What if a single human right could change the world? | Kristen Wenz

So, when I was 14,

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung

ကျွန်မ ၁၄ နှစ် အရွယ်တုန်းက

my family was in the process of adopting my little brothers from Ethiopia.

ကျွန်မ မိသားစုဟာ အီသီယိုးပီးယားက ညီလေးတွေကို မွေးစားဖို့ စီစဉ်နေခဲ့တယ်။

And one day my mom asked,

တစ်နေ့တွင် ကျွန်မ အမေက

"What day should we put for their birthday?"

"သူတို့ရဲ့ မွေးနေ့ကို တို့ဘယ်လို ထည့်ရေးကြမလဲ" မေးလာတယ်။

"Uh, the day they were born, obviously?"

"သူတို့ မွေးတဲ့နေ့ကို ရေးရမယ်ဟာ ရှင်းနေတဲ့ဟာပဲ။"

Ridiculous question.

ရယ်စရာကောင်းတဲ့ မေးခွန်းပါပဲ။

And then my mom said,

အဲဒါနဲ့ မေမေ ရှင်းပြတာက၊

"Well, Kristen,

"ကောင်းပြီ၊ Kristen၊

neither of your little brothers have a birth certificate,

နင့် ညီလေး တစ်ယောက်ဆီမှာမှ မွေးစာရင်းမှ မရှိတာ၊

so how do you suggest we find out when that was?"

ဒီတော့ သူတို့ မွေးနေ့ကို ဘယ်ရှာလို့ ရနိုင်မလဲ။"

Mind blown.

ကျွန်မ ဘာပြောရမှန်း မသိခဲ့ပါ။

ဒီနေ့၊ ၂၀ ကြာသွားတာတောင် ကျွန်မ အဲဒီကိစ္စကို ဆက်ပြီး ကြိုးစားနေရတုန်းပါ၊

Now, 20 years later, I'm still working on it,

except instead of trying to solve the mystery

ကျွန်မညီလေးတွေရဲ့ မွေးစာရင်း မရှိတဲ့ ပြဿနာကို

of my brothers' missing birth certificates,

ဖြေရှင်းဖို့အစား ကျွန်မဟာ အဲဒီပြဿနာအတွက်

I try to solve this problem globally.

ယေဘုယျ ဖြေရှင်းနည်းကို ရှာဖို့ အားထုတ်နေတယ်။

So what do birth certificates have to do with international development?

မွေးစာရင်းဟာ နိုင်ငံတကာရေးရာနဲ့ ဘယ်လိုမှ ဆက်စပ်မှု ရှိနိုင်ပါသလဲ။

To answer that, we have to look back at the original development agenda,

အဲဒါကို ဖြေကြားနိုင်ဖို့ ကျွန်မတို့ဟာ နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးမှုရဲ့ ဇာတ်မြစ်ကို

the human rights agenda.

လူ့အခွင့်အရေး ကိစ္စကို လေ့လာဖို့ လိုပါတယ်။

So in 1948, the Universal Declaration of Human Rights,

ဒီလိုနဲ့ ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်းဟာ

for the first time,

ပထမဦးဆုံး အကြိမ်အဖြစ်

set a shared vision of basic human rights and dignities

နိုင်ငံအားလုံးရှိ ပြည်သူအားလုံးတို့အတွက် လက်ခံကျင့်သုံးရမယ့်

that apply to all people in all nations:

အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးနဲ့ဂုဏ်သိက္ခာများကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်-

Article 6, the right to be recognized as a person before the law.

အပိုဒ် ၆၊ ဥပဒေရှေ့မှာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်းကို ခံယူပိုင်ခွင့်ရှိသည်။

Or, a legal identity.

တနည်း၊ တရားဝင် သက်သေခံမှု ရှိရပါတယ်။

For children, this is a birth certificate.

ကလေးတွေအတွက် အဲဒါဟာ မွေးစာရင်းပါ။

And despite this being a universal human right,

အဲဒါဟာ အားလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဖြစ်တာတောင်

one billion people today have no record they exist,

ဒီနေ့တွင် လူတစ်ဘီလီယံတို့ဟာ ဘယ်လိုမှတ်တမ်းမှ မရှိဘဲ နေထိုင်နေကြရတာဟာ

making it one of the greatest human rights violations of our time,

ကျွန်မတို့ ခေတ်ထဲက အကြီးမားဆုံး လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု ဖြစ်နေပါတယ်၊

yet nobody seems to know about it.

ဒီအကြောင်းကို ဘယ်သူမှ သိကြပုံ မရပါဘူး။

ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနဲ့ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ရှိနေချိန်မှာ

In the face of world poverty and hunger,

making sure everyone in the world has a legal identity

ကမ္ဘာပေါ် နေထိုင်သူတိုင်းဆီမှာ တရားဝင် သက်သေခံ လက်မှတ်ရှိရေး ကိစ္စဟာ

doesn't really seem important,

သိပ်အရေးကြီးပုံ မရပေမဲ့

but in reality it is.

အဲဒါဟာ သိပ်အရေးကြီးပါတယ်။

ကျွန်မရဲ့ အလုပ် အစောပိုင်းတုန်းက

See, early in my career,

I was working with a social worker in a slum community in Mumbai,

ကျွန်မဟာ လူမှုရေးဝန်ထမ်းနဲ့အတူ Mumbai မြို့ထဲက ဆင်းရဲသားရပ်ကွက်မှာ လုပ်ခဲ့ဘူးရာ၊

and we were following up on a case with this little girl

ငယ်စဉ်ကတည်းက ပိုလီယို ရောဂါကြောင့် ခါးအောက်ပိုင်း လေဖြတ်နေခဲ့တဲ့

who had contracted polio as a baby and was paralyzed from the waist down.

ကလေးမရဲ့ ကိစ္စကို ဆောင်ရွက်ဖို့ ကြိုးစားနေခဲ့ကြတယ်။

When we arrived at the home,

သူ့အိမ်ကို ကျွန်မတို့ရောက်တော့

we found her on the floor.

သူမဟာ ကြမ်းပေါ်မှာ လှဲနေတာ တွေ့ရတယ်။

Her legs were badly scarred and infected,

သူ့ခြေထောက်တွေဟာ ကူးစက်ထားတဲ့ အနာတွေနဲ့ သိပ်ကို ဆိုးဝါးနေပြီး

she was malnourished,

သူမဟာ အာဟာရချို့တဲ့နေခဲ့တယ်၊

she had never gone to school

သူမဟာ ကျောင်းဆိုလို့ ဘယ်တုန်းကမှ မတက်ခဲ့ရပါ၊

and she had spent most of her life confined to this small, dark room.

သူဟာ မှောင်မည်းနေတဲ့ ဒီအခန်းထဲမှာပဲ တသက်လုံးလိုလို နေထိုင်ခဲ့ပုံရတယ်။

သူ့အိမ်က ထွက်လာတော့ ဒီကိစ္စအတွက် ဘယ်လို စီစဉ်မလဲ လူမှုရေးဝန်ထမ်းကို မေးကြည့်တော့

When we left, I asked the social worker what the case plan was,

သူမက "ကောင်းပြီ၊ ပထမဦးဆုံး သူ့အတွက် မွေးစာရင်း လုပ်ပေးရမယ်"လို့ ဖြေပါတယ်။

and she said, "Well first, we have to get her a birth certificate."

ကျွန်မ နည်းနည်းလေး ထိတ်လန့်သွားခဲ့တယ်။

I was a little taken aback.

I said, "Well, don't you think we need to get her some social assistance

"နေစမ်းပါဦး၊ သူ့အတွက် လူမှုရေး အကူအညီအချို့ စီစဉ်ပေးဖို့နဲ့

and a safe place to live and into a school?"

ပိုလုံခြုံတဲ့ နေအိမ်၊ ကျောင်းသွားဖို့ စီစဉ် မပေးသင့်ဘူးလား" မေးကြည့်တယ်။

She goes, "Exactly, which is why we need to get her a birth certificate."

"အဲဒါတွေ လုပ်ပေးဖို့အတွက် မွေးစာရင်း ရဖို့ လိုတာပါ" သူမကရှင်းပြတယ်။

See, without a legal identity,

တရားဝင် အထောက်အထားမရှိရင်

you are not recognized as a person by the government.

အဲဒီသူကို အစိုးရက အသိအမှတ် မပြုနိုင်ပါဘူး။

And a person who doesn't officially exist can't access government services,

တရားဝင်မရှိတဲ့လူဟာ အစိုးရ ဝန်ဆောင်မှုတွေကို မရနိုင်ပါဘူး၊

and the government can only provide services

ပြီးတော့ အစိုးရဟာ သိထားတဲ့ လူတွေအတွက်သာ

for the number of people they know about.

ဝန်ဆောင်မှုတွေကို စီစဉ်ပေးနိုင်တာပါ။

Hence, people are overlooked, for example, by routine immunization services.

အဲဒါကြောင့် ပုံမှန်လုပ်ပေးရမယ့် ကာကွယ်ဆေးထိုးမှုထဲ သူတို့ မပါဝင်ကြပါဘူး။

တရားဝင် အထောက်အထားမရှိတဲ့ လူတွေကို ထည့်မ တွက်တဲ့ အပြင် ကာကွယ်မှုလည်း မရကြပါဘူး။

People without a legal identity are both uncounted and unprotected.

အဲဒီလို လူတွေဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲက အဆင်းရဲဆုံး သူတွေ ဖြစ်ကြပြီး

They're among the poorest members of society

from the most marginalized communities.

ပထုတ်ခံထားကြရတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတွေပါ။

They're victims of trafficking.

သူတို့ဟာ လူကုန်ကူးမှုရဲ့ သားကောင်တွေပါ။

Human traffickers know that it's nearly impossible to find someone

ဇာတိနေရာမှာတောင် ဘယ်လို မှတ်တမ်းမှာ မရှိခဲ့ဘူး ဆိုတော့

if there was never a record they existed in the first place.

အဲဒီလိုလူကို ရှာဖွေမရနိုင်တာကို လူကုန်ကူးသူတွေ သိနားလည်ကြပါတယ်။

They're victims of exploitation, such as child marriage and child labor.

အသက်ငယ်ငယ်နဲ့ အိမ်ထောင်ပေးခံရပြီး ကလေး လုပ်သား အဖြစ် အသုံးချခံကြရမယ့် သူတွေပါ။

Without a birth certificate, how do you prove a child is still a child?

မွေးစာရင်းမရှိရင် ကလေးတစ်ဦးဟာ ကလေး ဖြစ်တာကို ဘယ်လို သက်သေထူပြနိုင်မလဲ။

သူတို့ဟာ နိုင်ငံမဲ့အဖြစ်ကို ရောက်နေကြတယ်၊

They're among the stateless;

နိုင်ငံသားဖြစ်ဖို့ အခြေခံလိုအပ်ချက် ဖြစ်တဲ့ မိဘတွေက ဘယ်သူတွေလဲ

birth certificates provide proof of who your parents are

and where you were born,

မွေးရပ်က ဘာလဲ၊

the two main factors for acquiring nationality.

ဆိုတာကို မွေးစာရင်းက သက်သေထူပြပေးနိုင်တာပါ။

ကမ္ဘာပေါ်မှာ တရားဝင် သက်သေခံမရှိဘဲ နေထိုင်နေကြတဲ့ လူ တစ်ဘီလီယံထဲတွင်

Of the one billion people in the world without a legal identity,

the vast majority are children who were never registered at birth.

အများစုက မွေးကတည်းက ဘယ်တုန်းကမှ မှတ်တမ်း မတင်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကလေးတွေပါ။

ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံး နိုင်ငံများထဲတွင်

In the least developed nations,

the births of over 60 percent of children have never been recorded.

မွေးကြတဲ့ ကလေး ၆၀ ရာနှုန်းကျော်ကို ဘယ်လိုမှာ မှတ်တမ်း မတင်ခဲ့ကြပါဘူး။

A study across 17 countries in sub-Saharan Africa

ဆာဟာရသဲကန္တာရ တောင်ပိုင်းရှိ ၁၇ နိုင်ငံမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုက

found that 80 percent of children did not have a birth certificate.

ကလေး ၈၀ ရာနှုန်းတို့ထံတွင် မွေးစာရင်းမရှိတာကို တွေ့ခဲ့တယ်။

ကလေးတွေ အားလုံးကို မှတ်တမ်းပေးနိုင်စွမ်း မရှိကြတဲ့ နိုင်ငံများအနက်

Out of the countries that have not yet achieved

universal birth registration coverage,

၂၆ နိုင်ငံတို့တွင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု၊

in 26 countries, a birth certificate is required to access health care,

ကာကွယ်ဆေး ထိုးမှု အပါအဝင်ကို ရယူခံစားနိုင်ဖို့အတွက်

including vaccines.

မွေးစာရင်းကို ပြသဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

In 37 countries, it's required to access social assistance

ပြီးတော့ ၃၇ နိုင်ငံတို့မှာကျတော့ လူတွေကို ဆင်းရဲမ​ွေတေမှုမှ

intended to bring people out of poverty.

ကယ်တင်ပေးဖို့ လူမှုရေး အကူအညီများအတွက် မွေးစာရင်း လိုပါတယ်။

And in 59 countries, a birth certificate is required

နိုင်ငံပေါင်း ၅၉ နိုင်ငံထဲတွင် ကလေး တစ်ယောက်ကို ကျောင်းမှာ

for a child to be enrolled or complete school.

စာရင်းသွင်းဖို့နဲ့ ပညာသင်နိုင်ဖို့ မွေးစာရင်း လိုအပ်ပါတယ်။

A birth certificate is also often required for other forms of legal identity,

ပြီးတော့ အမျိုးသား ID ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်လို တရားဝင် စာရွက်စာတမ်း

like a national ID or a passport.

ထုတ်ပေးဖို့အတွက်လည်း မွေးစာရင်း လိုပါတယ်။

And some form of legal identity in almost every country is required

အဲဒါ့အပြင် မဲပေးဖို့၊ SIM ကတ် ဝယ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဘဏ်မှာ ငွေစာရင်းဖွင့်ဖို့

to vote, get a SIM card or open a bank account.

နိုင်ငံတိုင်းလိုလိုမှာ တရားဝင် အထောက်အထား ပြသဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

In fact, of the 1.7 billion people in the world who are unbanked,

တကယ်တော့ ဘဏ်ငွေစာရင်း မရှိကြတဲ့ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူဦးရေ ၁.၇ ဘီလီယံထဲက

20 percent is due to not having a legal identity document.

၂၀ ရာခိုင်နှုန်းတို့ဟာ တရားဝင် သက်သေခံလက်မှတ် မရှိကြလို့ပါ။

Now, you don't have to be an expert to see that this, times a billion,

ဒီတော့ တစ်ဘီလီယံ အထိရှိကြတဲ့ ဒီလိုလူတွေဟာ ဧရာမ ပြဿနာကြီးဖြစ်တာကို နားလည်ဖို့

is a big problem.

ပါရဂူတစ်ဦးဖြစ်ဖို့ မလိုပါဘူး။

ဒါကြောင့်မို့လို့ လက်တွေ့ အထောက်အထားတွေ ပြသနေကြသလို

So it's not surprising that evidence shows

that improved birth registration coverage goes hand in hand

မွေးဖွားမှုကိုမှတ်ပုံတင်မှု တိုးတက်လာရေး ကိစ္စဟာ

ဆင်းရဲမှု ပပျောက်ရေး အစီအစဉ်တွေကို တိုးတက် ရုပ်လုံးဖေါ်နိုင်မှု၊

with improved development outcomes,

from poverty alleviation

ကျန်းမာရေး၊ အာဟာရ ပြည့်ဝရေး၊

to better health, nutrition, education,

ပညာရေး၊ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရေးနဲ့

economic improvement

စနစ်တကျနဲ့ လုံခြုံစွာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုတို့နဲ့အတူ

and safe and orderly migration.

ရုပ်လုံးဖေါ်မှုတို့နဲ့ ခွဲခြားမရအောင် ဆက်စပ်နေတာ အံ့ဩစရာ မဟုတ်ပါဘူး။

In 2015, world leaders came together

၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီး

လူမျိုးမရွေး၊ လူသားတစ်ရပ်လုံးရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့

and promised that they would uphold human rights of all people

ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ ငတ်ပြတ်မှု ပပျောက်ရေးနဲ့

and leave no one behind

in efforts to end poverty,

မညီမျှမှုတွေ လျော့နည်းလာဖို့

hunger

အားထုတ်ကြရာတွင်

and reduce inequalities.

ဘယ်သူမှ မကျန်ရစ်စေရပါလို့ ကတိပြုခဲ့ကြတယ်။

But how are they going to uphold human rights

ထိုသူတွေရဲ့ ဇာတ်မြစ် မူလအစကို သူတို့ မသိကြဘူးဆိုရင်

and how do they know if anyone is being left behind

ဘယ်သူမှ မကျန်ရစ်ခဲ့တာကို

if they do not know who they are or where they are

သူတို့ဟာ ဘယ်လိုလုပ် သိရှိနိုင်ကြပါလဲလို့

in the first place?

မေးစရာ ရှိနေပါတယ်။

ဒီတော့ ဒီပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတွေက ဘာများ လုပ်နိုင်ကြလဲ။

So what can countries do about this?

နိုင်ငံတိုင်းရဲ့ ဖြစ်စဉ်ဟာ တမူဆီ ကွဲပြားလျက် ထူးခြားနေတော့

Now, there's no one-size-fits-all model,

အားလုံးအတွက် ဖြေရှင်းပေးနိုင်မယ့် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်း မရှိနိုင်ပါ။

because every country context is unique.

There are five proven interventions that can be applied to any system.

ဘယ်စနစ်ကိုမဆို စွက်ဖက်ဖို့ သက်သေထူပြီးသား နည်းငါးနည်း ရှိပါတယ်။

Number one, reduce the distance.

နံပါတ်တစ်က အကွာအဝေးကိုလျှော့ချပါ။

Two, remove the cost.

နှစ်က ကုန်ကျစရိတ်ကို ဖယ်ရှားပစ်ပါ။

Three, simplify the process.

သုံးက လုပ်ငန်းစဉ် ရိုးရှင်းပါစေ။

Four, remove discrimination.

လေးက ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို ဖယ်ရှားပစ်ပါ။

Five, increase demand.

ငါးက တောင်းဆိုချက်ကို မြှင့်တင်ပါ။

ကျားမဆိုင်ရာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုဟာ မြင်မရတဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်နေတုန်းပါ၊

Gender discrimination remains a hidden problem,

စာရင်းအင်းအရ ကလေးနဲ့ မိန်းကလေးကို မှတ်ပုံတင်မှုဟာ

because statistically, there's no difference

between registration rates of boys and girls.

ဘယ်လိုမှ ခြားနားချက် မရှိသလိုပါပဲ။

But the discrimination isn't against the child --

ရှိနေတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ကလေးနဲ့ မဆိုင်ဘဲ

it's against the mother.

မိခင်နဲ့ သက်ဆိုင်နေပါတယ်။

Angola was one of 35 countries that required a father's name

ကလေးတစ်ဦးကို မှတ်ပုံတင်ဖို့ ဖခင်အမည် သို့မဟုတ် ကိုယ်တိုင်ရှိနေရန် တောင်းဆိုတဲ့

or to be present in order for the child's birth to be registered.

၃၅ နိုင်ငံများထဲမှာ အင်ဂိုလာလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

So in situations where the father is unknown, unwilling

အဲဒါကြောင့်လို့လို့ဖခင်ကို မသိဘူး၊ ဖခင် ဘယ်သူဖြစ်မှန်း

or unable to claim paternity,

ဖေါ်ပြမပေးနိုင်ရင်၊

the mothers are legally prevented from registering the births

မိခင်တို့ဟာ သူတို့ကိုယ်တိုင် မွေးလိုက်တဲ့ ကလေးကိုတောင်

of their own children.

မှတ်ပုံတင် မရနိုင်ကြပါ။

အဲဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးဖို့ အင်ဂိုလာနိုင်ငံဟာ

So to address this, Angola put a policy in place

allowing mothers to register their children as a single parent.

မိခင်တို့အား ကလေးကို တစ်ဦးတည်းသော မိဘအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ခွင့် မူဝါဒကို ချမှတ်ပေးခဲ့ရတယ်။

In Tanzania, in 2012,

တန်ဇန်းနီးယားမှာ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင်၊

only 13 percent of children had a birth certificate.

ကလေး ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းဆီမှာ မွေးစာရင်းရှိခဲ့တယ်။

So the government came up with a new system.

အဲဒါနဲ့ အစိုးရဟာ စနစ်သစ်ကို တီထွင်ခဲ့ရတယ်။

They put registration centers in existing infrastructure,

သူတို့ဟာ ရှိနှင့်နေကြတဲ့ ရပ်ကွက်ထဲရှိ အဆောက်အအုံများနဲ့

such as community wards

ကျန်းမာရေး စခန်းလို နေရာမှာ

and in health facilities.

မှတ်ပုံတင်ရေး ဌာနကို ထားပေးခဲ့ကြတယ်။

So they brought the services closer to the people who needed them.

သူတို့ဟာ ဝန်ဆောင်မှုကို လိုအပ်တဲ့ ပြည်သူ့တို့ အနားကို ယူဆောင်ပေးခဲ့ကြတယ်။

They removed the fee.

သူတို့ဟာ အခမဲ့ လုပ်ပေးခဲ့ကြတယ်။

သူတို့ဟာ ဖြစ်စဉ်ကို ရိုးရှင်းစေပြီး အလိုအလျောက် စနစ်သုံးခဲ့ကြလို့

They simplified the process and automated it,

so the birth certificate could be issued on the spot.

မွေးစာရင်းကို အဲဒီနေရာမှာတင် ထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

To increase demand, they rolled out a public awareness campaign,

လူတွေ ပိုမိုလာကြဖို့အတွက် သူတို့ဟာ ပြည်သူတွေကို ဆော်​ဪခဲ့ကြပြီး

letting people know that there's a new process

မွေးစာရင်းအတွက် လုပ်ငန်းစဉ်အသစ် ရှိနေကြောင်းနဲ့

သူတို့ရဲ့ ကလေးတွေကို မှတ်ပုံတင်ရန် ဘာလို့ အရေးကြီးကြောင်း ရှင်းပြခဲ့ကြတယ်။

and why it was important to register the births of their children.

In just a few years in the districts where the new system was put in place,

အဲဒီလို စနစ်သစ်ကို ခရိုင်တွေမှာ စကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာကို

83 percent of children now have birth certificates,

ကလေး ၈၃ ရာခိုင်နှုန်းတို့ဟာ မွေးစာရင်း ရှိလာကြပြီး

and they're in the process of rolling this out nationwide.

သူတို့ဟာ အဲဒီစနစ်ကို တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ကျင့်သုံးဖို့ လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။

ဒီတော့ ရှင်တို့ကကော ဘာများ လုပ်ပေးနိုင်ကြမလဲ။

So what can you do?

See, I believe we are all united by our humanity.

လူသားတွေဖြစ်ကြလို့ ကျွန်မတို့ အားလုံးဟာ စည်းလုံး ညီညွတ်ကြရပါမယ်။

We live on the same earth. We breathe the same air.

ကျွန်မတို့ နေကြတာ ကမ္ဘာရော၊ ရှူကြတဲ့ လေဟာလည်း တစ်ခုတည်းပါ။

ကျွန်မတို့ဟာ မွေးဖို့ကို ဒါမှမဟုတ် မွေးခဲ့ ရတဲ့ အခြေအနေကို ရွေးခဲ့ကြတာ မဟုတ်တော့၊

And while none of us chose to be born or the situation we were born into,

we do get to choose how we live.

ကျွန်မတို့ဟာ ဘယ်လို နေထိုင်ကြမလဲ ဆိုတာကိုသာ ရွေးနိုင်ကြပါတယ်။

Change occurs when a moment of awareness

အပြောင်းအလဲဆိုတာက လူတစ်ယောက် သိရှိနားလည်လာချိန်

or a moment of compassion

ဒါမှမဟုတ် စိတ်ထဲကလှုံ့ဆော်ချိန်မှာ

inspires a person to act.

ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။

And through our collective action,

ကျွန်မတို့ အားလုံးလက်တွဲ လုပ်ဆောင်ကြပါက

we become the most powerful agents of change.

ကျွန်မတို့ဟာ ပြောင်းလဲမှုကို ဖန်တီး နိုင်မယ့် မဟာအင်အားကြီး ဖြစ်လာကြမှာပါ။

And when the cost of inaction is innocent children are left unprotected,

ဘာမှမလုပ်ဘဲ နေမှုရဲ့ တန်ဖိုးအဖြစ် အပြစ်မဲ့ကြတဲ့ ကလေးတွေ အကာအကွယ်မဲ့လာကြမယ်၊

unvaccinated, unable to go to school,

ကာကွယ်ဆေးမထိုးဖြစ်ကြဘူး၊ ကျောင်းကို မသွားနိုင်ကြဘူး၊

growing up to be adults who are unable to find decent work or vote,

ကြီးပြင်လာကြလို့ လူကြီးဖြစ်လာချိန်မှာ သင့် တော်တဲ့ အလုပ်မရနိုင်၊ မဲမပေးနိုင်ကြဘူး၊

trapped in a cycle of poverty, exclusion and invisibility,

ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ ပထုတ်ခံရမှု၊ မြင်မရမှု ဝဲဂယက်ထဲ နစ်မြုပ်နေကြတယ်ဆိုရင်

it comes down to us

အဲဒါဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ တာဝန်ဖြစ်လာပြီး၊

to take this issue out of the darkness

အဲဒီပြဿနာကို အမှောင်ထုထဲမှ ထုတ်ယူပြီး

and into the light.

အလင်းထဲကို ခေါ်ထုတ်ပေးကြရပါမယ်။

Because it's not every day you get the opportunity to change the world,

ရှင်တို့ဟာ ကမ္ဘာကြီးကို ပြောင်းလဲပစ်ဖို့ အခွင့်အလမ်းကို နေ့စဉ် ရရှိကြတာ မဟုတ်ပါဘူး၊

but today,

ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့တော့၊

you do.

အဲဒါ ရှင်တို့ရဲ့ လက်ထဲမှာ ရှိနေတယ်။

Thanks.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)