Jimmy Carter: Why I believe the mistreatment of women is the number one human rights abuse

Translator: tsitsi dalakishvili Reviewer: Levan Lashauri

As a matter of fact,

სიმართლე გითხრათ,

I was trying to think about my career since I left the White House,

მას შემდეგ რაც თეთრი სახლი დავტოვე, ვცდილობ გავიაზრო ჩემი კარიერა,

and the best example I have is a cartoon in The New Yorker a couple of years ago.

ამის საუკეთესო ილუსტრაცია იყო კომიქსი, რომელიც რამდენიმე წლის წინ ვნახე

This little boy is looking up at his father,

ჟურნალ ნიუ-ორკერში. პატარა ბიჭი უყურებს მამას

and he says, "Daddy, when I grow up, I want to be a former president."

და ამბობს: "მამა როცა გავიზრდები მინდა რომ ვიყო ყოფილი პრეზიდენტი"

(Laughter)

(სიცილი)

Well, I have had a great blessing as a former president,

დიდი უპირატესობაა იყო ყოფილი პრეზიდენტი,

because I have had an access

რადგან იმდენი საშუალება მქონდა

that very few other people in the world have ever had

გამეცნო უამრავი ადამიანი მთელს სამყაროში,

to get to know so many people around this whole universe.

რამდენიც ძალიან ცოტა ადამიანს ჰქონია მსოფლიოში.

Not only am I familiar with the 50 states in the United States,

არა მხოლოდ ამერიკის 50 შტატში,

but also my wife and I have visited more than 145 countries in the world,

არამედ კიდევ 145 ქვეყანაში, რომელიც მე და ჩემმა მეუღლემ მოვინახულეთ.

and the Carter Center has had full-time programs in 80 nations on Earth.

კარტერის ცენტრს 80-ზე მეტ ქვეყანაში ჰქონია პროგრამები.

And a lot of times, when we go into a country,

როდესაც ჩავდივართ სხვადასხვა ქვეყანაში,

we not only the meet the king or the president,

ვხვდებით არა მხოლოდ მონარქებს და პრეზიდენტებს,

but we also meet the villagers who live in the most remote areas of Africa.

არამედ სოფლის მოსახლეობას, რომელიც აფრიკის გარეუბნებში ცხოვრობს.

So our overall commitment at the Carter Center

კარტერის ცენტრის მთავარი ვალდებულება და პრიორიტეტი,

is to promote human rights,

ადამიანთა უფლებების დაცვის ხელშეწყობაა.

and knowing the world as I do, I can tell you without any equivocation

იმ გამოცდილებით და ცოდნით რაც მე გამაჩნია, გადაუჭარბებლად შემიძლია გითხრათ,

that the number one abuse of human rights on Earth

მსოფლიოში ყველაზე მეტად ადამიანის უფლებები,

is, strangely, not addressed quite often, is the abuse of women and girls.

ქალების და გოგონების მიმართ ირღვევა. უცნაურია რომ ეს არც ისე ხშირად განიხილება.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

There are a couple of reasons for this that I'll mention to begin with.

ამას რამოდენიმე ახსნა აქვს და მინდა ამით დავიწყო.

First of all is the misinterpretation of religious scriptures, holy scriptures,

პირველი არის რელიგიური სწავლებების არასწორი ინტერპრეტაცია,

in the Bible, Old Testament, New Testament, Quran and so forth,

ბიბლიის, ახალ აღთქმის, ძველ აღთქმის, ყურანის და ასე შემდეგ.

and these have been misinterpreted by men who are now in the ascendant positions

არასწორად გადმოცემულია მამაკაცების მიერ, რომლებიც იკავებენ უმაღლეს პოზიციებს

in the synagogues and the churches and in the mosques.

სინაგოგებში, მეჩეთებში და ეკლესიებში.

And they interpret these rules to make sure that women

ისინი იმგვარად გადმოსცემენ ამ სწავლებებს,

are ordinarily relegated to a secondary position

თითქოს ქალი მეორეხარისხოვანია

compared to men in the eyes of God.

მამაკაცთან შედარებით ღმერთის წინაშე.

This is a very serious problem. It's ordinarily not addressed.

ეს დიდი პრობლემაა, რომელიც ხშირად იგნორირებულია.

A number of years ago, in the year 2000,

რამდენიმე წლის წინ, 2000 წელს

I had been a Baptist, a Southern Baptist for 70 years --

მე ბაფტისტი ვიყავი, 70 წლის განმავლობაში.

I tell you, I still teach Sunday school every Sunday;

მე კვლავაც ვასწავლი საკვირაო სკოლაში;

I'll be teaching this Sunday as well --

ამ კვირასაც ჩავატარებ...

but the Southern Baptist Convention in the year 2000 decided

მაგრამ სამხრეთ ბაფტისტულმა კონვენციამ 2000 წელს გადაწყვიტა,

that women should play a secondary position,

რომ ქალმა უნდა ითამაშოს მეორეხარისხოვანი როლი,

a subservient position to men.

უნდა დაექვემდებაროს მამაკაცს.

So they issued an edict, in effect,

მათ გამოსცეს ბრძანება, რომელიც ქალებს

that prevents women from being priests, pastors, deacons in the church,

მაღალი სასულიერო თანამდებობების დაკავებას უკრძალავს.

or chaplains in the military,

იყვნენ თუნდაც კაპელანები სამხედრო სტრუქტურებში

and if a woman teaches a classroom

და ქალი მხოლოდ იმ შემთხვევაში ასწავლის

in a Southern Baptist seminary,

სამხრეთ ბაფტისტურ სემინარიაში,

they cannot teach if a boy is in the room,

თუ კლასში ბიჭი არ იქნება,

because you can find verses in the Bible,

რადგან ბიბლიაში არსებობს სტროფი,

there's over 30,000 verses in the Bible,

მასში 30 000 -ზე მეტი სტროფია,

that say that a woman shouldn't teach a man, and so forth.

რომლის მიხედვითაც ქალს არ შეუძლია ასწავლოს მამაკაცს და ა.შ.

But the basic thing is the scriptures are misinterpreted

მაგრამ, მთავარი ამ ტექსტებში არის არასწორი ინტერპრეტირება.

to keep men in an ascendant position.

რომ კვლავ მამაკაცები დარჩნენ უპირატეს მდგომარეობაში.

That is an all-pervasive problem,

ეს გავრცელებული პრობლემაა.

because men can exert that power

მამაკაცები ბოროტად იყენებენ ძალაუფლებას.

and if an abusive husband or an employer, for instance, wants to cheat women,

როდესაც არაკეთილსინდისიერი დამსაქმებელი, ან ქმარი უსამართლოდ ექცევა ქალს,

they can say that if women are not equal in the eyes of God,

მან შეუძლია თქვას, რომ თუ ღმერთის თვალში ქალი და მამაკაცი არათანაბარია,

why should I treat them as equals myself?

მაშინ რატომ უნდა მოვექცე მე მას როგორც თანასწორს?

Why should I pay them equal pay for doing the same kind of work?

რატომ უნდა გადავუხადო იგივე, იგივენაირი სამუშაოსთვის?

The other very serious blight

კიდევ ერთი ყურადსაღები მიზეზი,

that causes this problem is the excessive resort to violence,

რომელიც ამ პრობლემას იწვევს არის ზედმეტი ძალის გამოყენება,

and that is increasing tremendously around the world.

რომელიც სწრაფად იზრდება მთელ მსოფლიოში.

In the United States of America, for instance, we have had

მაგალითად აშშ-ში ძალადობის დიდი ზრდა გვაქვს

an enormous increase in abuse of poor people,

ღარიბი მოსახლეობის მიმართ,

mostly black people and minorities, by putting them in prison.

შავკანიანების და უმცირესობების მიმართ, რომლებსაც ციხეებში ყრიან.

When I was in office as governor of Georgia,

ჩემი ჯორჯიის შტატის გუბერნატორობისას

one out of every 1,000 Americans were in prison.

ყოველი 1000 ამერიკელიდან ერთი იყო ციხეში.

Nowadays, 7.3 people per 1,000 are in prison.

ახლა 7.3 ადამიანი არის ციხეში, ყოველ ათასზე.

That's a sevenfold increase.

7 ჯერ გაზრდილია რიცხვი.

And since I left the White House,

მას შემდეგ რაც თეთრი სახლი დავტოვე,

there's been an 800 percent increase in the number of women

800 პროცენტით გაიზარდა

who are black who are in prison.

შავკანიანი ქალების რაოდენობა ციხეებში.

We also have [one of the only countries] on Earth

ჩვენ ასევე იმ განვითარებული ქვეყნების პატარა სიაში ვართ,

that still has the death penalty that is a developed country.

რომელთაც კვლავ აქვთ სიკვდილით დასჯის პრაქტიკა.

And we rank right alongside the countries that are most abusive

სიკვდილით დასჯის მხარდაჭერით, ჩვენ იმ ქვეყნების რიცხვში ვართ,

in all elements of human rights in encouraging the death penalty.

რომლებიც ყველაზე უხეშად არღვევენ ადამიანის ელემენტარულ უფლებებს.

We're in California now, and I figured out the other day

ახლა კალიფორნიაში ვართ და იმ დღეს აღმოვაჩინე,

that California has spent four billion dollars

რომ კალიფორნიამ 4 მილიარდი დოლარი დახარჯა

in convicting 13 people for the death penalty.

13 ადამიანის სიკვდილით დასჯისთვის.

If you add that up, that's 307 million dollars it costs California

ანუ კალიფორნიაში 307 მილიონი დოლარი ღირს

to send a person to be executed.

თითო ადამიანის სიკვდილით დასჯა.

Nebraska this week just passed a law abolishing the death penalty,

წინა კვირაში, ნებრასკაში სიკვდილით დასჯის წინააღმდეგ კანონი მიიღეს,

because it costs so much. (Applause)

რადგან ის ძალიან ძვირი ჯდება (აპლოდისმენტები)

So the resort to violence and abuse of poor people and helpless people

ძალადობის ფაქტების ზრდა ღარიბი და მიუსაფარი ადამიანების მიმართ,

is another cause of the increase in abuse of women.

ქალებზე ძალადობის ზრდის კიდევ ერთი მიზეზია.

Let me just go down a very few abuses of women that concern me most,

ნება მომეცით ჩამოგითვალოთ რამოდენიმე სახის ძალადობის ფორმები.

and I'll be fairly brief, because I have a limited amount of time, as you know.

შევეცდები მოკლედ გადმოგცეთ.

One is genital mutilation.

პირველი არის გენიტალიების დასახიჩრება.

Genital mutilation is horrible and not known by American women,

ამერიკელი ქალები არ იცნობენ ამ საშინელ აქტს,

but in some countries, many countries,

მაგრამ ზოგიერთ ქვეყანაში, ბევრ ქვეყანაში,

when a child is born that's a girl, very soon in her life,

როდესაც გოგონა იბადება, მალევე,

her genitals are completely cut away by a so-called cutter

მას გენეტალიებს კვეთენ ე.წ. მკვეთავები,

who has a razor blade and, in a non-sterilized way,

რომელიც კეთდება, სამართებლით არასტერილურად.

they remove the exterior parts of a woman's genitalia.

ისინი კვეთენ გენიტალიის გარე ნაწილებს.

And sometimes, in more extreme cases but not very rare cases,

ზოგჯერ, უკიდურეს შემთხვევებში, მაგრამ არა იშვიათად

they sew the orifice up so the girl can just urinate or menstruate.

უკერავენ საშოს ისე, რომ მხოლოდ შარდის და მენსტრუაციის გამოყოფა ხდებოდეს.

And then later, when she gets married, the same cutter goes in

და მოგვიანებით, როდესაც ის ქორწინდება, იგივე "მკვეთავი"

and opens the orifice up so she can have sex.

კვეთს საშოს, იმისათვის რომ ქალი სექსით დაკავდეს.

This is not a rare thing, although it's against the law in most countries.

ეს იშვიათობა არ არის, მიუხედავად იმისა რომ უმეტეს ქვეყნებში კანონგარეშეა.

In Egypt, for instance,

მაგალითად ეგვიპტეში მცხოვრები ქალების

91 percent of all the females that live in Egypt today

91 პროცენტი

have been sexually mutilated in that way.

ამ აქტის მსხვერპლია.

In some countries, it's more than 98 percent

ზოგიერთ ქვეყანაში კი ქალების 98 პროცენტზე მეტია

of the women are cut that way before they reach maturity.

დასახიჩრებული ამ გზით, სექსუალური სიმწიფეს მიღწევამდე.

This is a horrible affliction

ეს საშინელი სენია,

on all women that live in those countries.

ყველა იმ ქალისთვის ვინც ამ ქვეყნებში ცხოვრობს.

Another very serious thing is honor killings,

მეორე ასევე სერიოზული საკითხია "მკვლელობა ღირსების სახელით",

where a family with misinterpretation, again, of a holy scripture --

როდესაც ოჯახი, ისევ და ისევ წმინდა წიგნების არასწორი ინტერპეტირებით,

there's nothing in the Quran that mandates this --

რადგან არსად ყურანში ეს არ არის დაშვებული,

will execute a girl in their family

ოჯახი სიკვდილით სჯის გოგონას,

if she is raped

თუ ის გააუპატიურეს,

or if she marries a man that her father does not approve,

ან ცოლად გაჰყვა მამაკაცს, რომლის წინააღმდეგიც იყო მისი მამა.

or sometimes even if she wears inappropriate clothing.

ზოგჯერ მაშინაც კი სჯიან თუ ქალს "შეუსაბამო" ტანსაცმელი აცვია.

And this is done by members of her own family,

ამ ყველაფერს საკუთარი ოჯახის წევრები ჩადიან.

so the family becomes murderers

ასე რომ ოჯახი ხდება მკვლელი,

when the girl brings so-called disgrace to the family.

თუ მათ ქალიშვილი შეარცხვენს.

An analysis was done in Egypt not so long ago by the United Nations

ცოტა ხნის წინ, გაეროს კვლევების ანალიზმა აჩვენა,

and it showed that 75 percent of these murders of a girl

რომ ეგვიპტეში, ამგვარი მკვლელობების 75%

are perpetrated by the father, the uncle or the brother,

ჩადენილია მამების, ძმების, ან ბიძების მიერ,

but 25 percent of the murders are conducted by women.

მაგრამ 25 პროცენტი ჩაიდინეს ქალებმა.

Another problem that we have in the world

კიდევ ერთი პრობლემა, რომელიც არსებობს

that relates to women particularly is slavery,

და რომელიც ქალებს უკავშირდება, არის მონობა,

or human trafficking it's called nowadays.

რომელსაც დღეს ტრეფიკინგს ვეძახით.

There were about 12.5 million people sold from Africa into slavery

მე-19 და მე-18 საუკუნეებში

in the New World back in the 19th century and the 18th century.

აფრიკიდან 12.5 მილიონ ადამიანზე მეტი იყო გაყიდული მონად დასავლეთ ნახევარსფეროში.

There are 30 million people now living in slavery.

დღესდღეობით 30 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს მონობაში.

The United States Department of State now has a mandate from Congress

აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტი ვალდებულია

to give a report every year,

ყოველწლიურად წარუდგინოს ანგარიში კონგრესს,

and the State Department reports that 800,000 people are sold

რომელშიც ნათქვამია, რომ ყოველწლიურად საზღვარგარეთ

across international borders every year into slavery,

800 000 ადამიანი არის მონად გაყიდული.

and that 80 percent of those sold are women,

მათი 80 პროცენტი კი ქალია,

into sexual slavery.

რომლებიც სექსუალურ მონებად იყიდებიან.

In the United States right this moment,

ამ წუთას ამერიკაში

60,000 people are living in human bondage, or slavery.

60 000 ადამიანი ცხოვრობს მონობაში.

Atlanta, Georgia, where the Carter Center is located

ატლანტაში, ჯორჯიაში, იქ სადაც კარტერის ცენტრია განლაგებული

and where I teach at Emory University,

და ემორის უნივერსიტეტი, სადაც მე ვასწავლი,

they have between 200 and 300 women, people sold into slavery every month.

ყოველთვიურად 200-300 ქალი იყიდება მონად.

It's the number one place in the nation because of that.

პირველ ადგილს იკავებს ამ მხრივ ეს შტატი

Atlanta has the busiest airport in the world,

ატლანტაში არის ერთ-ერთი ყველაზე დატვირთული აეროპორტი მსოფლიოში.

and they also have a lot of passengers that come from the Southern Hemisphere.

აქ ასევე თავს იყრის უამრავი მგზავრი სამხრეთ ნახევარსფეროდან.

If a brothel owner

თუ მაგალითად ბორდელის მეპატრონეს

wants to buy a girl that has brown or black skin,

უნდა რომ იყიდოს ფერადკანიანი, ან შავკანიანი გოგო,

they can do it for 1,000 dollars.

მას ეს 1000 დოლარი დაუჯდება.

A white-skinned girl brings several times more than that,

თეთრკანიანი გოგონა რამდენჯერმე ძვირია.

and the average brothel owner in Atlanta and in the United States now

საშუალოდ ბორდელის მეპატრონეს ატლანტაში და მთლიანად შტატებში,

can earn about $35,000 per slave.

ერთ მონაზე 35 000 დოლარი შეუძლია გამოიმუშაოს.

The sex trade in Atlanta, Georgia, exceeds the total drug trade in Atlanta, Georgia.

ატლანტაში, მონებით ვაჭრობის ბრუნვა, ნარკოვაჭრობას აჭარბებს.

So this is another very serious problem, and the basic problem is prostitution,

ძირითადი პრობლემა პროსტიტუციაა.

because there's not a whorehouse in America

რადგან არ არსებობს ამერიკაში ბორდელი,

that's not known by the local officials,

რომელიც არ იცოდეს ადგილობრივმა პოლიციამ,

the local policemen, or the chief of police or the mayor and so forth.

პოლიციის შეფმა, ან ქალაქის მერმა.

And this leads to one of the worst problems,

ამას კიდევ ერთ დიდ პრობლემამდე მივყავართ

and that is that women are bought increasingly and put into sexual slavery

რაც არის ქალების მონებად გაყიდვა, რომლის რიცხვი იზრდება

in all countries in the world.

მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

Sweden has got a good approach to it.

შვედეთში კარგი მიდგომა იპოვეს.

About 15 to 20 years ago, Sweden decided to change the law,

დაახლოებით 15-20 წლის წინ, შვედეთში გადაწყდა კანონის ცვლილება.

and women are no longer prosecuted

ქალები სექსუალური მონობისთვის

if they are in sexual slavery,

კანონით აღარ იდევნებიან,

but the brothel owners and the pimps and the male customers are prosecuted,

არამედ იდევნებიან ბორდელის მეპატრონეები, სუტინიორები, მამაკაცი კლიენტები

and -- (Applause) -- prostitution has gone down.

და... (აპლოდისმენტები) პროსტიტუცია შემცირდა.

In the United States, we take just the opposite position.

ამერიკაში, საპირისპირო მიდგომა გვაქვს.

For every male arrested for illegal sex trade,

ყოველ დაპატიმრებულ მამაკაცზე, რომელიც სექსუალური ვაჭრობითაა დაკავებული,

25 women are arrested in the United States of America.

მოდის 25 დაპატიმრებული ქალი.

Canada, Ireland, I've already said Sweden,

კანადა, ირლანდია, როგორც უკვე გითხარით შვედეთი

France, and other countries are moving now towards this so-called Swedish model.

საფრანგეთი და სხვა ქვეყნები მიდიან ამ ე.წ. შვედური მოდელისკენ.

That's another thing that can be done.

ეს უნდა გაკეთდეს.

We have two great institutions in this country that all of us admire:

ამ ქვეყანაში ორი დიდებული ინსტიტუციით ვამაყობთ:

our military and our great university system.

ჩვენი სამხედრო სისტემა და საუნივერსიტეტო სისტემა.

In the military, they are now analyzing how many sexual assaults take place.

ახლა ჯარში აანალიზებენ სექსუალური ძალადობის რაოდენობას.

The last report I got, there were 26,000 sexual assaults

ბოლო ანგარიშის მიხედვით 26 000 სექსუალური ძალადობის ფაქტი

that took place in the military --

დაფიქსირდა არმიაში,

26,000.

26 000!

Only 3,000, not much more than 1 percent, are actually prosecuted,

მხოლოდ 3000, ერთ პროცენტზე ოდნავ მეტია დასჯილი,

and the reason is that the commanding officer of any organization --

ამის მიზეზი ნებისმიერი ორგანიზაციის ხელმძღვანელობაა...

a ship like my submarine, or a battalion in the Army

წყალქვეშა გემის, როგორზეც მე ვმსახურობდი, ნებისმიერი ბატალიონის,

or a company in the Marines --

ან საზღვაო ძალების ხელმძღვანელობის...

the commanding officer has the right under law to decide

კანონის თანახმად მათ აქვთ უფლება თავად გადაწყვიტონ,

whether to prosecute a rapist or not,

არის თუ არა მოძალადე დასასჯელი.

and of course, the last thing they want is for anybody to know

და რა თქმა უნდა, მათ არ უნდათ ამბის გახმაურება,

that under their command, sexual assaults are taking place,

რომ სწორედ მათი ხელმძვანელობის ქვეშ მოხდა ძალადობის ფაქტი.

so they do not do it.

ამიტომ მოძალადე იშვიათად ისჯება.

That law needs to be changed.

ეს კანონი უნდა შეიცვალოს.

About one out of four girls who enter American universities

ყოველი მეოთხე გოგონა, რომელიც აბარებს აშშ-ს უნივერსიტეტში,

will be sexually assaulted before she graduates,

ხდება სექსუალური ძალადობის მსხვერპლი უნივერსიტეტის დამთავრებამდე.

and this is now getting a lot of publicity,

ამას უკვე დიდი ყურადღება ეთმობა

partially because of my book, but other things,

ნაწილობრივ ალბათ ჩემი წიგნის გამო.

and so 89 universities in America are now condemned

89 უნივერსიტეტი ამერიკაში, არის გასამართლებული

by the Department of Education under Title IX

განათლების დეპარტამენტის მიერ, IX თავის შესაბამისად,

because the officials of the universities are not taking care of the women

იმის გამო რომ ისინი არ იცავენ ქალებს

to protect them from sexual assault.

სექსუალური თავდასხმებისგან.

The Department of Justice says that more than half of the rapes

იუსტიციის სამინისტროს მონაცემებით, ამ ძალადობების ნახევარზე მეტი,

on a college campus take place by serial rapists,

ჩადენილია სერიული მოძალადეების მიერ,

because outside of the university system,

რადგან უნივერსიტეტის გარეთ ჩადენილი დანაშაულისთვის

if they rape somebody, they'll be prosecuted,

ისინი დაპატიმრებული იქნებიან,

but when they get on a university campus, they can rape with impunity.

სასწავლო დაწესებულების ტერიტორიის შიგნით კი მათ შეუძლიათ სასჯელს გადაურჩნენ

They're not prosecuted.

და არ მიეცნენ პასუხისგებაში.

Those are the kinds of things that go on in our society.

ამგვარი რაღაცეები ხდება ჩვენს საზოგადოებაში.

Another thing that's very serious about the abuse of women and girls

კიდევ ერთი მიმართულებით ირღვევა ქალთა უფლებები,

is the lack of equal pay for equal work,

ეს არის არათანაბარი სამუშაო ანაზღაურება,

as you know. (Applause)

როგორც უკვე იცით (აპლოდისმენტები)

And this is sometimes misinterpreted, but for full-time employment,

მთლიანი სამუშაო განაკვეთის შემთხვევაში

a woman in the United States now gets 23 percent less than a man.

აშშ-ში ქალი ღებულობს 23%-ით ნაკლებ ანაზღაურებას მამაკაცთან შედარებით.

When I became president, the difference was 39 percent.

როდესაც მე გავხდი პრეზიდენტი, სხვაობა 39% იყო.

So we've made some progress, partially because I was president

ჩვენ გვაქვს პროგრესი, ნაწილობრივ ჩემი პრეზიდეტობის გამო

and so forth -- (Applause) (Laughter) --

და ა.შ. (სიცილი) (აპლოდისმენტები)

but in the last 15 years, there's been no progress made,

მაგრამ ბოლო 15 წლის განმავლობაში, პროგრესი არ ყოფილა.

so it's been just about 23 or 24 percent difference

23-24 პროცენტზეა გაჩერებული ეს სხვაობა.

for the last 15 years.

ბოლო 15 წელია უკვე

These are the kind of things that go on.

და ასე გრძელდება.

If you take the Fortune 500 companies,

თუ ავიღებთ 500 წარმატებულ კომპანიას,

23 of them have women CEOs,

მხოლოდ 23-ს ჰყავს ქალი ხელმძღვანელი,

out of 500,

500-დან 23-ს

and those CEOs, I need not tell you,

და ეს ქალები, მინდა გითხრათ,

make less on an average

საშუალოდ უფრო ნაკლებ ანაზღაურებას იღებენ,

than the other CEOs.

ვიდრე სხვა მამაკაცი ხელმძღვანელები.

Well, that's what goes on in our country.

აი ეს ხდება ჩვენს ქვეყანაში.

Another problem with the United States

ჩვენი ქვეყნის კიდევ ერთი პრობლემაა,

is we are the most warlike nation on Earth.

რომ დედამიწაზე ყველაზე მეტი ომი გვიწარმოებია.

We have been to war with about 25 different countries

ჩვენ დაახლოებით 25 ქვეყანასთან ვიომეთ

since the Second World War.

მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.

Sometimes, we've had soldiers on the ground fighting.

ზოგჯერ სახმელეთო ჯარებით,

The other times, we've been flying overhead

ზოგჯერ საჰაერო

dropping bombs on people.

და ადამიანებს ბომბებს ვაყრიდით.

Other times, of course, now, we have drones that attack people and so forth.

ახლა კი გვყავს უპილოტო საფრენი აპარატები და ა.შ.

We've been at war with 25 different countries

ჩვენ გვქონდა საომარი მოქმედებები 25 სხვადასხვა ქვეყანასთან,

or more since the Second World War.

ან უფრო მეტთან მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.

There was four years, I won't say which ones,

იყო 4 წელი, არ ვიტყვი რომელი,

where we didn't --

როცა არავისთან გვქონია ომის მდგომარეობა

(Applause) -- we didn't drop a bomb, we didn't launch a missile,

(აპლოდისმენტები) როცა ჩვენ არ ჩამოგვიყრია ბომბები, არ გაგვიშვია რაკეტები,

we didn't fire a bullet.

არ გაგვისვრია ტყვია,

But anyway, those kinds of things, the resort to violence

მაგრამ მიუხედავად ამისა, ძალის გამოყენება

and the misinterpretation of the holy scriptures

და წმინდა წიგნების არასწორი ინტერპრეტაცია,

are what causes, are the basic causes, of abuse of women and girls.

ქალთა მიმართ ძალადობის მთავარი მიზეზია.

There's one more basic cause that I need not mention,

არის კიდევ ერთი ძირეული მიზეზი, რომელიც უნდა აღვნიშნო.

and that is that in general, men don't give a damn.

ეს არის მამაკაცების გულგრილობა.

(Applause) That's true.

(აპლოდისმენტები) ეს მართალია...

The average man that might say, I'm against the abuse of women and girls

საშუალო სტატისტიკური მამაკაცი იტყვის, რომ ის ქალზე ძალადობის წინააღმდეგია

quietly accepts the privileged position that we occupy,

და გააგრძელებს იმ პრივილეგიით სარგებლობას, რომელიც აქვს.

and this is very similar to what I knew when I was a child,

ეს ძალიან მაგონებს იმას, რასაც ბავშვობაში ვისმენდი

when separate but equal had existed.

როდესაც იყო "განცალკევებული, მაგრამ თანსწორი".

Racial discrimination, legally, had existed for 100 years,

რასობრივი დისკრიმინაცია, 100 წლის განმავლობაში კანონიერი იყო.

from 1865 at the end of the War Between the States, the Civil War,

1865 წლიდან სამოქალაქო ომის დასრულების შემდეგ,

all the way up to the 1960s,

1960 წლამდე,

when Lyndon Johnson got the bills passed

როდესაც ლინდონ ჯონსონმა ხელი მოაწერა კანონს

for equal rights.

თანაბარუფლებიანობის შესახებ,

But during that time, there were many white people

მაგრამ ამ ხნის განმავლობაში, იყო ბევრი თეთრკანიანი,

that didn't think that racial discrimination was okay,

რომელიც არ ეთანხმებოდა რასობრივ დისკრიმინაციას,

but they stayed quiet,

მაგრამ ჩუმად იყვნენ,

because they enjoyed the privileges of better jobs,

რადგან მოსწონდათ უკეთესი სამუშაოს მიღების პრივილეგია,

unique access to jury duty,

მსაჯულობის უფლება,

better schools, and everything else,

უკეთესი სკოლები და ყველაფერი დანარჩენი.

and that's the same thing that exists today,

ეს იგივეა რაც დღეს ხდება,

because the average man really doesn't care.

საშუალოდ მამაკაცს არ აღელვებს ეს საკითხი.

Even though they say, "I'm against discrimination against girls and women,"

როდესაც ამბობენ, რომ წინააღმდეგი არიან ქალთა მიმართ ძალადობის,

they enjoy a privileged position.

მაშინაც კი ტკბებიან საკუთარი პოზიციით და პრივილეგიით.

And it's very difficult to get the majority of men

ძალიან რთულია მიიმხრო მამაკაცების უმრავლოსობა,

who control the university system,

როდესაც ისინი აკონტროლებენ საუნივერსიტეტო სისტემას,

the majority of men that control the military system,

სამხედრო სისტემას,

the majority of men that control the governments of the world,

სახელმწიფოებს დედამიწაზე,

and the majority of men that control the great religions.

და მამაკაცების უმრავლესობა, რომელიც აკონტროლებს რელიგიებს.

So what is the basic thing that we need to do today?

რა არის მთავარი რაც უნდა გავაკეთოთ დღეს?

I would say the best thing that we could do today

დღეს ყველაზე მეტი შეუძლიათ

is for the women in the powerful nations

ძლიერი სახელმწიფოების ქალებს,

like this one, and where you come from,

როგორიც ამერიკაა, ან სხვა,

Europe and so forth, who have influence and who have freedom to speak and to act,

ევროპის და ა.შ. ვისაც აქვს გავლენა. თავისუფალი გამოხატვის და მოქმედების უფლება

need to take the responsibility on yourselves

მათ საკუთარ თავზე უნდა აიღონ პასუხისმგებლობა

to be more forceful in demanding

და მეტად მოითხოვონ

an end to racial discrimination against girls and women

ქალების მიმართ დისკრიმინაციის დასასრული

all over the world.

მთელ დედამიწაზე.

The average woman in Egypt

საშუალო ეგვიპტელი ქალი

doesn't have much to say about her daughters

ვერაფერს იტყვის

getting genitally mutilated and so forth.

საკუთარი ქალიშვილის შესახებ, რომელსაც გენიტალიები მოკვეთეს.

I didn't even go down to detail about that.

დეტალებში არც შევალ,

But I hope that out of this conference,

მაგრამ იმედი მაქვს, რომ ამ კონფერენციის შემდეგ,

that every woman here will get your husbands to realize

ყველა ქალი დააფიქრებს ქმარს

that these abuses on the college campuses and the military and so forth

რომ ეს ძალადობა კოლეჯებში და სამხედრო სტრუქტურებში,

and in the future job market,

ასევე სამუშაო ბაზარზე დისკრიმინაცია,

need to protect your daughters and your granddaughters.

არის ის რისგანაც უნდა დავიცვათ ჩვენი ქალიშვილები და შვილიშვილები.

I have 12 grandchildren, four children, and 10 great-grandchildren,

მე მყავს 12 შილიშვილი, 4 შვილი და 10 შვილთაშვილი.

and I think often about them

ხშირად ვფიქრობ მათ შესახებ

and about the plight that they will face in America,

იმის შესახებ, რასაც შეიძლება შეეჩეხონ

not only if they lived in Egypt or a foreign country,

უთანასწორობის თვალსაზრისით ამერიკაშიც კი,

in having equal rights,

არა მხოლოდ ეგვიპტეში, ან სხვა უცხო ქვეყანაში.

and I hope that all of you will join me

იმედი მაქვს ყველა შემომიერთდებით

in being a champion for women and girls around the world

ვიყოთ ჩემპიონები მთელ დედამიწაზე

and protect their human rights.

ქალთა უფლებების დაცვაში.

Thank you very much.

დიდი მადლობა

(Applause)

(აპლოდისმენტები)