Aparna Rao: Art that craves your attention

Аудармашы: Sandibek Rysbay Редактор: Asqat Yerkimbay

Hi. So today, I'd like to share some works in progress.

Сәлем. Сіздерге жасап жатқан кейбір жұмыстарымды таныстырайын.

Since we are still realizing these works,

Бұл жұмыстарды

we are largely working within the realm

түйсік пен жұмбақ аясында

of intuition and mystery, still.

әлі де жетілдірудеміз.

So I'm going to try and describe

Әрбір туындыдан байқаған

some of the experiences that we're looking for

кейбір тәжірибелерді

through each of the works.

сипаттап көрмекшімін.

So the first work is called the Imperial Monochromes.

Алғашқы жұмыс "Империялық монохромдар" деп аталады.

A viewer sort of unsuspectingly walks into the room,

Бақылаушы ештеңеден күдіктенбестен бөлмеге кіреді де,

and catches a glimpse of these panels

көзінің қиығымен қабырғадағы тақтайлардың

in a messy composition on the wall.

ретсіз тұрғанын байқап қалады.

Within seconds, as if the panels have noticed

Секундтар ішінде тақтайлар

the presence of the viewer,

бақылаушының барын сезгендей дүрлігіп,

they appear to panic and sort of get into

дәлме-дәл симметрия бойынша

a strict symmetry.

тізіліп тұра қалады.

(Laughter)

(Күлкі)

So this is the sketch of the two states.

Мынау — осы қос күйдің нобайы.

Біреуі — тұтас бейберекет күйде. Екіншісі толықтай реттеліп тұр.

One is total chaos. The other is absolute order.

And we were interested in seeing how little change

Бізді бір күйден екінші күйге ауысу үшін

it takes to move from one state to the other state.

қанша аз өзгеріс керектігін көру қызықтырды.

This also reminded us of two very different pictorial traditions.

Бұл сондай-ақ бір біріне мүлдем ұқсамайтын екі көркем сурет дәстүрін де еске түсірді.

One is the altar tablets of the 15th century,

Бірі — XV-ғасырдағы шіркеу суреттері болса,

and the other is about 100 years ago,

екіншісі — шамамен 100 жыл бұрынғы

Malevich's abstract compositions.

Малевичтің абстрактылы композициялары.

Қазір сіздерге бір видеоны қоспақшымын.

So I'm just going to take you to a video.

Масштабын сезіну үшін ең үлкен тақтайдың

To give you a sense of scale,

the largest panel is about two meters high.

биіктігі шамамен 2 метр екендігін ескертейін.

That's about this much. And the smallest one is an A4.

Ол дегеніміз - шамамен осындай. Ең кішісі - A4 өлшеміне тең.

So a viewer enters the space,

Бақылаушы бөлмеге кірген бойда

and they snap to attention.

олар назарға елең етеді.

And after a while, if the viewer continues

Бақылаушы бөлмеде қалуды

to remain in the space,

жалғастыра бересе,

the panels will sort of become immune

тақтайлар бақылаушының барын

to the presence of the viewer

ұмытқандай босаңсып,

and become lax and autonomous again,

қайтадан ретсіздене бастайды.

until they sort of sense a presence in the room or a movement,

Олар бөлмеде қозғалыстың барын сезген бойда

when they will again snap to attention.

қайтадан назарымызға елең ете қалады.

(Laughter)

(Күлкі)

So here it appears as if it's the viewer

Осы кезде бақылаушы

that's sort of instigating the sense of order among the panels,

тақтайлардың бойынан реттілік сезімін тудырғандай әсер береді.

but it could also be the other way around,

Бірақ бұл керісінше болуы да мүмкін,

that the panels are so stuck within

тақтайлардың ретсіздікке

their preconditioned behaviors

үйренгені сонша

that they sort of thrust the viewer with the role of a tyrant.

бақылаушыны тиран рөлін ойнаушы етіп көрсетуге итермелегендей болады.

So this brings me to a quieter, small work

Сөйтіп, "Ұстап тұрған қол" деп аталатын анағұрлым бәсеңдеу

called Handheld.

жұмыспен таныстырайын.

The viewer sees a piece of paper

Бақылаушының қабырға соңында

that's mounted on the far end of the wall,

ілінген бір парақ қағазға көзі түседі,

but when you go closer, you see that it's a blank

бірақ жақынырақ барсаңыз, А4 немесе

A4, or a letter-sized piece of paper,

хат өлшемді парақ екенін көресіз.

that's held on either side

Оны екі жағынан

by two small hands

екі кішкентай қол ұстап тұр.

that appear to be carved with a great deal

Қолдар ерекше қамқорлықпен, әрі ықыласпен

of attention and care from a small block of wood.

кішкентай ағаш кесіндісінен нақышталып, ойылып жасалған.

The viewer also sees that this entire sculpture

Сондай-ақ бақылаушы мүсіннің

is sort of moving very slightly,

сәл-пәл қозғалып тұрғанын байқайды,

as if these two hands are trying

яғни екі қолдың қағазды

to hold the paper very still

ұзақ уақыттан бері

for a long period of time,

әлі де ұстап тұруға тырысып жатқандай,

and somehow are not managing to.

әрі бұл қолынан келмей жатқан сияқты көрінеді.

So this instability in the movement

Бұл қозғалыстағы тұрақсыздық

very closely resembles the unsteady nature

дірілдеген қолдағы камера арқылы түсірілген

of images seen through a handheld camera.

көріністерге өте қатты ұқсайды.

So here I'm going to show you two tandem clips.

Міне сіздерге жұптасқан екі клипті көрсетпекшімін.

One is through a still camera

Бірі қозғалыссыз камерамен,

and the other is through a handheld camera.

екіншісі — қолдағы камерамен түсірілген.

And you immediately see how the unsteady nature

видеодағы тұрақсыз көрініс арқылы

of the video suggests the presence

бақылаушы мен субъективті көзқарастың

of an observer and a subjective point of view.

бар екендігін бірден аңғарасыз.

So we've just removed the camera

Сөйтіп, біз жай ғана камераны алып тастадық та,

and transferred that movement onto the panel.

осы қозғалысты параққа ауыстырдық.

So here's a video.

Мынау — видеосы.

You have to imagine the other hand. It's not there yet.

Екінші қолды елестетуіңізге тура келеді. Ол әзірше онда жоқ.

But to us, we're sort of trying to evoke

Біз үп-үлкен парақ қағаздың артында

a self-effacing gesture, as if there's a little person

қолдарын созған кішкентай адам тұрғандай

with outstretched arms

мүләйімсіген күйін

behind this enormous piece of paper.

көрсетуге тырысудамыз.

That sort of likens it to the amount of strain

Бұны алдыңызда тұрған көрушіге

to be at the service of the observer and present

бір парақ қағазды байыппен көрсетіп

this piece of paper very delicately to the viewer

қызмет еткенде туындайтын күш мөлшеріне

in front of them.

теңестіруге болады.

The next work is Decoy.

Келесі жұмыс — "Тұзақ".

This is a cardboard model, so the object

Картоннан жасалған модель,

is about as tall as I am.

бойы шамамен менікіндей.

It has a rounded body, two arms,

Дөңгеленген денесі, екі қолы және

and a very tall, head-like antenna,

өте биік антенна-басы бар,

and its sole purpose is to attract attention towards itself.

оның жалғыз мақсаты — жақын келгендердің назарын өзіне аударту.

So when a viewer passes by,

Бақылаушы жанынан өткен кезде

it sort of tilts from side to side,

жан-жағына тербеле бастайды да,

and moves its arms more and more frantically

жақындаған сайын қолдарын

as the person gets closer.

одан әрі өршелете бұлғай береді.

So here is the first test scenario.

Мінеки, мынау — алғашқы тестілік нұсқамыз.

You see the two movements integrated,

Біріктірілген екі қозғалысты көріп тұрсыз,

and the object seems to be employing

әрі бұл нысан шын мәнінде

its entire being in this expression of desperation.

шарасыз кейіп танытып тұрған секілді.

But the idea is that once it's got the person's attention,

Бірақ идеясы — сол, адамның назарына қол жеткізген бойда

it's no longer interested, and it looks for the next person whose attention to get.

ол ынтасын жоғалтып, назарын аударту мақсатымен басқа адамды іздей бастайды.

(Laughter)

(Күлкі)

So this is the final fabricated body of the Decoy.

Мынау — "Тұзақтың" соңғы жасалған денесі.

It appears to be mass-manufactured

Бұл зауыттан жаңа шыққан

like it came out of a factory

шаңсорғыш немесе кіржуғыш машина

like vacuum cleaners and washing machines.

секілді көрінеді.

Because we are always working

Біз әрдайым тікелей

from a very personal space,

жұмыс жасағандықтан

we like how this consumer aesthetic

объектіні ерекшелігінен айырып жатқандағы

sort of depersonalizes the object

тұтынушы талғамының өзгерісін

and gives us a bit of distance

әрі одан қалай алшақтайтынын

in its appearance, at least.

бақылаған ұнайды.

And so to us this is a kind of sinister being

Біз үшін бұл жұмысымыздан алаңдататын

which is trying to distract you from the things

дұшпанның бір түрі болғанымен

that actually need your attention,

шын мәнінде ол сіздің назарыңызға,

but it could also be a figure that needs a lot of help.

сондай-ақ көмегіңізге мұқтаж болуы мүмкін.

The next work is an object,

Келесі жұмыс дыбыстық құралдың

that's also a kind of sound instrument.

тағы бір түріне жататын объект.

In the shape of an amphitheater

Амфитеатр пішінінде,

сахнадағы адам аудиторияны қалай қабылдайды,

that's scaled to the size of an audience

дәл солай аудиторияның өлшеміне масштабталып жасалған.

as perceived from somebody from the stage.

So from where I'm standing,

Мен қазіргі тұрған жерімнен

each of you appears to be this big,

әрбіріңіз мені үлкен көріп,

and the audience sort of takes the entire

аудиторияның бүкіл көру шегіме

field of my vision.

сыйып кетуі секілді.

Seated in this audience are 996 small figures.

Бұл аудиторияда 996 шағын фигура отыр.

They're mechanically enabled to clap

Олар механикалық түрде өз еркімен

of their own free will.

шапалақтай алады.

This means that each of them can decide

Бұл деген — олардың әрбірі шапалақтағысы келетін-келмейтінін,

if and when they want to clap,

how hard, for how long,

қашан, қаншалықты қатты, әрі ұзақ,

how they want to be influenced by those around them or influence others,

қалай айналасындағылардың ықпалында болып,

оларға ықпал еткісі келетінін,

and if they want to contribute to innovation.

әрі жаңа ойға үлесін қосқысы келетінін өздері шешеді.

So when the viewer steps in front of the audience,

Бақылаушы аудитория алдына қадам басқан бойда

there will be a response.

ілтипатқа бөленеді.

It could be a few claps or a strong applause,

Ол бір-екі шапалақтау немесе үлкен овациядан тұруы мүмкін,

and then nothing happens until the viewer

бақылаушы кеткенше ештеңе болмайды,

leaves the stage, and again the audience will respond.

ал кеткен бойда аудитория оны қайтадан ілтипатқа бөлейді.

It could be anything from a few feeble claps

Барлығы да болуы мүмкін, аудитория мүшелерінің

from members in the audience,

азғантай әлсіз шапалақтауларынан бастап

or it could be a very loud ovation.

үлкен овацияға дейін жетуі мүмкін.

So to us, I think we're really looking

Бізге келер болсақ, шындығында біз

at an audience as its own object

аудиторияға дербес объект немесе дербес организм

or its own organism

ретінде қараймыз деп ойлаймын,

that's also got a sort of musical-like quality to it,

сондай-ақ аудиторияның әлдебір аспапқа деген

an instrument.

талғамы да бар.

So the viewer can play it

Бақылаушы аспапта

by eliciting quite complex and varied,

әжептәуір күрделі де, алуан, нәзік сазды немесе

nuanced musical or sound patterns,

дыбысты үлгілерді ойнауы мүмкін,

but cannot really provoke the audience

бірақ шын мәнінде аудитория

into any particular kind of response.

бұған селт етпеуі мүмкін.

So there's a sense of judgment and capriciousness

Сондықтан мұнда сынап-мінеу немесе құбылмалы,

and uneasiness involved.

әрі мазасыздық түйсіктері бар.

It also has an alluring and trap-like quality to it.

Сондай-ақ бұның тартымдылық, әрі тұзаққа түсіру сипаты бар.

So here if you see we're quite excited about

Бұл жерде бас сұлбасының екі қол

the image of the head splitting to form the two hands.

пішініне бөлінуінен әбден риза болғанымызды көрсеңіз ғой.

So here's a small visual animation,

Мінекей, кішкентай визуалды анимация.

as if the two sides of the brain are sort of clashing

Мидің қос бөлігі бір-біріне соқтығысып,

against each other to kind of make sense

екі жақтылық пен мазасыздық

of the duality and the tension.

сезімін тудырады.

And here is a prototype.

Мынау — түпнұсқасы.

So we can't wait to be engulfed by 996 of them.

Оларды 996-ға жеткізуді асыға күтіп отырмыз.

Okay, this is the last work. It's called the Framerunners.

Жарайды. Соңғы жұмыс "Рама жүгіргіштері" деп аталады.

It comes out of the idea of a window.

Бұл терезе идеясынан шыққан.

This is an actual window in our studio,

Мынау — студиямыздағы кәдімгі терезе,

and as you can see, it's made up of three

көріп тұрғаныңыздай, ол жуандығы әртүрлі

different thicknesses of wooden sections.

үш ағаш бөліктерінен құралған.

So we used the same window vocabulary

Біз өзіміздің рамамызды немесе торымызды

to construct our own frame or grid

бөлме ортасына іліп, екі жағынан көрінетіндей етіп

that's suspended in the room and that can

құрастыру үшін дәл сондай терезе

be viewed from two sides.

технологиясын қолдандық.

This grid is inhabited by a tribe of small figures.

Бұл торда шағын фигуралар тайпасы қоныстанған.

They're also made up of three different sizes,

Олар да үш түрлі өлшеммен жасалған,

as if to suggest a kind of perspective

яғни бір жазықтықтағы перспектива

or landscape on the single plain.

немесе ландшафт әсерін беру үшін.

Each of these figures can also run backward

Сондай-ақ осы фигуралардың әрқайсысы

and forward in the track

осы жолмен алға-артқа жүгіріп,

and hide behind two adjacent tracks.

жанындағы ағаштың артына жасырына алады.

So in contrast to this very tight grid,

Мына өте тар рамаға қарағанда

we wanted to give these figures a very comical

осы фигураларға өте күлдіргі және

and slapstick-like quality,

көңілді сипат бергіміз келді,

as if a puppeteer has taken them

яғни қуыршақ ойнатушы

and physically animated them down the path.

оларды қозғалтып басқарып отырғандай.

So we like the idea of these figures

Бізге осы фигуралардың

sort of skipping along

мына идеясы ұнады:

like they're oblivious and carefree

яғни олар алаңсыз, әрі уайымсыз,

and happy-go-lucky and content,

жайбарақат, әрі риза кейіппен жүреді де,

until they sort of sense a movement from the viewer

бақылаушының қозғалысын сезген бойда

and they will hide behind the fastest wall.

ең жақын тұрған ағаштың артына тығылып қалады.

So to us, this work also presents its own contradiction.

Біз үшін бұл жұмыс өздерінің қарама-қайшылығын да көрсетеді.

These figures are sort of entrapped

Бұл фигуралар түрмеге ұқсайтын

within this very strong grid,

өте мықты торға қамалған сияқты.

which is like a prison, but also a fortress,

Сонымен қатар бұл қамалға да ұқсайды,

because it allows them to be oblivious

себебі ол фигуралардың өздерін алаңсыз,

and naive and carefree and quite oblivious

аңғал, уайымсыз және сыртқы әлемнен хабарсыз

of the external world.

сезінуіне мүмкіндік береді.

So all these real life qualities that I talk about

Мен айтып тұрған осы шын өмірде жолығатын сипаттар

are sort of translated to a very specific

аса өзіндік техникалық

technical configuration,

кескінге аударылды,

and we were very lucky to collaborate

осы алғашқы прототипін дамыту үшін

Цюрихтің жоғарғы техникалық мектебімен бірлесе жұмыс жасау сәті түсті.

with ETH Zurich to develop the first prototype.

So you see they extracted the motion cogs

Олар анимациямыздан қозғалыс тегершігін шығарып,

from our animations and created a wiggle

тербелісті жасағанын көріп тұрсыз,

that integrated the head-bobbing movement

оны бас қозғалысы мен

and the back-and-forth movement.

алға-артқа жүру қозғалысына біріктірді.

So it's really quite small.

Ол — өте кішкентай.

You can see it can fit into the palm of my hand.

Оның алақаныма сыйып кете алатынын көре аласыз.

So imagine our excitement when we saw it

Оның студияда жұмыс жасағанын

really working in the studio, and here it is.

көрген кезіміздегі қуанғанымызды елестетіңізші, мінеки.

(Laughter)

(Күлкі)

Thank you.

Рахмет.

(Applause)

(Қол шапалақтау)