The secret to effective nonviolent resistance | Jamila Raqib

Çeviri: Mehmet Şeker Gözden geçirme: Sancak Gülgen

War has been a part of my life since I can remember.

Kendimi bildim bileli savaş, hayatımın bir parçasıydı.

I was born in Afghanistan, just six months after the Soviets invaded,

Afganistan'da, Sovyetlerin istilasından altı ay sonra doğdum

and even though I was too young to understand what was happening,

ve her ne kadar etrafımda

olup bitenlerin ne olduğunun farkına varamasam da

I had a deep sense of the suffering and the fear around me.

etrafımda ağır bir korku ve acı hissi duyuyordum.

Those early experiences had a major impact on how I now think about war and conflict.

Hayatımın erken döneminde edindiğim tecrübeler

şimdilerde savaş ve çatışma

hakkındaki düşüncelerimi etkiliyor.

I learned that when people have a fundamental issue at stake,

İnsanların mevzubahis temel problemleri olduğunda,

for most of them,

birçoğu için vermenin bir seçenek olmadığını öğrendim.

giving in is not an option.

For these types conflicts --

Bu gibi kişiler için çatışma --

when people's rights are violated,

insanların hakları ihlal edildiğinde,

when their countries are occupied,

ülkeleri işgal edildiğinde,

when they're oppressed and humiliated --

baskı gördüklerinde ve aşağılandıklarında --

they need a powerful way to resist and to fight back.

bu kişiler karşı çıkmak için ve

savaşmak için bir güce ihtiyaç duyuyorlar.

Which means that no matter how destructive and terrible violence is,

Bu da demektir ki şiddet ne kadar yıkıcı ve feci olsa da,

if people see it as their only choice,

eğer insanlar onu tek seçenek olarak görürlerse,

they will use it.

kullanırlar.

Most of us are concerned with the level of violence in the world.

Birçoğumuz dünyadaki şiddetin seviyesi konusunda endişeliyiz.

Fakat insanlara şiddetin

But we're not going to end war

ahlaki açıdan yanlış olduğunu söyleyerek

by telling people that violence is morally wrong.

savaşı sona erdirmeyeceğiz.

Instead, we must offer them a tool

Bunun yerine onlara, şiddet kadar etkili

that's at least as powerful and as effective as violence.

ve fakat güçlü başka bir araç sunmalıyız.

This is the work I do.

İşte benim yaptığım şey bu.

For the past 13 years,

13 yıldan bu yana

I've been teaching people

uyuşmazlıkları yürütmek için

in some of the most difficult situations around the world

dünya genelindeki en zor durumlardaki insanlara,

how they can use nonviolent struggle to conduct conflict.

pasif mücadeleyi nasıl kullanacaklarını öğretiyorum.

Most people associate this type of action with Gandhi and Martin Luther King.

Birçok insan bu gibi girişimleri

Gandhi ve Martin Luther King ile özdeşleştirmiştir.

But people have been using nonviolent action for thousands of years.

Fakat insanlar, şiddete dayalı olmayan

eylemleri binlerce yıldır kullanıyorlar.

In fact, most of the rights that we have today in this country --

Esasen bu ülkede sahip olduğumuz hakların birçoğu,

as women,

kadınlar olarak,

as minorities,

azınlıklar olarak,

as workers,

işçiler olarak,

as people of different sexual orientations

farklı cinsel yönelimlere sahip insanlar olarak

and citizens concerned with the environment --

ve çevreyi gözeten vatandaşlar olarak,

these rights weren't handed to us.

bu haklar bizim elimize verilmedi.

They were won by people who fought for them

Bu haklar onlar için savaşan

and who sacrificed for them.

ve kendilerini feda eden kişilerce kazanıldı.

But because we haven't learned from this history,

Ancak biz tarihten ders almadığımız için

nonviolent struggle as a technique is widely misunderstood.

bir yöntem olarak pasif mücadele oldukça yanlış anlaşıldı.

I met recently with a group of Ethiopian activists,

Yakın bir zamanda Etiyopyalı bir grup eylemciyle tanıştım

and they told me something that I hear a lot.

ve onlar bana birçok kez duyduğum şeyleri söylediler.

They said they'd already tried nonviolent action,

Bana, zaten şiddete dayalı olmayan eylemi kullandıklarını

and it hadn't worked.

ve işe yaramadığını söylediler.

Years ago they held a protest.

Yıllar önce bir protesto düzenlediler.

The government arrested everyone, and that was the end of that.

Hükûmet herkesi tutukladı ve bu da bu işin sonu oldu.

The idea that nonviolent struggle is equivalent to street protests

Pasif mücadelenin sokak protestolarına eşit olduğu fikri

is a real problem.

gerçek bir problem.

Because although protests can be a great way to show that people want change,

Çünkü her ne kadar protestolar insanların

değişim istediklerinin büyük bir göstergesi olsa da

on their own, they don't actually create change --

tek başlarına bir değişim,

at least change that is fundamental.

en azından temel bir değişim yaratmıyorlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Powerful opponents are not going to give people what they want

Güçlü muhalifler insanlara onların istediği şeyleri vermiyor,

just because they asked nicely ...

sadece onlar bu istekleri kibarca söyledikleri için...

or even not so nicely.

ya da o kadar da kibarca değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Nonviolent struggle works by destroying an opponent,

Pasif mücadele rakibi yıkmakla işe yarar,

not physically,

fiziki olarak değil,

but by identifying the institutions that an opponent needs to survive,

fakat bir muhalifin hayatta kalmasını gerektiren kurumları tanımlayarak

and then denying them those sources of power.

ve sonrasında gücün bu kaynaklarına izin vermeyerek.

Nonviolent activists can neutralize the military

Şiddete karşı çıkan eylemciler,

askerlerin ordudan ayrılmasına sebep olarak

by causing soldiers to defect.

orduyu etkisiz hâle getirebilirler.

They can disrupt the economy through strikes and boycotts.

Onlar grevler ve boykotlarla ekonomiyi altüst edebilirler.

And they can challenge government propaganda

Ayrıca alternatif bir medya kurarak

by creating alternative media.

hükûmet propagandasına karşı savaşabilirler.

There are a variety of methods that can be used to do this.

Bunu yapmakta kullanılabilecek çeşitli metotlar var.

My colleague and mentor, Gene Sharp,

İş arkadaşım ve akıl hocam, Gene Sharp,

has identified 198 methods of nonviolent action.

198 farklı şiddete dayanmayan yöntem tespit etti.

And protest is only one.

Protesto ise bunlardan sadece biri.

Let me give you a recent example.

Size yeni bir örnek sunayım.

Until a few months ago,

Birkaç ay öncesine kadar

Guatemala was ruled by corrupt former military officials

Guatemala, örgütlü suçlarla bağları bulunan

with ties to organized crime.

yozlaşmış eski askeri yetkililer

tarafından idare edilmekteydi.

People were generally aware of this,

İnsanlar genellikle bu durumun farkındaydı,

but most of them felt powerless to do anything about it --

ama birçoğu bir şeyler yapabilmek için güçsüz hissettiler --

until one group of citizens, just 12 regular people,

ta ki 12 normal insandan oluşan bir grup vatandaş

put out a call on Facebook to their friends

ellerinde dövizler

tutarak meydanda buluşmak amacıyla

to meet in the central plaza, holding signs with a message:

arkadaşlarını çağırmak için Facebook'a koydukları bir çağrıya kadar:

"Renuncia YA" --

"Renuncia YA" --

resign already.

çoktan istifa edin.

To their surprise,

Sürpriz bir şekilde,

30,000 people showed up.

30.000 insan geldi.

They stayed there for months as protests spread throughout the country.

Protestolar ülke çapında yayıldıkça, onlar da orada aylarda beklediler.

At one point,

Bir noktadan sonra

the organizers delivered hundreds of eggs to various government buildings

organizatörler çeşitli hükûmet binalarına bir mesajı da içinde barındıran

with a message:

yüzlerce yumurta götürdüler.

"If you don't have the huevos" --

"Eğer, seçimler için adaylığını koyan adayların yolsuzluğunu

the balls --

"to stop corrupt candidates from running for office,

durdurmaya gücünüz (yumurta) yetmiyorsa bizimkini ödünç alabilirsiniz."

you can borrow ours."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

President Molina responded

Başkan Molina asla geri adım atmayacaklarının

by vowing that he would never step down.

sözünü vererek karşılık verdi.

And the activists realized that they couldn't just keep protesting

Aktivistler ayrıca fark ettiler ki sadece

protesto etmeye devam etmemeliydiler

and ask the president to resign.

ve başkandan istifa etmesini istememeliydiler.

They needed to leave him no choice.

Ona başka çıkar yol bırakmamaları gerekiyordu.

So they organized a general strike,

Bu yüzden genel bir grev düzenlediler,

in which people throughout the country refused to work.

ki bu grev ile insanlar ülke genelinde çalışmayı bıraktı.

In Guatemala City alone,

Sadece Guatemala City'de

over 400 businesses and schools shut their doors.

400'ün üzerinde işyeri ve okul kapılarına kilit vurdu.

Meanwhile,

Bu arada,

farmers throughout the country blocked major roads.

ülke çapında çiftçiler ana yolları kapattı.

Within five days,

Beş gün içinde

the president,

Başkan,

along with dozens of other government officials,

bir düzine hükûmet yetkilisi ile birlikte

resigned already.

istifa etti.

(Applause)

(Alkışlar)

I've been greatly inspired

Dünyada hemen hemen her ülkede

by the creativity and bravery of people using nonviolent action

şiddete dayanmayan eylemleri kullanan insanların

in nearly every country in the world.

yaratıcılığı ve cesaretinden ilham aldım.

For example,

Örneğin,

recently a group of activists in Uganda

geçenlerde Uganda'da bir grup eylemci

released a crate of pigs in the streets.

sokaklara kafeslerin içinde domuzlar bıraktı.

You can see here that the police are confused about what to do with them.

Burada da gördüğünüz gibi polisler onlarla ne yapacaklarını bilemediler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The pigs were painted the color of the ruling party.

Domuzlar iktidar partisinin renklerine boyanmıştı.

One pig was even wearing a hat,

Hatta bir domuz şapka takıyordu,

a hat that people recognized.

insanların aşina olduğu bir şapka.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Activists around the world are getting better at grabbing headlines,

Dünyadaki eylemciler manşetleri ele geçirmek

konusunda daha iyiye gitmeye başladılar,

but these isolated actions do very little

fakat bu istisnai eylemler, eğer

daha büyük bir şeyin parçası değillerse

if they're not part of a larger strategy.

çok az şeyler yapıyorlar.

A general wouldn't march his troops into battle

Generalin savaşı kazanacak bir planı olmadıkça

unless he had a plan to win the war.

birliklerini savaşa koşturmaz.

Yet this is how most of the world's nonviolent movements operate.

Şimdiye kadar dünyadaki şiddete dayanmayan

eylemlerin birçoğu bu şekilde yürütülmektedir.

Nonviolent struggle is just as complex as military warfare,

Pasif mücadele,

bir askeri harp kadar karmaşıktır, belki de daha fazla.

if not more.

Its participants must be well-trained and have clear objectives,

Katılımcıları iyi eğitilmiş olmalı ve kesin hedeflere sahip olmalı

and its leaders must have a strategy of how to achieve those objectives.

ve liderlerinin bu hedefleri nasıl yerine getirecekleri

konusunda bir stratejileri olmalı.

The technique of war has been developed over thousands of years

Savaş tekniği binlerce yıldan daha fazla bir sürede

with massive resources

büyük kaynaklarla geliştirilmiştir

and some of our best minds dedicated to understanding

ve en akıllılarımızdan bazıları kendilerini

and improving how it works.

bunun nasıl yürüdüğünü anlamaya ve geliştirmeye adadılar.

Meanwhile, nonviolent struggle is rarely systematically studied,

Bu arada pasif mücadele nadiren sistematik bir şekilde çalışılmıştır

and even though the number is growing,

ve her ne kadar sayı artsa da

there are still only a few dozen people in the world who are teaching it.

hâlâ dünya üzerinde bunu öğreten birkaç düzine insan var.

This is dangerous,

Bu tehlikeli,

because we now know that our old approaches of dealing with conflict

çünkü biliyoruz ki bizim uyuşmazlığa karşı eski yaklaşımlarımız

are not adequate for the new challenges that we're facing.

karşılaştığımız yeni problemler için uygun değil.

The US government recently admitted

Birleşik Devletler hükümeti geçenlerde

that it's in a stalemate in its war against ISIS.

IŞİD'e karşı yürüttüğü savaşta çıkmazda olduğu kabul etti.

But what most people don't know

Ancak birçok insanın bilmediği şey ise

is that people have stood up to ISIS using nonviolent action.

insanların IŞİD'e karşı pasif eylemi kullanarak karşı durmalarıdır.

When ISIS captured Mosul in June 2014,

IŞİD Haziran 2014'de Musul'u ele geçirdiğinde

they announced that they were putting in place a new public school curriculum,

okulların müfredatında değişiklik yaparak

based on their own extremist ideology.

kendi uç ideolojilerinin dayandığı

bir müfredat koyduklarını duyurdular.

But on the first day of school,

Fakat okulun ilk gününde

not a single child showed up.

tek bir çocuk bile okula gelmedi.

Parents simply refused to send them.

Ebeveynler açıkça çocuklarını okula göndermeyi reddettiler.

They told journalists they would rather homeschool their children

Gazetecilere çocuklarının beyinlerinin yıkanmasındansa

than to have them brainwashed.

evde eğitim vermeyi tercih ettiklerini söylediler.

This is an example of just one act of defiance

Bu sadece bir şehirde bir başkaldırının

in just one city.

bir örneğidir.

But what if it was coordinated

Fakat peki ya bu hareket IŞİD'e karşı yürütülen

with the dozens of other acts of nonviolent resistance

şiddete dayanmayan düzinelerce hareket ile bir araya gelseydi?

that have taken place against ISIS?

What if the parents' boycott was part of a larger strategy

Farzedelim ki ailelerin boykotu,

to identify and cut off the resources that ISIS needs to function;

IŞİD'in işlerini yürütebilmesi için gerekli olan kaynakları tanımlayacak

the skilled labor needed to produce food;

ve onları ortadan kaldıracak olan ve

IŞİD'in dayandığı yiyeceği üreten kalifiye işçiler;

the engineers needed to extract and refine oil;

petrolü çıkaracak ve onu arıtacak mühendisler;

the media infrastructure and communications networks

medya altyapısı ve iletişim kanalları

and transportation systems,

ve taşıma sistemleri

and the local businesses that ISIS relies on?

ve yerel iş yerleri daha büyük

bir stratejinin bir parçası olsaydı?

It may be difficult to imagine defeating ISIS

IŞİD'i şiddete dayanmayan bir eylemle yenmeyi

with action that is nonviolent.

hayal etmek zor olabilir.

But it's time we challenge the way we think about conflict

Fakat çatışmaya ilişkin düşünce yöntemlerimizi ve

and the choices we have in facing it.

karşı karşıya kaldığımız seçimleri değiştirmenin zamanı geldi.

Here's an idea worth spreading:

İşte size yaymaya değer bir fikir:

let's learn more about where nonviolent action has worked

Gelin şiddete dayanmayan eylemlerin nerede işe yaradığını

and how we can make it more powerful,

ve bunu nasıl daha güçlü yapabileceğimizi öğrenelim,

just like we do with other systems and technologies

aynen insan ihtiyaçlarını daha

iyi karşılamak için sürekli düzenlenen

that are constantly being refined to better meet human needs.

diğer sistemler ve teknolojiler için yaptığımız gibi.

It may be that we can improve nonviolent action

Biz şiddete dayanmayan eylemleri, artan bir şekilde

to a point where it is increasingly used in place of war.

savaş yerine kullanılan bir noktaya getirebiliriz.

Violence as a tool of conflict could then be abandoned

Çatışmanın bir aracı olarak şiddet,

in the same way that bows and arrows were,

aynen okların ve yayların terk edildiği gibi terk edilebilir.

because we have replaced them with weapons that are more effective.

Çünkü biz onları daha etkili olan silahlarla yer değiştirmiştik.

With human innovation, we can make nonviolent struggle more powerful

İnsanların yenilenmesi ile en yeni ve en güncel savaş teknolojileri yerine

than the newest and latest technologies of war.

şiddete dayanmayan eylemleri daha güçlü hâle getirebiliriz.

The greatest hope for humanity lies not in condemning violence

İnsanlık için en büyük umut şiddeti kınamakta değil,

but in making violence obsolete.

şiddeti ortadan kaldırmakta yatmaktadır.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)