A tale of mental illness | Elyn Saks

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Dimitar Dimitrovski

So I'm a woman with chronic schizophrenia.

Значи, јас сум жена со хронична шизофренија.

I've spent hundreds of days

Имам поминато стотици денови

in psychiatric hospitals.

во психијатриски болници.

I might have ended up spending

Можев да завршам поминувајќи

most of my life on the back ward of a hospital,

најголем дел од мојот живот во некое болничко одделение,

but that isn't how my life turned out.

но мојот живот не се одвиваше така.

In fact, I've managed to stay clear of hospitals

Всушност, успеав да не стапнам во болница

for almost three decades,

речиси три декади.

perhaps my proudest accomplishment.

Најверојатно, остварување на кое сум најгорда.

That's not to say that I've remained clear

Тоа не значи дека повеќе немам никакви

of all psychiatric struggles.

психијатриски потешкотии.

After I graduated from the Yale Law School and

Откако дипломирав на Правниот факултет на Јеил

got my first law job, my New Haven analyst, Dr. White,

и откако за првпат се вработив како правник, мојот аналитичар од Њу Хевн, д-р Вајт,

announced to me that he was going to close his practice

ми најави дека ќе ја затвора ординацијата

in three months, several years

во рок од 3 месеца, неколку години

before I had planned to leave New Haven.

пред моето планирано заминување од Њу Хевн.

White had been enormously helpful to me,

Вајт ми беше од огромна помош

and the thought of his leaving

и помислата дека ќе си оди

shattered me.

ме скрши.

My best friend Steve,

Мојот најдобар пријател Стив,

sensing that something was terribly wrong,

чувствувајќи дека нешто ептен не чини,

flew out to New Haven to be with me.

полета кон Њу Хевн за да биде со мене.

Now I'm going to quote from some of my writings:

Сега ќе цитирам нешто од моите записи:

"I opened the door to my studio apartment.

„Ја отворив вратата од мојот стан.

Steve would later tell me that,

Стив подоцна ми кажа дека

for all the times he had seen me psychotic, nothing

ниту една од моите претходни психотични епизоди,

could have prepared him for what he saw that day.

не можела да го подготви за она што го видел тој ден.

For a week or more, I had barely eaten.

Цела недела или повеќе едвај имав јадено.

I was gaunt. I walked

Бев грозна.

as though my legs were wooden.

Одев како со дрвени нозе.

My face looked and felt like a mask.

Лицето ми изгледаше и го чувствував како маска.

I had closed all the curtains in the apartment, so

Го запердив целиот стан, па така

in the middle of the day

среде бел ден,

the apartment was in near total darkness.

станот беше во речиси потполн мрак.

The air was fetid, the room a shambles.

Воздухот беше засмрден, собата во хаос.

Steve, both a lawyer and a psychologist, has treated

Стив, кој е адвокат и психолог, имаше третирано

many patients with severe mental illness, and to this day

многу пациенти со тешка ментална болест, а до овој ден,

he'll say I was as bad as any he had ever seen.

рече, јас бев најлошото што некогаш го видел.

'Hi,' I said, and then I returned to the couch,

„Здраво“, реков. И се вратив на каучот,

where I sat in silence for several moments.

каде некое време седев молчејќи.

'Thank you for coming, Steve.

„Ти благодарам што дојде, Стив.

Crumbling world, word, voice.

Се распаѓа светот, зборот, гласот.

Tell the clocks to stop.

Кажи им на часовниците да запрат.

Time is. Time has come.'

Време е. Дојде времето.“

'White is leaving,' Steve said somberly.

„Вајт си заминува“, изусти тмурно Стив.

'I'm being pushed into a grave. The situation is grave,' I moan.

„Турната сум во гроб. Ситуацијата е гроб“, се жалев.

'Gravity is pulling me down.

„Гравитацијата ме влече надолу.

I'm scared. Tell them to get away.'"

Уплашена сум. Кажи им да си одат.“

As a young woman, I was in a psychiatric hospital

Додека бев млада, бев сместена во психијатриска болница

on three different occasions for lengthy periods.

во три наврати, на подолги периоди.

My doctors diagnosed me with chronic schizophrenia,

Моите лекари ме дијагностицираа со хронична шизофренија

and gave me a prognosis of "grave."

и ми ја дадоа прогнозата „сериозно.“

That is, at best, I was expected to live in a board and care,

Значи, во најдобар случај, се очекуваше да живеам во дом

and work at menial jobs.

и да работам ниско-платени работи.

Fortunately, I did not actually

За среќа, реално, не ме снајде

enact that grave prognosis.

таа сериозна прогноза.

Instead, I'm a chaired Professor of Law, Psychology

Наместо тоа, јас сум редовен професор по право, психологија

and Psychiatry at the USC Gould School of Law,

и психијатрија на Универзитетот на Северна Каролина на Гоулд Правниот Факултет,

I have many close friends

имам многу блиски пријатели

and I have a beloved husband, Will, who's here with us today.

и имам еден сакан сопруг, Вил, кој е со нас овде денеска.

(Applause) Thank you.

(Аплауз) Ви благодарам.

He's definitely the star of my show.

Тој е дефинитивно ѕвездата на моето шоу.

I'd like to share with you how that happened, and also

Сакам со вас да споделам како се случи тоа и исто така

describe my experience of being psychotic.

да ви го опишам моето психотично дожиување.

I hasten to add that it's my experience,

Побрзав да кажам дека е мое доживување,

because everyone becomes psychotic in his or her own way.

бидејќи секој станува психотичен на свој начин.

Let's start with the definition of schizophrenia.

Да започнеме со дефиницијата за шизофренија.

Schizophrenia is a brain disease.

Шизофренијата е болест на мозокот.

Its defining feature is psychosis, or being

Нејзина основна карактеристика е психозата т.е.

out of touch with reality.

тоа што не сте во контакт со реалноста.

Delusions and hallucinations

Заблудите и халуцинациите

are hallmarks of the illness.

се обележја на оваа болест.

Delusions are fixed and false beliefs that aren't responsive

Заблудите се фиксирани и погрешни верувања кои што не реагираат

to evidence, and hallucinations are false sensory experiences.

на докази, а халуцинации се лажни сензорни доживувања.

For example, when I'm psychotic I often have

На пример, кога сум психотична често ја имам

the delusion that I've killed hundreds of thousands

заблудата дека сум убила стотици илјади

of people with my thoughts.

луѓе со моите мисли.

I sometimes have the idea that

Понекогаш ја имам идејата дека

nuclear explosions are about to be set off in my brain.

ќе се случат нуклеарни експлозии во мојот мозок.

Occasionally, I have hallucinations,

Во некои прилики, имам халуцинации,

like one time I turned around and saw a man

еднаш се завртев наоколу и видов човек

with a raised knife.

со кренат нож.

Imagine having a nightmare while you're awake.

Замислете си дека имате кошмар додека сте будни.

Often, speech and thinking become disorganized

Често, говорот и мислењето стануваат дезорганизирани

to the point of incoherence.

до точка на неразбирливост.

Loose associations involves putting together words

Под лабави асоцијации се подразбира поврзување зборови

that may sound a lot alike but don't make sense,

коишто можеби се слични но немаат смисла

and if the words get jumbled up enough, it's called "word salad."

и ако зборовите доволно се измешаат, тоа се нарекува „салата од зборови.“

Contrary to what many people think, schizophrenia is not

Во спротивност од она што мислат многу луѓе, шизофренијата не е

the same as multiple personality disorder or split personality.

исто што и растројство на повеќекратни личности или подвоена личност.

The schizophrenic mind is not split, but shattered.

Шизофреничниот ум не е поделен, туку скршен на парчиња.

Everyone has seen a street person,

Секој има видено бездомник,

unkempt, probably ill-fed,

запуштен, веројатно слабо нахранет,

standing outside of an office building muttering

како стои пред деловна зграда и си мрмори

to himself or shouting.

сам на себе или вика.

This person is likely to have some form of schizophrenia.

Оваа личност веројатно има некоја форма на шизофренија.

But schizophrenia presents itself across a wide array

Но шизофренијата се јавува низ широкиот спектар

of socioeconomic status, and there are people

од социоекономскиот статус и има луѓе

with the illness who are full-time professionals

кои се со оваа болест, а се професионалци со полно работно време

with major responsibilities.

и големи одговорности.

Several years ago, I decided

Пред неколку години, одлучив

to write down my experiences and my personal journey,

да го запишам моето доживување и мое лично патување

and I want to share some more of that story with you today

и денеска сакам со вас да споделам нешто повеќе од таа приказна

to convey the inside view.

за да ви го пренесам погледот одвнатре.

So the following episode happened the seventh week

Следнава епизода се случи во седмата недела

of my first semester of my first year at Yale Law School.

од мојот прв семестар од мојата прва година на Јеил на Правниот факултет.

Quoting from my writings:

Цитирам од моите записи:

"My two classmates, Rebel and Val, and I had made the date

„Моите двајца колеги, Ребел и Вал и јас се договоривме

to meet in the law school library on Friday night

да се сретнеме во библиотеката на Правниот факултет во петок навечер

to work on our memo assignment together.

за да работиме заедно на меморандумската задача.

But we didn't get far before I was talking in ways

Но не стигнавме многу далеку кога јас почнав да зборувам

that made no sense.

бесмислено.

'Memos are visitations,' I informed them.

’Меморандумите се посети,‘ Ги информирав.

'They make certain points. The point is on your head.

’Тие имаат одредена поента. Поентата е на твојата глава.

Pat used to say that. Have you killed you anyone?'

Пет велеше така. Некој те имаш ли убиено?‘

Rebel and Val looked at me

Ребел и Вал ме погледнаа

as if they or I had been

како на нив или на мене

splashed in the face with cold water.

да ми беше фрлена ладна вода во лицето.

'What are you talking about, Elyn?'

'За што зборуваш, Елин?'

'Oh, you know, the usual. Who's what, what's who,

'Оф, знаете, како и обично. Кој е што, што е кој,

heaven and hell. Let's go out on the roof.

рај и пекол. Ајде да се качиме на кровот.

It's a flat surface. It's safe.'

Рамна површина е. Безбедно е.'

Rebel and Val followed

Ребел и Вал ме следеа

and they asked what had gotten into me.

и се прашуваа што навлегло во мене.

'This is the real me,' I announced,

’Ова сум вистинската јас,‘ изјавив,

waving my arms above my head.

мавтајќи со рацете над глава.

And then, late on a Friday night, on the roof

И потоа, доцна во една петочна ноќ, на кровот

of the Yale Law School,

од Правниот Факултет на Јеил,

I began to sing, and not quietly either.

почнав да пеам и притоа не беше тивко.

'Come to the Florida sunshine bush.

'Дојди до сончевите грмушки на Флорида.

Do you want to dance?'

Сакаш да играш?'

'Are you on drugs?' one asked. 'Are you high?'

'На дрога си?' еден праша. 'Надувана си?'

'High? Me? No way, no drugs.

'Надувана? Јас? Нема шанси, без дрога.

Come to the Florida sunshine bush,

Дојди до сончевите грмушки на Флорида,

where there are lemons, where they make demons.'

каде има лимони, каде што прават демони.'

'You're frightening me,' one of them said, and Rebel and Val

'Ме плашиш,' еден од нив рече, а Ребел и Вал

headed back into the library.

се вратија во библиотеката.

I shrugged and followed them.

Згрчив раменици и тргнав по нив.

Back inside, I asked my classmates if they were

Таму внатре, ги прашав моите колеги дали

having the same experience of words jumping around

ги имале истите доживувања, зборовите да им скокаат наоколу

our cases as I was.

како во мојот случај.

'I think someone's infiltrated my copies of the cases,' I said.

'Мислам дека некој ги инфилтрирал моите копии од случаите,' реков.

'We've got to case the joint.

'Мораме да го затвориме зглобот.

I don't believe in joints, but

Не верувам во зглобови, но

they do hold your body together.'" --

сепак тие ти го држат телото во целина."' --

It's an example of loose associations. --

Ова е пример за лабави асоцијации --

"Eventually I made my way back to my dorm room,

„Конечно се вратив назад во мојата спална соба,

and once there, I couldn't settle down.

и кога стигнав, не можев да се смирам.

My head was too full of noise,

Главата ми беше преполна со бучава,

too full of orange trees and law memos I could not write

преполна со портокалови дрвја, правни меморандуми кои не можев да ги напишам

and mass murders I knew I would be responsible for.

и масовни убиства за кои знаев дека јас ќе бидам одговорна.

Sitting on my bed, I rocked back and forth,

Седејќи на креветот, се нишав напред-назад,

moaning in fear and isolation."

мрморејќи во страв и изолација.“

This episode led to my first hospitalization in America.

Оваа епизода доведе до мојата прва хоспитализација во Америка.

I had two earlier in England.

Имав две претходно во Англија.

Continuing with the writings:

Продолжувам со записите:

"The next morning I went to my professor's office to ask

„Следното утро отидов до канцеларијата на мојот професор за да го замолам

for an extension on the memo assignment,

да ми даде уште време за меморандумската задача,

and I began gibbering unintelligably

и започнав да мрморам неразбирливо

as I had the night before,

како и претходната вечер

and he eventually brought me to the emergency room.

и најпосле тој ме однесе до собата за итни случаи.

Once there, someone I'll just call 'The Doctor'

Откако пристигнав таму, некој кој ќе го викам само ’докторот‘

and his whole team of goons swooped down,

и неговиот цел тим на силеџии навалија,

lifted me high into the air,

ме кренаа во воздух

and slammed me down on a metal bed

и ме треснаа на еден метален кревет

with such force that I saw stars.

со толкава јачина што видов ѕвезди.

Then they strapped my legs and arms to the metal bed

Потоа ми ги врзаа нозете и рацете за металниот кревет

with thick leather straps.

со дебели кожни ремени.

A sound came out of my mouth that I'd never heard before:

Од мојата уста излезе еден звук кој никогаш го немав слушнато претходно:

half groan, half scream,

нешто помеѓу стенкање и врискање,

barely human and pure terror.

едвај човечко и чист ужас.

Then the sound came again,

Потоа звукот се врати пак,

forced from somewhere deep inside my belly

излегуваше некаде длабоко од мојот стомак

and scraping my throat raw."

и силно ми го стругаше грлото.“

This incident resulted in my involuntary hospitalization.

Овој инцидент резултираше во хоспитализација против моја волја.

One of the reasons the doctors gave for hospitalizing me

Една од причините која ја понудија докторите за моето хоспитализирање

against my will was that I was

против моја волја беше дека јас сум

"gravely disabled."

„сериозно онеспособена.“

To support this view, they wrote in my chart that I was unable

За да го поткрепат ова гледиште, во мојот график запишаа дека сум неспособна

to do my Yale Law School homework.

да си ја извршувам домашната задача.

I wondered what that meant about much of the rest of New Haven.

Се прашував што значи тоа во остатокот од мојот престој во Њу Хевн.

(Laughter)

(Смеа)

During the next year, I would

Следната година, поминувам

spend five months in a psychiatric hospital.

пет месеци во психијатриска болница.

At times, I spent up to 20 hours in mechanical restraints,

Понекогаш, поминував се до 20 часа во механички пранги,

arms tied, arms and legs tied down,

рацете врзани, рацете и нозете врзани,

arms and legs tied down with a net tied

рацете и нозете врзани со мрежа цврсто

tightly across my chest.

врзана околу моите гради.

I never struck anyone.

Никогаш не удрив никого.

I never harmed anyone. I never made any direct threats.

Никогаш не повредив некого. Никогаш не се заканив директно.

If you've never been restrained yourself, you may have

Доколку никогаш не сте биле врзани, можеби имате

a benign image of the experience.

една многу безопасна слика за искуството.

There's nothing benign about it.

Тоа воопшто не е безопасно.

Every week in the United States,

Секоја недела во САД,

it's been estimated that one to three people die in restraints.

се проценува дека еден до тројца луѓе умираат во пранги.

They strangle, they aspirate their vomit,

Тие се дават, ги вдишуваат повраќаниците,

they suffocate, they have a heart attack.

се гушат, имаат срцеви удари.

It's unclear whether using mechanical restraints

Не е јасно дали користењето на механички ограничувања

is actually saving lives or costing lives.

всушност спасува или одзема животи.

While I was preparing to write my student note

Додека се подготвував да напишам статија за

for the Yale Law Journal on mechanical restraints,

Правниот весник на Јеил во врска со механичките ограничувања,

I consulted an eminent law professor who was also

се консултирав со еден еминентен професор по Право кој

a psychiatrist,

воедно беше и психијатар,

and said surely he would agree

и рече дека потполно се согласува

that restraints must be degrading,

дека ограничувањата се деградирачки,

painful and frightening.

болни и застрашувачки.

He looked at me in a knowing way, and said,

Ме погледна на еден познат начин и рече:

"Elyn, you don't really understand:

„Елин, ми се чини дека не разбираш:

These people are psychotic.

Овие луѓе се психотични.

They're different from me and you.

Тие се поразлични од мене и тебе.

They wouldn't experience restraints as we would."

Тие не ги доживуваат ограничувањата како нас.“

I didn't have the courage to tell him in that moment that,

Немав храброст во тој момент да му кажам не,

no, we're not that different from him.

ние не сме толку различни од него.

We don't like to be strapped down to a bed

Не сакаме да нè врзуваат за кревет и да не оставаат

and left to suffer for hours any more than he would.

да страдаме со часови исто како што и тој не би сакал.

In fact, until very recently,

Всушност, до многу неодамна,

and I'm sure some people still hold it as a view,

и сигурна сум дека некои луѓе сеуште веруваат во ова гледиште,

that restraints help psychiatric patients feel safe.

дека ограничувањата им помагаат на психијатриските пациенти да се чувствуваат безбедно.

I've never met a psychiatric patient

Никогаш не сум сретнала психијатриски пациент

who agreed with that view.

којшто се согласува со ова гледиште.

Today, I'd like to say I'm very pro-psychiatry

Денес, сакам да кажам дека сум многу ЗА психијатрија,

but very anti-force.

но ПРОТИВ употреба на сила.

I don't think force is effective as treatment, and I think

Сметам дека силата не е ефикасна како третман и мислам

using force is a terrible thing to do to another person

дека употребата на сила е нешто ужасно што можете да и го направите на една личност

with a terrible illness.

со ужасна болест.

Eventually, I came to Los Angeles

Конечно, дојдов во Лос Анџелес

to teach at the University of Southern California Law School.

за да предавам на Универзитетот на Јужна Калифорнија на Правниот Факултет

For years, I had resisted medication,

Со години ги одбивав лекарствата,

making many, many efforts to get off.

правејќи многу, многу обиди да ги избегнам.

I felt that if I could manage without medication,

Чувствував дека ако можам да успеам без лекарства,

I could prove that, after all,

ќе можам да докажам дека после сè

I wasn't really mentally ill, it was some terrible mistake.

не сум ментално болна, тоа беше катастрофална грешка.

My motto was the less medicine, the less defective.

Моето мото беше помалку лекови, помалку дефектност.

My L.A. analyst, Dr. Kaplan, was urging me

Мојот аналитичар од Л.А., Др. Каплан, ме поттикнуваше

just to stay on medication and get on with my life,

едноставно да ги земам лековите и да продолжам со животот,

but I decided I wanted to make one last college try to get off.

но јас одлучив дека сакам уште еднаш да се обидам да ги оставам.

Quoting from the text:

Цитирам од текстот:

"I started the reduction of my meds, and within a short time

„Започнав со намалување на лекарствата и за кратко време

I began feeling the effects.

започнав да ги чувствувам ефектите.

After returning from a trip to Oxford, I marched into

Откако се вратив од патување во Оксфорд, одлетав во

Kaplan's office, headed straight for the corner, crouched down,

канцеларијата на Каплан, отидов право во ќошот, клекнав долу,

covered my face, and began shaking.

си го покрив лицето и почнав да се тресам.

All around me I sensed evil beings poised with daggers.

Насекаде околу мене имаше злобни суштества со накострешени боцки.

They'd slice me up in thin slices

Или ќе ме исечат на мали парчиња

or make me swallow hot coals.

или ќе ме натераат да јадам врел јаглен.

Kaplan would later describe me as 'writhing in agony.'

Каплан подоцна рече дека сум се ’превиткувала од агонија.‘

Even in this state, what he accurately described as

Дури и во оваа состојба, којашто тој прецизно ја опиша како

acutely and forwardly psychotic,

акутно и напредно психотична,

I refused to take more medication.

одбив да земам повеќе лекарства.

The mission is not yet complete.

Мисијата сеуште не е завршена.

Immediately after the appointment with Kaplan,

Веднаш после средбата со Каплан, отидов да се

I went to see Dr. Marder, a schizophrenia expert

видам со Др.Мардер, експерт за шизофренија

who was following me for medication side effects.

којшто беше задолжен за нус појавите од лекарствата.

He was under the impression that I had a mild psychotic illness.

Тој имаше впечаток дека имам блага психотична болест.

Once in his office, I sat on his couch, folded over,

Еднаш во неговата канцеларија, седнав на неговиот кауч, се свиткав,

and began muttering.

и почнав да мрморам.

'Head explosions and people trying to kill.

’Експлозии на глави и луѓе се обидуваат да убијат.

Is it okay if I totally trash your office?'

Ќе биде ли во ред ако ви ја направам лом канцеларијата?‘

'You need to leave if you think you're going to do that,'

’Треба да си заминеш ако сметаш дека ќе го направиш тоа,‘

said Marder.

рече Мардер.

'Okay. Small. Fire on ice. Tell them not to kill me.

’Во ред. Малку. Пламен на мраз. Кажи им да не ме убиваат.

Tell them not to kill me. What have I done wrong?

Кажи им да не ме убиваат. Што сум згрешила?

Hundreds of thousands with thoughts, interdiction.'

Стотици илјадници со мисли, пресек.‘

'Elyn, do you feel like you're

’Елин, дали сметаш дека си

dangerous to yourself or others?

опасна за себе или за другите?

I think you need to be in the hospital.

Мислам дека треба да бидеш во болница.

I could get you admitted right away, and the whole thing

Можам да те испратам веднаш и целата работа

could be very discrete.'

може да биде многу дискретна.‘

'Ha, ha, ha.

’Ха, ха, ха.

You're offering to put me in hospitals?

Ми нудиш да ме ставиш во болници?

Hospitals are bad, they're mad, they're sad.

Болниците се лоши, тие се луди, тие се тажни.

One must stay away. I'm God, or I used to be.'"

Треба да си подалеку од нив. Јас сум Бог, или порано бев.‘“

At that point in the text,

Во тој дел од текстот,

where I said "I'm God, or I used to be," my husband

каде реков „Јас сум Бог, или порано бев,“ маж ми

made a marginal note.

додаде една фуснота.

He said, "Did you quit or were you fired?"

Рече, „Даде отказ или те отпуштија?“

(Laughter)

(Смеа)

"'I give life and I take it away.

„’Давам живот и го одземам истиот.

Forgive me, for I know not what I do.'

Прости ми, бидејќи не знам што правам.‘

Eventually, I broke down in front of friends, and

Конечно, потлекнав пред пријателите и

everybody convinced me to take more medication.

сите ме убедија да земам повеќе лекарства.

I could no longer deny the truth,

Повеќе не можев да ја негирам вистината

and I could not change it.

и не можев да ја променам.

The wall that kept me, Elyn, Professor Saks,

Ѕидот кој што ме дели мене, Елин, професор Сакс,

separate from that insane woman hospitalized years past,

од онаа луда жена хоспитализирана со години во минатото

lay smashed and in ruins."

е срушен.“

Everything about this illness says I shouldn't be here,

Оваа болест вели дека јас не треба да бидам овде,

but I am. And I am, I think, for three reasons:

но тука сум. Тука сум, мислам, поради три причини:

First, I've had excellent treatment.

Прво, имав одличен третман.

Four- to five-day-a-week psychoanalytic psychotherapy

Четири-пет дена неделно имав психоаналитичка психотерапија

for decades and continuing, and excellent psychopharmacology.

со децении и континуирана и одлична психофармакологија.

Second, I have many close family members and friends who know me

Второ, имам многу блиски членови од семејството и пријатели кои ме знаат

and know my illness.

и ја знаат мојата болест.

These relationships have given my life a meaning

Овие врски му дадоа смисла на мојот живот

and a depth, and they also helped me navigate

и длабочина и тие исто така ми помогнаа да си го

my life in the face of symptoms.

насочам животот и покрај симптомите.

Third, I work at an enormously supportive workplace

Трето, работам во едно изразито поддржувачко работно место

at USC Law School.

на USC Правниот Факултет.

This is a place that not only accommodates my needs

Ова место не само што ми ги задоволува потребите

but actually embraces them.

туку и широко ги прифаќа.

It's also a very intellectually stimulating place,

Исто така, местото е многу интелектуално стимулирачко

and occupying my mind with complex problems

и ми го окупира умот со сложени проблеми

has been my best and most powerful and most reliable

и ова се покажа дека е најмоќната и најсигурна

defense against my mental illness.

одбрана против мојата ментална болест.

Even with all that — excellent treatment, wonderful family and

Дури и со сето ова - одличен третман, прекрасно семејство и

friends, supportive work environment —

пријатели, поддржувачка работна средина -

I did not make my illness public

не зборував јавно за мојата болест

until relatively late in life,

сè до пред некое извесно време,

and that's because the stigma against mental illness

а тоа е така поради тоа што стигмата против менталните болести

is so powerful that I didn't feel safe with people knowing.

е толку моќна што не се чувствував безбедна доколку знаеја луѓето.

If you hear nothing else today,

Доколку не слушнавте ништо друго денес,

please hear this: There are not "schizophrenics."

ве молам слушнете го ова: Не постојат „шизофреничари.“

There are people with schizophrenia, and these people

Постојат луѓе со шизофренија и овие луѓе

may be your spouse, they may be your child,

можат да бидат вашата сопруга, вашето дете,

they may be your neighbor, they may be your friend,

можат да бидат вашиот сосед, вашиот пријател,

they may be your coworker.

можат да бидат вашиот соработник.

So let me share some final thoughts.

Дозволете ми да споделам неколку завршни мисли.

We need to invest more resources into research and treatment

Треба да инвестираме повеќе средства за истражување и третман

of mental illness.

на менталните болести.

The better we understand these illnesses, the better

Колку подобро ги разбереме овие болести, толку подобри

the treatments we can provide, and the better the treatments

третмани ќе обезбедиме и колку се подобри третманите

we can provide, the more we can offer people care,

коишто ги имаме, толку поголема нега ќе им пружиме на луѓето

and not have to use force.

и нема да мораме да користиме сила.

Also, we must stop criminalizing mental illness.

Исто така, мораме да престанеме да ги криминализираме менталните болести.

It's a national tragedy and scandal that the L.A. County Jail

Национална трегедија и скандал е тоа што Окружниот затвор на Л.А.

is the biggest psychiatric facility in the United States.

е најголемата психијатриска установа во САД.

American prisons and jails are filled with people who suffer

Американските затвори се полни со луѓе кои страдаат

from severe mental illness, and many of them are there

од тешки ментални болести и многу од нив се таму

because they never received adequate treatment.

бидејќи никогаш не добиле соодветен третман.

I could have easily ended up there or on the streets myself.

Можев лесно и јас самата да завршам таму или на улиците.

A message to the entertainment industry and to the press:

Една порака до забавната индустрија и до печатот:

On the whole, you've done a wonderful job fighting stigma

Во целост, завршивте прекрасна работа борејќи се против стигмата

and prejudice of many kinds.

и предрасудите од различни видови.

Please, continue to let us see characters in your movies,

Ве молам, продолжете да ни прикажувате карактери во вашите филмови,

your plays, your columns,

претстави, колумни

who suffer with severe mental illness.

кои страдаат од тешки ментални болести.

Portray them sympathetically,

Претставувајте ги со симпатии

and portray them in all the richness and depth

и претставувајте ги со сето богатство и длабочина

of their experience as people and not as diagnoses.

на нивното искуство како луѓе, а не како дијагнози.

Recently, a friend posed a question:

Неодамна, еден пријател ми постави прашање:

If there were a pill I could take

Ако имаше пилула којашто во моментот

that would instantly cure me, would I take it?

ќе ме излечи ако ја испијам, дали би ја испила?

The poet Rainer Maria Rilke

На поетесата Рајнер Марија Рилке

was offered psychoanalysis.

и беше понудена психоанализа.

He declined, saying, "Don't take my devils away,

Таа ја одби, велејќи, „Не ми ги одземајте ѓаволите,

because my angels may flee too."

бидејќи и ангелите може да ми избегаат.“

My psychosis, on the other hand,

Мојата психоза, од друга страна пак,

is a waking nightmare in which my devils are so terrifying

е буден кошмар во кој моите ѓаволи се толку страшни

that all my angels have already fled.

што сите мои ангели веќе се побегнати.

So would I take the pill? In an instant.

Па дали би ја зела пилулата? Уште веднаш.

That said, I don't wish to be seen as regretting

Со тоа, не сакам да ме видат како некој кој жали

the life I could have had if I'd not been mentally ill,

за животот кој сум можела да го имам ако не бев ментално болна,

nor am I asking anyone for their pity.

ниту пак барам сожалување од другите.

What I rather wish to say is that the humanity we all share

Наместо тоа сакам да кажам дека човечноста што сите ние ја споделуваме

is more important than the mental illness we may not.

е поважна отколку менталната болест која можеби не ја споделуваме.

What those of us who suffer with mental illness want

Оние од нас кои страдаат од ментална болест го сакаат

is what everybody wants:

истото што и сите други:

in the words of Sigmund Freud, "to work and to love."

со зборовите на Зигмунд Фројд, „да работат и да љубат.“

Thank you. (Applause)

Ви благодарам. (Аплауз)

(Applause)

(Аплауз)

Thank you. Thank you. You're very kind. (Applause)

Ви благодарам. Ви благодарам. Многу сте љубезни. (Аплауз)

Thank you. (Applause)

Ви благодарам. (Аплауз)