The secret to effective nonviolent resistance | Jamila Raqib

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

War has been a part of my life since I can remember.

မှတ်မိနိုင်ကတည်းက စစ်ဟာ ကျွန်မဘဝ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့တာပါ။

I was born in Afghanistan, just six months after the Soviets invaded,

ကျွန်မက အာဖဂန်နစ္စတန်ကို ဆိုဗီယက်တွေ ကျူးကျော်ပြီး ခြောက်လအကြာမှာ မွေးခဲ့ပြီး

and even though I was too young to understand what was happening,

ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ နားမလည် လောက်အောင် ငယ်သေးတာတောင်မှ

I had a deep sense of the suffering and the fear around me.

ကျွန်မနားမှာ ဒုက္ခနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုရဲ့ နက်ရှိုင်းတဲ့ အသိရှိခဲ့တယ်။

Those early experiences had a major impact on how I now think about war and conflict.

ဒီအစောပိုင်း အတွေ့အကြုံတွေက အခု ကျွန်မ စစ် ကို တွေးပုံမှာ အဓိက သက်ရောက်မှုရှိခဲ့ပြီး

I learned that when people have a fundamental issue at stake,

သိလိုက်ရတာက လူတွေဟာ အနိုင်အရှုံး ပေါ်မှာ အခြေခံကျတဲ့ ပြဿနာရှိတဲ့အခါ

for most of them,

သူတို့အများစုအတွက်

giving in is not an option.

အညံ့ခံတာဟာ ရွေးချယ်မှု မဟုတ်တာပါ။

For these types conflicts --

ဒီပဋိပက္ခမျိုးတွေအတွက်...

when people's rights are violated,

လူ့အခွင့်အရေးတွေ ချိုးဖောက်ခံရတဲ့အခါ

when their countries are occupied,

သူတို့တိုင်းပြည်တွေ အသိမ်းခံရတဲ့အခါ၊

when they're oppressed and humiliated --

ဖိနှိပ်ခံရပြီး အရှက်ခွဲခံရတဲ့အခါ

they need a powerful way to resist and to fight back.

ခုခံပြီး ပြန်တိုက်ခိုက်ဖို့ အစွမ်းရှိတဲ့ နည်းတစ်နည်း လိုပါတယ်။

Which means that no matter how destructive and terrible violence is,

ဆိုလိုတာက အကြမ်းဖက်မှုက ဘယ်လောက် ဖျက်စီးပြီး ဘယ်လို ဆိုးဝါးနေနေပါ၊

if people see it as their only choice,

လူတွေဟာ ဒါကို တစ်ခုတည်းသော ရွေးစရာအဖြစ်မြင်ရင်

they will use it.

ဒါကို သူတို့ သုံးပါလိမ့်မယ်။

Most of us are concerned with the level of violence in the world.

အများစုက ကမ္ဘာမှာရှိတဲ့ အကြမ်းဖက်မှု အဆင့်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပူပန်ကြတယ်။

But we're not going to end war

အကြမ်းဖက်တာဟာ ကျင့်ဝတ်အရ

by telling people that violence is morally wrong.

မှားတယ်လို့ပြောတာနဲ့ စစ်ကို အဆုံးသတ်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါ။

Instead, we must offer them a tool

ဒီအစား အနည်းဆုံး အကြမ်းဖက်တာလို

that's at least as powerful and as effective as violence.

စွမ်းအားရှိပြီး ထိရောက်တဲ့ ကိရိယာတစ်ခု သူတို့ကို ပေးရမှာပါ။

This is the work I do.

ဒါ ကျွန်မလုပ်တဲ့ အလုပ်ပါ။

For the past 13 years,

ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၃ နှစ်လုံးလုံး

I've been teaching people

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက အခက်ခဲဆုံး

in some of the most difficult situations around the world

အခြေအနေမှာရှိတဲ့ လူတွေကို ပဋိပက္ခကို စီမံဖို့ အကြမ်းမဖက်တဲ့

how they can use nonviolent struggle to conduct conflict.

ရုန်းကန်မှုကို ဘယ်လို သုံးနိုင်တယ် ဆိုတာ သင်ပေးနေတာပါ။

Most people associate this type of action with Gandhi and Martin Luther King.

အများစုက ဒီလုပ်ရပ်မျိုးကို Gandhi၊ Martin Luther King တိုနဲ့ ဆက်စပ်ကြတယ်။

But people have been using nonviolent action for thousands of years.

ဒါပေမဲ့ အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ရပ်ကို ကျင့်သုံးတာ နှစ်ထောင်ချီနေပါပြီ။

In fact, most of the rights that we have today in this country --

တကယ်က ဒီနိုင်ငံမှာ ဒီနေ့ ကျွန်မတို့မှာရှိတဲ့ အခွင့်အရေးအများစုက

as women,

အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့၊

as minorities,

လူနည်းစုတွေအနေနဲ့၊

as workers,

အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့၊

as people of different sexual orientations

မတူညီတဲ့ လိင်ပိုင်း ကိုင်းညွှတ်မှုက လူတွေအနေနဲ့

and citizens concerned with the environment --

ဝန်းကျင်နဲ့ စပ်လျဉ်းတဲ့ နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့

these rights weren't handed to us.

ဒီအခွင့်အရေးတွေ ပေးမထားပါဘူး

They were won by people who fought for them

ဒါတွေအတွက် တိုက်ခိုက်ပြီး

and who sacrificed for them.

ဒါတွေအတွက် စွန့်လွတ်သူတွေ ရတာပါ။

But because we haven't learned from this history,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ သမိုင်းကနေ မသင်ယူထားတာကြောင့်

nonviolent struggle as a technique is widely misunderstood.

အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားမှုကို နည်းစနစ်တစ် ခုအဖြစ် အများက နားလည်မှုလွဲနေတာပါ။

I met recently with a group of Ethiopian activists,

Ethiopian လှုပ်ရှားသူတစ်စုနဲ့ တစ်လောက ဆုံခဲ့ပြီး

and they told me something that I hear a lot.

ကျွန်မ အတော်ကို ကြာဖူးတာတစ်ခုကို ပြောပြတယ်။

They said they'd already tried nonviolent action,

သူတို့က အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ရပ်ကို စမ်းပြီးပြီ၊

and it hadn't worked.

အလုပ်မဖြစ်ဘူးလို့ ပြောတယ်။

Years ago they held a protest.

နှစ်အတော်ကြာက ကန့်ကွက်ပွဲတစ်ခု လုပ်ခဲ့တယ်။

The government arrested everyone, and that was the end of that.

အစိုးရက လူတိုင်းကို ဖမ်းချုပ်တော့ အဆုံးသတ်သွားခဲ့တယ်။

The idea that nonviolent struggle is equivalent to street protests

အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုဟာ လမ်းထွက် ဆန္ဒပြတာနဲ့

is a real problem.

အတူတူပဲဆိုတာဟာ တကယ့်ပြဿနာပါ။

Because although protests can be a great way to show that people want change,

အကြောင်းက ဆန္ဒပြပွဲတွေတာ လူတွေ ပြောင်း လဲချင်တာပြဖို့ နည်းကောင်းဖြစ်နိုင်ပေမဲ့

on their own, they don't actually create change --

သူတို့ချည်းကတော့ ဘာအပြောင်းအလဲမှ မဖန်တီးနိုင်ပါဘူး၊

at least change that is fundamental.

အနည်းဆုံး အပြောင်းအလဲက အခြေခံလောက်ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Powerful opponents are not going to give people what they want

အာဏာရှိတဲ့ ရန်ဘက်တွေက လူတွေလိုချင်တာကို ပေးမှာ မဟုတ်လို့ပါ၊

just because they asked nicely ...

အကြောင်းက သူတို့က ချိုသာစွာ တောင်းလို့၊

or even not so nicely.

သိပ် မချိုသာဘူးဆိုတောင်မှပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Nonviolent struggle works by destroying an opponent,

အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုဟာ ရန်ဘက်ကို ဖျက်စီးနိုင်တယ်

not physically,

ရုပ်ပိုင်းအရမဟုတ်ပဲ

but by identifying the institutions that an opponent needs to survive,

သူတို့ ရှင်သန်ဖို့လိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဖော်ထုတ်၊ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့

and then denying them those sources of power.

အာဏာ အရင်းအမြစ်တွေကို ငြင်းဆန်ရင်းနဲ့ပါ။

Nonviolent activists can neutralize the military

အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားသူတွေဟာ စစ်သားတွေကို တပ်ထဲကထွက်အောင်

by causing soldiers to defect.

လှုံ့ဆော်ကာ စစ်တပ် အားလျော့အောင် လုပ်နိုင်တယ်။

They can disrupt the economy through strikes and boycotts.

သပိတ်မှောက်၊ ဆန္ဒပြတာတွေကနေ စီးပွားရေးကို နှောင့်ယှက်နိုင်တယ်။

And they can challenge government propaganda

အခြား မီဒီယာတစ်ခု ဖန်တီးကာ

by creating alternative media.

အစိုးရ ဝါဒဖြန့်မှုကို စိန်ခေါ်နိုင်တယ်။

There are a variety of methods that can be used to do this.

ဒါလုပ်ဖို့ သုံးနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းစုံရှိပါတယ်။

My colleague and mentor, Gene Sharp,

ကျွန်မလုပ်ဖော်နဲ့ ဆရာဖြစ်သူ Gene Sharp က

has identified 198 methods of nonviolent action.

အကြမ်းမဖက်တဲ့ နည်းလမ်း ၁၉၈ မျိုးကို ဖော်ထုတ်ထားပါတယ်။

And protest is only one.

ဆန္ဒပြမှုက တစ်ခုတည်းပါ။

Let me give you a recent example.

တစ်လောက နမူနာတစ်ခု ပေးပါရစေ။

Until a few months ago,

လအနည်းငယ် မတိုင်ခင်ကပါ၊

Guatemala was ruled by corrupt former military officials

Guatemala ဟာ ရာဇဝတ် ဂိုဏ်းတွေနဲ့ ဆက်နွယ်တဲ့ အကျင့်ပျက်

with ties to organized crime.

စစ်အရာရှိတွေ အုပ်ချုပ်တာခံခဲ့ရတယ်။

People were generally aware of this,

ယေဘုယျအားဖြင့် ဒါကို လူတွေ သိပေမဲ့

but most of them felt powerless to do anything about it --

အများစုက ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တစ်ခုခုလုပ်ဖို့ အင်အားမဲ့နေတယ်။

until one group of citizens, just 12 regular people,

သာမန်လူ ၁၂ ယောက်ပဲ ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံသားအုပ်စုက၊ သူတို့မိတ်ဆွေတွေဆီ

put out a call on Facebook to their friends

Facebook မှာ တောင်းဆိုချက်ကို တင်လိုက်ကာ ဗဟိုရင်ပြင်မှာ

to meet in the central plaza, holding signs with a message:

စာသားရေးထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကိုင် ဆုံတွေ့ဖို့ ရေးလိုက်တဲ့ အထိပါ။

"Renuncia YA" --

"Renuncia YA"

resign already.

နုတ်ထွက်လိုက်ပါ။

To their surprise,

သူတို့ အံ့ဩသွားတာက

30,000 people showed up.

လူပေါင်း ၃၀၀၀၀ ရောက်လာကြတယ်။

They stayed there for months as protests spread throughout the country.

ဆန္ဒပြပွဲတွေ တစ်နိုင်ငံလုံး ပြန့်သွား လိုက်တာ လနဲချီပြီး အဲဒီမှာ နေကြတယ်။

At one point,

တစ်ချက်မှာတော့

the organizers delivered hundreds of eggs to various government buildings

စည်းရုံးသူတွေဟာ အစိုးရရုံး အမျိုးမျိုးကို ရာချီတဲ့ ကြက်ဥတွေ ပို့လိုက်တယ်။

with a message:

စာတိုလေး ရေးထားတာက

"If you don't have the huevos" --

"အကျင့်ပျက် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ

the balls --

ဝင်ရွေးတာ တားဆီဖို့

"to stop corrupt candidates from running for office,

ခင်ဗျားတို့မှာ ကြက်ဥတွေ (ဘောတွေ) မရှိရင်

you can borrow ours."

ကျုပ်တို့ဟာတွေ ငှားနိင်တယ်။"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

President Molina responded

သမ္မတ Monila က ဘယ်တော့မှ

by vowing that he would never step down.

မဆင်းပေးဘူဆိုပြီး သစ္စာပြု တုံ့ပြန်လိုက်တယ်။

And the activists realized that they couldn't just keep protesting

လှုပ်ရှားသူတွေက ဆက်ပြီး ဆန္ဒပြမှုဟာ မလုံလောက်တာ သဘောပေါက်ပြီး

and ask the president to resign.

သမ္မတကို ထွက်ဖို့ တောင်းဆိုကြတယ်။

They needed to leave him no choice.

သူ့ကို ရွေးချယ်ခွင့် မပေးလိုကြပါဘူး။

So they organized a general strike,

ဒါနဲ့ အထွေထွေ သပိတ်ကြီး စီစဉ်ခဲ့တယ်၊

in which people throughout the country refused to work.

တစ်နိုင်ငံလုံးက လူတွေ အလုပ်လုပ်ဖို့ ငြင်းဆိုကြတယ်။

In Guatemala City alone,

Guatemala City မှာတင်ပဲ

over 400 businesses and schools shut their doors.

လုပ်ငန်းပေါင်း ၄၀၀ ကျော်နဲ့ ကျောင်းတွေ ပိတ်ခဲ့ရတယ်။

Meanwhile,

တစ်ချိန်တည်းမှာ

farmers throughout the country blocked major roads.

တစ်နိုင်ငံလုံးက လယ်သမားတွေဟာ အဓိကလမ်းတွေကို ပိတ်ခဲ့တယ်။

Within five days,

ငါးရက်အတွင်းမှာပဲ

the president,

သမ္မတနဲ့အတူ

along with dozens of other government officials,

ဒါဇင်ချီတဲ့အခြား အစိုးရ အရာရှိတွေ

resigned already.

ထွက်သွားလိုက်ရတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

I've been greatly inspired

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းက အကြမ်းမဖက်

by the creativity and bravery of people using nonviolent action

လုပ်ရပ်သုံးသူတွေရဲ့ တီထွင်မှုနဲ့ သတ္တိကနေ ကျွန်မ စေ့ဆော်မှု

in nearly every country in the world.

အများကြီးရခဲ့တယ်။

For example,

ဥပမာ၊

recently a group of activists in Uganda

တစ်လောက Uganda က လှုပ်ရှားသူ တစ်စုကနေ

released a crate of pigs in the streets.

ဝက်သေတ္တာတစ်လုံး လမ်းတွေထဲ လွှတ်လိုက်တယ်။

You can see here that the police are confused about what to do with them.

ဒီမှာ ရဲတွေ ဒါတွေကို ဘာလုပ်ရမှန်း မသိ စိတ်ရှုပ်သွားတာ သိနိုင်ပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

The pigs were painted the color of the ruling party.

ဝက်တွေကို အာဏာရပါတီရဲ့ အရောင်နုဲ့ ဆေးချယ်ထားတယ်။

One pig was even wearing a hat,

ဝက်တစ်ကောင်ဆို ဦးထုပ်တောင် ဆောင်းထားတယ်၊

a hat that people recognized.

လူတွေ မှတ်မိနေတဲ့ ဦးထုပ်တစ်လုံးပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Activists around the world are getting better at grabbing headlines,

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက လှုပ်ရှားသူတွေဟာ သတင်းခေါင်းစီးတွေ ယူရာမှာ ပိုတော်လာတယ်

but these isolated actions do very little

ဒါပေမဲ့ ပိုကြီးမားတဲ့ နည်းဗျူဟာရဲ့ အစိတ် အပိုင်းမဟုတ်ရင်

if they're not part of a larger strategy.

ဒီကွက်ကြား လုပ်ရပ်တွေက မထိရောက်ပါဘူး။

A general wouldn't march his troops into battle

စစ်ပွဲနိုင်ဖို့ အကြံမရှိရင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟာ

unless he had a plan to win the war.

သူ့တပ်တွေကို တိုက်ပွဲ ဝင်ခိုင်းမှာ မဟုတ်ပါ။

Yet this is how most of the world's nonviolent movements operate.

အဲဒါက ကမ္ဘာ့ အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားမှု အများစု ဆောင်ရွက်ပုံပါ။

Nonviolent struggle is just as complex as military warfare,

အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုဟာ စစ်ရေး စစ်ရာလို သိမ်မွေ့နက်နဲပါတယ်၊

if not more.

မပိုရင်တောင်

Its participants must be well-trained and have clear objectives,

ပါဝင်သူတွေဟာ ကောင်းကောင်း လေ့ကျင့်ကာ ရှင်းလင်းတဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေ ရှိရမယ်၊

and its leaders must have a strategy of how to achieve those objectives.

ခေါင်းဆောင်တွေမှာ ဒီရည်မှန်းချက်တွေကို အောင်မြင်ဖို့ နည်းဗျူဟာ ရှိရပါမယ်။

The technique of war has been developed over thousands of years

စစ်​ရေးနည်းပညာဟာ ကြီးမားတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေနဲ့အတူ ဖွံ့ဖြိုးခဲ့တာ

with massive resources

နှစ်ထောင်ချီရှိနေပြီး

and some of our best minds dedicated to understanding

အတော်ဆုံး ပညာရှင်တစ်ချို့က ဒါလုပ်ဆောင်ပုံကို နားလည်ခြင်းနဲ့

and improving how it works.

တိုးတက်ခြင်းကို ရည်စူးထားကြတယ်။

Meanwhile, nonviolent struggle is rarely systematically studied,

တစ်ချိန်တည်းမှာ အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုကို စနစ်တကျ လေ့လာခဲ့ကာ

and even though the number is growing,

အရေအတွက် တိုးလာတယ်ဆိုတာတောင်

there are still only a few dozen people in the world who are teaching it.

ကမ္ဘာမှာ ဒါကို သင်ကြားပေးသူတွေဟာ ဒါဇင်အနည်းငယ်ပဲ ရှိတာပါ။

This is dangerous,

ဒါက အန္တရာယ်ပါ၊

because we now know that our old approaches of dealing with conflict

အကြောင်းက ပဋိပက္ခကို ကိုင်တွယ်တဲ့ နည်း ဟောင်းတွေဟာ ကျွန်မတို့ ရငိဆိုင်နေရတဲ့

are not adequate for the new challenges that we're facing.

စိန်ခေါ်မှုအသစ်တွေအတွက် မလုံလောက်တာ အခု ကျွန်မတို့ သိကြလို့ပါ။

The US government recently admitted

US အစိုးရက မကြာခင်က ဝန်ခံခဲ့တာက

that it's in a stalemate in its war against ISIS.

ISIS ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ စစ်ထဲမှာ မတိုးသာ မဆုတ်သာဖြစ်နေတာကိုပါ။

But what most people don't know

ဒါပေမဲ့ လူအများစု မသိတာက

is that people have stood up to ISIS using nonviolent action.

လူတွေဟာ ISIS ကို အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ရပ်နဲ့ ရင်ဆိုင်ရဲတာပါ။

When ISIS captured Mosul in June 2014,

ဇွန်လ ၂၀၁၄ မှာ ISIS က Mosul ကို သိမ်းတော့

they announced that they were putting in place a new public school curriculum,

သူတိူ့ရဲ့ အစွန်းရောက် သဘော တရားကို အခြေခံတဲ့ ပြည်သူ့ကျောင်း

based on their own extremist ideology.

သင်ရိုးအသစ် ရုပ်လုံးဖေါ်မယ်လို့ ကြေညာတယ်။

But on the first day of school,

ဒါပေမဲ့ ကျောင်းရဲ့ ပထမရက်မှာ

not a single child showed up.

ကလေးတစ်ယောက်မှ ပေါ်မလာဘူး။

Parents simply refused to send them.

မိဘတွေက ကလေးတွေကို ပို့ဖို့ ငြင်းဆန်လိုက်တာပါပဲ။

They told journalists they would rather homeschool their children

သူတို့ သတင်းစာသမားတွေကို ပြောတာက ကလေးတွေ ဦးနှောက်ဆေးခံရတာထက်

than to have them brainwashed.

အိမ်မှာပဲ သင်ပေးချင်တယ်တယ်တဲ့။

This is an example of just one act of defiance

ဒါက မြို့တစ်မြိုထဲမှာပဲ အာဏာဖီဆန်တဲ့ လုပ်ရပ်ရဲ့

in just one city.

ဥပမာတစ်ခုပါ။

But what if it was coordinated

ဒါပေမဲ့ ISIS ဆန့်ကျင်မှု

with the dozens of other acts of nonviolent resistance

ဖြစ်ပွားတဲ့ အကြမ်းမဖက် ခုခံမှုရဲ့ ဒါဇင်ချီတဲ့

that have taken place against ISIS?

အခြား လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်လိုက်ရင်ရော။

What if the parents' boycott was part of a larger strategy

မိဘတွေရဲ့ သပိတ်မှောက်မှုဟာ ISIS လည်ပတ်ဖို့လိုတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို

to identify and cut off the resources that ISIS needs to function;

ဖော်ထုတ်၊ ဖြတ်တောက်ဖို့ ပိုကြီးမားတဲ့ နည်းဗျူဟာရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဆိုရင်ရော။

the skilled labor needed to produce food;

အစာထုတ်လုပ်ဖို့လိုတဲ့ ကျွမ်းကျင်လုပ်သားတွေ၊

the engineers needed to extract and refine oil;

ရေနံ ထုတ်ယူ၊ သန်စင်ဖို့လိုတဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေ၊

the media infrastructure and communications networks

မီဒီယာ အခြေခံ အဆောက်အဦနဲ့ ဆက်သွယ်ရေး ကွန်ရက်တွေ၊

and transportation systems,

သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စနစ်တွေ၊

and the local businesses that ISIS relies on?

ISIS မှီခိုတဲ့ ဒေသတွင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေပေါ့။

It may be difficult to imagine defeating ISIS

အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ရပ်နဲ့ ISIS ကို အနိုင်တိုက်ဖို့

with action that is nonviolent.

စိတ်ကူးဖို့်ဟာ ခက်ကောင်းခက်ပါလိမ့်မယ်။

But it's time we challenge the way we think about conflict

ဒါပေမဲ့ ပဋိပက္ခကိုတွေးပုံနဲ့ ဒါကို ရင်ဆိုင်ရာမှာ ကိုယ်မှာရှိတဲ့

and the choices we have in facing it.

ရွေးချယ်မှုတွေကို စိန်ခေါ်ဖို့ အချိန် ရောက်လာပါပြီ။

Here's an idea worth spreading:

ဒါက ပျံ့နှံထိုက်တဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုပါ။

let's learn more about where nonviolent action has worked

ဘယ်မှာ အကြမ်းမဖက် လုပ်ဆောင်မှု အလုပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာနဲ့ ဒါကို ဘယ်လို

and how we can make it more powerful,

ပိုအားကောင်းအောင် လုပ်နိုင်တာကို ပိုလေ့လာကြပါစို့။

just like we do with other systems and technologies

လူသား လိုအပ်ချက်တွေနဲ့ ပိုကိုက်ညီဖို့ အဆက်မပြတ် မွမ်းမံနေတဲ့

that are constantly being refined to better meet human needs.

အခြားစနစ်တွေ၊ နည်းပညာတွေနဲ့ ကျွန်မတို့ လုပ်ကြသလိုပါပဲ။

It may be that we can improve nonviolent action

ဖြစ်နိုင်တာက စစ်အစား အကြမ်းမဖက် လုပ်ဆောင်မှုကို တိုးတိုးသုံးလာမယ့်

to a point where it is increasingly used in place of war.

အဆင့်မျိုးဆီကို တိုးမြှင့်အောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။

Violence as a tool of conflict could then be abandoned

လေးတွေနဲ့ မြားတွေကို စွန့်လွတ်ခဲ့ကြသလိုပဲ ပဋိပက္ခအတွက် လက်နက် တစ်ခုအဖြစ်

in the same way that bows and arrows were,

အကြမ်းဖက်မှုကို စွန့်လွှတ်နိုင်လောက်ပါတယ်။

because we have replaced them with weapons that are more effective.

အကြောင်းက ပိုထိရောက်တဲ့လက်နက် တွေနဲ့ ဒါတွေကို အစားထိုးနိုင်ခဲ့လို့ပါ။

With human innovation, we can make nonviolent struggle more powerful

လူးသားရဲ့ တီထွင်မှုနဲ့အတူ အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုကို အသစ်ဆုံး၊ ခေတ်အမီဆုံး

than the newest and latest technologies of war.

လက်နက်တွေထက် ပိုအားကောင်းအောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။

The greatest hope for humanity lies not in condemning violence

လူ့လောကအတွက် အကြီးဆုံး မျှော်လင့်ချက်က အကြမ်းဖက်တာကို ရှုတ်ချခြင်းမှာ မဟုတ်ပဲ

but in making violence obsolete.

အကြမ်းဖက်တာကို အသုံးမဝင်အောင် လုပ်ပစ်မှုထဲမှာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)