What if a single human right could change the world? | Kristen Wenz

So, when I was 14,

Reviewer: 24 Anh

my family was in the process of adopting my little brothers from Ethiopia.

Khi tôi 14 tuổi,

gia đình tôi chuẩn bị nhận nuôi các em trai tôi từ Ethiopia.

And one day my mom asked,

"What day should we put for their birthday?"

Và một hôm mẹ tôi hỏi,

"Uh, the day they were born, obviously?"

“Ta nên chọn ngày nào làm ngày sinh nhật cho bọn trẻ?”

Ridiculous question.

“Ừ thì, ngày chúng được sinh ra, chẳng phải sao?”

And then my mom said,

"Well, Kristen,

Câu hỏi nực cười làm sao.

neither of your little brothers have a birth certificate,

Và sau đó mẹ tôi nói,

so how do you suggest we find out when that was?"

"Kristen à,

cả hai em trai của con đều không có giấy khai sinh,

Mind blown.

vậy con nghĩ chúng ta tìm ra ngày sinh bằng cách nào?”

Now, 20 years later, I'm still working on it,

Tôi sững sờ.

except instead of trying to solve the mystery

Bây giờ, 20 năm sau, tôi vẫn cố gắng giải quyết vấn đề,

of my brothers' missing birth certificates,

nhưng thay vì cố gắng giải đáp ẩn số về giấy khai sinh bị thiếu của các em tôi,

I try to solve this problem globally.

So what do birth certificates have to do with international development?

tôi cố gắng giải quyết vấn đề này trên toàn cầu.

Vậy giấy khai sinh có liên quan gì đến phát triển quốc tế?

To answer that, we have to look back at the original development agenda,

the human rights agenda.

Để giải đáp điều này, ta cần nhìn lại lộ trình phát triển ban đầu,

So in 1948, the Universal Declaration of Human Rights,

lộ trình nhân quyền.

Vào năm 1948, Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền,

for the first time,

set a shared vision of basic human rights and dignities

lần đầu tiên trong lịch sử,

that apply to all people in all nations:

đưa ra tầm nhìn chung về các quyền cơ bản về con người và nhân phẩm

Article 6, the right to be recognized as a person before the law.

áp dụng cho tất cả mọi người ở mọi quốc gia:

Điều 6, quyền được công nhận là công dân trước pháp luật.

Or, a legal identity.

For children, this is a birth certificate.

Hoặc, có tư cách pháp lý.

And despite this being a universal human right,

Với trẻ em, quyền này nằm ở tờ giấy khai sinh.

one billion people today have no record they exist,

Và mặc dù đây là quyền con người cơ bản,

có một tỷ người tính đến nay

making it one of the greatest human rights violations of our time,

không có hồ sơ ghi nhận sự tồn tại của họ.

yet nobody seems to know about it.

khiến điều đó trở thành một trong những vi phạm nhân quyền lớn nhất thời đại.

nhưng dường như không ai biết đến nó.

In the face of world poverty and hunger,

making sure everyone in the world has a legal identity

Trước tình trạng nghèo đói trên thế giới,

doesn't really seem important,

but in reality it is.

việc đảm bảo ai cũng có tư cách pháp lý

dường như không mấy quan trọng,

See, early in my career,

I was working with a social worker in a slum community in Mumbai,

nhưng thật tế rất cần thiết.

Trong những năm đầu sự nghiệp,

and we were following up on a case with this little girl

tôi làm việc với một nhân viên xã hội trong một khu ổ chuột ở Mumbai,

who had contracted polio as a baby and was paralyzed from the waist down.

và chúng tôi hỗ trợ trường hợp của một bé gái

mắc bệnh bại liệt từ nhỏ và bị liệt từ hông trở xuống.

When we arrived at the home,

we found her on the floor.

Khi chúng tôi đến nhà bé gái ấy,

Her legs were badly scarred and infected,

chúng tôi thấy bé đang nằm trên sàn.

she was malnourished,

Chân cô bé bị thương và nhiễm trùng nặng,

she had never gone to school

cô bé bị suy dinh dưỡng,

and she had spent most of her life confined to this small, dark room.

cô bé chưa bao giờ được đến trường

và tuổi thơ của bé đã bị bó buộc trong căn phòng tối và hẹp này.

When we left, I asked the social worker what the case plan was,

and she said, "Well first, we have to get her a birth certificate."

Khi chúng tôi rời đi, tôi hỏi cô nhân viên xã hội về kế hoạch cho trường hợp này,

I was a little taken aback.

cô ấy nói, “Trước tiên, ta cần làm cho cô bé một tờ giấy khai sinh.”

I said, "Well, don't you think we need to get her some social assistance

Tôi thấy hơi ngạc nhiên.

and a safe place to live and into a school?"

Tôi bảo, “Chị có nghĩ chúng ta cần tìm trợ giúp xã hội cho cô bé

She goes, "Exactly, which is why we need to get her a birth certificate."

và một chỗ ở an toàn và cho bé đi học không?”

See, without a legal identity,

Cô ấy nói, “Phải, vì thế ta mới phải làm cho em ấy một tờ giấy khai sinh.”

you are not recognized as a person by the government.

Bạn thấy đấy, nếu không có tư cách pháp lý,

And a person who doesn't officially exist can't access government services,

bạn sẽ không được chính phủ công nhận là một con người.

Và một người không thực sự tồn tại sẽ không được hưởng dịch vụ của chính phủ,

and the government can only provide services

for the number of people they know about.

và chính phủ chỉ có thể cung cấp dịch vụ

Hence, people are overlooked, for example, by routine immunization services.

cho những người mà chính phủ biết đến.

Vì vậy, nhiều người bị bỏ mặc, chẳng hạn, bởi các dịch vụ tiêm phòng định kỳ.

People without a legal identity are both uncounted and unprotected.

Những người không có tư cách pháp lý không được tính đến và không được bảo vệ.

They're among the poorest members of society

from the most marginalized communities.

Họ là những thành viên nghèo nhất trong xã hội

They're victims of trafficking.

đến từ những cộng đồng yếu thế nhất.

Human traffickers know that it's nearly impossible to find someone

Họ là nạn nhân của nạn buôn người.

if there was never a record they existed in the first place.

Những kẻ buôn người biết rằng gần như sẽ không có khả năng tìm một người

They're victims of exploitation, such as child marriage and child labor.

nếu ngay từ đầu không có gì ghi nhận việc họ từng tồn tại.

Họ là nạn nhân của sự bóc lột, ví dụ như tảo hôn và lao động trẻ em.

Without a birth certificate, how do you prove a child is still a child?

Nếu không có giấy khai sinh, làm sao chứng minh một đứa trẻ vẫn là một đứa trẻ?

They're among the stateless;

birth certificates provide proof of who your parents are

and where you were born,

Họ là những người không quốc tịch;

giấy khai sinh đưa ra bằng chứng ai là cha mẹ của bạn

the two main factors for acquiring nationality.

và nơi bạn được sinh ra,

hai yếu tố chính để có quốc tịch.

Of the one billion people in the world without a legal identity,

the vast majority are children who were never registered at birth.

Trong số một tỷ người trên thế giới không có tư cách pháp lý,

phần đông là trẻ em, những người chưa từng được đăng ký khai sinh.

In the least developed nations,

the births of over 60 percent of children have never been recorded.

Ở những nước kém phát triển nhất,

60% trẻ em sinh ra chưa từng được khai sinh.

A study across 17 countries in sub-Saharan Africa

found that 80 percent of children did not have a birth certificate.

Một nghiên cứu thực hiện tại 17 nước châu Phi hạ Sahara

Out of the countries that have not yet achieved

cho biết 80% trẻ em không có giấy khai sinh.

universal birth registration coverage,

Với các nước chưa thực hiện được việc phổ cập khai sinh,

in 26 countries, a birth certificate is required to access health care,

có đến 26 nước đòi hỏi giấy khai sinh là điều kiện cần để hưởng dịch vụ y tế,

including vaccines.

In 37 countries, it's required to access social assistance

bao gồm cả vắc-xin.

intended to bring people out of poverty.

Tại 37 nước, giấy khai sinh là điều kiện cần để nhận hỗ trợ xã hội

được đề ra để giúp người dân thoát nghèo.

And in 59 countries, a birth certificate is required

Và tại 59 nước, bắt buộc phải có giấy khai sinh

for a child to be enrolled or complete school.

A birth certificate is also often required for other forms of legal identity,

để một đứa trẻ nhập học hoặc tốt nghiệp.

like a national ID or a passport.

Giấy khai sinh cũng được yêu cầu khi làm các giấy tờ pháp lý khác,

And some form of legal identity in almost every country is required

như chứng minh thư hoặc hộ chiếu.

to vote, get a SIM card or open a bank account.

Và vài giấy tờ pháp lý mang tính bắt buộc ở hầu hết mọi quốc gia

In fact, of the 1.7 billion people in the world who are unbanked,

để bầu cử, mua thẻ điện thoại hoặc mở một tài khoản ngân hàng.

20 percent is due to not having a legal identity document.

Thực tế, trong 1.7 tỷ người trên thế giới không có tài khoản ngân hàng,

Now, you don't have to be an expert to see that this, times a billion,

có 20% là do không có giấy tờ pháp lý.

is a big problem.

Không phải là chuyên gia thì bạn cũng nhận thấy điều này,

So it's not surprising that evidence shows

cứ nhân lên một tỷ, là một vấn đề lớn.

that improved birth registration coverage goes hand in hand

Vì vậy không có gì lạ khi thực tế cho thấy

with improved development outcomes,

cải thiện việc phổ cập khai sinh đi song song với

from poverty alleviation

to better health, nutrition, education,

các chỉ số phát triển tốt hơn,

từ xóa đói giảm nghèo

economic improvement

đến cải thiện sức khỏe, dinh dưỡng, giáo dục,

and safe and orderly migration.

cải thiện kinh tế

và di dân an toàn và có trật tự.

In 2015, world leaders came together

Vào 2015, các lãnh đạo thế giới họp mặt

and promised that they would uphold human rights of all people

và hứa rằng họ sẽ bảo vệ nhân quyền của tất cả mọi người

and leave no one behind

in efforts to end poverty,

hunger

và không bỏ ai lại phía sau

and reduce inequalities.

trong những nỗ lực chấm dứt đói nghèo,

But how are they going to uphold human rights

and how do they know if anyone is being left behind

và giảm bất công xã hội.

Nhưng họ sẽ bảo vệ nhân quyền thế nào

if they do not know who they are or where they are

và làm sao họ biết được có ai bị bỏ lại phía sau hay không

in the first place?

nếu họ không biết những người họ bảo vệ là ai hoặc ở đâu

ngay từ ban đầu?

So what can countries do about this?

Now, there's no one-size-fits-all model,

Vậy các quốc gia có thể làm gì?

because every country context is unique.

Không có một lời giải chung cho việc này,

There are five proven interventions that can be applied to any system.

vì hoàn cảnh mỗi quốc gia đều khác nhau.

Có năm hướng xử lý đã được chứng minh

Number one, reduce the distance.

có thể áp dụng cho bất kỳ hệ thống nào.

Two, remove the cost.

Three, simplify the process.

Một, giảm thiểu khoảng cách.

Four, remove discrimination.

Hai, loại bỏ chi phí.

Five, increase demand.

Ba, đơn giản hóa quy trình.

Bốn, xóa bỏ phân biệt đối xử.

Gender discrimination remains a hidden problem,

Năm, tăng nhu cầu.

Phân biệt giới tính là một vấn đề ngầm ẩn,

because statistically, there's no difference

between registration rates of boys and girls.

vì theo thống kê, không có khác biệt nào

But the discrimination isn't against the child --

giữa tỷ lệ đăng ký khai sinh cho nam và nữ.

it's against the mother.

Nhưng sự phân biệt không xảy ra với những đứa trẻ,

Angola was one of 35 countries that required a father's name

mà xảy ra với người mẹ.

or to be present in order for the child's birth to be registered.

Angola là một trong 35 nước yêu cầu tên hoặc sự có mặt của người cha

So in situations where the father is unknown, unwilling

để đăng ký khai sinh cho trẻ.

Thế nên trong những tình huống cha đứa bé không rõ là ai,

or unable to claim paternity,

the mothers are legally prevented from registering the births

không mong muốn hoặc không thể nhận quan hệ huyết thống,

of their own children.

người mẹ bị cản trở một cách hợp pháp trong việc đăng kí giấy khai sinh

So to address this, Angola put a policy in place

cho những đứa con của mình.

allowing mothers to register their children as a single parent.

Vì vậy, để giải quyết điều này, Angola đưa ra chính sách

cho phép người mẹ đăng ký khai sinh với tư cách là mẹ đơn thân.

In Tanzania, in 2012,

only 13 percent of children had a birth certificate.

Ở Tanzania, vào năm 2012,

So the government came up with a new system.

chỉ 13% trẻ em có giấy khai sinh.

They put registration centers in existing infrastructure,

Do vậy chính phủ đưa ra một hệ thống mới.

Họ đặt các trung tâm khai sinh tại cơ sở hạ tầng có sẵn,

such as community wards

and in health facilities.

So they brought the services closer to the people who needed them.

ví dụ như ở nhà cộng đồng của phường

và các cơ sở y tế.

They removed the fee.

Họ đã mang các dịch vụ đến gần hơn với những người cần chúng.

They simplified the process and automated it,

Họ loại bỏ chi phí.

so the birth certificate could be issued on the spot.

Họ đơn giản hóa và tự động hóa quy trình,

To increase demand, they rolled out a public awareness campaign,

để giấy khai sinh có thể được cấp ngay lập tức.

letting people know that there's a new process

Để kích cầu, họ khởi động một chiến dịch nâng cao ý thức cộng đồng,

and why it was important to register the births of their children.

cho người dân biết đã có quy trình khai sinh mới

và tại sao họ cần đăng ký khai sinh cho các con của họ.

In just a few years in the districts where the new system was put in place,

83 percent of children now have birth certificates,

Chỉ trong vài năm tại các khu vực áp dụng hệ thống mới,

and they're in the process of rolling this out nationwide.

83% trẻ em hiện đã có giấy khai sinh,

và họ đang nỗ lực mở rộng chương trình này trên toàn quốc.

So what can you do?

See, I believe we are all united by our humanity.

Vậy bạn có thể làm gì?

We live on the same earth. We breathe the same air.

Bạn thấy đấy, tôi tin rằng tất cả chúng ta đều được liên kết lại bởi lòng nhân đạo.

And while none of us chose to be born or the situation we were born into,

Ta sống trên cùng Trái Đất.

Ta hít thở chung một bầu không khí.

we do get to choose how we live.

Và dù không ai trong chúng ta chọn được sinh ra hoặc hoàn cảnh sống ban đầu,

Change occurs when a moment of awareness

chúng ta có thể chọn cách mình sống.

or a moment of compassion

Thay đổi diễn ra khi một giây phút nhận thức

inspires a person to act.

And through our collective action,

hoặc một khoảnh khắc động lòng

we become the most powerful agents of change.

truyền cảm hứng để ai đó hành động.

Và qua hành động tập thể của chúng ta,

And when the cost of inaction is innocent children are left unprotected,

chúng ta trở thành nhân tố mạnh mẽ nhất của sự thay đổi.

Và khi cái giá của việc không hành động là những đứa trẻ vô tội không được bảo vệ,

unvaccinated, unable to go to school,

growing up to be adults who are unable to find decent work or vote,

không được tiêm chủng, không thể đến trường,

trapped in a cycle of poverty, exclusion and invisibility,

lớn lên thành những thanh niên không thể tìm việc làm tốt hoặc bầu cử,

mắc kẹt trong vòng xoáy của đói nghèo, bị bỏ mặc và không có tiếng nói,

it comes down to us

to take this issue out of the darkness

and into the light.

chúng ta có trách nhiệm

đưa vấn đề này từ trong bóng tối

Because it's not every day you get the opportunity to change the world,

ra ngoài ánh sáng.

Vì không phải ngày nào bạn cũng có cơ hội thay đổi thế giới,

but today,

you do.

Thanks.

nhưng hôm nay

(Applause)

bạn có cơ hội ấy.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)