Johanna Blakely: Lessons from fashion's free culture

Translator: Dragana Mitrovikj Reviewer: Marko Marcevski

I heard this amazing story about Miuccia Prada.

Ја слушнав следната интересна приказна за Миуча Прада (Miuccia Prada).

She's an Italian fashion designer.

Таа е италијанска модна дизајнерка.

She goes to this vintage store in Paris

Таа оди во продавница за стара облека во Париз

with a friend of hers.

со пријателка.

She's rooting around, she finds this one jacket by Balenciaga --

Пребарува наоколу и наоѓа едно Баленчиага (Balenciaga) палто.

she loves it.

Многу и’ се допаѓа.

She's turning it inside out.

Го превртува од сите страни.

She's looking at the seams. She's looking at the construction.

Ги разгледува рабовите; разгледува како е сошиено.

Her friend says, "Buy it already."

Пријателката и’ вели: „Купи го веќе еднаш!“

She said, "I'll buy it, but I'm also going to replicate it."

Таа оговара: „Ќе го купам, но и ќе го реплицирам.“

Now, the academics in this audience may think,

Сега, академските граѓани во публиката можеби ќе помислат:

"Well, that sounds like plagiarism."

„Па, тоа звучи како плагијат.“

But to a fashionista, what it really is

Но, за човек од светот на модата, тоа всушност е

is a sign of Prada's genius:

знак на генијалноста на Прада,

that she can root through the history of fashion

дека таа може да пребара низ модната историја

and pick the one jacket

и да избере едно палто

that doesn't need to be changed by one iota,

кое нема да мора воопшто да го менува,

and to be current and to be now.

а да биде модерно и да биде ново.

You might also be asking whether it's possible

Вие можеби се прашувате дали е можно

that this is illegal for her to do this.

тоа што таа го прави да е нелегално.

Well, it turns out that it's actually not illegal.

Па, тоа всушност не е нелегално.

In the fashion industry, there's very little

Во модната индустрија има многу мало ниво

intellectual property protection.

на заштита на интелектуалната сопственост.

They have trademark protection,

Тие имаат заштита на трговската марка,

but no copyright protection

но не и заштита од копирање,

and no patent protection to speak of.

нуту заштита на патенти.

All they have, really, is trademark protection,

Единствено што тие имаат е заштита на трговската марка.

and so it means that anybody

И така, тоа значи дека било кој

could copy any garment

може да го копира било кое парче облека

on any person in this room

што било кој во оваа просторија го носи

and sell it as their own design.

и да го продаде како сопствен дизајн.

The only thing that they can't copy

Единствено нешто што не може да го копираат

is the actual trademark label

е етикетата со трговската марка

within that piece of apparel.

што се наоѓа на тоа парче облека.

That's one reason that you see logos

Оваа е една од причините зошто ги гледате логоата

splattered all over these products.

расфрлани насекаде по овие производи.

It's because it's a lot harder for knock-off artists

Токму затоа што им е многу потешко на фалсификаторите

to knock off these designs

да ги превземат брендираните креации

because they can't knock off the logo.

затоа што не можат да го превземат и логото.

But if you go to Santee Alley, yeah.

Но, ако отидете на Санти улицата, да.

(Laughter) Well, yeah.

Секако, да...

Canal Street, I know.

И на Канал улицата, знам...

And sometimes these are fun, right?

И некогаш овие се забавни, нели.

Now, the reason for this, the reason that the fashion industry

И, сега, причината за ова, причината зошто во модната индустрија

doesn't have any copyright protection

не постои заштита од копирање

is because the courts decided long ago

е бидејќи судовите одамна одлучија

that apparel is too utilitarian

дека облеката е премногу секојдневна

to qualify for copyright protection.

за да се квалификува за заштита од копирање.

They didn't want a handful of designers

Тие не сакаа само неколку дизајнери

owning the seminal building blocks of our clothing.

да ги поседуваат правата на основните делови од нашата облека.

And then everybody else would have to license this cuff or this sleeve

Во таков случај, сите останати ќе мораа да ги лиценцираат оваа манжетна или оној ракав

because Joe Blow owns it.

затоа што Тој Некојси ги поседува правата на нив.

But too utilitarian? I mean is that the way you think of fashion?

Но - премногу секојдневна? Дали е тоа начинот на кој вие размислувате за модата?

This is Vivienne Westwood. No!

Ова е Вивиен Вествуд (Vivienne Westwood). Не.

We think of it as maybe too silly,

Мислиме дека тоа е можеби многу лудо,

too unnecessary.

воопшто не е неопходно.

Now, those of you who are familiar with the logic

Оние од вас на кои им е блиска логиката

behind copyright protection --

што стои позади заштитата од копирање,

which is that without ownership, there is no incentive to innovate --

која би значела дека без сопственост, нема поттик кон иновација,

might be really surprised

би можеле навистина да се изненадат

by both the critical success of the fashion industry

како од критичниот успех на модната индустрија,

and the economic success of this industry.

така и од нејзиниот економски успех.

What I'm going to argue today is that

Она за што сакам да расправам денес е дека,

because there's no copyright protection

бидејќи не постои заштита од копирање

in the fashion industry,

во модната индустрија,

fashion designers have actually been able to elevate

модните дизајнери всушност имаа можност

utilitarian design,

да го издигнат секојдневниот дизајн,

things to cover our naked bodies,

нештата кои ги покриваат нашите голи тела,

into something that we consider art.

до нешто кое го сметаме за уметност.

Because there's no copyright protection

Поради тоа што не постои заштита од копирање

in this industry,

во оваа индустрија,

there's a very open and creative

постои многу отворена и креативна

ecology of creativity.

екологија на креативност.

Unlike their creative brothers and sisters,

За разлика од нивните креативни браќа и сестри

who are sculptors or photographers

кои се скулптори или фотографи

or filmmakers or musicians,

филмски продуценти или музичари,

fashion designers can sample

модните дизајнери можат да користат примери

from all their peers' designs.

од креациите на сите нивни колеги дизајнери.

They can take any element from any garment

Можат да го земат било кој елемент од било кое парче облека

from the history of fashion

од историјата на модата

and incorporate it into their own design.

и да го вметнат во своите сопствени креации.

They're also notorious for riffing off of the zeitgeist.

Тие се, исто така, озлогласени за крадење од „духот на времето“.

And here, I suspect,

А овде, се сомневам дека

they were influenced by the costumes in Avatar.

биле под влијание на костимите во „Аватар“.

Maybe just a little.

Можеби само малку.

Can't copyright a costume either.

Не можете да ги заштитите правата ниту над костимите.

Now, fashion designers have

Сега модните креатори ја имаат

the broadest palette imaginable

најшироката палета што може да се замисли

in this creative industry.

во оваа креативна индустрија.

This wedding dress here

Овој невестински фустан овде

is actually made of sporks,

е всушност направен од пластични вилушки.

and this dress is actually made of aluminum.

А овој фустан е направен од алуминиум.

I've heard this dress actually sort of sounds like wind chimes

Слушнав дека фустанов звучи како ѕвончиња на ветер

as they walk through.

кога одите наоколу.

So, one of the magical side effects

Значи, една од магичните нус-појави

of having a culture of copying,

на постоењето на култура на копирање.

which is really what it is,

што навистина е тоа,

is the establishment of trends.

е воспоставувањето на трендовите.

People think this is a magical thing. How does it happen?

Луѓето мислат дека ова е магично. Како се случува?

Well, it's because it's legal for people to copy one another.

Па, тоа е затоа што е легално луѓето да се копираат меѓусебно.

Some people believe that

Некои луѓе веруваат дека

there are a few people at the top of the fashion food chain

е мал бројот на оние кои се на врвот на модниот „ланец на исхрана“

who sort of dictate to us what we're all going to wear,

кои на некој начин ни’ диктираат што ќе облечеме.

but if you talk to any designer at any level,

Но, ако поразговарате со било кој дизајнер на кое и да е ниво,

including these high-end designers,

вклучувајќи ги и оние кои дизајнираат висока мода.

they always say

тие секогаш велат дека

their main inspiration comes from the street:

нивната главна инспирација доаѓа од улицата,

where people like you and me remix and match

каде луѓето како вие и јас ги мешаат и комбинираат

our own fashion looks.

сопствените модни изгледи,

And that's where they really get a lot of their

и од таму, модните дизајнери, навистина црпат многу од својата

creative inspiration,

креативна инспирација.

so it's both a top-down and a bottom-up kind of industry.

Значи, тоа е навистина една индустрија која оди подеднакво од-долу-нагоре и обратно.

Now, the fast fashion giants have

Секако дека “брзите“ модните гиганти

probably benefited the most

најверојатно имаа најголема корист

from the lack of copyright protection in the fashion industry.

од недостигот од заштита од копирање во модната индустрија.

They are notorious for knocking off high-end designs

Тие се озлогласени поради копирањето на креации од високата мода

and selling them at very low prices.

и нивно продавање за многу ниски цени.

And they've been faced with a lot of lawsuits,

И биле соочени со многу тужби,

but those lawsuits are usually not won by fashion designers.

но овие тужби вообичаено не ги добиваат модните дизајнери.

The courts have said over and over again, "You don't need

Судовите повториле многу пати: „Вам не ви е потребна

any more intellectual property protection."

поголема заштита на интелектуалната сопственост.“

When you look at copies like this,

Кога ќе погледнете некоја копија како оваа,

you wonder: How do the luxury high-end brands

секако се чудите, како луксузните брендови од високата мода

remain in business?

остануваат во бизнисот?

If you can get it for 200 bucks, why pay a thousand?

Ако можете да го добиете за 200 долари, зошто да платите илјада?

Well, that's one reason we had a conference here at USC a few years ago.

Токму заради тоа ние одржавме една конференција овде пред неколку години.

We invited Tom Ford to come --

Го поканивме Том Форд (Tom Ford) да присуствува.

the conference was called, "Ready to Share:

Конференцијата беше насловена како: „Подготвени за споделување:

Fashion and the Ownership of Creativity" --

Модата и сопственоста врз креативноста.“

and we asked him exactly this question.

И, му го поставивме токму ова прашање.

Here's what he had to say.

Ова е неговиот одговор.

He had just come off a successful stint as the lead designer at Gucci,

Тој само што заврши со успешна работа како водечки дизајнер во Гучи (Gucci),

in case you didn't know.

во случај ако не сте знаеле.

Tom Ford: And we found after much research

Том Форд: После многу истражување,

that -- actually not much research, quite simple research --

всушност и не толку големо истражување, но прилично едноставно истражување,

that the counterfeit customer was not our customer.

дознавме дека фалсификат-клиентот не е наш купувач.

Johanna Blakley: Imagine that.

Џоана Блекли: Замисли го тоа!

The people on Santee Alley

Луѓето на Санти улицата

are not the ones who shop at Gucci.

не се истите кои купуваат во Гучи.

(Laughter)

(Смеење)

This is a very different demographic.

Ова е многу поразлична демографска група.

And, you know, a knock-off is never the same

И, знаете, фалсификуваната не е никогаш иста

as an original high-end design,

како оригиналната креација.

at least in terms of the materials; they're always made of cheaper materials.

барем во однос на материјалот, тие се секогаш направени од поевтини материјали.

But even sometimes a cheaper version

Но, некогаш дури, поевтината верзија

can actually have some charming aspects,

всушност може да делува шармантно,

can breathe a little extra life into a dying trend.

може да внесе живот во умирачкиот тренд.

There's lots of virtues of copying.

Има многу доблести во копирањето.

One that a lot of cultural critics have pointed to

Една од тие, која многу критичари на културата ја истакнуваат

is that we now have

е дека ние сега, повеќе од било кога во минатото, имаме

a much broader palette

многу поширока палета

of design choices to choose from than we ever have before,

на модни избори од кои можеме да избереме.

and this is mainly because of the fast fashion industry, actually.

И ова е главно поради таа „брза“ модна индустрија.

And this is a good thing. We need lots of options.

И тоа е добра работа. Нам ни се потребни многу опции.

Fashion, whether you like it or not,

Модата, сакале вие тоа да го признаете или не,

helps you project who you are to the world.

ви помага да му покажете на светот кои сте вие.

Because of fast fashion,

Поради „брзата“ мода,

global trends actually get established much more quickly than they used to.

глобалните трендови многу побрзо се воспоставуваат одошто во минатото.

And this, actually, is good news to trendsetters;

И тоа е всушност, добра вест за тренд-сетерите.

they want trends to be set

Тие сакаат да се постават трендовите

so that they can move product.

за да можат да го придвижат производот.

For fashionistas,

За луѓето од светот на модата,

they want to stay ahead of the curve.

тие сакаат да бидат пред времето.

They don't want to be wearing what everybody else is wearing.

Тие не сакаат да носат облека каква што носат сите други.

And so, they want to move on to the next trend

И затоа, тие сакаат да преминат на следниот тренд

as soon as possible.

што е можно побрзо.

I tell you, there is no rest for the fashionable.

Ви велам, нема одмор за модерните.

Every season, these designers have to struggle

Секоја сезона, модните дизајнери мораат да се борат

to come up with the new fabulous idea that everybody's going to love.

да смислат нова прекрасна идеја која на сите ќе им се допадне.

And this, let me tell you,

И ова, да ви кажам,

is very good for the bottom line.

е многу добро за приходот.

Now of course, there's a bunch of effects

Секако, постојат низа ефекти

that this culture of copying has

кои оваа култура на копирање

on the creative process.

ги има врз креативниот процес.

And Stuart Weitzman is a very successful shoe designer.

Стјуарт Вајцман (Stuart Weitzman) е многу успешен дизајнер на обувки.

He has complained a lot about people copying him,

Тој многу се жалеше за тоа што луѓето го „копираат“.

but in one interview I read,

Но, во едно негово интервју прочитав

he said it has really forced him to up his game.

дека кажува оти токму тоа го поттикнало постојано да се подобрува.

He had to come up with new ideas,

Тој морал да смисли нови идеи,

new things that would be hard to copy.

нови нешта кои тешко би можеле да се копираат.

He came up with this Bowden-wedge heel

Тој дојде до идеја за оваа „клинеста“ потпетица

that has to be made out of steel or titanium;

која мора да се изработи од челик или титаниум.

if you make it from some sort of cheaper material,

Ако ја направите од некој поевтин материјал

it'll actually crack in two.

таа ќе се скрши на два дела.

It forced him to be a little more innovative. (Music)

„Копирањето“ него го принуди да биде малку покреативен

And that actually reminded me

Ова ме потсети на одличниот

of jazz great, Charlie Parker.

џез музичар Чарли Паркер (Charlie Parker).

I don't know if you've heard this anecdote, but I have.

Можеби не сте ја слушнале анегдотава.

He said that one of the reasons he invented bebop

Тој рекол дека една од причините што го создал би-бап правецот (bebop)

was that he was pretty sure

е таа дека бил прилично сигурен

that white musicians wouldn't be able to replicate the sound. (Laughter)

оти белите музичари нема да можат да го копираат звукот.

He wanted to make it too difficult to copy,

Тој сакал да го направи премногу тежок за копирање.

and that's what fashion designers are doing all the time.

И тоа е она што модните дизајнери го прават целото време.

They're trying to put together

Се обидуваат да состават

a signature look, an aesthetic

автентичен изглед, естетика,

that reflects who they are.

која ќе ги рефлектира нив.

When people knock it off, everybody knows

Кога луѓето фалсификуваат, секој знае за тоа

because they've put that look out on the runway,

бидејќи го ставаат тој изглед на модната писта,

and it's a coherent aesthetic.

и тоа е кохерентна естетика.

I love these Gallianos.

Ги обожавам овие.

Okay, we'll move on. (Laughter)

Во ред, продолжуваме понатаму.

This is not unlike the world of comedy.

Ова не е различно од светот на комедијата.

I don't know if you know that jokes

Не знам дали знаете дека шегите

also can't be copyright protected.

исто така, не се заштитени од копирање.

So when one-liners were really popular,

Па така, кога некоја реченица била многу популарна,

everybody stole them from one another.

сите ја краделе еден од друг.

But now, we have a different kind of comic.

Но сега имаме друг вид на комедија.

They develop a persona,

Комичарите го развиваат ликот,

a signature style, much like fashion designers.

создаваат автентичен стил, слично како модните дизајнери.

And their jokes,

И нивните шеги,

much like the fashion designs by a fashion designer,

слично како кај модните креации на модните дизајнери,

really only work within that aesthetic.

навистина функционираат само во таа рамка.

If somebody steals a joke

Ако некој украде некоја шега,

from Larry David, for instance,

на пример од Лари Дејвид (Larry David),

it's not as funny.

таа не е толку смешна како кога тој ја кажува.

Now, the other thing that fashion designers have done

Друга една работа која модните дизајнери ја направија

to survive in this culture of copying

за да преживеат во оваа култура на копирање

is they've learned how to copy themselves.

е таа што научија да се копираат самите себе.

They knock themselves off.

Тие се копираат себеси.

They make deals with the fast fashion giants

Тие прават договори со „брзите“ модни гиганти,

and they come up with a way to sell their product

и наоѓаат начин да ги продадат своите производи

to a whole new demographic:

на демографски сосема нова група,

the Santee Alley demographic.

демографијата на Санти улицата.

Now, some fashion designers will say,

Некои модни дизајнери на ова ќе кажат

"It's only in the United States that we don't have any respect.

„Само во САД немаме никаква почит.

In other countries there is protection

Во другите држави постои заштита

for our artful designs."

за нашите уметнички креации.“

But if you take a look at the two other biggest markets in the world,

Но, ако ги погледнете двата други најголеми светски пазари,

it turns out that the protection that's offered

ќе забележите дека заштитата која се нуди

is really ineffectual.

не е реално ефективна.

In Japan, for instance, which I think is the third largest market,

Во Јапонија. на пример, која мислам дека е треттиот најголем пазар,

they have a design law; it protects apparel,

имаат закон за дизајн, тој ја заштитува облеката,

but the novelty standard is so high,

но стандардот за новитети е многу високо поставен,

you have to prove that your garment has never existed before,

вие морате да докажете дека вашето парче облека никогаш порано не постоело,

it's totally unique.

дека е сосема уникатно.

And that's sort of like

И тоа е слично

the novelty standard for a U.S. patent,

како стандардот за новитети за патентот во САД,

which fashion designers never get --

кој модните дизајнери никогаш не го добиваат,

rarely get here in the states.

или многу ретко овде во САД.

In the European Union, they went in the other direction.

Во Европската Унија тие тргнаа во сосема друга насока.

Very low novelty standard,

Многу ниски стандарди за новитети,

anybody can register anything.

секој може да регистрира се’ што ќе посака.

But even though it's the home of the fast fashion industry

Но, иако тоа е домот на „брзата“ модна индустрија

and you have a lot of luxury designers there,

а имате и многу дизајнери на висока мода таму,

they don't register their garments, generally,

тие, општо, не ги регистрираат нивните креации,

and there's not a lot of litigation.

и нема многу судски спорови за ова.

It turns out it's because the novelty standard is too low.

Се чини дека е така поради ниското ниво на стандарди за новитети.

A person can come in and take somebody else's gown,

Некој може да земе облека од некого друг,

cut off three inches from the bottom,

да ја скрати 3 сантиметри,

go to the E.U. and register it as a new, original design.

да отиде во ЕУ и да ја регистрира како нова, оригинална креација.

So, that does not stop the knock-off artists.

Тоа сепак не ги сопира фалсификаторите.

If you look at the registry, actually,

Ако го разгледате всушност регистерот,

a lot of the registered things in the E.U.

многу од регистрираните нешта во ЕУ

are Nike T-shirts

се Најк (Nike) маичките

that are almost identical to one another.

кои се скоро идентични една со друга.

But this has not stopped Diane von Furstenberg.

Но ова не ја сопре Дајана фон Фурштенберг (Diane von Furstenberg).

She is the head of

Таа е директорка

the Council of Fashion Designers of America,

на Советот на модни дизајнери на Америка,

and she has told her constituency that

и таа при својот избор кажа дека

she is going to get copyright protection

ќе добие заштита од копирање

for fashion designs.

за модните креации.

The retailers have kind of quashed this notion though.

Трговците сепак не ја земаа оваа забелешка предвид.

I don't think the legislation is going anywhere,

Не мислам дека законската легислатива се менува.

because they realized it is so hard

Затоа што тие сфаќаат дека е многу тешко

to tell the difference between a pirated design

да се направи разлика помеѓу фалсификуван дизајн

and something that's just part of a global trend.

и нешто кое е само дел од глобалниот тренд.

Who owns a look?

Кој поседува одреден изглед?

That is a very difficult question to answer.

Ова е прашање кое е тешко да се одговори.

It takes lots of lawyers and lots of court time,

Потребни се многу адвокати и многу судско време.

and the retailers decided that would be way too expensive.

Така, трговците заклучија дека ова би им било премногу скапо.

You know, it's not just the fashion industry

Знаете, не е само модната индустрија

that doesn't have copyright protection.

која нема заштита од копирање.

There's a bunch of other industries that don't have copyright protection,

Постои уште цела низа индустрии кои ја немаат таа заштита,

including the food industry.

вклучително и прехрамбената индустрија.

You cannot copyright a recipe

Вие не можете да копирате рецептура

because it's a set of instructions, it's fact,

бидејќи таа претставува збир од инструкции, тоа е факт.

and you cannot copyright the look and feel

И не можете да го копирате изгледот и осетот

of even the most unique dish.

дури ни за најуникатното јадење.

Same with automobiles.

Исто е и со автомобилите.

It doesn't matter how wacky they look or how cool they look,

Не е битно колку смотано или одлично изгледаат,

you cannot copyright the sculptural design.

вие не можете да го копирате скулптурниот дизајн.

It's a utilitarian article, that's why.

Затоа што е секојдневен производ.

Same with furniture,

Исто е и со мебелот.

it's too utilitarian.

Премногу е секојдневен.

Magic tricks, I think they're instructions, sort of like recipes:

Магични трикови, мислам дека се инструкции, нешто како рецепти.

no copyright protection.

Нема заштита од копирање.

Hairdos, no copyright protection.

Фризури - нема заштита од копирање.

Open source software, these guys decided

Слободен (Open-source) софтвер - овие луѓе решија

they didn't want copyright protection.

дека не сакаат заштита од копирање.

They thought it'd be more innovative without it.

Тие сметаа дека ќе биде поиновативно без неа.

It's really hard to get copyright for databases.

Навистина е тешко да се добие таква заштита за бази на податоци.

Tattoo artists, they don't want it; it's not cool.

Момците кои тетовираат - тие не ја сакаат, не е кул (cool).

They share their designs.

Тие ги споделуваат своите дизајни.

Jokes, no copyright protection.

Шеги, нема заштита од копирање.

Fireworks displays,

Огномети.

the rules of games,

Правила за игри.

the smell of perfume: no.

Мирисот на парфем - не.

And some of these industries may seem

А некои од овие индустрии, може да ви се чини

sort of marginal to you,

дека се маргинални,

but these are the gross sales

но на лево се продажбите

for low I.P. industries,

на индустриите со ниско ниво на интелектуална сопственост,

industries with very little copyright protection,

индустрии со многу слаба заштита од копирање.

and there's the gross sales of

И десно е продажбата

films and books.

на филмови и книги.

(Applause)

(Аплауз)

It ain't pretty.

Не е убаво.

(Applause)

(Аплауз)

So you talk to people in the fashion industry

И така, ако разговарате со луѓе од модната индустрија

and they're like, "Shhh!

и тие велат: „Пссст!

Don't tell anybody

Не кажувај никому

we can actually steal from each other's designs.

дека ние всушност можеме да си ги крадеме креациите едни од други.

It's embarrassing."

Срамота е.“

But you know what? It's revolutionary,

Но, знаете што? - Тоа е револуционерна идеја.

and it's a model that a lot of other industries --

И тоа е модел за којшто многу други индустрии

like the ones we just saw with the really small bars --

како овие на десно што тукушто ги видовме,

they might have to think about this.

би требало да размислат,

Because right now, those industries with a lot of copyright protection

зашто, токму сега, оние индустрии со голема заштита од копирање

are operating in an atmosphere

функционираат во атмосфера

where it's as if they don't have any protection,

која е како да немаат никаква заштита.

and they don't know what to do.

И тие не знаат што да прават.

When I found out that there are a whole bunch of industries

Кога дознав дека постои цел куп индустрии

that didn't have copyright protection,

кои немаат заштита од копирање,

I thought, "What exactly is the underlying logic?

си помислив, која е точно логиката во сево ова?

I want a picture." And the lawyers do not provide a picture,

Сакав слика, а адвокатите не ми ја обезбедуваат.

so I made one.

Па затоа јас сама си ја направив.

These are the two main

Ова се двата главни вида

sort of binary oppositions within the logic of copyright law.

на бинарни (крајни) спротивности според логиката на законите за заштита од копирање.

It is more complex than this, but this will do.

Малку е покомплексно од ова, но ќе заврши работа.

First: Is something an artistic object?

Прво, дали нешто е уметнички предмет?

Then it deserves protection.

Тогаш заслужува заштита.

Is it a utilitarian object?

Дали е секојдневен предмет?

Then no, it does not deserve protection.

Тогаш не, не заслужува заштита.

This is a difficult, unstable binary.

Ова е тешка, нестабилна бинарна спротивност.

The other one is: Is it an idea?

Следната е - дали е тоа идеја?

Is it something that needs to

Дали е нешто кое треба

freely circulate in a free society?

слободно да кружи во слободно општество?

No protection.

Нема заштита.

Or is it a physically fixed

Или е тоа физички фиксиран

expression of an idea:

израз на идеја,

something that somebody made

нешто кое некој го направил,

and they deserve to own it for a while and make money from it?

и заслужува да го поседува некое време и да направи пари со тоа.

The problem is that digital technology

Проблемот е дека дигиталната технологија

has completely subverted the logic

сосема ја промени логиката

of this physically fixed, expression

на физички фиксираниот израз

versus idea concept.

наспроти идејата како концепт.

Nowadays,

Денес,

we don't really recognize a book

ние навистина не ја препознаваме книгата

as something that sits on our shelf

како нешто што се наоѓа на нашите полици

or music as something that is

или музиката како нешто кое

a physical object that we can hold.

е физички објект што можеме да го допреме и држиме в раце.

It's a digital file.

Тоа е дигитална датотека (file).

It is barely tethered to any sort of

Таа е одвај врзана со било каква

physical reality in our minds.

физичка реалност во нашите умови.

And these things, because we can copy and transmit them so easily,

А овие нешта, бидејќи можеме толку лесно да ги копираме и пренесуваме,

actually circulate within our culture

всушност кружат низ нашата култура

a lot more like ideas

многу повеќе како идеи

than like physically instantiated objects.

одошто како физички одредени предмети.

Now, the conceptual issues are truly profound

Концептуалните теми се навистина длабоки

when you talk about creativity

ако зборувате за креативност

and ownership

и сопственост

and, let me tell you, we don't want to leave this just to lawyers to figure out.

и, дозволете ми да ви кажам, ние не сакаме да го оставиме ова само на правниците да го решат.

They're smart.

Тие се умни.

I'm with one. He's my boyfriend, he's okay.

Јас сум со еден од нив. Моето момче. Тој е ОК.

He's smart, he's smart.

Тој е умен. Тој е умен.

But you want an interdisciplinary team of people

Но вам ви е потребен интердисциплинарен тим на луѓе

hashing this out,

за да го средат ова,

trying to figure out: What is the kind of ownership model,

кои ќе се обидат да сфатат кој тип на модел на сопственост

in a digital world,

постои во дигиталниот свет,

that's going to lead to the most innovation?

што ќе води до највеќе иновации.

And my suggestion is that

И мојата сугестија е дека

fashion might be a really good place

модата може да е навистина добро место

to start looking for a model

за да се побара модел

for creative industries in the future.

за креативните индустрии во иднина.

If you want more information about this research project,

Ако сакате повеќе информации за овој истражувачки проект,

please visit our website: it's ReadyToShare.org.

ве молиме посетете ја нашата веб страница на ReadyToShare.org.

And I really want to thank Veronica Jauriqui

И навистина сакам да и’ се заблагодарам на Вероника Жаурики

for making this very fashionable presentation.

која ја изработи оваа прекрасна презентација.

Thank you so much. (Applause)

Многу ви благодарам.