Johanna Blakely: Lessons from fashion's free culture

202,595 views ・ 2010-05-25

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Weronika Łabaj Korekta: Rysia Wand
00:16
I heard this amazing story about Miuccia Prada.
0
16260
2000
Słyszałam niezwykłą historię o Miucci Pradzie,
00:18
She's an Italian fashion designer.
1
18260
2000
włoskiej projektantce mody.
00:20
She goes to this vintage store in Paris
2
20260
2000
Wchodzi do dobrego, paryskiego sklepu,
00:22
with a friend of hers.
3
22260
2000
z przyjaciółką.
00:24
She's rooting around, she finds this one jacket by Balenciaga --
4
24260
3000
Rozgląda się. Znajduje kurtkę Balenciagi.
00:28
she loves it.
5
28260
2000
Jest zachwycona.
00:30
She's turning it inside out.
6
30260
2000
Ogląda ją z każdej strony.
00:32
She's looking at the seams. She's looking at the construction.
7
32260
3000
Patrzy na szwy. Patrzy na krój.
00:35
Her friend says, "Buy it already."
8
35260
2000
Przyjaciółka mówi "Kup ją wreszcie".
00:37
She said, "I'll buy it, but I'm also going to replicate it."
9
37260
3000
Odpowiada: "Kupię, ale potem ją skopiuję."
00:42
Now, the academics in this audience may think,
10
42260
3000
Akademicy na widowni pomyślą pewnie:
00:45
"Well, that sounds like plagiarism."
11
45260
2000
"To brzmi jak plagiat."
00:47
But to a fashionista, what it really is
12
47260
2000
Ale dla osoby związanej z modą
00:49
is a sign of Prada's genius:
13
49260
2000
to przejaw geniuszu Prady,
00:51
that she can root through the history of fashion
14
51260
2000
że potrafi sięgnąć do historii mody
00:53
and pick the one jacket
15
53260
2000
i wybrać tą jedną kurtkę
00:55
that doesn't need to be changed by one iota,
16
55260
2000
której nie trzeba zmienić ani o jotę,
00:57
and to be current and to be now.
17
57260
3000
która jest aktualna i na czasie.
01:00
You might also be asking whether it's possible
18
60260
3000
Można zadać pytanie,
01:03
that this is illegal for her to do this.
19
63260
3000
czy nie postępuje nielegalnie.
01:06
Well, it turns out that it's actually not illegal.
20
66260
3000
Okazuje się, że nie.
01:09
In the fashion industry, there's very little
21
69260
2000
Świat mody w niewielkim stopniu
01:11
intellectual property protection.
22
71260
3000
chroni własność intelektualną.
01:14
They have trademark protection,
23
74260
2000
Mają ochronę znaku handlowego,
01:16
but no copyright protection
24
76260
2000
ale żadnej ochrony praw autorskich,
01:18
and no patent protection to speak of.
25
78260
3000
ani ochrony patentowej wartej wzmianki.
01:21
All they have, really, is trademark protection,
26
81260
2000
Zasadniczo chroni się tylko znak firmowy.
01:23
and so it means that anybody
27
83260
2000
W rezultacie każdy może
01:25
could copy any garment
28
85260
2000
skopiować dowolny ciuch
01:27
on any person in this room
29
87260
2000
na każdym z was,
01:29
and sell it as their own design.
30
89260
2000
i sprzedać jako własny projekt.
01:31
The only thing that they can't copy
31
91260
2000
Nie mogą tylko skopiować
01:33
is the actual trademark label
32
93260
2000
metki ze znakiem handlowym
01:35
within that piece of apparel.
33
95260
2000
na tym ubraniu.
01:37
That's one reason that you see logos
34
97260
2000
Właśnie dlatego logo
01:39
splattered all over these products.
35
99260
2000
wciskane jest gdzie się tylko da.
01:41
It's because it's a lot harder for knock-off artists
36
101260
2000
Utrudnia to artystom-podrabiaczom
01:43
to knock off these designs
37
103260
2000
zwędzenie projektu,
01:45
because they can't knock off the logo.
38
105260
3000
bo nie mogą użyć logo.
01:48
But if you go to Santee Alley, yeah.
39
108260
3000
Ale w Santee Alley, tak.
01:51
(Laughter) Well, yeah.
40
111260
2000
Owszem.
01:53
Canal Street, I know.
41
113260
2000
Wiem też o Canal Street.
01:55
And sometimes these are fun, right?
42
115260
2000
Czasem to fajne.
01:57
Now, the reason for this, the reason that the fashion industry
43
117260
3000
Powodem, dla którego branża mody
02:00
doesn't have any copyright protection
44
120260
2000
nie chroni praw autorskich
02:02
is because the courts decided long ago
45
122260
3000
jest stare orzeczenie sądowe,
02:05
that apparel is too utilitarian
46
125260
2000
że odzież jest zbyt użytkowa,
02:07
to qualify for copyright protection.
47
127260
2000
by podlegać ochronie praw autorskich.
02:09
They didn't want a handful of designers
48
129260
2000
Nie chciano, by garstka projektantów
02:11
owning the seminal building blocks of our clothing.
49
131260
3000
posiadła na własność ważne elementy stroju.
02:14
And then everybody else would have to license this cuff or this sleeve
50
134260
3000
Każdy potrzebowałby licencji na ten mankiet czy tamten rękaw,
02:17
because Joe Blow owns it.
51
137260
3000
bo należy do Jana Kowalskiego.
02:21
But too utilitarian? I mean is that the way you think of fashion?
52
141260
3000
Ale zbyt użytkowy? Czy tak myślicie o modzie?
02:24
This is Vivienne Westwood. No!
53
144260
3000
To Vivienne Westwood. Nie.
02:27
We think of it as maybe too silly,
54
147260
2000
Może uznamy to za zbyt głupie,
02:29
too unnecessary.
55
149260
2000
zbyt niepotrzebne.
02:31
Now, those of you who are familiar with the logic
56
151260
2000
Osoby obeznane z logiką
02:33
behind copyright protection --
57
153260
2000
ochrony praw autorskich,
02:35
which is that without ownership, there is no incentive to innovate --
58
155260
3000
czyli że własność jest bodźcem do innowacji,
02:38
might be really surprised
59
158260
2000
może naprawdę zaskoczyć
02:40
by both the critical success of the fashion industry
60
160260
3000
zarówno istotny sukces mody,
02:43
and the economic success of this industry.
61
163260
3000
jak i sukces ekonomiczny branży.
02:46
What I'm going to argue today is that
62
166260
2000
Dzisiaj udowodnię, że
02:48
because there's no copyright protection
63
168260
2000
z powodu braku ochrony
02:50
in the fashion industry,
64
170260
2000
właśności intelektualnej w modzie,
02:52
fashion designers have actually been able to elevate
65
172260
3000
projektantom udało się wynieść
02:55
utilitarian design,
66
175260
2000
użytkowe projekty
02:57
things to cover our naked bodies,
67
177260
2000
okryć nagiego ciała,
02:59
into something that we consider art.
68
179260
2000
do rangi sztuki.
03:01
Because there's no copyright protection
69
181260
2000
Brak ochrony praw autorskich
03:03
in this industry,
70
183260
2000
w tej branży,
03:05
there's a very open and creative
71
185260
2000
stworzył bardzo otwartą i twórczą
03:07
ecology of creativity.
72
187260
2000
ekologię kreatywności.
03:09
Unlike their creative brothers and sisters,
73
189260
2000
W przeciwieństwie
03:11
who are sculptors or photographers
74
191260
3000
do twórców-rzeźbiarzy lub fotografów,
03:14
or filmmakers or musicians,
75
194260
3000
filmowców lub muzyków,
03:17
fashion designers can sample
76
197260
2000
projektanci mody mogą czerpać
03:19
from all their peers' designs.
77
199260
2000
z prac innych projektantów.
03:21
They can take any element from any garment
78
201260
2000
Dowolny fragment dowolnego ubioru
03:23
from the history of fashion
79
203260
2000
z historii mody
03:25
and incorporate it into their own design.
80
205260
2000
mogą włączyć do własnego projektu.
03:27
They're also notorious for riffing off of the zeitgeist.
81
207260
3000
Notorycznie śledzą ducha czasu.
03:30
And here, I suspect,
82
210260
2000
Tutaj zdaje się
03:32
they were influenced by the costumes in Avatar.
83
212260
3000
zainspirowały ich kostiumy z Avatara.
03:35
Maybe just a little.
84
215260
2000
Może tylko odrobinkę.
03:37
Can't copyright a costume either.
85
217260
2000
Nie można też opatentować kostiumu.
03:39
Now, fashion designers have
86
219260
2000
Projektanci mody mają
03:41
the broadest palette imaginable
87
221260
2000
najszerszą paletę
03:43
in this creative industry.
88
223260
2000
w całym przemyśle twórczym.
03:45
This wedding dress here
89
225260
2000
Ta suknia ślubna
03:47
is actually made of sporks,
90
227260
3000
jest zrobiona z łyżkowidelców.
03:50
and this dress is actually made of aluminum.
91
230260
3000
A tę sukienkę zrobiono z aluminium.
03:53
I've heard this dress actually sort of sounds like wind chimes
92
233260
2000
Słyszałam, że dźwięczy trochę
03:55
as they walk through.
93
235260
2000
kiedy się w niej idzie.
03:57
So, one of the magical side effects
94
237260
2000
Magicznym skutkiem ubocznym
03:59
of having a culture of copying,
95
239260
2000
kultury kopiowania,
04:01
which is really what it is,
96
241260
2000
a o to tutaj chodzi,
04:03
is the establishment of trends.
97
243260
2000
jest tworzenie trendów.
04:05
People think this is a magical thing. How does it happen?
98
245260
2000
Jak to się dzieje?
04:07
Well, it's because it's legal for people to copy one another.
99
247260
3000
Po prostu kopiowanie jest legalne.
04:10
Some people believe that
100
250260
2000
Niektórzy ludzie wierzą,
04:12
there are a few people at the top of the fashion food chain
101
252260
3000
że na szczycie łańcucha pokarmowego mody
04:15
who sort of dictate to us what we're all going to wear,
102
255260
3000
pare osób dyktuje, co będziemy nosić.
04:18
but if you talk to any designer at any level,
103
258260
2000
Jednak projektanci na wszystkich poziomach,
04:20
including these high-end designers,
104
260260
2000
nawet ci najlepsi,
04:22
they always say
105
262260
2000
zawsze powtarzają,
04:24
their main inspiration comes from the street:
106
264260
2000
że inspiruje ich głównie ulica,
04:26
where people like you and me remix and match
107
266260
2000
gdzie zwykli ludzie mieszają i łączą
04:28
our own fashion looks.
108
268260
2000
własne pomysły na modę
04:30
And that's where they really get a lot of their
109
270260
2000
Właśnie stąd czerpią mnóstwo
04:32
creative inspiration,
110
272260
3000
twórczej inspiracji.
04:35
so it's both a top-down and a bottom-up kind of industry.
111
275260
3000
To branża zarówno odgórna jak oddolna.
04:39
Now, the fast fashion giants have
112
279260
2000
Giganci szybkiej mody
04:41
probably benefited the most
113
281260
2000
chyba najbardziej skorzystali
04:43
from the lack of copyright protection in the fashion industry.
114
283260
3000
z braku ochrony własności intelektualnej.
04:46
They are notorious for knocking off high-end designs
115
286260
3000
Notorycznie podprowadzają projekty z górnej półki
04:49
and selling them at very low prices.
116
289260
2000
i sprzedają za grosze.
04:51
And they've been faced with a lot of lawsuits,
117
291260
3000
Wielokrotnie stawali przed sądem,
04:54
but those lawsuits are usually not won by fashion designers.
118
294260
3000
ale projektanci mody zwykle przegrywają.
04:57
The courts have said over and over again, "You don't need
119
297260
2000
Sądy raz za razem powtarzały:
04:59
any more intellectual property protection."
120
299260
3000
"Nie trzeba zwiększać ochrony własności intelektualnej."
05:02
When you look at copies like this,
121
302260
3000
Patrząc na kopie takie jak ta,
05:05
you wonder: How do the luxury high-end brands
122
305260
2000
zastanawiasz się, jak luksusowe marki
05:07
remain in business?
123
307260
2000
utrzymują się na rynku?
05:09
If you can get it for 200 bucks, why pay a thousand?
124
309260
3000
Po co płacić 1000 dolców, jeśli można 200?
05:12
Well, that's one reason we had a conference here at USC a few years ago.
125
312260
3000
Rok temu zorganizowaliśmy konferencję w U.S.C.
05:15
We invited Tom Ford to come --
126
315260
2000
Zaprosiliśmy Toma Forda.
05:17
the conference was called, "Ready to Share:
127
317260
2000
Konferencja nosiła tytuł "Gotowi się dzielić:
05:19
Fashion and the Ownership of Creativity" --
128
319260
3000
moda i własność twórcza".
05:22
and we asked him exactly this question.
129
322260
2000
Zadaliśmy mu to samo pytanie.
05:24
Here's what he had to say.
130
324260
2000
Oto co powiedział.
05:26
He had just come off a successful stint as the lead designer at Gucci,
131
326260
3000
Tom właśnie odszedł od Gucciego,
05:29
in case you didn't know.
132
329260
2000
gdybyście nie wiedzieli.
05:31
Tom Ford: And we found after much research
133
331260
3000
Tom Ford: Długie badania dowiodły,
05:34
that -- actually not much research, quite simple research --
134
334260
2000
a właściwie całkiem proste badania,
05:36
that the counterfeit customer was not our customer.
135
336260
3000
że klienci kupujący podróbki nie kupują u nas.
05:39
Johanna Blakley: Imagine that.
136
339260
2000
J.B: Wyobraźcie sobie.
05:41
The people on Santee Alley
137
341260
2000
Ludzie na Santee Alley
05:43
are not the ones who shop at Gucci.
138
343260
2000
nie kupują u Gucciego.
05:45
(Laughter)
139
345260
3000
(Śmiech)
05:48
This is a very different demographic.
140
348260
3000
To całkiem inna grupa demograficzna.
05:52
And, you know, a knock-off is never the same
141
352260
3000
Podróbka nigdy nie jest taka sama
05:55
as an original high-end design,
142
355260
3000
jak oryginalny projekt z wyższej półki.
05:58
at least in terms of the materials; they're always made of cheaper materials.
143
358260
3000
Zawsze robi się je z tańszych materiałów.
06:01
But even sometimes a cheaper version
144
361260
3000
Jednak czasem nawet tańsza wersja
06:04
can actually have some charming aspects,
145
364260
2000
może mieć urocze aspekty
06:06
can breathe a little extra life into a dying trend.
146
366260
3000
i tchnąć nieco życia w umierający trend.
06:10
There's lots of virtues of copying.
147
370260
2000
Jest wiele zalet kopiowania.
06:12
One that a lot of cultural critics have pointed to
148
372260
3000
Wielu krytyków kulturalnych zauważyło,
06:15
is that we now have
149
375260
2000
że mamy teraz
06:17
a much broader palette
150
377260
2000
znacznie szerszą paletę
06:19
of design choices to choose from than we ever have before,
151
379260
3000
wzorów do wyboru niż kiedykolwiek.
06:22
and this is mainly because of the fast fashion industry, actually.
152
382260
3000
I to głównie dzięki branży mody.
06:25
And this is a good thing. We need lots of options.
153
385260
2000
To dobrze. Potrzebujemy wielu opcji.
06:27
Fashion, whether you like it or not,
154
387260
2000
Moda, czy ją lubisz czy nie,
06:29
helps you project who you are to the world.
155
389260
3000
pomaga ci wyrazić kim jesteś.
06:33
Because of fast fashion,
156
393260
2000
Z powodu "szybkiej mody"
06:35
global trends actually get established much more quickly than they used to.
157
395260
3000
globalne trendy ustalają się znacznie szybciej.
06:38
And this, actually, is good news to trendsetters;
158
398260
3000
To dobra wiadomość dla prekursorów,
06:41
they want trends to be set
159
401260
2000
którzy chcą wprowadzać trendy
06:43
so that they can move product.
160
403260
3000
żeby sprzedawać produkty.
06:46
For fashionistas,
161
406260
2000
Modni ludzie
06:48
they want to stay ahead of the curve.
162
408260
2000
chcą wyprzedzać trendy.
06:50
They don't want to be wearing what everybody else is wearing.
163
410260
3000
Nie chcą nosić tego, co inni.
06:53
And so, they want to move on to the next trend
164
413260
3000
Chcą przejść do następnego trendu
06:56
as soon as possible.
165
416260
2000
tak szybko, jak się da.
06:58
I tell you, there is no rest for the fashionable.
166
418260
3000
Modni ludzie nie mają chwili wytchnienia.
07:01
Every season, these designers have to struggle
167
421260
2000
W każdym sezonie, projektanci głowią się
07:03
to come up with the new fabulous idea that everybody's going to love.
168
423260
3000
nad nowymi, bajecznymi pomysłami.
07:06
And this, let me tell you,
169
426260
2000
Moim zdaniem
07:08
is very good for the bottom line.
170
428260
3000
to bardzo dobre dla wyników finansowych.
07:11
Now of course, there's a bunch of effects
171
431260
2000
Oczywiście, jest kilka efektów
07:13
that this culture of copying has
172
433260
2000
wywieranych przez kulturę kopiowania
07:15
on the creative process.
173
435260
2000
na proces twórczy.
07:17
And Stuart Weitzman is a very successful shoe designer.
174
437260
2000
Stuart Weitzman to wzięty projektant butów.
07:19
He has complained a lot about people copying him,
175
439260
3000
Skarżył się, że ludzie go kopiują.
07:22
but in one interview I read,
176
442260
2000
Ale w jednym wywiadzie
07:24
he said it has really forced him to up his game.
177
444260
3000
przyznał, że zmusiło go to do ulepszeń.
07:27
He had to come up with new ideas,
178
447260
2000
Musiał mieć nowe pomysły,
07:29
new things that would be hard to copy.
179
449260
2000
nowe rzeczy, trudne do skopiowania.
07:31
He came up with this Bowden-wedge heel
180
451260
3000
Wymyslił ten obcas: koturn Bowden,
07:34
that has to be made out of steel or titanium;
181
454260
2000
zrobiony ze stali lub tytanu.
07:36
if you make it from some sort of cheaper material,
182
456260
2000
Zrobiony z tańszego materiału
07:38
it'll actually crack in two.
183
458260
2000
przełamie się w pół.
07:40
It forced him to be a little more innovative. (Music)
184
460260
3000
Zmusiło go to do innowacji..
07:43
And that actually reminded me
185
463260
2000
To mi przypomina
07:45
of jazz great, Charlie Parker.
186
465260
2000
świetnego muzyka jazzowego, Charlie Parkera.
07:47
I don't know if you've heard this anecdote, but I have.
187
467260
3000
Nie wiem, czy słyszeliście tą anegdotę.
07:50
He said that one of the reasons he invented bebop
188
470260
3000
Powiedział, że wymyślił bebop
07:53
was that he was pretty sure
189
473260
2000
z przekonania, że biali muzycy
07:55
that white musicians wouldn't be able to replicate the sound. (Laughter)
190
475260
3000
nie dadzą rady skopiować brzmienia.
08:01
He wanted to make it too difficult to copy,
191
481260
3000
Chciał, żeby było zbyt trudne do skopiowania.
08:05
and that's what fashion designers are doing all the time.
192
485260
2000
Właśnie to projektanci mody robią cały czas.
08:07
They're trying to put together
193
487260
2000
Próbują wytworzyć
08:09
a signature look, an aesthetic
194
489260
2000
charakterystyczny wygląd, estetykę,
08:11
that reflects who they are.
195
491260
2000
które oddadzą, kim naprawdę są.
08:13
When people knock it off, everybody knows
196
493260
3000
Kopię każdy rozpozna,
08:16
because they've put that look out on the runway,
197
496260
2000
bo widzieli ten wygląd na wybiegu
08:18
and it's a coherent aesthetic.
198
498260
3000
i to jest spójne estetycznie.
08:22
I love these Gallianos.
199
502260
2000
Kocham te Gallianos.
08:24
Okay, we'll move on. (Laughter)
200
504260
2000
OK, idźmy dalej.
08:26
This is not unlike the world of comedy.
201
506260
3000
Podobnie jest w świecie komedii.
08:29
I don't know if you know that jokes
202
509260
2000
Nie wiem czy wiecie, że żarty
08:31
also can't be copyright protected.
203
511260
2000
też nie mogą być chronione.
08:33
So when one-liners were really popular,
204
513260
3000
W czasach popularności krótkich dowcipów,
08:36
everybody stole them from one another.
205
516260
2000
ludzie kradli je sobie nawzajem.
08:38
But now, we have a different kind of comic.
206
518260
2000
Teraz komicy się zmienili.
08:40
They develop a persona,
207
520260
2000
Kreują swój wizerunek,
08:42
a signature style, much like fashion designers.
208
522260
3000
oryginalny styl, całkiem jak projektanci mody.
08:45
And their jokes,
209
525260
2000
I ich żarty,
08:47
much like the fashion designs by a fashion designer,
210
527260
2000
zupełnie jak projekty danego projektanta mody,
08:49
really only work within that aesthetic.
211
529260
2000
działają tylko w danym obszarze estetyki.
08:51
If somebody steals a joke
212
531260
2000
Jeśli ktoś kradnie żart
08:53
from Larry David, for instance,
213
533260
2000
np. od Larry'ego Davida,
08:55
it's not as funny.
214
535260
2000
to nie jest śmieszne.
08:57
Now, the other thing that fashion designers have done
215
537260
2000
Projektanci mody
08:59
to survive in this culture of copying
216
539260
2000
by przetrwać w kulturze kopiowania,
09:01
is they've learned how to copy themselves.
217
541260
2000
nauczyli się kopiować samych siebie.
09:03
They knock themselves off.
218
543260
2000
Podrabiają samych siebie.
09:05
They make deals with the fast fashion giants
219
545260
3000
Robią interesy z gigantami szybkiej mody,
09:08
and they come up with a way to sell their product
220
548260
2000
i wymyślają, jak sprzedać swój produkt
09:10
to a whole new demographic:
221
550260
2000
zupełnie innej grupie demograficznej,
09:12
the Santee Alley demographic.
222
552260
2000
jak ludzie z Santee Alley.
09:14
Now, some fashion designers will say,
223
554260
3000
Niektórzy projektanci mody powiedzą:
09:17
"It's only in the United States that we don't have any respect.
224
557260
3000
"Tylko w USA się nas nie szanuje.
09:20
In other countries there is protection
225
560260
2000
W innych krajach istnieje ochrona
09:22
for our artful designs."
226
562260
3000
artystycznych projektów."
09:25
But if you take a look at the two other biggest markets in the world,
227
565260
2000
Ale dwa największe rynki świata
09:27
it turns out that the protection that's offered
228
567260
3000
oferują ochronę zupełnie nieefektywną.
09:30
is really ineffectual.
229
570260
2000
oferują ochronę zupełnie nieefektywną.
09:32
In Japan, for instance, which I think is the third largest market,
230
572260
3000
W Japonii np., 3 największym rynku,
09:35
they have a design law; it protects apparel,
231
575260
3000
istnieje ochrona projektów odzieży,
09:38
but the novelty standard is so high,
232
578260
2000
ale standardy każą udowodnić,
09:40
you have to prove that your garment has never existed before,
233
580260
3000
że taki strój nigdy przedtem nie istniał.
09:43
it's totally unique.
234
583260
2000
Jest totalnie niepowtarzalny.
09:45
And that's sort of like
235
585260
2000
To trochę jak
09:47
the novelty standard for a U.S. patent,
236
587260
2000
standard nowości dla patentów w USA,
09:49
which fashion designers never get --
237
589260
2000
których projektanci mody nigdy nie dostają,
09:51
rarely get here in the states.
238
591260
2000
w każdym razie rzadko.
09:53
In the European Union, they went in the other direction.
239
593260
3000
Unia Europejska poszła w przeciwnym kierunku.
09:56
Very low novelty standard,
240
596260
2000
Bardzo niski standard nowości,
09:58
anybody can register anything.
241
598260
2000
każdy może zarejestrować cokolwiek.
10:00
But even though it's the home of the fast fashion industry
242
600260
2000
Jednak w tej ojczyźnie szybkiej mody,
10:02
and you have a lot of luxury designers there,
243
602260
2000
wielu luksusowych projektantów
10:04
they don't register their garments, generally,
244
604260
3000
nie rejestruje swoich ubrań,
10:07
and there's not a lot of litigation.
245
607260
2000
i nie ma zbyt wielu sporów sądowych.
10:09
It turns out it's because the novelty standard is too low.
246
609260
3000
Powodem okazuje się zbyt niski standard nowości.
10:12
A person can come in and take somebody else's gown,
247
612260
3000
Można wziąć czyjąś suknię,
10:15
cut off three inches from the bottom,
248
615260
3000
skrócić trzy cale,
10:18
go to the E.U. and register it as a new, original design.
249
618260
3000
i zarejestrować jako nowy, oryginalny wzór.
10:21
So, that does not stop the knock-off artists.
250
621260
2000
Marna przeszkoda dla podrabiaczy.
10:23
If you look at the registry, actually,
251
623260
2000
Jeśli przyjrzeć się rejestrowi
10:25
a lot of the registered things in the E.U.
252
625260
2000
wiele z zarejestrowanych rzeczy
10:27
are Nike T-shirts
253
627260
2000
to koszulki Nike'a,
10:29
that are almost identical to one another.
254
629260
3000
które są prawie identyczne.
10:32
But this has not stopped Diane von Furstenberg.
255
632260
2000
Nie powstrzymało to Diany von Furstenberg,
10:34
She is the head of
256
634260
2000
przewodniczącej Stowarzyszenia Projektantów Mody w Ameryce
10:36
the Council of Fashion Designers of America,
257
636260
3000
przewodniczącej Stowarzyszenia Projektantów Mody w Ameryce
10:39
and she has told her constituency that
258
639260
2000
Powiedziała stronnikom, że
10:41
she is going to get copyright protection
259
641260
3000
dostanie ochronę praw autorskich
10:44
for fashion designs.
260
644260
2000
dla projektantów mody.
10:46
The retailers have kind of quashed this notion though.
261
646260
2000
Jednakże detaliści zdławili ten ruch.
10:48
I don't think the legislation is going anywhere,
262
648260
2000
Sądzę, że legislacja zmierza donikąd.
10:50
because they realized it is so hard
263
650260
3000
Zdano sobie sprawę, że trudno jest
10:53
to tell the difference between a pirated design
264
653260
2000
odróżnić piracki projekt
10:55
and something that's just part of a global trend.
265
655260
3000
od części globalnego trendu.
10:58
Who owns a look?
266
658260
2000
Kto jest właścicielem wyglądu?
11:00
That is a very difficult question to answer.
267
660260
2000
Trudno na to odpowiedzieć.
11:02
It takes lots of lawyers and lots of court time,
268
662260
3000
Trzeba by wielu prawników i wiele czasu w sądzie.
11:05
and the retailers decided that would be way too expensive.
269
665260
3000
Detaliści uznali, że to zbyt kosztowne.
11:10
You know, it's not just the fashion industry
270
670260
2000
Nie tylko branża mody
11:12
that doesn't have copyright protection.
271
672260
2000
nie ma ochrony własności intelektualnej.
11:14
There's a bunch of other industries that don't have copyright protection,
272
674260
3000
Jest też kilka innych,
11:17
including the food industry.
273
677260
2000
w tym przemysł spożywczy.
11:19
You cannot copyright a recipe
274
679260
2000
Nie można zastrzec przepisu
11:21
because it's a set of instructions, it's fact,
275
681260
3000
ponieważ to zestaw instrukcji.
11:24
and you cannot copyright the look and feel
276
684260
2000
Nie można zastrzec wyglądu i smaku
11:26
of even the most unique dish.
277
686260
3000
nawet najbardziej unikalnego dania.
11:29
Same with automobiles.
278
689260
2000
Tak samo z samochodami.
11:31
It doesn't matter how wacky they look or how cool they look,
279
691260
3000
Bez względu na idiotyczny albo odjazdowy wygląd,
11:34
you cannot copyright the sculptural design.
280
694260
3000
nie można zastrzec projektu sylwetki.
11:37
It's a utilitarian article, that's why.
281
697260
3000
To przedmiot użytkowy.
11:40
Same with furniture,
282
700260
2000
Tak samo z meblami.
11:42
it's too utilitarian.
283
702260
3000
Są zbyt użytkowe.
11:45
Magic tricks, I think they're instructions, sort of like recipes:
284
705260
3000
Triki magiczne przypominają przepisy.
11:48
no copyright protection.
285
708260
2000
Brak ochrony własności intelektualnej.
11:50
Hairdos, no copyright protection.
286
710260
2000
Fryzury, brak ochrony własności intelektualnej.
11:52
Open source software, these guys decided
287
712260
2000
Oprogramowanie open-source.
11:54
they didn't want copyright protection.
288
714260
2000
Tu zdecydowano się na brak ochrony,
11:56
They thought it'd be more innovative without it.
289
716260
3000
żeby zachęcić do innowacji.
11:59
It's really hard to get copyright for databases.
290
719260
3000
Trudno opatentować bazę danych.
12:02
Tattoo artists, they don't want it; it's not cool.
291
722260
3000
Artyści od tatuaży nie chcą ochrony; nie jest cool.
12:05
They share their designs.
292
725260
3000
Dzielą się wzorami.
12:08
Jokes, no copyright protection.
293
728260
2000
Kawały: brak ochrony praw autorskich.
12:10
Fireworks displays,
294
730260
2000
Pokazy fajerwerków.
12:12
the rules of games,
295
732260
2000
Reguły gier.
12:14
the smell of perfume: no.
296
734260
3000
Zapach perfum, nie.
12:17
And some of these industries may seem
297
737260
2000
Niektóre z branż mogą wydać się
12:19
sort of marginal to you,
298
739260
2000
nieco marginalne.
12:21
but these are the gross sales
299
741260
3000
Po lewej: sprzedaż brutto
12:24
for low I.P. industries,
300
744260
2000
dla branż z niskim I.P.,
12:26
industries with very little copyright protection,
301
746260
2000
czyli z niewielką ochroną praw autorskich.
12:28
and there's the gross sales of
302
748260
2000
Po prawej mamy sprzedaż brutto
12:30
films and books.
303
750260
2000
filmów i książek.
12:32
(Applause)
304
752260
3000
(Oklaski)
12:35
It ain't pretty.
305
755260
2000
Nieładnie.
12:37
(Applause)
306
757260
2000
(Oklaski)
12:39
So you talk to people in the fashion industry
307
759260
2000
Ludzie ze świata mody
12:41
and they're like, "Shhh!
308
761260
2000
mówią "Ciii!
12:43
Don't tell anybody
309
763260
2000
Nie mów nikomu
12:45
we can actually steal from each other's designs.
310
765260
2000
ale możemy kraść od siebie projekty.
12:47
It's embarrassing."
311
767260
2000
Ale wstyd."
12:49
But you know what? It's revolutionary,
312
769260
2000
Ja uważam, że to rewolucyjne.
12:51
and it's a model that a lot of other industries --
313
771260
3000
To model, który wiele innych branż,
12:54
like the ones we just saw with the really small bars --
314
774260
3000
jak te z niskimi słupkami
12:57
they might have to think about this.
315
777260
2000
będą musiały wziąć pod uwagę,
12:59
Because right now, those industries with a lot of copyright protection
316
779260
3000
bo branże z ochroną praw autorskich
13:02
are operating in an atmosphere
317
782260
2000
operują w atmosferze
13:04
where it's as if they don't have any protection,
318
784260
3000
niemal pozbawionej ochrony.
13:07
and they don't know what to do.
319
787260
3000
I nie wiedzą co robić.
13:11
When I found out that there are a whole bunch of industries
320
791260
3000
Kiedy odkryłam branże
13:14
that didn't have copyright protection,
321
794260
2000
bez ochrony praw autorskich
13:16
I thought, "What exactly is the underlying logic?
322
796260
3000
zastanawiałam się, jaki to ma sens.
13:19
I want a picture." And the lawyers do not provide a picture,
323
799260
3000
Chcę ilustracji, której nie dają prawnicy.
13:22
so I made one.
324
802260
2000
Sama ją zrobiłam.
13:24
These are the two main
325
804260
3000
Oto 2 główne, binarne przeciwieństwa
13:27
sort of binary oppositions within the logic of copyright law.
326
807260
3000
logiki prawa autorskiego.
13:30
It is more complex than this, but this will do.
327
810260
3000
To uproszczenie, ale wystarczy.
13:33
First: Is something an artistic object?
328
813260
3000
Po pierwsze, czy to przedmiot artystyczny?
13:36
Then it deserves protection.
329
816260
2000
Jeśli tak, zasługuje na ochronę.
13:38
Is it a utilitarian object?
330
818260
2000
Czy to przedmiot użytkowy?
13:40
Then no, it does not deserve protection.
331
820260
2000
Jeśli tak, nie zasługuje na ochronę.
13:42
This is a difficult, unstable binary.
332
822260
3000
To trudny, niestabilny układ binarny.
13:45
The other one is: Is it an idea?
333
825260
3000
Po drugie: czy to jest idea?
13:48
Is it something that needs to
334
828260
2000
Czy to coś powinno
13:50
freely circulate in a free society?
335
830260
2000
swobodnie krążyć w wolnym społeczeństwie?
13:52
No protection.
336
832260
2000
Brak ochrony.
13:54
Or is it a physically fixed
337
834260
2000
Albo czy jest to fizycznie ustalony
13:56
expression of an idea:
338
836260
2000
wyraz idei,
13:58
something that somebody made
339
838260
2000
coś, co ktoś zrobił, i zasługuje
14:00
and they deserve to own it for a while and make money from it?
340
840260
3000
by pobyć właścicielem i trochę zarobić?
14:03
The problem is that digital technology
341
843260
2000
Niestety cyfrowa technologia
14:05
has completely subverted the logic
342
845260
2000
kompletnie obaliła logikę
14:07
of this physically fixed, expression
343
847260
2000
fizycznie ustalonego wyrazu
14:09
versus idea concept.
344
849260
3000
w porównaniu z pomysłem.
14:12
Nowadays,
345
852260
2000
W dzisiejszych czasach
14:14
we don't really recognize a book
346
854260
2000
nie uważamy książki
14:16
as something that sits on our shelf
347
856260
2000
za coś, co trzymamy na półce
14:18
or music as something that is
348
858260
2000
albo muzyki za coś, co jest
14:20
a physical object that we can hold.
349
860260
2000
fizycznym obiektem, do potrzymania.
14:22
It's a digital file.
350
862260
2000
To jest cyfrowy plik.
14:24
It is barely tethered to any sort of
351
864260
2000
Słabo powiązany z rodzajem
14:26
physical reality in our minds.
352
866260
2000
fizycznej rzeczywistości, którą postrzegamy.
14:28
And these things, because we can copy and transmit them so easily,
353
868260
3000
Ponieważ łatwo je kopiować i przesyłać
14:31
actually circulate within our culture
354
871260
3000
krążą w obrębie kultury
14:34
a lot more like ideas
355
874260
2000
bardziej jak pomysły,
14:36
than like physically instantiated objects.
356
876260
3000
niż jak fizyczne przedmioty.
14:39
Now, the conceptual issues are truly profound
357
879260
3000
To głębokie koncepcje,
14:42
when you talk about creativity
358
882260
2000
kiedy mówimy o twórczości
14:44
and ownership
359
884260
2000
i własności
14:46
and, let me tell you, we don't want to leave this just to lawyers to figure out.
360
886260
3000
Nie chcemy zostawiać rozwiązania prawnikom.
14:49
They're smart.
361
889260
2000
Są inteligentni.
14:51
I'm with one. He's my boyfriend, he's okay.
362
891260
3000
Mój chłopak jest prawnikiem.
14:54
He's smart, he's smart.
363
894260
2000
Jest sprytny.
14:56
But you want an interdisciplinary team of people
364
896260
2000
Ale nam potrzeba interdycyplinarnego zespołu
14:58
hashing this out,
365
898260
2000
dyskusji, zrozumienia
15:00
trying to figure out: What is the kind of ownership model,
366
900260
3000
jaki typ modelu własności
15:03
in a digital world,
367
903260
2000
w cyfrowym świecie
15:05
that's going to lead to the most innovation?
368
905260
2000
pozwoli na najwięcej innowacji.
15:07
And my suggestion is that
369
907260
2000
Sugeruję,
15:09
fashion might be a really good place
370
909260
2000
że moda może posłużyć za model
15:11
to start looking for a model
371
911260
2000
że moda może posłużyć za model
15:13
for creative industries in the future.
372
913260
3000
dla twórczych branż przyszłości.
15:16
If you want more information about this research project,
373
916260
3000
Po więcej informacji o tych badaniach,
15:19
please visit our website: it's ReadyToShare.org.
374
919260
3000
zapraszam na stronę ReadyToShare.org.
15:23
And I really want to thank Veronica Jauriqui
375
923260
2000
Bardzo dziękuję Veronice Jauriqui
15:25
for making this very fashionable presentation.
376
925260
2000
za zrobienie tej bardzo modnej prezentacji.
15:27
Thank you so much. (Applause)
377
927260
2000
Dziękuję bardzo.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7