Johanna Blakely: Lessons from fashion's free culture

Johanna Blackley: Bài học từ văn hóa tự do của thời trang

Translator: Le Vu Reviewer: Le Thi Hoa

I heard this amazing story about Miuccia Prada.

Tôi từng nghe một câu chuyện đáng kinh ngạc về Miucha Prada

She's an Italian fashion designer.

Cô ấy là một nhà thiết kế thời trang người Ý

She goes to this vintage store in Paris

Cô đi đến một cửa hàng rượu tại Paris

with a friend of hers.

Cùng với bạn của mình

She's rooting around, she finds this one jacket by Balenciaga --

Đi vòng quanh một lúc. Cô ta tìm thấy một cái áo khoác của Balenciaga

she loves it.

Cô ta thích nó

She's turning it inside out.

Cô ta lật nó tới lui

She's looking at the seams. She's looking at the construction.

Cô ta nhìn những đường mai, chú ý cấu trúc của nó

Her friend says, "Buy it already."

Bạn cô ta nói: "Mua nó cho rồi"

She said, "I'll buy it, but I'm also going to replicate it."

Cô bảo: "Tôi sẽ mua nó, nhưng tôi cũng chuẩn bị làm một cái như thế"

Now, the academics in this audience may think,

Bây giờ, những học giả trong khán phòng này có lẽ nghĩ

"Well, that sounds like plagiarism."

"Chà, nó nghe như là ăn cắp ý tưởng"

But to a fashionista, what it really is

Nhưng đối với thời trang, nó thực sự là gì

is a sign of Prada's genius:

Đó là dấu hiệu cuả sự thiên tài của Prada

that she can root through the history of fashion

Mà cô ta có thể nhìn xuyên suốt cả lịch sử của ngành thời trang

and pick the one jacket

Và lựa một cái áo khoác

that doesn't need to be changed by one iota,

Và không cần thay đổi một tý mảy may nào

and to be current and to be now.

Và nó trở nên thịnh hành bây giờ

You might also be asking whether it's possible

Có lẽ sẽ hỏi có khi nào

that this is illegal for her to do this.

Đó là điều bất hợp pháp cho cô ta làm như thế

Well, it turns out that it's actually not illegal.

Chà, nó thực sự là không bất hợp pháp

In the fashion industry, there's very little

Trong thế giới thời trang, có rất ít

intellectual property protection.

bảo vệ sở hữu trí tuệ

They have trademark protection,

Họ có những bảo vệ nhãn hiệu

but no copyright protection

Nhưng lại không có bảo vệ bản quyền

and no patent protection to speak of.

Và không có những bảo vệ bằng sáng chế để nói tới

All they have, really, is trademark protection,

Tất cả những gì mà họ thực sự có là bảo vệ nhãn hiệu

and so it means that anybody

Và điều đó có nghĩa là bất cứ ai

could copy any garment

Có thể sao chép tất cả các mẫu quần áo

on any person in this room

Của bất kỳ người nào trong phòng này

and sell it as their own design.

Và bán nó như là chính thiết kế của họ

The only thing that they can't copy

Thứ duy nhất mà họ không thể sao chép được

is the actual trademark label

Là nhãn hiệu

within that piece of apparel.

Trong ngành may mặc

That's one reason that you see logos

Đó là một lý do mà bạn thấy những logo

splattered all over these products.

Xuất hiện đầy trên các sản phẩm này

It's because it's a lot harder for knock-off artists

Bởi vì như thế sẽ khó hơn cho việc nghệ sĩ sao chép

to knock off these designs

để sao chép các thiết kế này

because they can't knock off the logo.

Bởi vì họ không thể tháo bỏ tất cả các logo

But if you go to Santee Alley, yeah.

Nhưng nếu như bạn đi đến Santee Alley, ah vâng

(Laughter) Well, yeah.

Uhm, đúng vậy

Canal Street, I know.

Phố Canal, bạn biết rồi đấy

And sometimes these are fun, right?

Và đôi khi những điều đó vui đúng không

Now, the reason for this, the reason that the fashion industry

Bây giờ, lý do cho nó, cái lý do mà ngành thời trang

doesn't have any copyright protection

Không có bất kỳ luật bảo vệ bản quyền nào

is because the courts decided long ago

là vì tào án đã quyết định từ lâu

that apparel is too utilitarian

rằng may mặc quá thực dụng

to qualify for copyright protection.

để mà thẩm định cho bảo vệ bảo quyền

They didn't want a handful of designers

Họ không muốn chỉ có một số ít các nhà thiệt kế

owning the seminal building blocks of our clothing.

sở hữu các phần cấu trúc ban đầu của quần áo chúng ta

And then everybody else would have to license this cuff or this sleeve

Và rồi mọi người khác phải có bản quyền của cái cổ tay này hay cái tay áo kia

because Joe Blow owns it.

Bởi vì Joe Blow sở hữu nó

But too utilitarian? I mean is that the way you think of fashion?

Quá thực dụng? Ý tôi đó có phải là cách mà bạn nghĩ về thời trang?

This is Vivienne Westwood. No!

Đây là Vivienne Westwood. Không.

We think of it as maybe too silly,

Chúng ta nghĩ rằng nó có vẻ quá ngớ ngẩn

too unnecessary.

Quá không cần thiết

Now, those of you who are familiar with the logic

Bây giờ, Một vài trong các bạn quen thuộc với cái tính hợp lý

behind copyright protection --

nằm đằng sau sự bảo vệ bản quyền

which is that without ownership, there is no incentive to innovate --

mà không có quyền sở hữu, thì sẽ không có động lựu để đổi mới

might be really surprised

Có lẽ thực sự đáng ngạc nhiên

by both the critical success of the fashion industry

Bởi từ cái thành công cực thịnh của ngành công nghiệp thời trang

and the economic success of this industry.

và sự thành công về mặt kinh tế của ngành này

What I'm going to argue today is that

Cái mà tôi sẽ tranh luận hôm nay là điều đó

because there's no copyright protection

Bởi vì không có sự bảo vệ bảo quyền

in the fashion industry,

trong ngành công nghiệp thời trang

fashion designers have actually been able to elevate

các nhà thiết kế thời trang đã thực sự có khả năng để đưa lên một tầng cao

utilitarian design,

thiết kế thực dụng

things to cover our naked bodies,

những thứ mà che phủ cơ thể trần của chúng ta

into something that we consider art.

thành những thứ mà chúng ta coi là nghệ thuật

Because there's no copyright protection

Bởi vì ở đó không có bảo vệ bản quyền

in this industry,

trong ngành công nghiệp này

there's a very open and creative

ở đó có rất thoáng và sáng tạo

ecology of creativity.

sự sinh thái học cuả sự sáng tạo

Unlike their creative brothers and sisters,

Khác với những người anh và người chị sáng tạo

who are sculptors or photographers

mà là những nhà điêu khắc hay nhà nhiếp ảnh

or filmmakers or musicians,

hay nhà làm phim hay đạo diễn,

fashion designers can sample

nhà thiết kế thời trang có thể lấy mẫu

from all their peers' designs.

từ tất cả các các thiết kế của người khác

They can take any element from any garment

Họ có thể lấy bất kỳ các thành phần từ bất kỳ các mẫu áo quần nào

from the history of fashion

từ lịch sử của ngành thời trang

and incorporate it into their own design.

và sát nhập nó vào trong thiết kế của chính họ.

They're also notorious for riffing off of the zeitgeist.

Chúng cũng sẽ nổi tiếng, bạn biết đấy, một phần của tư tưởng ngày nay

And here, I suspect,

Và ở đây, tôi nghi ngờ,

they were influenced by the costumes in Avatar.

chúng cũng đã bị ảnh hưởng bởi trang phục trong phim Avatar.

Maybe just a little.

Có lẽ chỉ một ít thôi nhỉ

Can't copyright a costume either.

không thể bảo vệ bản quyền của một bộ trang phục

Now, fashion designers have

Bây giờ, các nhà thiết kế thời trang có

the broadest palette imaginable

sự tưởng tượng rất rộng

in this creative industry.

trong ngành công nghiệp sáng chế này

This wedding dress here

Như chiếc váy cưới ở đây

is actually made of sporks,

thực sự được làm từ những cái muỗng

and this dress is actually made of aluminum.

Còn cái váy này thực sự được làm từ nhôm

I've heard this dress actually sort of sounds like wind chimes

Tôi nghe thất cái váy này thực sự có âm thanh như tiếng vang của gió

as they walk through.

khi mà họ đi qua.

So, one of the magical side effects

vì thế mà một trong những ảnh hưởng bên cạnh tuyệt vời

of having a culture of copying,

của cái văn hoá sao chép

which is really what it is,

thực sự là gi,

is the establishment of trends.

là sự hình thành của xu hướng

People think this is a magical thing. How does it happen?

Người ta nghĩ rằng đó là điều kỳ diệu. Làm cách nào mà nó diễn ra.

Well, it's because it's legal for people to copy one another.

Uhm, bởi vì nó hợp pháp cho người ta sao chép của một người khác

Some people believe that

Một số người tin tưởng rằng

there are a few people at the top of the fashion food chain

Có một vài người ở trên đỉnh của chuỗi thực phẩm thời trang

who sort of dictate to us what we're all going to wear,

Những người mà có thể sai khiến cái mà chúng ta sắp mặt

but if you talk to any designer at any level,

Nhưng nếu như mà nói tới những nhà thiết kế ở bất kỳ cấp độ nào

including these high-end designers,

bao gồm cả những nhà thiết kế cao cấp,

they always say

họ luôn nói

their main inspiration comes from the street:

nguồn cảm hứng chính của họ đến từ đường phố

where people like you and me remix and match

nơi mà những người như bạn và tôi hòa trộn và phối

our own fashion looks.

vẻ thời trang riêng của chính chúng ta,

And that's where they really get a lot of their

và đó là nơi mà họ thực sự lấy rất nhiều những

creative inspiration,

cảm hứng sáng tạo của họ

so it's both a top-down and a bottom-up kind of industry.

Vì thế nó là cả một chuỗi từ trên xuống và từ dưới lên của ngành công nghiệp

Now, the fast fashion giants have

Bây giờ, nhừng kẻ đại gia thời trang nhanh chóng có

probably benefited the most

thể hưởng lợi nhiều nhất

from the lack of copyright protection in the fashion industry.

từ sự thiếu vắng của sự bảo vệ bản quyền trong ngành công nghiệp thời trang.

They are notorious for knocking off high-end designs

Họ là những tiếng xấu cho việc sao chép những thiết kế cao cấp

and selling them at very low prices.

và bán chúng với giá thấp hơn nhiều.

And they've been faced with a lot of lawsuits,

Và họ đã đối mặt với khá nhiều vụ kiện tụng,

but those lawsuits are usually not won by fashion designers.

Nhưng những vụ kiện đấy không phải bởi những nhà thiết kế thời trang.

The courts have said over and over again, "You don't need

Tòa án đã nói đi nói lại rằng, "Anh không cần

any more intellectual property protection."

thêm bất cứ quyền sở hữu trý tuệ thêm nữa."

When you look at copies like this,

Khi mà bạn nhìn những bản sao như thế,

you wonder: How do the luxury high-end brands

nó như là bạn tự hỏi, làm thế nào mà những nhãn hiệu cao cấp xa xỉ này

remain in business?

tồn tại trong kinh doanh?

If you can get it for 200 bucks, why pay a thousand?

Nếu bạn có thể có nó với $200, tại sao lại trả hàng ngàn?

Well, that's one reason we had a conference here at USC a few years ago.

Oh, đó là một lý do mà chúng ta có buổi thuyết trình ở đây tại U.S.C vài năm trước

We invited Tom Ford to come --

Chúng tôi mời Tom Ford đến.

the conference was called, "Ready to Share:

Buổi thảo luận được gọi là "Sẵn sàng để chia sẻ:

Fashion and the Ownership of Creativity" --

Thời trang và Người Sở Hữu cuả Sự Sáng Tạo."

and we asked him exactly this question.

Và chúng tôi đã hỏi anh ấy chính xác câu hỏi này.

Here's what he had to say.

Và đây chính là câu trả lời của anh ấy.

He had just come off a successful stint as the lead designer at Gucci,

Anh đã đã có một khoảng thời gian thành công với tư cách là nhà thiết kể hàng đầu tại Gucci,

in case you didn't know.

trong trường hợp mà bạn không biết.

Tom Ford: And we found after much research

Tom Ford: Và chúng tôi nhận ra sau nhiều sự nghiên cứu rằng,

that -- actually not much research, quite simple research --

thật ra không quá nhiều nghiên cứu, có vẻ như những nghiên cứu đơn giản,

that the counterfeit customer was not our customer.

rằng khách hàng giả vờ là không phải khách hàng của chúng tôi.

Johanna Blakley: Imagine that.

Johanna Blakley: Tưởng tựợng xem.

The people on Santee Alley

Những người ở Santee Alley

are not the ones who shop at Gucci.

không phải là những người mua sắm tại Gucci

(Laughter)

(Tiếng cười)

This is a very different demographic.

Điều đó là một thị trường rất lạ.

And, you know, a knock-off is never the same

Và, bạn biết đó, sự sao chép chưa từng là như nhau

as an original high-end design,

như là thiết kể cao cấp ban đầu,

at least in terms of the materials; they're always made of cheaper materials.

Chí ít là trong nghĩa của vật liệu, họ luôn làm từ những vật liệu rẻ tiền hơn.

But even sometimes a cheaper version

Nhưng thậm chí đôi khi những phiên bản rẻ hơn

can actually have some charming aspects,

thực sự có thể có những khía cạnh quyến rũ

can breathe a little extra life into a dying trend.

có thể thổi tới một chút sự sống vào cái xu hướng đang chết

There's lots of virtues of copying.

Có rất nhiều đức tính tốt của sao chép

One that a lot of cultural critics have pointed to

Một điều mà nhiều nhà phê bình văn hóa đã chỉ ra

is that we now have

rằng chúng ta có

a much broader palette

một vòm trời rộng hơn

of design choices to choose from than we ever have before,

của các lựa chọn thiết kế để lựa mà chúng ta chưa từng có trước đây.

and this is mainly because of the fast fashion industry, actually.

Và nó thực sự bởi vì thực sự cái thời trang nhanh đó.

And this is a good thing. We need lots of options.

Và đó là một điều tốt. Chúng ta rất nhiều những lựa chọn.

Fashion, whether you like it or not,

Thời trang, nơi mà bạn thích nó hay không

helps you project who you are to the world.

giúp cho bạn phô ra cho thế giới bạn là ai.

Because of fast fashion,

Bởi vì cái thời trang nhanh đó,

global trends actually get established much more quickly than they used to.

Xu hướng toàn cầu thực sự được thiết lập nhanh hơn nhiều chúng từng có.

And this, actually, is good news to trendsetters;

Và đó, thực sự, là một tin tốt cho những người thiết lập xu hướng.

they want trends to be set

Họ muốn xu hướng được thiết lập

so that they can move product.

vì thế mà họ có thể di chuyển sản phẩm.

For fashionistas,

Đối với thời trang,

they want to stay ahead of the curve.

họ muốn đứng trước cái đường cong.

They don't want to be wearing what everybody else is wearing.

Họ không muốn mặc những gì mà người khác đang mặc.

And so, they want to move on to the next trend

Và vì thế, họ muốn đi đến trước xu hướng

as soon as possible.

nhanh nhất có thể.

I tell you, there is no rest for the fashionable.

Tôi nói với bạn, ở đây không có sự giải lao cho thời trang.

Every season, these designers have to struggle

Mỗi một muà, các nhà thiết kế phải tranh đấu

to come up with the new fabulous idea that everybody's going to love.

để đưa ra những ý tưởng khác thường mà những người khác sẽ yêu mến.

And this, let me tell you,

Và vì thế, để tôi nói với bạn,

is very good for the bottom line.

nó rất tốt với những thấp hơn.

Now of course, there's a bunch of effects

Bây giờ tất nhiên, có một loạt các hiệu ứng

that this culture of copying has

mà cái nền văn hóa sao chép đó có

on the creative process.

trên quá trình sáng tạo.

And Stuart Weitzman is a very successful shoe designer.

Và Stuart Weitzman là một nhà thiết kế giày rất thành công.

He has complained a lot about people copying him,

Anh ta phàn nàn rằng nhiều người sao chép anh ta.

but in one interview I read,

Nhưng trong một buổi phóng vấn tôi đọc được,

he said it has really forced him to up his game.

anh ta nói, bạn biết đấy, nó đẩy anh ta vào cuộc chơi của anh ấy.

He had to come up with new ideas,

Anh ta phải đến với những ý tưởng mới,

new things that would be hard to copy.

những cái mới mà khó có thể sao chép.

He came up with this Bowden-wedge heel

Anh ta đến với đôi guốc Bowden-wedge này

that has to be made out of steel or titanium;

mà nó làm từ thép và titanium.

if you make it from some sort of cheaper material,

Mà nếu bạn làm nó từ những vật liệu rẻ tiền hơn,

it'll actually crack in two.

nó sẽ thực sự ngãy làm đôi.

It forced him to be a little more innovative. (Music)

Nó buộc anh ta phải một chút thêm sáng tạo.

And that actually reminded me

Và điều đó thực sự gợi cho tôi

of jazz great, Charlie Parker.

về một bản jazz hay của Charlie Parker.

I don't know if you've heard this anecdote, but I have.

Tôi không biết bạn từng nghe câu chuyện này chưa, nhưng tôi từng.

He said that one of the reasons he invented bebop

Anh ta nói rằng một trong những lý do anh phát minh ra bebôp

was that he was pretty sure

vì anh ta khá chắc rằng

that white musicians wouldn't be able to replicate the sound. (Laughter)

những nhạc sĩ da trắng sẽ không thể sao chép được âm thanh đó.

He wanted to make it too difficult to copy,

Anh ta muốn nó thật khó để sao chép.

and that's what fashion designers are doing all the time.

Và đó là cái mà nhà thiết kế thời trang đang luôn thực hiện.

They're trying to put together

Họ có gắng thúc đẩy cùng nhau

a signature look, an aesthetic

như một vẻ riêng, một sự phẩm mỹ

that reflects who they are.

mà cho thấy được họ là ai.

When people knock it off, everybody knows

Khi người ta sao chép, mọi người điều biết

because they've put that look out on the runway,

bởi vì họ đặt mình nhìn lên trên đường băng,

and it's a coherent aesthetic.

và đó là một thẩm mỹ mạch lạc

I love these Gallianos.

Tôi yêu những cái Gallianos.

Okay, we'll move on. (Laughter)

Ok, chúng ta tiếp tục.

This is not unlike the world of comedy.

Đây không giống với thới gới hài kịch.

I don't know if you know that jokes

Tôi không biết nếu như bạn biết là chuyện cười

also can't be copyright protected.

cũng được bảo vệ bản quyền.

So when one-liners were really popular,

Vì vậy khi đã phổ biến,

everybody stole them from one another.

mọi người sẽ chôm chúng từ một người khác.

But now, we have a different kind of comic.

Nhưng bây giờ, chúng ta có một truyện vui khác.

They develop a persona,

Chúng phát triển một nhân cách,

a signature style, much like fashion designers.

một phong cách riêng, nhiều như là các nhà thiết kế thời trang.

And their jokes,

Và những truyện cười của họ,

much like the fashion designs by a fashion designer,

giống hơn là những thiết kế thời trang bời các nhà thiết kế thời trang,

really only work within that aesthetic.

thực sự chỉ làm việc trong cái thẩm mỹ đó

If somebody steals a joke

Nếu ai đó lấy cắp câu truyện cười

from Larry David, for instance,

ví dụ như từ Larry David,

it's not as funny.

nó sẽ không vui bằng.

Now, the other thing that fashion designers have done

Bây giờ một việc khác mà các nhà thiết kế thời trang đã làm

to survive in this culture of copying

để mà tồn tại trong chính cái văn hóa sao chép

is they've learned how to copy themselves.

là họ học cách sao chép của chính họ

They knock themselves off.

Họ lấy của bản thân họ.

They make deals with the fast fashion giants

Họ thỏa thuận với các đại gia thời trang nhanh,

and they come up with a way to sell their product

và họ đi đến cái cách mà bán sản phẩm của họ

to a whole new demographic:

cho một thị trường hoàn toàn mới,

the Santee Alley demographic.

thị trường Santee Alley.

Now, some fashion designers will say,

Bây giờ, một vài nhà thiết kế sẽ nói,

"It's only in the United States that we don't have any respect.

"Chỉ duy nhất ở tại Mỹ mà chúng ta không có bất cứ sự tôn trọng nào.

In other countries there is protection

Ở các quốc gia khác, họ có sự bảo hộ

for our artful designs."

cho những thiết kế đầy tính nghệ thuận của họ."

But if you take a look at the two other biggest markets in the world,

Nhưng mà nếu bạn nhìn vào hai trong số những thị trường lớn nhất trên thế giới,

it turns out that the protection that's offered

nó cho thấy rằng sự bảo hộ mà được tồn tại

is really ineffectual.

thì lại rất là không hiệu quả.

In Japan, for instance, which I think is the third largest market,

Ví dụ như ở Nhật, mà tôi nghĩ là thị trường lớn thứ 3 thế giới,

they have a design law; it protects apparel,

họ có luật pháp về thiết kế, nó bảo vệ quần áo,

but the novelty standard is so high,

nhưng các tiêu chuẩn mới lại khá cao,

you have to prove that your garment has never existed before,

bạn phải chứng mình rằng mẫu quần áo của bạn chưa từng tồn tại trước đây.

it's totally unique.

Nó hoàn toàn độc nhất vô nhị.

And that's sort of like

Và đó là cái mà giống như

the novelty standard for a U.S. patent,

cái tiêu chuẩn mới cho luật bản quyền ở Mỹ,

which fashion designers never get --

mà các nhà thiết kế thời trang chưa từng có,

rarely get here in the states.

hiếm khi có ở đây tại Mỹ.

In the European Union, they went in the other direction.

Trong liên minh Châu Âu, họ đi theo một hướng khác.

Very low novelty standard,

Rất ít các tiêu chuẩn mới

anybody can register anything.

mọi người có thể đăng ký bất cứ thứ gì.

But even though it's the home of the fast fashion industry

Nhưng mặc dù nghĩ rằng đó là nhà của ngành công nghiệp thời trang nhanh

and you have a lot of luxury designers there,

và bạn có rất nhiều các nhà thiết kể cao cấp ở đây,

they don't register their garments, generally,

Họ hầu như không đăng ký cho các mẫu quần áo của mình,

and there's not a lot of litigation.

và ở đó không có nhiều sự kiện tụng.

It turns out it's because the novelty standard is too low.

Nó cho thấy rằng sự tiêu chuẩn về cái mới là rất thấp.

A person can come in and take somebody else's gown,

Một người có thể đến và lấy áo choàng của người khác,

cut off three inches from the bottom,

cắt nó khoảng 3 inch ở cuối áo,

go to the E.U. and register it as a new, original design.

đi đến E.U và đăng ký nó như là thiết kế mới và nguyên mẫu.

So, that does not stop the knock-off artists.

Vì thế mà không thể dừng lại khác nhà nghệ thuật sao chép.

If you look at the registry, actually,

Nếu như bạn nhìn vào cơ quan đăng ký trên thực tế,

a lot of the registered things in the E.U.

Có rất nhiều thứ được đăng ký tại E.R.

are Nike T-shirts

Như là áo thun của Nike

that are almost identical to one another.

Và hầu như đều phân biệt được với cái khác.

But this has not stopped Diane von Furstenberg.

Nhưng điều đó không thể dừng được Diane von Furstenberg.

She is the head of

Cô là người đứng đầu

the Council of Fashion Designers of America,

hiệp hội các nhà thiết kế thời trang ở Mỹ,

and she has told her constituency that

và có nói với các cộng sự của mình rằng

she is going to get copyright protection

cô sẽ đi lấy quyền bảo hộ bảo quyền™

for fashion designs.

cho các nhà thiết kế thời trang.

The retailers have kind of quashed this notion though.

Các nhà bán lẻ có cái suy nghĩ không ưa cái khái niệm này.

I don't think the legislation is going anywhere,

Tôi không nghĩ là pháp luật là đi đến bất cứ nơi nào.

because they realized it is so hard

Bởi vị họ nhận ra nó thật khó

to tell the difference between a pirated design

để mà nói ra sự khác biệt giữa các thiết kế cá nhân

and something that's just part of a global trend.

và caí mà là một phần của xu hướng của thế giới.

Who owns a look?

Ai sở hữu cái vẻ ngoài?

That is a very difficult question to answer.

Thật khó để có câu trả lời nó.

It takes lots of lawyers and lots of court time,

Nó cần khá nhiều luật sư và thời gian kiện tụng.

and the retailers decided that would be way too expensive.

Và các nhà bán lẽ quyết định rằng nó có lẽ quá tốn kém.

You know, it's not just the fashion industry

Bạn biết đấy, nó không chỉ có ngành công nghiệp thời trang

that doesn't have copyright protection.

là không có quyền bảo vệ bản quyềm.

There's a bunch of other industries that don't have copyright protection,

Mà còn một đống các ngành công nghiệp khác cũng không có

including the food industry.

bao gồm cả ngành công nghiệp thực phẩm.

You cannot copyright a recipe

bạn không thể bảo vệ bản quyền công thức nấu

because it's a set of instructions, it's fact,

bởi vì nó là một chuỗi những hướng dẫn, thực tế.

and you cannot copyright the look and feel

Và bạn không thể bảo vệ bản quyền của vẻ bên ngoài và cảm giác

of even the most unique dish.

thậm chí từ món ăn đặt biệt nhất.

Same with automobiles.

Cũng vậy đối với xe mô tô

It doesn't matter how wacky they look or how cool they look,

Không quan trọng nó khùng điên ra sao hay nó hấp dẫn ra sao,

you cannot copyright the sculptural design.

bạn không thể bảo vệ bản quyền của các thiết kế điêu khắc.

It's a utilitarian article, that's why.

Nó là một tiêu tề của thực dụng,

Same with furniture,

Cũng vậy với đồ đạc.

it's too utilitarian.

Nó quá thực dụng.

Magic tricks, I think they're instructions, sort of like recipes:

Mánh áo thuật, tôi nghĩ họ có hướng dẫn, kiểu như công thức nấu ăn.

no copyright protection.

Không có bảo vệ bản quyền.

Hairdos, no copyright protection.

Kiểu tóc, không bảo vệ bản quyền.

Open source software, these guys decided

Mã nguồn mở, những người này đã quyết định

they didn't want copyright protection.

họ không muốn được bảo vệ bản quyền.

They thought it'd be more innovative without it.

Họ nghĩ rằng họ sẽ phát triển hơn nếu không có nó

It's really hard to get copyright for databases.

Nó rất là khó để lấy bản quyền cho cơ sở dữ liệu.

Tattoo artists, they don't want it; it's not cool.

nghệ thuật xăm hình, họ không muốn, nó không hấp dẫn.

They share their designs.

họ chia sẻ các thiết kế của mình

Jokes, no copyright protection.

Chuyện cười, không bảo vệ bản quyền.

Fireworks displays,

Buổi diễn pháo bông.

the rules of games,

Luật của trò chơi

the smell of perfume: no.

Mùi hương nước hoa, không.

And some of these industries may seem

Và một vài khác ngành công nghiệp có vẻ

sort of marginal to you,

là nằm ngoài biên giới

but these are the gross sales

Nhưng đây chính là doanh thu

for low I.P. industries,

cho các ngành doanh nghiệp với I.P. thấo

industries with very little copyright protection,

những ngành công nghiệp với rất ít bảo vệ bản quyền.

and there's the gross sales of

Còn đây là doanh thu

films and books.

cuả phim ảnh và sách báo.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

It ain't pretty.

Nó thực là không đẹp mấy

(Applause)

(Vỗ tay)

So you talk to people in the fashion industry

Vì thế bạn nói với những người của ngành thiết kế thời trang

and they're like, "Shhh!

và họ sẽ, "Shhh!

Don't tell anybody

Đừng nói với ai

we can actually steal from each other's designs.

Chúng tôi thực sự có thể đánh cắp người khác thiết kế.

It's embarrassing."

Nó thật sự đáng xấu hổ."

But you know what? It's revolutionary,

Nhưng mà bạn biết rồi đấy, nó là cuộc cách mạng.

and it's a model that a lot of other industries --

Và đó là mô hình mà nhiều ngành công nghiệp khác,

like the ones we just saw with the really small bars --

như những cái mà bạn thấy với những cột nhỏ kia,

they might have to think about this.

họ có lẽ nên nghĩ về nó

Because right now, those industries with a lot of copyright protection

bởi vì, bây giờ, những ngành công nghiệp với quá nhiều bảo vệ bản quyền

are operating in an atmosphere

đang điều hành trong cái bầu không khí

where it's as if they don't have any protection,

nơi mà nếu như họ không có bất kỳ sự bảo vệ nào.

and they don't know what to do.

Và họ không biết làm gì.

When I found out that there are a whole bunch of industries

Khi mà bạn tìm thấy ở đây có một đống các ngàh công nghiệp khác

that didn't have copyright protection,

mà không có bảo vệ bản quyền,

I thought, "What exactly is the underlying logic?

Tôi nghĩ, chính xác cái tính logic đằng sau nó là gi?

I want a picture." And the lawyers do not provide a picture,

Tôi muốn một bức tranh, và những luật sư không cung cấp bức tranh đó.

so I made one.

Vì thế mà tôi làm một cái.

These are the two main

Ở đây có hai điều chính

sort of binary oppositions within the logic of copyright law.

giống như là hai điều đối lập trong cái logic của luật bảo vệ bản quyền.

It is more complex than this, but this will do.

Nó phức tạp hơn thế này, nhưng điều này sẽ làm.

First: Is something an artistic object?

Đầu tiên, khi những thứ gì là đối tượng của nghệ thuật

Then it deserves protection.

thì nó xứng đáng bảo vệ.

Is it a utilitarian object?

Còn những thứ quá thực dụng thì sao?

Then no, it does not deserve protection.

Thế thì không, nó không xứng được bảo vệ.

This is a difficult, unstable binary.

Điều đó thực khó, hai thứ không ổn định.

The other one is: Is it an idea?

Còn cái khác là, nó là ý kiến?

Is it something that needs to

Cái gì mà cần được

freely circulate in a free society?

lưu thông tự do trong cái xã hội tự do?

No protection.

Không có sự bảo vệ.

Or is it a physically fixed

Hay cái mà biểu hiện sự cố định vật lý

expression of an idea:

của một ý tưởng,

something that somebody made

Cái mà một ai đó làm,

and they deserve to own it for a while and make money from it?

và bạn xứng đáng sở hữu nó một thời gian và kiếm tiền từ nó.

The problem is that digital technology

Vấn đề là công nghệ kỹ thuật số

has completely subverted the logic

đã hoàn toàn phá vỡ logic

of this physically fixed, expression

của sự thể hiện về vật chất cố định đó

versus idea concept.

so với cái khái niệm về ý tưởng.

Nowadays,

Ngày nay,

we don't really recognize a book

Chúng ta không thực sự nhận ra sách

as something that sits on our shelf

hay bất cứ thứ gì đặt trên kệ của chúng ta

or music as something that is

hay âm nhạc như là caí gì đó mà nó

a physical object that we can hold.

là đối tượng vật lý mà chúng ta có thể nắm giữ.

It's a digital file.

Nó là những dữ liệu kỹ thuật số.

It is barely tethered to any sort of

Nó chỉ buộc vào bất kỳ loại nào

physical reality in our minds.

vật lý thực tế trong tâm trí của chúng ta.

And these things, because we can copy and transmit them so easily,

Và những việc này, bởi vì chúng t có thể sao chép và truyền cho họ quá dễ dàng,

actually circulate within our culture

thực sự lưu hành trong nền văn hóa của chúng ta

a lot more like ideas

rất nhiều giống như các ý tưởng

than like physically instantiated objects.

hơn là một đối tượng vật lý cụ thể.

Now, the conceptual issues are truly profound

Bây giờ, cái vấn đề về khái niệm thật sự xâu sắc

when you talk about creativity

khi mà bạn nói về sự sáng tạo

and ownership

và sự sở hữu

and, let me tell you, we don't want to leave this just to lawyers to figure out.

và, để tôi nói với bạn rằng, chúng ta không muốn bỏ nó cho các luật sư nghĩ ra

They're smart.

Hộ thông minh.

I'm with one. He's my boyfriend, he's okay.

Tôi với một người ngươì, bạn trai tôi, anh ta ổn.

He's smart, he's smart.

Anh ta thông minh, anh ta thông minh.

But you want an interdisciplinary team of people

Nhưng bạn muốn có một đội gồm những người

hashing this out,

khác nhau

trying to figure out: What is the kind of ownership model,

cố gắng tìm ra, cái gì là mô hình của sự sở hữu

in a digital world,

trong cái thế giối kỹ thuật số,

that's going to lead to the most innovation?

Mà nó đang dẫn với những phát minh mới nhất

And my suggestion is that

và sự gợi ý của tôi là

fashion might be a really good place

thời trang có vẻ là nơi rất tốt

to start looking for a model

để bắt đầu cho làm mẫu

for creative industries in the future.

cho các ngành công nghiệp của sự sáng tạo trong tương lai

If you want more information about this research project,

Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về dự án nghiên cưú này,

please visit our website: it's ReadyToShare.org.

vui lòng vào website của chúng tôi, ReadyToShare.ord

And I really want to thank Veronica Jauriqui

Và tôi thực sư cảm ơn Veronica Jauriqui

for making this very fashionable presentation.

vì đã giúp tôi làm bài thuyết trình rất thời trang

Thank you so much. (Applause)

Cảm ơn các bạn nhiều