How the jump rope got its rhythm | Small Thing Big Idea, a TED series

Translator: Krystian Aparta Reviewer: Camille Martínez

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

If you do it right, it should sound like:

သင်လုပ်တာမှန်ရင် ဒီလိုအသံထွက်လိမ့်မယ်။

TICK-tat, TICK-tat, TICK-tat, TICK-tat, TICK-tat, TICK-tat.

တစ် တက်၊ တစ် တက်၊ တစ် တက်၊ တစ် တက်၊ တစ် တက်၊ တစ် တက်။

If you do it wrong, it sounds like:

လုပ်တာမှားရင်တော့ ဒီလိုအသံပါ။

Tick-TAT, tick-TAT, tick-TAT.

တစ် တက်၊ တစ် တက်၊ တစ် တက်။

[Small thing. Big idea.]

[ ပစ္စည်း သေးသေး၊ စိတ်ကူး ကြီးကြီး]

[Kyra Gaunt on the Jump Rope]

[Kyra Gaunt ကြိုးခုန်နေသည်]

The jump rope is such a simple object.

ခုန်ကြိုးဟာ ဒီလောက်ရိုးရှင်းတဲ့ အရာဝတ္ထုတစ်ခုပါ။

It can be made out of rope, a clothesline, twine.

ကြိုးကနေ၊ အဝတ်တန်းကနေ၊ ဘန်ချည်ကြိုးကနေ လုပ်လို့ရတယ်။

It has, like, a twirl on it. (Laughs)

၎င်းမှာ ဆိုရရင် အတွန့်တစ်ခုပါတယ်။ (ရယ်သံများ)

I'm not sure how to describe that.

ဘယ်လို့သရုပ်ဖော်ရမလဲ သိပ်မသေချာပါဘူး။

What's important is that it has a certain weight,

အရေးကြီးတာက ၎င်းမှာ အလေးချိန်တစ်ခုရှိပြီး

and that they have that kind of whip sound.

ကျာပွတ်သံလိုမျိုး အသံရှိတာပါ။

It's not clear what the origin of the jump rope is.

ခုန်ကြိုးရဲ့ ဇာစ်မြစ်က ဘာဆိုတာ မရှင်းလင်းပါဘူး။

There's some evidence that it began in ancient Egypt, Phoenicia,

ရှေးဟောင်း အီဂျစ် ဖိုနီးဆီးယားမှာ စခဲ့တယ်လို့ အထောက်အထားရှိပြီး

and then it most likely traveled to North America with Dutch settlers.

နောက်တော့ မြောက်အမေရိကကို ဒတ်ခ်ျ အခြေချသူတွေနဲ့ ပါသွားတာ အဖြစ်နိုင်ဆုံးပါ။

The rope became a big thing when women's clothes became more fitted

ကြိုးဟာ ကြီးမားတဲ့ အရာဖြစ်လာခဲ့တာက အမျိုးသမီးတွေ အင်္ကျှးတွေ အတိုင်းပိုကျလာကာ

and the pantaloon came into being.

ဘောင်းဘီတွေရှိလာတဲ့အခါပါ။

And so, girls were able to jump rope

ဒီလိုနဲ့ ကောင်မလေးတွေဟာ ကြိုးခုန် လာနိုင်ခဲ့တယ်၊

because their skirts wouldn't catch the ropes.

အကြောင်းက သူတို့စကတ်တွေဟာ ကြိုးတွေနဲ့ မညိတော့လို့ပါ။

Governesses used it to train their wards to jump rope.

ကလေးထိန်းဆရာမတွေဟာ သူတို့ထိန်းတဲ့ ကလေးတွေကို ကြိုးခုန် လေ့ကျင့်ပေးတယ်။

Even formerly enslaved African children in the antebellum South

အရင်က တောင်ပိုင်းမတိုင်မီ ကျွန်ပြုခံရတဲ့ အာဖရိကန် ကလေးတွေတောင်

jumped rope, too.

ကြိုးခုန်ကြသေးတယ်။

In the 1950s, in Harlem, Bronx, Brooklyn, Queens,

၁၉၅၀ နှစ်လွန်တွေမှာ Harlem Bronx Brooklyn .Queens မှာရှိတဲ့ လူသွားစင်္ကြံပေါ်မှာ

you could see on the sidewalk, lots of girls playing with ropes.

မိန်းကလေးအတော်များများ ကြိုးခုန်တာ တွေနိုင်ပါတယ်။

Sometimes they would take two ropes and turn them as a single rope together,

တစ်ခါတစ်လေမှာ ကြိုးနှစ်ချောင်းယူပြီး ဒါတွေကို တစ်ချောင်းတည်းအဖြစ် ပြောင်းပေမဲ့

but you could separate them and turn them in like an eggbeater on each other.

ခွဲလိုက်ကာ ကြက်ဥခေါက်တံလို တစ်ယောက်အပေါ် တစ်ယောက် လှည့်ပေးနိုင်တယ်။

The skipping rope was like a steady timeline --

ကြိုးခုန်ခြင်းဟာ အချိန်မျဉ်းလို မှန်မှန်ဖြစ်နေတယ်။

tick, tick, tick, tick --

တစ်၊ တစ်၊ တစ်၊ တစ်--

upon which you can add rhymes and rhythms and chants.

ဒီအပေါ်မှာ ကာရံတွေ စည်းချက်တွေ၊ သံချပ်တွေ ထပ်ပေါင်းနိုင်ပါတယ်။

Those ropes created a space

ဒီကြိုးတွေဟာ အိမ်နီးနားချင်းဆိုတာထက်

where we were able to contribute to something

အများကြီး ကြီးကျယ်တာတစ်ခုကို

that was far greater than the neighborhood.

ဆက်လုပ်နိုင်ရှိတဲ့ နေရာတစ်ခု ဖန်တီးပေးတယ်။

Double Dutch jump rope remains a powerful symbol of culture and identity

Double Dutch ခုန်ကြိုးက လူမည်းအမျိုးသမီး တွေအတွက် အစွမ်းရှိတဲ့ယဉ်ကျေးမှု သညာ

for black women.

အထောက်အထား ဖြစ်ကျန်တယ်

Back from the 1950s to the 1970s,

၁၉၅၀ ကနေ ၁၉၇၀ နှစ်လွန်တွေပြန်ကြည့်ရင်

girls weren't supposed to play sports.

ကောင်မလေးတွေကို အားကစားလုပ်ခွင့် မပေးခဲ့ဘူး။

Boys played baseball, basketball and football,

ကောင်လေးတွေက ဘေ့စ်ဘော၊ ဘက်စကက်ဘောနဲ့ ဘောလုံးကစာပြီး

and girls weren't allowed.

ကောင်မလေးတွေ ခွင့်မပြုဘူး။

A lot has changed, but in that era,

အများကြီး ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ဒါပေမဲ့ အဲဒီခေတ်မှာ

girls would rule the playground.

ကောင်မလေးတွေ ကွင်းကို စိုးမိုးခဲ့မယ်

They'd make sure that boys weren't a part of that.

ကောင်လေးတွေနဲ့ မဆိုင်တာ သေချာအောင် လုပ်ခဲ့မယ်။

It's their space, it's a girl-power space.

ဒါဟာ သူတို့ရဲ့နေရာ၊ မိန်းကလေး အစွမ်းရှိတဲ့နေရာ

It's where they get to shine.

သူတို့တွေ တောက်ပဖို့ နေရာပါ။

But I also think it's for boys,

ကောင်လေးတွေအတွက်လို့လည်း ထင်တာက

because boys overheard those,

ကောင်လေးတွေ ကြားလို့ပါ

which is why, I think, so many hip-hop artists

ဒါကြောင့် ဟစ်ဟော့ပ်ပညာရှင် များစွာဟာ လူမည်းမလေးတွေ

sampled from things that they heard in black girls' game songs.

ကစားတဲ့ သီချင်းတွေမှာ ကြားခဲ့တာတွေကနေ နမူနာကောက်ယူကြတာ ထင်ပါတယ်။

(Chanting) ... cold, thick shake, act like you know how to flip,

(သံပြိုင်ဆို) အေးစက်၊ ကဲကဲလေး လှုပ် ကျွမ်းလှန်တာလို လုပ်လိုက်

Filet-O-Fish, Quarter Pounder, french fries, ice cold, thick shake,

Filet-O-Fish, Quarter Pounder အာလူးကြော် ရေခဲ အေးစက် ကဲကဲ လှုပ်

act like you know how to jump.

ခုန်တတ်သလိုမျိုး ခုန်လိုက်

Why "Country Grammar" by Nelly became a Grammy Award-winning single

Nelly ရဲ့ "Country Grammar" ဂရမ်မီဆုရတဲ့ လုံးချင်းဓာတ်ပြားဖြစ်ခဲ့တဲ့ အကြောင်းက

was because people already knew

လူတွေသိပြီးသားဖြစ်လို့ပါ။

"We're going down down baby your street in a Range Rover ... "

"Range Rover တစ်စီးကနေ မင်းရဲ့လမ်းထဲ ငါတို့ဆင်းလာနေတယ် ကလေးရေ"

That's the beginning of "Down down, baby, down down the roller coaster,

ဒါက "ဆင်း၊ ဆင်း ကလေးရေ၊ ဆင်း၊ ဆင်း ရိုလာကိုစတာာ ချစ် ချစ်စရာ ကလေးရေ၊

sweet, sweet baby, I'll never let you go."

မင်းကို ဘယ်တော့မှ မစွန့်လွှတ်ဘူး" ရဲ့အစပါ။

All people who grew up in any black urban community

လူမည်းမြိုပြ အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ကြီးပြင်းခဲ့သူတွေ

would know that music.

ဒီဂီတကို သိကြလိမ့်တယ်။

And so, it was a ready-made hit.

ဒီတော့ ဒါက တကယ်ကို ပေါက်သွားတယ်။

The Double Dutch rope playing helped maintain these songs

Double Dutch ကြိုးခုန်ကစားခြင်းက ဒီသီချင်းတွေ ထိန်းသိမ်းဖို့ ကူညီပေးခဲ့ပြီး

and helped maintain the chants and the gestures that go along with it,

ဒါနဲ့ လိုက်တဲ့ သံချပ်တွေ၊ အမူအရာတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ကူညီခဲ့ပါတယ်။

which is very natural to what I call "kinetic orality" --

ဒါက "kinetic orality" လို့ ကျွန်တော် ခေါ်တဲ့ ပါးစပ်စကားနဲ့

word of mouth and word of body.

ကိုယ်စကားနဲ့ အရမ်းလိုက်ဖက်ပါတယ်။

It's the thing that gets passed down over generations.

ဒါက မျိုးဆက်တွေကို လက်ဆင့်ကမ်းခံရတဲ့ အရာပါ။

In some ways, the rope is the thing that helps carry it.

တစ်နည်းနည်းတော့ ကြိုးဟာ ဒါကို ကူသယ်ပေးတဲ့ အရာပါ။

You need some object to carry memory through.

မှတ်ဉာဏ်ကို သယ်ဆောင်ဖို့ အရာဝတ္ထုတစ်ခုခု သင် လိုအပ်ပါတယ်။

So, a jump rope, you can use it for all different kinds of things.

ဒီတော့ ခုန်ကြိုးတစ်ချောင်းကို အရာမျိုးစုံမှာ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

It crosses cultures.

ယဉ်ကျေးမှုတွေ ဖြတ်သန်းသွားတယ်။

And I think it lasted because people need to move.

လူ​ေတွဟာ လှုပ်ရှားဖို့လိုတာကြောင့် တာရှည်ခံတာလို့ ထင်ပါတယ်။

And I think sometimes the simplest objects can make the most creative uses.

တစ်ခါတစ်လေ အရိုးဆုံး အရာဝတ္ထုတွေဟာ အဆန်း သစ်ဆုံး အသုံးတွေ ဖန်တီးနိုင်တယ်ထင်ပါတယ်။