဆေးသုတ်လိုက်တယ်။

The deepest red I've ever seen in my life lives underwater.

ကျွန်တော့ဘဝမှာ မြင်ဖူးတဲ့ အရင့်ဆုံး အနီရောင်ဟာ ရေအောက်မှာ ရှင်သန်ပါတယ်။

Gorgonian fans oscillate with the waves.

Gorgonian ယပ်တောင်တွေဟာ လှိုင်းတွေနဲ့ လှုပ်ခတ်နေတယ်။

Purple sponges breathe water like air.

ခရမ်းရောင် ရေမြှုပ်တွေဟာ ရေကို လေလို ရှူသွင်းတယ်။

And grey angelfish glide silently overhead.

မီခိုးရောင်ငါးတွေဟာ ခေါင်းထက်မှာ ဆိတ်ငြိမ်စွာ လျှောတိုက်နေတယ်။

And the amazing response we've had to these works

ရရှိထားတဲ့ လက်ရာတွေအပေါ် အံ့ဖွယ် ပြန်ကြားချက်က

tells me that we've managed to plug into something really primal,

ကျွန်တော်တို့ဟာ တကယ့်ရှေးကျမှုမှာ တစ်ခုခုကို တပ်ဆင်နိုင်ပြီတဲ့၊

because it seems that these images translate across the world,

အကြောင်းက ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ ဒီပုံရိပ်တွေဟာ အနက်ပြန်ပြီး

and that's made me focus on my responsibility as an artist

ကျွန်တော့ကို ပန်းပုပညာရှင်အနေနဲ့ ကိုယ့်တာဝန်နဲ့ကိုယ်အောင်မြင်ဖို့

and about what I'm trying to achieve.

ကြိုးစားနေတာကိုအာရုံစိုက်စေလို့ပါ။

I'm standing here today on this boat in the middle of the ocean,

သမုဒ္ဒရာ အလယ်တွင် ဒီလှေပေါ်မှာ ကျွန်တော် ဒီနေ့ ရပ်နေပြီး

and this couldn't be a better place

ကျွန်တော့ရဲ့ အလုပ်ရဲ့ တကယ့်ကို

to talk about the really, really important effect of my work.

အရေးပါတဲ့ သက်ရောက်မှု အကြောင်းပြောဖို့ ဒီထက်ပိုကောင်းတဲ့နေရာ မရှိနိုင်ပါဘူး။

Because as we all know,

အကြောင်းက အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း

our reefs are dying, and our oceans are in trouble.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကျူပင်တွေ သေနေပြီး သမုဒ္ဒရာဟာ ဒုက္ခရောက်နေတယ်။

So here's the thing:

ဒီတော့ ဟောဒီမှာ တစ်ခုပါ။

the most used, searched and shared image

အများဆုံး အသုံးပြု ရှာဖွေပြီး မျှဝေတဲ့ ကျွန်တော့ရဲ့ လက်ရာ

of all my work thus far is this.

အားလုံးထဲက ဒီလောက်ထိတာသွားတဲ့ တစ်ခုပါ။

And I think this is for a reason,

ဒါဟာ အကြောင်းတစ်ခုရှိမယ် ထင်တယ်၊ ဒါမှမဟုတ်

or at least I hope it is.

အနည်းဆုံးတော့ မျှော်လင့်ပါတယ်

What I really hope is that people are beginning to understand

လူတွေစပြီး သဘောပေါက်ဖို့ တကယ်မျှော်လင့်မိတာက

that when we think of the environment and the destruction of nature,

ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ သဘာဝပျက်စီးခြင်းကို တွေးမိတဲ့အခါ

that we need to start thinking about our oceans, too.

သမုဒ္ဒရာ အကြောင်းကိုလည်း လူတွေတွေးမိဖို့လိုတယ်ဆိုတာပါ။

Since building these sites, we've seen some phenomenal

ဒီနေရာတွေ စဆောက်ကတည်းက ထူးကဲပြီး မျှော်လင့်မထားတဲ့

and unexpected results.

ရလဒ်တွေကို မြင်ထားတာပါ။

Besides creating over 800 square meters of new habitats and living reef,

မီတာ ၈၀၀ စတုရန်းကျော်ရှိတဲ့ နေရာသစ်တွေ နဲ့ ကျူပင်အရှင်တွေ ဖန်တီးတာအပြင်

visitors to the marine park in Cancun now divide half their time

Cancun ကအဏ္ဏဝါဥယျာဉ်ကို လည်ပတ်သူ တွေဟာ အခုတော့ သဘာဝကျကာ အင်မတန်

between the museum and the natural reefs,

အလေးထားတဲ့နေရာတွေအတွက် သိသာတဲ့ အနားယူမှုပေးတဲ့

providing significant rest for natural, overstressed areas.

ပြတိုက်နဲ့ သဘာဝကျူပင်တွေအကြား အချိန်ကို တစ်ပိုင်းစီခွဲပါတယ်။

Visitors to "Ocean Atlas" in the Bahamas highlighted a leak

Bahamas က "Ocean Atlas" ကိုလာလည်သူ တွေကလအနီးနားက ရေနံချက်စက်ရုံက

from a nearby oil refinery.

ဆီယိုမှုတစ်ခုကို အလေးအနက်ထောက်ပြကြတယ်။

The subsequent international media forced the local government

နောက်ဆက်တွဲ နိုင်ငံတကာ မီဒီယာတွေက ကမ်းရိုးတန်း သန့်ရှင်းရေးတွေအတွက်

to pledge 10 million dollars in coastal cleanups.

ဒေသတွင်းအစိုးရကို ဒေါ်လာ ၁၀ သန်း ကတိပေးဖို့ ဖိအားပေးတယ်။

The sculpture park in Grenada was instrumental

Grenada က ပန်းပုဥယာဉ်ဟာ "အဏ္ဏဝါ ကာကွယ်ရေး ဥယျာဉ်"

in the government designating a spot -- a marine-protected area.

ဆိုတဲ့ နေရာတစ်ခု ပုံစံထုတ်ဖို့ အစိုးရအတွက် အခရာဖြစ်ခဲ့တယ်။

Entrance fees to the park now help fund park rangers

ဥယျာဉ် ဝင်ကြေးတွေဟာ ဥယျာဉ်အမှုထမ်းတွေ ခရီးသွားလုပ်ငန်းနဲ့ ငါးခွဲတမ်း

to manage tourism and fishing quotas.

စီမံဖို့ ရံပုံငွေထောက်ပံ့ပါတယ်။

The site was actually listed as a "Wonder of the World"

ဒီနေရာကို National Geographic ကနေ "ကမ္ဘာ့အံ့ဖွယ်နေရာ"

by National Geographic.

အဖြစ် စာရင်းသွင်းခံရတယ်။

So why are we all here today in this room?

ဒီတော့ ဘာဖြစ်လို့ ခင်ဗျားတို့ အားလုံး ဒီကိုရောက်နေတာလဲ။

What do we all have in common?

ကျွန်တော်တို့ အားလုံမှာ တူညီနေတာက ဘာလဲ။

I think we all share a fear

သမုဒ္ဒရာတွေကို အလုံလောက် မကာကွယ်

that we don't protect our oceans enough.

မိဘူးဆိုတဲ့ ပူပန်မှုရှိနေတာလို့ ထင်ပါတယ်။

And one way of thinking about this

ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး တွေးနည်းတစ်ခုက

is that we don't regard our oceans as sacred,

ကျွန်တော်တို့ဟာ သမုဒ္ဒရာတွေကို အလေးအမြတ်ထားသင့်သလောက်

and we should.

မထားကြဘူးဆိုတာပါ။

When we see incredible places --

မယုံနိုင်လောက်တဲ့ နေရာတွေကို

like the Himalayas or the La Sagrada Família,

မြင်တဲ့အခါ ဟိမဝန္တာ ဒါမှမဟုတ် La Sagrada Familia လို

or the Mona Lisa, even --

ဒါမှမဟုတ် Mona Liza တောင်မှ

when we see these incredible places and things,

ဒီမယုံနိုင်စရာ နေရာတွေနဲ့ အရာဝတ္ထုတွေကို တွေ့တဲ့အခါ

we understand their importance.

သူတို့ရဲ့ အရေးပါမှုကို နားလည်ကြတယ်။

We call them sacred,

အလေးအမြတ်ထားရာလို့ ခေါ်ကြပြီး

and we do our best to cherish them, to protect them

ဒါတွေကို ချစ်မြတ်နိူးဖို့၊ ကာကွယ်ဖို့၊ ဘေးကင်းစေဖို့

and to keep them safe.

အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်ကြတယ်။

But in order to do that,

ဒါပေမဲ့ ဒါလုပ်ဖို့

we are the ones that have to assign that value;

ဒီတန်ဖိုး သတ်မှတ်ဖို့ လိုသူတွေက ကျွန်တော်တို့ပါ၊

otherwise, it will be desecrated

အဲလိုမဟုတ်ရင် ဒီလိုတန်ဖိုးကို

by someone who doesn't understand that value.

နားမလည်သူ တစ်ယောက်ယောက်ရဲ့ မတော်မလျော်ပြုတာ ခံရမှာပါ။

So I want to finish up tonight by talking about sacred things.

ဒီတော့ ဒီည ဒီအလေးအမြတ်ထားရာတွေ အကြောင်း ပြောရင်းနဲ့ အဆုံးသတ်ချင်ပါတယ်။

When we were naming the site in Cancun,

Cancun က နေရာကို အမည်ပေးတဲ့အခါ

we named it a museum for a very important and simple reason:

အရမ်းအရေးကြီးပြီး ရိုးရှင်းတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ပြတိုက်လို့ ခေါ်ခဲ့တယ်၊

museums are places of preservation,

ပြတိုက်တွေဟာ ထိန်းသိမ်း၊ စောင့်ရှောက်

of conservation and of education.

ပညာပေးတဲ့ နေရာတွေပါ။

They're places where we keep objects of great value to us,

ကျွန်တော်တို့ အရမ်းတန်ဖိုးထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေထားတဲ့နေရာတွေ၊

where we simply treasure them for them being themselves.

၎င်းတို့ဘာသာရှိနေခြင်းအတွက် သက်သက်ကို အမြတ်တနိုးထားတဲ့နေရာပါ။

If someone was to throw an egg at the Sistine Chapel,

Sistine Chapel ကို လူတစ်ယောက်က ကြက်ဥနဲ့ ပစ်ပေါက်လိုက်ရင်

we'd all go crazy.

ကျွန်တော်တို့ ရူးသွားလိမ့်မယ်။

If someone wanted to build a seven-star hotel

လူတစ်ယောက်က Grand Canyon အခြေမှာ ကြယ်ခုနှစ်ပွင့်

at the bottom of the Grand Canyon,

ဟိုတယ် ဆောက်ချင်တယ်ဆိုရင် သူတို့ကို

then we would laugh them out of Arizona.

Arizona ကနေ ဟားတိုက်ထုတ်လိုက်မိမယ်။

Yet every day we dredge, pollute and overfish our oceans.

ဒါပေမဲ့ နေ့စဉ် သမုဒ္ဒရာမှာ သောင်တူးလိုက်၊ ညစ်ညမ်းစေလိုက်၊ အဆမတန်ငါးဖမ်းလိုက်ပါ။

And I think it's easier for us to do that,

ဒါလုပ်ဖို့က ပိုလွယ်တယ်လို့ ထင်မိတယ်၊

because when we see the ocean,

အကြောင်းက သမုဒ္ဒရာကိုတွေ့တဲ့အခါ ကိုယ်က

we don't see the havoc we're wreaking.

ဗြောင်းဆန်အောင်လုပ်တာတွေ မမြင်လို့ပါ။

Because for most people,

အကြောင်းက လူအများစု အတွက်

the ocean is like this.

သမုဒ္ဒရာဟာ အဲဒီလိုပါ။

And it's really hard

အရမ်း ရိုးစင်းပြီး

to think of something that's just so plain and so enormous, as fragile.

ကြီးမားသလို အထိမခံတဲ့ အရာတစ်ခုကို တွေးကြည့်ဖို့ဟာ တော်တော် ခက်ခဲပါတယ်။

It's simply too massive, too vast, too endless.

အင်မတန်ကို ထုထည်ကြီးမား၊ ကျယ်ပြန့်ကာ အဆုံးမဲ့ ဖြစ်နေရုံပါ။

And what do you see here?

ဒီမှာ ဘာကိုတွေ့မိကြလဲဗျာ။

I think most people actually look past to the horizon.

အများစုက မိုးကုတ်စက်ဝိုင်းကို ကျော်ကြည့်ကြတယ် ထင်တယ်။

So I think there's a real danger

ဒီတော့ ဒါက ပင်လယ်ပြင်မှာ တစ်ခါမှ

that we never really see the sea,

မမြင်ဖူးတဲ့ တကယ့် အန္တရာယ်လို့ ထင်တယ်။

and if we don't really see it,

ဒါကို တကယ်ပဲ မတွေ့ဘူးဆိုရင်၊

if it doesn't have its own iconography,

၎င်းရဲ့ ကိုယ်ပိုင် လက္ခဏာ မရှိဘူးဆိုရင်

if we miss its majesty,

၎င်းရဲ့ ခံ့ညားမှုနဲ့ လွဲနေတယ်ဆိုရင်

then there's a big danger that we take it for granted.

ကျွန်တော်တို့ အမြဲမှတ်ယူရမယ့် တကယ့် အန္တရာယ်ကြီး တစ်ခုပါ။

Cancun is famous for spring break,

Cancun ဟာ ၎င်းရဲ့ နွေဦးနားရက်၊

tequila and foam parties.

tequila အရက်နဲ့ ဗလုံစီပါတီတွေနဲ့ ကျော်ကြားတာပါ။

And its waters are where frat boys can ride around on Jet Skis

၎င်းရဲ့ ရေထုတစ်ဝိုက်ဟာ လူငယ်တွေ စက်တပ် စကီးနဲ့ ငှက်ပျောလှေတွေ

and banana boats.

စီးနိုင်တဲ့ နေရာပါ။

But because of our work there, there's now a little corner of Cancun

ဒါပေမဲ့ အခုတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လုပ်ရပ်ကြောင့် ၎င်းဘာသာရှိနေခြင်းအတွက်

that is simply precious for being itself.

အဖိုးတန်တဲ့ Cancun ရဲ့ ထောင့်လေး တစ်ခုဖြစ်သွားပါတယ်။

And we don't want to stop in Grenada,

Cancun၊ Grenada ဒါမှမဟုတ် Bahamas မှာ

in Cancun or the Bahamas.

မရပ်ချင်ပါဘူး။

Just last month, I installed these Four Horsemen of the Apocalypse

ပြီးခဲ့တဲ့လကပဲ ဒီ Apocalypse ရဲ့ Four Horsemen ကို

in the Thames River,

လွှတ်တော်အဆောက်အဦရှေ့တည့်တည့်

in central London, right in front of the Houses of Parliament,

London မြို့လယ်ခေါင်က Thames မြစ်ထဲမှာ တပ်ဆင်ပြသခဲ့ပါတယ်။

putting a stark message about climate change

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲတဲ့အကြောင်း သိသာတဲ့ မှာကြားချက်တစ်ခုကို

in front of the people that have the power to help change things.

အကြောင်းရပ်တွေ ပြောင်းရာမှာ ကူညီဖို့ ဩဇာရှိတဲ့ လူတွေရဲ့ရှေ့မှာ တပ်လိုက်တာပါ။

Because for me, this is just the beginning of the mission.

အကြောင်းက ကျွန်တော့အတွက်တော့ ဒါဟာ အထူးတာဝန်ရဲ့ နိဒါန်းပါပဲ။

We want to team up with other inventors,

သမုဒ္ဒရာတွေအတွက် ပိုကောင်းတဲ့ အနာဂတ်တွေမြင်ရဖို့

creators, philanthropists, educators, biologists,

အခြားသော ဖန်တီးသူတွေ၊ ပရဟိတ ဒါနရှင်တွေ၊ ပညာပေးသူတွေ၊ ဇီဝဗေဒ

to see better futures for our oceans.

ပညာရှင်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းချင်ပါတယ်။

And we want to see beyond sculpture,

ပန်းပုရုပ်ရဲ့ ဟိုမှာဘက်၊ အနုပညာရဲ့ ဟိုမှာဘက်ကို

beyond art, even.

တောင်မှ မြင်ချင်ပါသေးတယ်။

Say you're a 14-year-old kid from the city,

ခင်ဗျားဟာ မြို့ထဲက ၁၄ နှစ်ကလေးဖြစ်ပြီး သမုဒ္ဒရာကို

and you've never seen the ocean.

တစ်ခါမှ မမြင်ဖူးဘူး ဆိုပါစို့။

And instead of getting taken to the natural history museum

သဘာဝသမိုင်းပြတိုက် (သို့) ငါးပြတိုက်ကို

or an aquarium,

လိုက်ပို့ခိုင်းမယ့်အစား

you get taken out to the ocean,

သမုဒ္ဒရာကိုထွက်ပြီး ရေအောက်က

to an underwater Noah's Ark,

Noah's Ark ကို ပို့ခိုင်းလိုက်ပါ။

which you can access through a dry-glass viewing tunnel,

ခြောက်သွေ့တဲ့ ကြည့်ရှုရာ ဖန်လိုဏ်ခေါင်း ကိုဖြတ်ပြီး ရောက်သွားနိုင်တာက

where you can see all the wildlife of the land

ကုန်းပေါ်က တောရိုင်းကောင် အားလုံးဟာ သမုဒ္ဒရာက

be colonized by the wildlife of the ocean.

အကောင်တွေရဲ့ သိမ်းပိုက်ခံရတာ မြင်ရတဲ့နေရာပါ။

Clearly, it would blow your mind.

သေချာတာက ခင်ဗျားတို့ကို ဘဝင်ခိုက်စေမှာပါ

So let's think big and let's think deep.

ဒီတော့ ကြီးကြီးနဲ့ နက်နက်လေး တွေးရအောင်ဗျာ။

Who knows where our imagination and willpower can lead us?

စိတ်ကူးနဲ့ စိတ်စွမ်းအားက ဘယ်ကို ခေါ်သွားနိုင်တယ်ဆိုတာ ဘယ်သူသိမှာလဲ။

I hope that by bringing our art into the ocean,

မျှော်လင့်တာက ပန်းပုပညာကို သမုဒ္ဒရာထဲကို ယူဆောင်ခြင်းအားဖြင့်

that not only do we take advantage of amazing creativity

အံ့ဖွယ်ဖန်တီးမှုအစွမ်း၊ ရှုခင်းရဲ့ စက္ခုပိုင်း သက်ရောက်မှုကို

and visual impact of the setting,

ကောင်းစွာ အသုံးပြုရုံမကပဲ

but that we are also giving something back,

တစ်ခုခု ပြန်ပေးရင်း၊

and by encouraging new environments to thrive,

ပတ်ဝန်းကျင်အသစ်တွေ ရှင်သန်ဖို့အားပေးခြင်းနဲ့

and in some way opening up a new -- or maybe it's a really old way

တနည်းနည်းနဲ့ ပင်လယ်တွေကို ကြည့်ခြင်းရဲ့ နည်းလမ်းသစ် ဒါမှမဟုတ် တကယ့်

of seeing the seas:

နည်းလမ်းဟောင်းလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာပါ။

as delicate, precious places,

သိမ်မွေ့ပြီး အဖိုးတန်တဲ့ နေရာတွေ အဖြစ်၊

worthy of our protection.

ကာကွယ်ထိုက်တာ အဖြစ်ပေါ့။

Our oceans are sacred.

သမုဒ္ဒရာတွေဟာ အလေးထားအပ်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)