An underwater art museum, teeming with life | Jason deCaires Taylor

Translator: Linh Tran Reviewer: Huu Nhat Tran

Ten years ago,

10 năm trước,

I had my first exhibition here.

tôi có buổi triển lãm đầu tiên tại đây.

I had no idea if it would work or was at all possible,

Tôi không hề biết liệu có khả thi hay không,

but with a few small steps and a very steep learning curve,

nhưng với từng bước nhỏ và một quá trình khó khăn,

I made my first sculpture, called "The Lost Correspondent."

tôi tạo ra bức điêu khắc đầu tiên của mình là "The Lost Correspondent"

Teaming up with a marine biologist and a local dive center,

Làm việc cùng một nhà sinh học biển và một thợ lặn ở địa phương,

I submerged the work off the coast of Grenada,

tôi hạ tác phẩm của mình xuống ngoài khơi Grenada,

in an area decimated by Hurricane Ivan.

khu vực bị tàn phá bởi cơn bão Ivan.

And then this incredible thing happened.

Và có một điều kì diệu đã xảy ra.

It transformed.

Nó đã biến đổi.

One sculpture became two.

Bức điêu khắc của tôi nhân đôi.

Two quickly became 26.

Rồi 2 biến thành 26 một cách nhanh chóng.

And before I knew it,

Trước khi tôi nhận ra,

we had the world's first underwater sculpture park.

chúng ta đã có công viên điêu khắc

dưới nước đầu tiên trên thế giới.

In 2009, I moved to Mexico and started by casting local fisherman.

Năm 2009, tôi chuyển tới Mexico và bắt đầu tuyển chọn ngư dân địa phương,

This grew to a small community,

tạo thành một cộng đồng nhỏ,

to almost an entire movement of people in defense of the sea.

rồi gần như trở thành phong trào nhân dân bảo vệ biển.

And then finally, to an underwater museum,

Rồi cuối cùng, nó trở thành một bảo tàng ở dưới nước

with over 500 living sculptures.

với hơn 500 bức điêu khắc sống.

Gardening, it seems, is not just for greenhouses.

Việc làm vườn có lẽ không chỉ dành cho các nhà kính.

We've since scaled up the designs:

Từ đó đến giờ, chúng tôi đã mở rộng quy mô các thiết kế:

"Ocean Atlas," in the Bahamas, rising 16 feet up to the surface

Từ "Ocean Atlas" ở Bahamas cao 16 feet (gần 5 mét)

and weighing over 40 tons,

và nặng hơn 40 tấn,

to now currently in Lanzarote,

tới hiện tại ở Lanzarote,

where I'm making an underwater botanical garden,

nơi tôi đang xây dựng một khu vườn thực vật dưới nước,

the first of its kind in the Atlantic Ocean.

đầu tiên ở Đại Tây Dương.

Each project, we use materials and designs that help encourage life;

Mỗi dự án, chúng tôi sử dụng những vật liệu và thiết kế khích lệ sự sống,

a long-lasting pH-neutral cement provides a stable and permanent platform.

xi măng bền lâu với độ pH trung tính tạo nền móng vững chãi và lâu dài.

It is textured to allow coral polyps to attach.

Kết cấu của nó cho phép các polyp san hô bám vào.

We position them down current from natural reefs

Chúng tôi đặt chúng xuôi dòng từ rặng san hô

so that after spawning, there's areas for them to settle.

để sau khi sinh sản, chúng sẽ có chỗ trú ngụ.

The formations are all configured so that they aggregate fish

Cách sắp xếp cũng được định hình để có thể tập hợp dòng cá

on a really large scale.

trên quy mô rất lớn.

Even this VW Beetle has an internal living habitat

Ngay cả chiếc VW Beetle cũng có môi trường sống ở bên trong

to encourage crustaceans such as lobsters and sea urchins.

để khuyến khích các loài giáp xác như tôm hùm và nhím biển.

So why exhibit my work in the ocean?

Vậy tại sao tôi lại trưng bày các tác phẩm ở dưới biển?

Because honestly, it's really not easy.

Bởi vì, thành thực mà nói, điều này chẳng dễ dàng gì.

When you're in the middle of the sea under a hundred-foot crane,

Khi bạn đang ở giữa biển khơi, dưới một cái cần cẩu cao 30 mét

trying to lower eight tons down to the sea floor,

cố gắng hạ 8 tấn xuống đáy biển,

you start to wonder whether I shouldn't have taken up watercolor painting instead.

bạn bắt đầu tự hỏi đáng lẽ ra mình có nên vẽ màu nước thay vì việc này.

(Laughter)

(Cười)

But in the end, the results always blow my mind.

Nhưng cuối cùng, kết quả làm tôi vô cùng kinh ngạc.

(Music)

(Tiếng nhạc)

The ocean is the most incredible exhibition space

Đại dương là không gian trưng bày tuyệt vời nhất

an artist could ever wish for.

mà một nghệ sĩ có thể mơ tới.

You have amazing lighting effects changing by the hour,

Bạn có hiệu ứng ánh sáng tuyệt đỉnh thay đổi theo giờ,

explosions of sand covering the sculptures in a cloud of mystery,

cát bùng nổ bao phủ những bức tượng trong làn mây bí ẩn,

a unique timeless quality

tính vô tận độc đáo

and the procession of inquisitive visitors,

và sự tò mò của du khách ghé thăm,

each lending their own special touch to the site.

tất cả đều để lại những dấu ấn đặc biệt cho nơi trưng bày.

(Music)

(Tiếng nhạc)

But over the years,

Nhưng qua nhiều năm,

I've realized that the greatest thing about what we do,

tôi nhận ra rằng điều tuyệt nhất về công trình của chúng tôi,

the really humbling thing about the work,

điều thực sự khiêm nhường của nó

is that as soon as we submerge the sculptures,

chính là ngay khi chúng ta hạ thủy các bức tượng

they're not ours anymore,

chúng không còn là của ta nữa

because as soon as we sink them,

vì khi chúng ta nhấn chìm chúng,

the sculptures, they belong to the sea.

những bức điêu khắc đó thuộc về biển cả.

As new reefs form, a new world literally starts to evolve,

Khi những rặng san hô mới hình thành, một thế giới khác bắt đầu mở ra,

a world that continuously amazes me.

nó liên tục làm tôi thấy kinh ngạc.

It's a bit of a cliché, but nothing man-made

Thế này hơi rập khuôn nhưng không có thứ nhân tạo nào

can ever match the imagination of nature.

có thể sánh với trí tưởng tượng của thiên nhiên.

Sponges look like veins across the faces.

Bọt biển trong như những mạch máu trên gương mặt.

Staghorn coral morphs the form.

San hô sừng hươu tạo thành hình.

Fireworms scrawl white lines as they feed.

Trùng lửa để lại những vệt trắng khi kiếm ăn.

Tunicates explode from the faces.

Loài Sống đuôi bùng nổ từ trên những gương mặt.

Sea urchins crawl across the bodies feeding at night.

Nhím biển bò qua thân tượng khi kiếm ăn vào ban đêm.

Coralline algae applies a kind of purple paint.

Tảo san hô góp thêm màu tím vào bức họa.

The deepest red I've ever seen in my life lives underwater.

Màu đỏ đậm nhất mà tôi từng nhìn thấy trong là ở dưới nước.

Gorgonian fans oscillate with the waves.

San hô sừng dao động cùng sóng biển.

Purple sponges breathe water like air.

Bọt biển tím hít thở nước như không khí.

And grey angelfish glide silently overhead.

Và loài cá thiên thần màu xám lướt âm thầm bên trên.

And the amazing response we've had to these works

Và những phản hồi tuyệt vời mà chúng tôi nhận được

tells me that we've managed to plug into something really primal,

cho biết chúng tôi đã chạm tới điều gì đó thực sự nguyên sơ,

because it seems that these images translate across the world,

bởi vì khắp nơi trên thế giới đều có thể hiểu những hình ảnh này,

and that's made me focus on my responsibility as an artist

và điều đó khiến tôi tập trung vào trách nhiệm của mình với tư cách một nghệ sĩ

and about what I'm trying to achieve.

và những gì tôi cố gắng đạt được.

I'm standing here today on this boat in the middle of the ocean,

Tôi đứng ở đây hôm nay trên con thuyền giữa đại dương,

and this couldn't be a better place

và không thể có nơi nào tốt hơn

to talk about the really, really important effect of my work.

để nói về tác động rất, rất quan trọng của công trình của tôi.

Because as we all know,

Bởi vì chúng ta đều biết,

our reefs are dying, and our oceans are in trouble.

các rặng san hô đang chết dần, các đại dương đang gặp rắc rối

So here's the thing:

Vậy đây là vấn đề:

the most used, searched and shared image

hình ảnh được sử dụng, tìm kiếm và chia sẻ nhiều nhất

of all my work thus far is this.

cho tới nay trong công trình của tôi là cái này.

And I think this is for a reason,

Và có một lý do cho điều này,

or at least I hope it is.

ít nhất thì tôi hi vọng là vậy.

What I really hope is that people are beginning to understand

Điều tôi thực sự hi vọng là mọi người bắt đầu hiểu được rằng

that when we think of the environment and the destruction of nature,

khi chúng ta nghĩ tới môi trường và thiên nhiên bị hủy hoại,

that we need to start thinking about our oceans, too.

chúng ta cũng cần nghĩ tới các đại dương nữa.

Since building these sites, we've seen some phenomenal

Từ khi xây dựng công trình này, chúng tôi đã thấy được

vài kết quả phi thường không ngờ tới.

and unexpected results.

Besides creating over 800 square meters of new habitats and living reef,

Ngoài việc tạo ra hơn 800 mét vuông môi trường và rặng san hô sống,

visitors to the marine park in Cancun now divide half their time

khách tới thăm công viên hải dương ở Cancun giờ đã chia nửa thời gian

between the museum and the natural reefs,

giữa bảo tàng này và những rặng san hô tự nhiên,

providing significant rest for natural, overstressed areas.

cho phép những khu vực tự nhiên chịu áp lực quá lớn được nghỉ ngơi.

Visitors to "Ocean Atlas" in the Bahamas highlighted a leak

Khách tới thăm "Ocean Atlas" ở Bahamas chỉ ra chỗ rò rỉ

from a nearby oil refinery.

từ một nhà máy lọc dầu gần đó.

Sau đó các phương tiện truyền thông quốc tế

The subsequent international media forced the local government

buộc chính quyền địa phương

to pledge 10 million dollars in coastal cleanups.

đầu tư 10 triệu đô la cho việc dọn dẹp bờ biển.

The sculpture park in Grenada was instrumental

Công viện điêu khắc ở Grenada là một phương tiện

in the government designating a spot -- a marine-protected area.

cho việc chỉ định khu vực bảo vệ biển của chính phủ .

Entrance fees to the park now help fund park rangers

Phí vào cửa các công viên được sử dụng để thuê kiểm lâm

to manage tourism and fishing quotas.

để quản lý du lịch và hạn ngạch đánh bắt cá.

The site was actually listed as a "Wonder of the World"

Nơi này cũng có tên trong danh sách "Kì quan Thế giới"

by National Geographic.

của tạp chí National Geographic.

Vậy tại sao hôm nay tất cả chúng ta lại ở trong căn phòng này?

So why are we all here today in this room?

What do we all have in common?

Chúng ta có điểm gì chung?

I think we all share a fear

Tôi nghĩ rằng chúng ta đều có một nỗi sợ

that we don't protect our oceans enough.

rằng chúng ta không làm đủ để bảo vệ đại dương

And one way of thinking about this

Và một cách để nghĩ về điều này

is that we don't regard our oceans as sacred,

chính là do chúng ta không coi đại dương là điều thiêng liêng

and we should.

và ta nên làm như vậy.

When we see incredible places --

Khi nhìn thấy những địa danh tuyệt vời

like the Himalayas or the La Sagrada Família,

như dãy Himalaya, Thánh đường La Sagrada Familia,

or the Mona Lisa, even --

hay thậm chí là bức họa Mona Lisa

when we see these incredible places and things,

khi ta nhìn những thứ kì vĩ như vậy,

we understand their importance.

ta sẽ hiểu tầm quan trọng của chúng.

We call them sacred,

Ta coi chúng là thiêng liêng

and we do our best to cherish them, to protect them

và làm mọi cách để nâng niu, bảo vệ,

and to keep them safe.

và giữ chúng an toàn.

But in order to do that,

Nhưng để làm được điều đó

we are the ones that have to assign that value;

chúng ta phải là người đặt ra các giá trị

otherwise, it will be desecrated

nếu không chúng sẽ bị xâm phạm

by someone who doesn't understand that value.

bởi những người không hiểu những giá trị đó.

So I want to finish up tonight by talking about sacred things.

Tôi muốn kết thúc buổi nói chuyện này bằng cách nói về những điều thiêng liêng.

When we were naming the site in Cancun,

Khi chúng tôi đặt tên cho công trình ở Cancun,

we named it a museum for a very important and simple reason:

chúng tôi coi nó là một bảo tàng vì lý do quan trọng và đơn giản:

museums are places of preservation,

bảo tàng là nơi gìn giữ,

of conservation and of education.

bảo tồn và giáo dục.

They're places where we keep objects of great value to us,

Đó là nơi chúng ta lưu giữ những đồ vật có nhiều giá trị,

where we simply treasure them for them being themselves.

nơi chúng ta trân trọng những món đồ này vì chính bản thân chúng.

If someone was to throw an egg at the Sistine Chapel,

Nếu có ai đó ném trứng vào Nhà nguyện Sistine,

we'd all go crazy.

chúng ta sẽ nổi điên mất.

If someone wanted to build a seven-star hotel

Nếu có ai đó muốn xây khách sạn 7 sao

at the bottom of the Grand Canyon,

ở dưới đáy của Hẻm núi lớn,

then we would laugh them out of Arizona.

thì chúng ta sẽ cười và đuổi họ ra khỏi Arizona.

Yet every day we dredge, pollute and overfish our oceans.

Vậy mà ngày nào chúng ta cũng nạo vét, gây ô nhiễm và đánh bắt quá mức.

And I think it's easier for us to do that,

Và tôi nghĩ với chúng ta làm như vậy sẽ dễ dàng hơn

because when we see the ocean,

vì khi ta nhìn biển,

we don't see the havoc we're wreaking.

ta không thể thấy sự tàn phá mà ta gây ra.

Because for most people,

Bởi vì với đa số,

the ocean is like this.

đại dương giống như thế này.

And it's really hard

Và rất khó

to think of something that's just so plain and so enormous, as fragile.

để nghĩ tới một thứ đơn giản và to lớn như vậy là điều gì đó mỏng manh được.

It's simply too massive, too vast, too endless.

Đơn giản là nó quá mênh mông, bất tận.

And what do you see here?

Và bạn nhìn thấy gì?

I think most people actually look past to the horizon.

Tôi nghĩ đa số mọi người thực sự nhìn xa hơn đường chân trời.

So I think there's a real danger

Nên tôi nghĩ có một mối đe dọa thực sự

that we never really see the sea,

mà chúng ta không nhìn thấy ở biển cả

and if we don't really see it,

và nếu ta thực sự không thấy

if it doesn't have its own iconography,

nếu nó không được miêu tả bằng hình ảnh

if we miss its majesty,

nếu chúng ta bỏ qua sự uy nghi của nó,

then there's a big danger that we take it for granted.

thì sẽ có mối nguy hiểm lớn hơn mà chúng ta xem thường.

Cancun is famous for spring break,

Cancun là địa điểm du lịch nổi tiếng cho kì nghỉ xuân,

tequila and foam parties.

rượu tequila và tiệc xà phòng.

And its waters are where frat boys can ride around on Jet Skis

Vùng nước ở đây là nơi các chàng trai của hội nam sinh lái xe moto nước

and banana boats.

và thuyền chuối.

But because of our work there, there's now a little corner of Cancun

Bởi vì công trình của chúng tôi ở đó, nên giờ đã có một góc nhỏ của Cancun

that is simply precious for being itself.

thực sự quý giá vì giá trị của nó.

And we don't want to stop in Grenada,

Và chúng tôi không muốn dừng lại ở Grenada,

in Cancun or the Bahamas.

ở Cancun hay Bahamas.

Just last month, I installed these Four Horsemen of the Apocalypse

Chỉ tháng trước thôi, tôi đã đặt tượng Four Horsemen of the Apocalypse

in the Thames River,

xuống sống Thames,

in central London, right in front of the Houses of Parliament,

ở trung tâm của London, ngay trước Tòa nhà Quốc hội,

putting a stark message about climate change

đặt thông điệp ảm đạm về biến đổi khí hậu

in front of the people that have the power to help change things.

ngay trước mặt những người có quyền lực để có thể thay đổi tình hình.

Because for me, this is just the beginning of the mission.

Bởi vì tôi, đây chỉ là khởi đầu của nhiệm vụ.

We want to team up with other inventors,

Chúng tôi muốn hợp sức với các nhà phát minh,

creators, philanthropists, educators, biologists,

nhà sáng chế, các nhà hảo tâm, nhà giáo dục và nhà sinh vật học

to see better futures for our oceans.

cho tương lai tốt hơn cho đại dương của chúng ta.

And we want to see beyond sculpture,

Và chúng tôi muốn nhìn xa hơn những bức điêu khắc,

beyond art, even.

xa hơn cả nghệ thuật.

Say you're a 14-year-old kid from the city,

Giả dụ bạn là đứa trẻ 14 tuổi ở thành phố

and you've never seen the ocean.

và bạn chưa bao giờ nhìn thấy biển.

And instead of getting taken to the natural history museum

Thay vì được đưa tới bảo tàng lịch sử tự nhiên

or an aquarium,

hay tới thủy cung,

you get taken out to the ocean,

bạn được đưa đến biển,

to an underwater Noah's Ark,

tới thăm bức tượng Noah's Ark dưới đáy đại dương

which you can access through a dry-glass viewing tunnel,

ngắm nhìn từ đường hầm kính,

where you can see all the wildlife of the land

nơi bạn có thể nhìn thấy cuộc sống hoang dã ở đó

be colonized by the wildlife of the ocean.

bị thu hút bởi cuộc sống hoang dã dưới đại dương.

Clearly, it would blow your mind.

Rõ ràng, nó sẽ làm bạn kinh ngạc.

So let's think big and let's think deep.

Vậy, hãy nghĩ tới những điều to lớn và suy nghĩ sâu sắc.

Who knows where our imagination and willpower can lead us?

Ai mà biết trí tưởng tượng và ý chí sẽ dẫn ta tới đâu?

I hope that by bringing our art into the ocean,

Tôi hi vọng rằng bằng cách đưa nghệ thuật vào đại dương

that not only do we take advantage of amazing creativity

ta không chỉ tận dụng được sự sáng tạo tuyệt vời

and visual impact of the setting,

và tác động trực quan của bối cảnh,

but that we are also giving something back,

mà chúng ta còn trao lại điều gì đó,

and by encouraging new environments to thrive,

và với việc khuyến khích những môi trường mới phát triển

and in some way opening up a new -- or maybe it's a really old way

và bằng cách nào đó mở ra một cách nhìn mới, hoặc cũ

of seeing the seas:

về biển:

as delicate, precious places,

mỏng manh, quý giá,

worthy of our protection.

đáng bảo vệ.

Our oceans are sacred.

Các đại dương của chúng ta đều thiêng liêng.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Vỗ tay)

(Applause)