What if a single human right could change the world? | Kristen Wenz

103,884 views ・ 2020-03-23

TED


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

00:00
So, when I was 14,
0
718
2504
Translator: Zhila Mawlood Reviewer: Daban Q. Jaff
كاتێك 14 ساڵان بووم،
00:03
my family was in the process of adopting my little brothers from Ethiopia.
1
3246
4394
خێزانه‌كه‌م خه‌ریكی هه‌ڵگرتنه‌وه‌ی برا بچووكه‌كانم بوون له‌ ئه‌سیوپیا.
00:07
And one day my mom asked,
2
7664
2292
و ڕۆژێكیان دایكم پرسیاری كرد،
00:09
"What day should we put for their birthday?"
3
9980
2503
"چ رۆژێك دابنێین بۆ له‌ دایك بوونیان؟"
00:13
"Uh, the day they were born, obviously?"
4
13216
2936
"ئم. ئه‌و ڕۆژه‌ی كه‌ لێی له‌ دایك بوون، به‌ ڕوونیی؟"
00:16
Ridiculous question.
5
16176
1715
پرسیارێكی پێكه‌نیناوی.
00:17
And then my mom said,
6
17915
1638
دواتر دایكم گووتی،
00:19
"Well, Kristen,
7
19577
1248
"زۆرباشه‌، كریستین،
00:20
neither of your little brothers have a birth certificate,
8
20849
2724
هیچ كام له‌ برا بچووكه‌كانت بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوونیان نییه‌،
00:23
so how do you suggest we find out when that was?"
9
23597
2430
بۆیه‌ چۆن پێشنیاز ده‌كه‌یت بزانین كه‌ی له‌ دایكبوون؟"
00:26
Mind blown.
10
26804
1289
زۆر سه‌یر بوو.
00:28
Now, 20 years later, I'm still working on it,
11
28117
3165
ئێستا، 20 ساڵ دوای ئه‌مه‌، هێشتا ئیشی له‌ سه‌ر ده‌كه‌م.
جگه‌ له‌وه‌ش سه‌ڕه‌ڕای هه‌وڵدانم بۆ چاره‌سه‌ركردنی نهێنیی
00:31
except instead of trying to solve the mystery
12
31306
2103
00:33
of my brothers' missing birth certificates,
13
33433
2016
ونبوونی بڕوانامه‌ی له‌ دایك بوونی براكانم،
00:35
I try to solve this problem globally.
14
35473
1811
هه‌وڵ ده‌ده‌م ئه‌م كێشه‌یه‌ له‌ جیهان چاره‌سه‌ر بكه‌م.
00:37
So what do birth certificates have to do with international development?
15
37308
3791
بڕوانامه‌ی له‌ دایك بوون چ په‌یوه‌نییه‌كی به‌ گه‌شه‌پێدانی نێوده‌وڵه‌تیی هه‌یه‌؟
00:41
To answer that, we have to look back at the original development agenda,
16
41123
3610
بۆ وه‌ڵامی ئه‌وه‌، پێویسته‌ ئاوڕێك له‌ كارنامه‌ی گه‌شه‌پێدانی بنه‌ڕه‌تیی بده‌ین،
00:44
the human rights agenda.
17
44757
1690
كارنامه‌ی مافه‌كانی مرۆڤ.
00:46
So in 1948, the Universal Declaration of Human Rights,
18
46471
3835
له‌ 1948، ڕاگه‌یاندنی جیهانیی بۆ مافه‌كانی مرۆڤ،
00:50
for the first time,
19
50330
1453
بۆ یه‌كه‌م جار،
00:51
set a shared vision of basic human rights and dignities
20
51807
3721
خه‌ونێكی هاوبه‌شی دانا بۆ مافه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كانی مرۆڤ و شكۆدارییه‌كانی
00:55
that apply to all people in all nations:
21
55552
3081
كه‌ له‌سه‌ر هه‌موو كه‌سێك جێ به‌جێ ده‌كرێت له‌ هه‌موو نه‌ته‌وه‌یه‌ك:
00:58
Article 6, the right to be recognized as a person before the law.
22
58657
4715
ماده‌ی 6، مافی دان پێدانان وه‌كو كه‌س له‌ به‌رامبه‌ر یاسا.
01:03
Or, a legal identity.
23
63396
1806
یاخود، ناسنامه‌ی یاسایی.
01:05
For children, this is a birth certificate.
24
65226
2160
بۆ منداڵان، ئه‌مه‌ بڕوانامه‌ی له‌ دایك بوونه‌.
01:07
And despite this being a universal human right,
25
67410
2825
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌مه‌ مافێكی جیهانی مرۆڤه‌،
01:10
one billion people today have no record they exist,
26
70259
4473
ئه‌مڕۆ یه‌ك ملیار خه‌ڵك هیچ تۆمارێكیان نییه‌ كه‌ هه‌ن،
01:14
making it one of the greatest human rights violations of our time,
27
74756
3740
كه‌ ده‌یكاته‌ یه‌كیك له‌ گه‌وره‌ترین پێشێلكارییه‌كانی مافی مرۆڤ له‌ ئێستاماندا،
01:18
yet nobody seems to know about it.
28
78520
2439
له‌وانه‌یه‌ هێشتاش هیچ كه‌سێك له‌باره‌یه‌وه‌ نه‌زانێت.
له‌ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی هه‌ژاریی و برسێتیی له‌ جیهان،
01:22
In the face of world poverty and hunger,
29
82475
2397
01:24
making sure everyone in the world has a legal identity
30
84896
2540
بۆ دڵنیا بوون له‌وه‌ی هه‌موو كه‌سێك له‌ جیهان ناسنامه‌ی یاسایی هه‌یه‌
01:27
doesn't really seem important,
31
87460
1466
به‌ڕاستی وا ده‌رناكه‌وێت گرنگ بێت،
01:28
but in reality it is.
32
88950
1658
به‌ڵام له‌ ڕاستیدا گرنگه‌.
01:31
See, early in my career,
33
91401
1374
ببینن، له‌ كاتێكی زوو له‌ ژیانم،
01:32
I was working with a social worker in a slum community in Mumbai,
34
92799
3988
له‌گه‌ڵ توێژه‌رێكی كۆمه‌ڵایه‌تی له‌ كۆمه‌ڵ گەیه‌كی هه‌ژارنشینی مۆمبای كارم ده‌كرد-،
01:36
and we were following up on a case with this little girl
35
96811
2674
به‌ دواداچوونمان بۆ حاڵه‌تی ئه‌و كچه‌ بچووكه‌ ده‌كرد
01:39
who had contracted polio as a baby and was paralyzed from the waist down.
36
99509
4171
كه‌ هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ تووشی ئیفلیجی ببوو له‌ كه‌مه‌ری بۆ خواره‌وه‌ ئیفلیج ببوو
01:44
When we arrived at the home,
37
104476
1971
كاتێك گه‌یشتینه‌ ماڵه‌كه‌،
01:46
we found her on the floor.
38
106471
1777
بینیمان له‌سه‌ر زه‌وی كه‌وتبوو،
01:48
Her legs were badly scarred and infected,
39
108272
2993
لاقه‌كانی زۆر به‌خراپی بریندار ببوون و تووشی هه‌وكردن ببوون،
01:51
she was malnourished,
40
111289
1589
ئه‌و گه‌نده‌خۆر بوو،
01:52
she had never gone to school
41
112902
2376
هه‌گیز نه‌چووبووه‌ قوتابخانه‌
01:55
and she had spent most of her life confined to this small, dark room.
42
115302
4267
زۆربه‌ی ژیانی خۆی له‌و ژووره‌ تاریك و بچووكه‌ به‌سه‌ربرد بوو.
02:00
When we left, I asked the social worker what the case plan was,
43
120912
3859
كاتێك ڕۆیشتین، پرسیاری پلانی حاڵه‌ته‌كه‌م له‌ توێژه‌ره‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كه‌ كرد،
02:04
and she said, "Well first, we have to get her a birth certificate."
44
124795
3188
ئه‌و گووتی،"زۆرباشه‌ سه‌ره‌تا، پێویسته‌ بڕوانامه‌یه‌كی له‌ دایك بوونی بۆ ده‌ربكه‌ین
02:08
I was a little taken aback.
45
128007
1367
من كه‌مێك شڵه‌ژابووم.
02:09
I said, "Well, don't you think we need to get her some social assistance
46
129398
3436
من گووتم،"وا بیرناكه‌یته‌وه‌ پێویسته‌ هه‌ندێك هاوكاری كۆمه‌ڵایه‌تی بكه‌ین و
02:12
and a safe place to live and into a school?"
47
132858
2064
و شوێنێكی پارێزراوی بۆ دابین بكه‌ین بۆ ژیان و بیبه‌ین بۆ قوتابخانه‌؟
02:14
She goes, "Exactly, which is why we need to get her a birth certificate."
48
134946
3624
ئه‌و به‌رده‌وامه‌، "ده‌قاو ده‌ق، بۆیه‌ پێویسته‌ بڕوانامه‌یه‌كی بۆ ده‌ربكه‌ین."
02:18
See, without a legal identity,
49
138594
2127
02:20
you are not recognized as a person by the government.
50
140745
2533
ببینه‌، به‌بێ ناسنامه‌یه‌كی یاسایی،
وه‌كو كه‌سێك له‌ لایه‌ن حكوومه‌ته‌وه‌ ناناسرێیت.
02:23
And a person who doesn't officially exist can't access government services,
51
143302
4634
وكه‌سێك كه‌ به‌ فه‌رمی بوونی نه‌بێت مافی خزمه‌تگوزارییه‌كانی حكوومه‌تی نابێت،
02:27
and the government can only provide services
52
147960
2295
حكوومه‌ت ده‌توانێت ته‌نیا خزمه‌تگوزاری پێشكه‌ش بكات
02:30
for the number of people they know about.
53
150279
1990
بۆ ژماره‌ی ئه‌و خه‌ڵكه‌ی كه‌ ده‌رباره‌یان ده‌زانن.
02:32
Hence, people are overlooked, for example, by routine immunization services.
54
152293
4609
دواتر، خه‌ڵك فه‌رامۆش ده‌كرێن، بۆ نموونه‌ له‌ ڕێی خزمه‌تگوزاریی پارێزكردنی ڕۆتینیی.
02:37
People without a legal identity are both uncounted and unprotected.
55
157902
4774
خه‌ڵك به‌ بێ ناسنامه‌ی یاسایی ژمێردراو و پارێزراو نین.
02:42
They're among the poorest members of society
56
162700
2345
ئه‌وان لە هه‌ژارترین ئه‌ندامه‌كانی كۆمه‌ڵگەن
02:45
from the most marginalized communities.
57
165069
2516
له‌ كۆمه‌ڵگە هه‌ره‌ كه‌نارگیره‌كان.
02:47
They're victims of trafficking.
58
167609
2019
ئه‌وان قوربانیی سه‌وداگه‌ریین.
02:49
Human traffickers know that it's nearly impossible to find someone
59
169652
4053
سه‌وداگه‌ره‌ مرۆڤیینییه‌كان ده‌زانن كه‌ به‌ نزیكه‌یی ناشێت كه‌سێك بدۆزییه‌وه‌
02:53
if there was never a record they existed in the first place.
60
173729
3137
گه‌ر هه‌رگیز تۆمارێك نه‌بووبێت له‌ شوێنی یه‌كه‌مه‌وه‌.
02:57
They're victims of exploitation, such as child marriage and child labor.
61
177438
3785
ئه‌وان قوربانیی قۆزتنه‌وه‌ن، وه‌كو كاركردنی منداڵان و به‌شوودانی منداڵ.
03:01
Without a birth certificate, how do you prove a child is still a child?
62
181247
3655
به‌بێ بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوون، چۆن ده‌یسه‌لمێنیت منداڵێك هێشتا هه‌ر منداڵه‌؟
03:05
They're among the stateless;
63
185636
1546
:ئه‌وان له‌ نێوان بێ ڕه‌گه‌زنامه‌كانن
بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوون به‌ڵگه‌ پێشكه‌ش ده‌كات كه‌ خێزانه‌كه‌ت كێن
03:07
birth certificates provide proof of who your parents are
64
187206
2648
03:09
and where you were born,
65
189878
1179
و له‌ كوێ له‌ دایك بوویت،
03:11
the two main factors for acquiring nationality.
66
191081
2872
دوو فاكته‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كه‌ی به‌ ده‌ست هێنانی ڕه‌گه‌زنامه‌.
03:15
Of the one billion people in the world without a legal identity,
67
195382
3072
له‌ یه‌ك ملیار خه‌ڵك له‌ جیهان به‌بێ ناسنامه‌ی یاسایی.
03:18
the vast majority are children who were never registered at birth.
68
198478
3515
زۆربه‌ی هه‌ره‌ زۆریان منداڵن كه‌ هه‌رگیز له‌ كاتی له‌ دایكبوون ناویان تۆمارنه‌كراوه‌
03:22
In the least developed nations,
69
202380
1654
له‌ وڵاته‌ گه‌شه‌نەسه‌ندووه‌كان،
03:24
the births of over 60 percent of children have never been recorded.
70
204058
4277
سه‌رووی 60 له‌ سه‌دی له‌ دایكبوونی منداڵان هه‌رگیز تۆمار نه‌كراون.
03:28
A study across 17 countries in sub-Saharan Africa
71
208359
3203
توێژینه‌وه‌یه‌ك له‌ 17 وڵاتی باشووری بیابانی گه‌وره‌ی ئه‌فریقیا
03:31
found that 80 percent of children did not have a birth certificate.
72
211586
3529
ده‌ریخست كه‌ 80 له‌ سه‌دی منداڵان بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوونیان نه‌بوو.
03:35
Out of the countries that have not yet achieved
73
215846
2475
جگه‌ له‌و وڵاتانه‌ش كه‌ هێشتا
03:38
universal birth registration coverage,
74
218345
2775
گشتگریی تۆماری له‌ دایكبوونی جیهانیی پێ نه‌گه‌یشتووه‌،
03:41
in 26 countries, a birth certificate is required to access health care,
75
221144
4107
له‌ 26 وڵات، بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوون بۆ گه‌یشتن به‌ چاودێری ته‌ندروستیی پێویسته‌،
03:45
including vaccines.
76
225275
1379
له‌ نێویاندا كوتان،
03:47
In 37 countries, it's required to access social assistance
77
227589
3362
له‌ 37 وڵات، بۆ گه‌یشتن به‌ هاوكاریی كۆمه‌ڵایه‌تیی پێویسته‌
03:50
intended to bring people out of poverty.
78
230975
2323
به‌مه‌به‌ستی هێنانه‌ ده‌ره‌وه‌ی خه‌ڵك له‌ هه‌ژاریی.
03:55
And in 59 countries, a birth certificate is required
79
235226
3909
و له‌ 59 وڵات، بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوون پێویسته‌
03:59
for a child to be enrolled or complete school.
80
239159
2792
بۆ منداڵێك كه‌ ناوی بنووسرێت یاخود بۆ ته‌واوكردنی قوتابخانه‌.
04:02
A birth certificate is also often required for other forms of legal identity,
81
242883
3882
هه‌روه‌ها بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوون زۆر پێویسته‌ بۆ شێوه‌ی تری ناسنامه‌ی یاسایی،
04:06
like a national ID or a passport.
82
246789
2240
بۆ نموونه‌ ناسنامه‌ی نیشتمانیی یاخود گه‌شتنامه‌،
04:09
And some form of legal identity in almost every country is required
83
249053
3533
و هه‌ندێك شێوه‌ی ناسنامه‌ی یاسایی له‌ نزیكه‌ی هه‌موو وڵاتێك پێویسته‌
04:12
to vote, get a SIM card or open a bank account.
84
252610
3350
بۆ ده‌نگدان، به‌ده‌ستهێنانی سیم كارت یاخود كردنه‌وه‌ی حیسابێكی بانكیی.
04:15
In fact, of the 1.7 billion people in the world who are unbanked,
85
255984
3757
له‌ ڕاستیدا، له‌ 1،7 ملیار خه‌ڵك له‌ جیهان كه‌وا پاره‌ له‌ بانك دانانێن،
04:19
20 percent is due to not having a legal identity document.
86
259765
3430
له‌ سه‌دا 20 ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نه‌بوونی به‌ڵگه‌نامه‌ی ناسنامه‌ی یاسایی.
04:23
Now, you don't have to be an expert to see that this, times a billion,
87
263969
3828
پێویست ناكات شاره‌زا بیت تاكو ئه‌مه‌ ببینیت، لێكی بده‌یت له‌گه‌ڵ ملیارێك،
04:27
is a big problem.
88
267821
1506
كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌.
04:29
So it's not surprising that evidence shows
89
269946
2004
بۆیه‌ جێی سه‌رسوڕمان نییه‌ كه‌ به‌ڵگه‌ ده‌ریده‌خات
04:31
that improved birth registration coverage goes hand in hand
90
271974
2801
كه‌ باشتركردنی گشتگیریی تۆماركردنی له‌ دایكبوون ده‌ستاو ده‌ست ده‌ڕوات
04:34
with improved development outcomes,
91
274799
1722
له‌گه‌ڵ باشتركردنی ئه‌نجامه‌ گه‌شه‌سندووه‌كان،
04:36
from poverty alleviation
92
276545
1406
04:37
to better health, nutrition, education,
93
277975
2972
له‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی هه‌ژاریی
بۆ ته‌ندروستییه‌كی باشتر، تێربوون، په‌روه‌رده‌،
04:40
economic improvement
94
280971
1512
به‌ره‌وپێشچوونی ئابووریی
04:42
and safe and orderly migration.
95
282507
2270
و سه‌روه‌ت و كۆچكردنی ڕێك و پێك.
04:46
In 2015, world leaders came together
96
286714
4661
له‌ ساڵی 2015، سه‌ركرده‌كانی جیهان به‌یه‌كه‌وه‌ كۆبوونه‌وه‌
04:51
and promised that they would uphold human rights of all people
97
291399
3682
و به‌ڵێنیاندا كه‌ مافه‌كانی مرۆڤ به‌ده‌ست دێنن بۆ هه‌موو خه‌ڵك
04:55
and leave no one behind
98
295105
1571
و هیچ كه‌سێك جێناهێڵن
04:56
in efforts to end poverty,
99
296700
2023
له‌ هه‌وڵه‌كانیان بۆ كۆتایی هێنان به‌ هه‌ژاریی،
04:58
hunger
100
298747
1166
برسێتیی
04:59
and reduce inequalities.
101
299937
1452
و كه‌مكردنه‌وه‌ی نایه‌كسانیی .
05:01
But how are they going to uphold human rights
102
301413
2141
به‌ڵام چۆن ئه‌وان مافه‌كانی مرۆڤ به‌ده‌ست دێنن
05:03
and how do they know if anyone is being left behind
103
303578
2449
و چۆن ده‌زانن گه‌ر هیچ كه‌سێك جێمابێت
05:06
if they do not know who they are or where they are
104
306051
3280
گه‌ر نه‌زانن ئه‌وان كێن و له‌ كوێن
05:09
in the first place?
105
309355
1371
له‌ شوێنی یه‌كه‌م؟
05:13
So what can countries do about this?
106
313639
2463
بۆیه‌ وڵاته‌كان ده‌توانن چی بكه‌ن له‌باره‌ی ئه‌مه‌؟
05:16
Now, there's no one-size-fits-all model,
107
316126
1914
هیچ نموونه‌یه‌ك نییه‌ بۆ هه‌مووان ده‌ست بدات،
05:18
because every country context is unique.
108
318064
2243
چونكه‌ سنووری هه‌موو وڵاتێك بێهاوتایه‌.
05:20
There are five proven interventions that can be applied to any system.
109
320331
4060
پێنج ده‌ست تێخستنی سه‌لمێنراو هه‌یه‌ كه‌ ده‌توانرێت له‌ هه‌رسیسته‌مێك جێبه‌جێ بكرێت
05:24
Number one, reduce the distance.
110
324851
1925
ژماره‌ یه‌ك، دوورییه‌كه‌ كه‌م بكه‌وه‌.
05:26
Two, remove the cost.
111
326800
1865
دوو، تێچووه‌كه‌ مه‌هێڵه‌.
05:28
Three, simplify the process.
112
328689
1872
سێ، پڕۆسه‌كه‌ ئاسان بكه‌.
05:30
Four, remove discrimination.
113
330585
2114
چوار، جیاکاری مه‌هێڵه‌.
05:32
Five, increase demand.
114
332723
2026
پێنج، داواكاری زیاد بكه‌.
05:35
Gender discrimination remains a hidden problem,
115
335429
2581
جیاكاری ڕه‌گه‌زیی هێشتا وه‌كو كێشه‌یه‌كی شاراوه‌ ماوه‌ته‌وه‌،
چونكه‌ له‌ڕووی ئامارییه‌وه‌، هیچ جیاوازییه‌ك نییه‌
05:39
because statistically, there's no difference
116
339092
2070
05:41
between registration rates of boys and girls.
117
341186
2140
له‌ نێوان ڕێژه‌ی تۆماركردنی كوڕ و كچه‌كان.
05:43
But the discrimination isn't against the child --
118
343350
2331
به‌ڵام جیاكارییه‌كه‌ له‌ دژی منداڵ نییه‌--
05:45
it's against the mother.
119
345705
1450
له‌ دژی دایكه‌كه‌یه‌.
05:47
Angola was one of 35 countries that required a father's name
120
347179
3744
ئه‌نگۆلا یه‌كێك بوو له‌و 35 وڵاته‌ی كه‌ ناوی باوكی پێویست بوو
05:50
or to be present in order for the child's birth to be registered.
121
350947
3427
یاخود ده‌ێت ئاماده‌ بێت بۆ ئه‌وه‌ی له‌ دایكبوونی منداڵه‌كه‌ تۆمار بكرێت.
05:54
So in situations where the father is unknown, unwilling
122
354398
3678
بۆیه‌ له‌و دۆخانه‌ی كه‌ باوكه‌كه‌ نادیاره‌، نایه‌وێت،
یاخود ناتوانێت داوای مافی باوكایه‌تیی بكات،
05:58
or unable to claim paternity,
123
358100
1895
دایكه‌كان له‌ ڕووی یاساییه‌وه‌ ڕێگرییان لێ ده‌كرێت له‌ تۆمار كردنی له‌ دایكبوونی
06:00
the mothers are legally prevented from registering the births
124
360019
3257
06:03
of their own children.
125
363300
1206
منداڵه‌كانی خۆیان.
بۆیه‌ بۆ چاره‌سه‌ر كردنی ئه‌مه‌، ئه‌نگۆلا سیاسه‌تێكی له‌ شوێنی خۆی دانا
06:05
So to address this, Angola put a policy in place
126
365079
2790
06:07
allowing mothers to register their children as a single parent.
127
367893
3095
ڕێگه‌ی به‌ دایكه‌كان دا ناوی منداڵه‌كانیان تۆمار بكه‌ن وه‌كو دایك و باوكی یه‌كانه‌.
06:12
In Tanzania, in 2012,
128
372346
2033
له‌ ته‌نزانیا، له‌ 2012،
06:14
only 13 percent of children had a birth certificate.
129
374403
2786
ته‌نیا 13 له‌ سه‌دی منداڵه‌كان بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوونیان هه‌بوو.
06:17
So the government came up with a new system.
130
377523
2483
بۆیه‌ حكوومه‌ت هه‌ڵسا به‌ پێشنیار كردنی سیسته‌مێكی نوێ.
06:20
They put registration centers in existing infrastructure,
131
380782
5327
ناوه‌ندی تۆمار كردنیان له‌ ژێرخانی ئاماده‌ دانا،
06:26
such as community wards
132
386133
1886
وه‌كو قاوشی كۆمه‌ڵگەكان
06:28
and in health facilities.
133
388043
1902
و ناوه‌نده‌ ته‌ندروستییه‌كان.
06:29
So they brought the services closer to the people who needed them.
134
389969
3169
خزمه‌تگوزارییه‌كانیان نزیكتر كرده‌وه‌ له‌و خه‌ڵكانه‌ی كه‌ پێویستیان پێیان بوو.
06:33
They removed the fee.
135
393162
1334
كرێیان نه‌هێشت.
06:35
They simplified the process and automated it,
136
395141
2418
پرۆسه‌كه‌یان ئاسان كرد و به‌ ئۆتۆماتیكیان كرد،
06:37
so the birth certificate could be issued on the spot.
137
397583
2561
بڕوانامه‌ی له‌ دایكبوون ده‌توانرا یه‌كسه‌ر ده‌ربچێت.
06:40
To increase demand, they rolled out a public awareness campaign,
138
400753
3072
بۆ زیاد كردنی داواكاریی، كه‌مپینێكی هۆشیاریی گشتییان داهێنا،
06:43
letting people know that there's a new process
139
403849
2350
بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵكه‌كه‌ بزانێت پرۆسه‌یه‌كی نوێ هه‌یه‌
06:46
and why it was important to register the births of their children.
140
406223
3096
و بۆچی گرنگ بوو تۆماری له‌ دایكبوونی منداڵه‌كانیان بكه‌ن.
06:50
In just a few years in the districts where the new system was put in place,
141
410562
3888
ته‌نیا چه‌ند ساڵێكی كه‌م له‌و ناوچانه‌ی كه‌ سیسته‌مه‌ نوێیه‌كه‌ی لێ دانرا،
06:54
83 percent of children now have birth certificates,
142
414474
2998
83 له‌ سه‌دی منداڵه‌كان ئێستا بڕوانانه‌ی له‌ دایكبوونیان هه‌یه‌،
06:57
and they're in the process of rolling this out nationwide.
143
417496
2886
و له‌ پرۆسه‌ی بڵاوكردنه‌وه‌ی ئه‌مه‌ن له‌سه‌ر ئاستی نه‌ته‌وه‌یی.
07:01
So what can you do?
144
421334
1298
بۆیه‌ ده‌توانیت چی بكه‌یت؟
07:03
See, I believe we are all united by our humanity.
145
423632
3088
من باوه‌ڕم وایه‌ ئێمه‌ هه‌موومان له‌ ڕێی مرۆڤایه‌تییمان به‌ یه‌كه‌وه‌ به‌ستراوین.
07:06
We live on the same earth. We breathe the same air.
146
426744
3426
له‌سه‌ر هه‌مان زه‌وی ده‌ژین، به‌هه‌مان هه‌وا هه‌ناسه‌ ده‌ده‌ین.
07:10
And while none of us chose to be born or the situation we were born into,
147
430194
3580
له‌ كاتێكدا هیچ كامێكمان له‌ دایكبوون و حاڵه‌ته‌كه‌ی خۆمان هه‌ڵنه‌بژارد،
07:13
we do get to choose how we live.
148
433798
1972
پێویسته‌ هه‌ڵبژێرین كه‌ چۆن ده‌ژین.
07:16
Change occurs when a moment of awareness
149
436592
3299
گۆڕان ده‌رده‌كه‌وێت كاتێك ساتێكی به‌ ئاگایی
07:19
or a moment of compassion
150
439915
1709
یاخود ساتێكی هاوسۆزیی
07:21
inspires a person to act.
151
441648
1915
ئیلهام ده‌داته‌ كه‌سێك ڕه‌فتار بكات.
07:23
And through our collective action,
152
443587
1853
و له‌ ڕێی كاری به‌كۆمه‌ڵمان،
07:25
we become the most powerful agents of change.
153
445464
3437
ده‌بینه‌ به‌هێزترین كاركه‌ری گۆڕان.
07:28
And when the cost of inaction is innocent children are left unprotected,
154
448925
4172
كاتێك تیچووی كارنه‌كردن بریتیه‌ له‌ مناڵه‌ بێتاوانه‌كان به‌ نه‌پارێزراوی جێده‌هێڵرێن.
07:33
unvaccinated, unable to go to school,
155
453121
2682
ناكوترێن، ناتوانن بچن بۆ قوتابخانه‌،
07:35
growing up to be adults who are unable to find decent work or vote,
156
455827
3845
گه‌وره‌ ده‌بن ببنه‌ گه‌نجانێك كه‌ ناتوانن كارێكی گونجاو بۆزنه‌وه‌ یاخود ده‌نگ بده‌ن،
07:39
trapped in a cycle of poverty, exclusion and invisibility,
157
459696
4871
گه‌مارۆ دراون له‌ بازنه‌یه‌كی هه‌ژاریی، دوورخستنه‌وه‌ و ونبوون،
07:44
it comes down to us
158
464591
1722
ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر ئێمه‌
07:46
to take this issue out of the darkness
159
466337
2429
ئه‌و پرسه‌ له‌ تاریكیی ده‌ربهێنین
07:48
and into the light.
160
468790
1152
بۆ ڕووناكیی.
07:50
Because it's not every day you get the opportunity to change the world,
161
470535
3824
چونكه‌ هه‌موو ڕۆژێك ده‌رفه‌تی گۆڕینی جیهانت ده‌ست ناكه‌وێت،
07:54
but today,
162
474383
1330
به‌ڵام ئه‌مڕۆ،
07:55
you do.
163
475737
1151
ئێوه‌ ئه‌و ده‌رفه‌ته‌تان هه‌یه‌.
07:57
Thanks.
164
477944
1160
سوپاس.
07:59
(Applause)
165
479128
1977
(چه‌پڵه‌)
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7