The secret to effective nonviolent resistance | Jamila Raqib

Translator: Julia Kalaputi Reviewer: Davor Stevcheski

War has been a part of my life since I can remember.

Војната е дел од мојот живот откако паметам.

I was born in Afghanistan, just six months after the Soviets invaded,

Родена сум во Авганистан, шест месеци по Советската инвазија

and even though I was too young to understand what was happening,

и иако бев премлада да сфатам што се случува

I had a deep sense of the suffering and the fear around me.

длабоко го чувствував страдањето и стравот околу мене.

Those early experiences had a major impact on how I now think about war and conflict.

Ова рано искуство најмногу влијаеше на мојот денешен став кон војната и судирот.

I learned that when people have a fundamental issue at stake,

Научив дека, кога основните човекови права им се нарушени,

for most of them,

повеќето луѓе

giving in is not an option.

се борат до крај.

For these types conflicts --

За овие видови судири-

when people's rights are violated,

кога човековите права се нарушени,

when their countries are occupied,

кога нивните земји се окупирани,

when they're oppressed and humiliated --

кога тие се угнетени и понижени-

they need a powerful way to resist and to fight back.

потребен е моќен начин за отпор и борба.

Which means that no matter how destructive and terrible violence is,

Што значи, без разлика колку уништувачко и ужасно е насилството,

if people see it as their only choice,

ако луѓето си го постават како единствен избор,

they will use it.

тие ќе го употребат.

Most of us are concerned with the level of violence in the world.

Повеќето од нас сме загрижени за степенот на насилство во светот.

But we're not going to end war

Но нема да запреме војна

by telling people that violence is morally wrong.

зборувајќи дека насилството е морално погрешно.

Instead, we must offer them a tool

Наместо тоа треба да им дадеме алат

that's at least as powerful and as effective as violence.

кој е истото толку моќен и ефикасен како и насилството.

This is the work I do.

Ова е мојата работа.

For the past 13 years,

Последните 13 години

I've been teaching people

ги подучувам луѓето

in some of the most difficult situations around the world

во најтешките состојби во светот

how they can use nonviolent struggle to conduct conflict.

како да употребат ненасилна борба за справување со конфликт.

Most people associate this type of action with Gandhi and Martin Luther King.

Повеќето ја поистоветуваат оваа активност со Ганди и М.Л.Кинг.

But people have been using nonviolent action for thousands of years.

Но луѓето користат ненасилни дејствија илјадници години.

In fact, most of the rights that we have today in this country --

Всушност, повеќето права кои ги имаме денес во оваа земја-

as women,

како жени,

as minorities,

како малцинства,

as workers,

како работници,

as people of different sexual orientations

како луѓе со различна сексуална ориентација

and citizens concerned with the environment --

и граѓани загрижени за животната средина-

these rights weren't handed to us.

овие права не ни беа доделени.

They were won by people who fought for them

Беа стекнати од луѓе кои се изборија за нив

and who sacrificed for them.

и кои се жртвуваа за нив.

But because we haven't learned from this history,

Но бидејќи не научивме од ова минато,

nonviolent struggle as a technique is widely misunderstood.

ненасилната борба како вештина е нашироко погрешно сфатена.

I met recently with a group of Ethiopian activists,

Неодамна се сретнав со група активисти од Етиопија,

and they told me something that I hear a lot.

и ми кажаа нешто што често го слушам.

They said they'd already tried nonviolent action,

Рекоа веќе се обиделе со ненансилни дејствија

and it hadn't worked.

и не им успеа.

Years ago they held a protest.

Пред неколку години организирале протест.

The government arrested everyone, and that was the end of that.

Власта ги уапсила сите и тоа бил крај на сѐ.

The idea that nonviolent struggle is equivalent to street protests

Идејата дека ненасилната борба е еднаква на уличните протести

is a real problem.

е вистински проблем.

Because although protests can be a great way to show that people want change,

Иако протестите се одличен начин луѓето да покажат дека сакаат промени,

on their own, they don't actually create change --

сепак сами по себе, тие не водат промени-

at least change that is fundamental.

барем не коренити промени.

(Laughter)

(Смеа)

Powerful opponents are not going to give people what they want

Моќните противници нема да им дадат на луѓето она што го бараат

just because they asked nicely ...

само затоа што тие културно побарале ...

or even not so nicely.

или дури не толку културно.

(Laughter)

(Смеа)

Nonviolent struggle works by destroying an opponent,

Ненасилната борба го уништува противникот,

not physically,

не физички,

but by identifying the institutions that an opponent needs to survive,

туку со препознавање на институциите нужни за опстанок на противникот

and then denying them those sources of power.

а потоа не давајќи им пристап до изворите на моќ.

Nonviolent activists can neutralize the military

Ненасилните активисти можат да ја неутрализираат армијата

by causing soldiers to defect.

така што ги тераат војниците да дезертираат.

They can disrupt the economy through strikes and boycotts.

Можат да ја подринат економијата преку штрајк и бојкот.

And they can challenge government propaganda

И можат да ја предизвикаат владина пропаганда

by creating alternative media.

со создавање на алтернативни медиуми.

There are a variety of methods that can be used to do this.

Има разни методи кои можат да се применат.

My colleague and mentor, Gene Sharp,

Мојата колешка и ментор, Џин Шарп,

has identified 198 methods of nonviolent action.

идентификува 198 методи на ненасилни дејствија.

And protest is only one.

Протестот е само еден пример.

Let me give you a recent example.

Ќе ви дадам неодамнешен пример.

Until a few months ago,

До пред неколку месеци ,

Guatemala was ruled by corrupt former military officials

во Гватемала владееја корумпирани воени службеници

with ties to organized crime.

поврзани со организиран криминал.

People were generally aware of this,

Луѓето беа свесни за ова,

but most of them felt powerless to do anything about it --

но повеќето не беа доволни моќни да направат било што,

until one group of citizens, just 12 regular people,

сѐ додека група граѓани, само 12 обични луѓе,

put out a call on Facebook to their friends

не ги повикаа нивните пријатели на Фејсбук

to meet in the central plaza, holding signs with a message:

да се соберат на градскиот плоштад држејќи знаци со порака:

"Renuncia YA" --

"Renuncia YA" --

resign already.

-Оставка веќе.

To their surprise,

На нивно изненадување

30,000 people showed up.

30.000 луѓе се појавија.

They stayed there for months as protests spread throughout the country.

Останаа таму со месеци при што протестот се ширеше во земјата.

At one point,

Едно време,

the organizers delivered hundreds of eggs to various government buildings

организаторите доставија стотици јајца во разни владини згради

with a message:

со порака:

"If you don't have the huevos" --

„Ако немате huevos'" -

the balls --

мадиња-

"to stop corrupt candidates from running for office,

да ги спречите корумпираните кандидати да се кандидираат на избори

you can borrow ours."

може да ги позајмите нашите.“

(Laughter)

(Смеа)

(Applause)

(Аплауз)

President Molina responded

Претседателот Молина одговори

by vowing that he would never step down.

колнејќи се дека никогаш нема да отстапи.

And the activists realized that they couldn't just keep protesting

Активистите сфатија дека не можат само да протестираат

and ask the president to resign.

и да бараат оставка од претседателот.

They needed to leave him no choice.

Мораа да го остават без избор.

So they organized a general strike,

Организираа генерален штрајк

in which people throughout the country refused to work.

со кој луѓето ширум земјата одбиваа да работат.

In Guatemala City alone,

Само во градот Гватемала

over 400 businesses and schools shut their doors.

преку 400 фирми и училишта ги затворија вратите.

Meanwhile,

Во меѓувреме,

farmers throughout the country blocked major roads.

земјоделците во земјата ги блокираа главните патишта.

Within five days,

За пет дена,

the president,

претседателот

along with dozens of other government officials,

заедно со повеќе владини службеници

resigned already.

поднесоа оставка.

(Applause)

(Аплауз)

I've been greatly inspired

Мошне сум инспирирана

by the creativity and bravery of people using nonviolent action

од креативноста и смелоста на луѓето кои користат ненасилни средства

in nearly every country in the world.

во речиси секоја земја во светот.

For example,

На пример,

recently a group of activists in Uganda

неодамна група активисти во Уганда

released a crate of pigs in the streets.

ослободија кафез со свињи на улиците.

You can see here that the police are confused about what to do with them.

Овде гледате дека полицијата е збунета и не знае како да реагира.

(Laughter)

(Смеа)

The pigs were painted the color of the ruling party.

Свињите беа обоени во боите на владејачката партија.

One pig was even wearing a hat,

Една свиња дури носеше и шешир

a hat that people recognized.

кој луѓето го препознаа.

(Laughter)

(Смеа)

Activists around the world are getting better at grabbing headlines,

Активистите во светот стануваат сѐ подобри во придобивање наслови

but these isolated actions do very little

но овие изолирани дејствија прават малку

if they're not part of a larger strategy.

ако не се дел од поголема стратегија.

A general wouldn't march his troops into battle

Генералот нема да ги поведе трупите во битка

unless he had a plan to win the war.

ако нема план да ја добие војната.

Yet this is how most of the world's nonviolent movements operate.

Сепак, вака оперираат повеќето светски ненасилни движења.

Nonviolent struggle is just as complex as military warfare,

Ненасилната битка е исто толку сложена колку и војувањето,

if not more.

ако не и повеќе.

Its participants must be well-trained and have clear objectives,

Нејзините учесници мора да се добро обучени и со јасни цели,

and its leaders must have a strategy of how to achieve those objectives.

а водачите мора да имаат стратегија како да ги достигнат целите.

The technique of war has been developed over thousands of years

Вештината на војување е создавана илјадници години

with massive resources

со огромни ресурси,

and some of our best minds dedicated to understanding

а некои од најдобрите умови се посветија да го разберат

and improving how it works.

и унапредат начинот на работа.

Meanwhile, nonviolent struggle is rarely systematically studied,

Во меѓувреме, ненасилната борба ретко е систематски проучувана,

and even though the number is growing,

и иако бројот расте,

there are still only a few dozen people in the world who are teaching it.

сеуште има само десетина луѓе во светот кои го предаваат тоа.

This is dangerous,

Тоа е опасно,

because we now know that our old approaches of dealing with conflict

бидејќи знаеме дека старите начини за справување со конфликти

are not adequate for the new challenges that we're facing.

не се адекватни на новите предизвици со кои се соочуваме.

The US government recently admitted

Владата на САД неодамна призна

that it's in a stalemate in its war against ISIS.

дека е во ќор-сокак во војната со ИСИС.

But what most people don't know

Но она што повеќето луѓе не го знаат

is that people have stood up to ISIS using nonviolent action.

е дека луѓето им се спротивставија на ИСИС со ненасилни средства.

When ISIS captured Mosul in June 2014,

Кога ИСИС го зароби Мосул во јуни 2014,

they announced that they were putting in place a new public school curriculum,

изјавија дека воведуваат нови наставни планови во училиштата засновани

based on their own extremist ideology.

на нивната екстремистичка идеологија.

But on the first day of school,

Но на првиот училишен ден,

not a single child showed up.

ниту едно дете не се појави.

Parents simply refused to send them.

Родителите едноставно одбија да ги пратат.

They told journalists they would rather homeschool their children

Им кажаа на новинарите дека подобро дома ќе ги подучуваат децата

than to have them brainwashed.

отколку да им ги перат мозоците.

This is an example of just one act of defiance

Ова е само еден пример на непослушност

in just one city.

само во еден град.

But what if it was coordinated

Но што ако се координира

with the dozens of other acts of nonviolent resistance

со многу други дејствија на ненасилен отпор

that have taken place against ISIS?

кои веќе се случија кон ИСИС?

What if the parents' boycott was part of a larger strategy

Што ако бојкотот на родителите беше дел од поголема стратегија

to identify and cut off the resources that ISIS needs to function;

да се откријат и прекинат потребните извори за ИСИС;

the skilled labor needed to produce food;

Квалификувани работници кои произведуваат храна;

the engineers needed to extract and refine oil;

инжињери неопходни за вадење и преработка на нафта;

the media infrastructure and communications networks

медиумската инфраструктура, комуникациската мрежа

and transportation systems,

транспортниот систем

and the local businesses that ISIS relies on?

и локалните бизниси на кои ИСИС се потпира?

It may be difficult to imagine defeating ISIS

Изгледа незамисливо да се победи ИСИС

with action that is nonviolent.

со дејствија кои се ненасилни.

But it's time we challenge the way we think about conflict

Но време е да се запрашаме како размислуваме за конфликтот

and the choices we have in facing it.

и каков избор имаме да се соочиме со него.

Here's an idea worth spreading:

Еве идеја што вреди да се распространи:

let's learn more about where nonviolent action has worked

да научиме повеќе за тоа каде успеале ненасилните дејствија

and how we can make it more powerful,

и како да ги направиме посилни,

just like we do with other systems and technologies

како што правиме со други системи и технологии

that are constantly being refined to better meet human needs.

кои постојано се подобруваат во корист на потребите на луѓето.

It may be that we can improve nonviolent action

Можеби можеме да го подобриме ненасилното дејствување

to a point where it is increasingly used in place of war.

до точка кога сѐ почесто ќе се користи наместо војна.

Violence as a tool of conflict could then be abandoned

Насилството како алат на конфликтот тогаш може да се отфрли

in the same way that bows and arrows were,

исто како што се исфрлени лакот и стрелата.

because we have replaced them with weapons that are more effective.

зашто ги заменивме со оружје кое е поефикасно.

With human innovation, we can make nonviolent struggle more powerful

Со човековите откритија можеме да ја направиме ненасилната борба помоќна

than the newest and latest technologies of war.

од последните и најнови технологии на војна.

The greatest hope for humanity lies not in condemning violence

Најголемата надеж за човештвото не е во осудата на насилството

but in making violence obsolete.

туку во неговото надминување.

Thank you.

Благодарам!

(Applause)

(Аплауз)