Jimmy Carter: Why I believe the mistreatment of women is the number one human rights abuse

202,496 views

2015-06-30 ・ TED


New videos

Jimmy Carter: Why I believe the mistreatment of women is the number one human rights abuse

202,496 views ・ 2015-06-30

TED


გთხოვთ, ორჯერ დააწკაპუნოთ ქვემოთ მოცემულ ინგლისურ სუბტიტრებზე ვიდეოს დასაკრავად.

Translator: tsitsi dalakishvili Reviewer: Levan Lashauri
00:12
As a matter of fact,
0
12481
1534
სიმართლე გითხრათ,
00:14
I was trying to think about my career since I left the White House,
1
14015
3272
მას შემდეგ რაც თეთრი სახლი დავტოვე, ვცდილობ გავიაზრო ჩემი კარიერა,
00:17
and the best example I have is a cartoon in The New Yorker a couple of years ago.
2
17287
4296
ამის საუკეთესო ილუსტრაცია იყო კომიქსი, რომელიც რამდენიმე წლის წინ ვნახე
00:21
This little boy is looking up at his father,
3
21583
2159
ჟურნალ ნიუ-ორკერში. პატარა ბიჭი უყურებს მამას
00:23
and he says, "Daddy, when I grow up, I want to be a former president."
4
23742
4045
და ამბობს: "მამა როცა გავიზრდები მინდა რომ ვიყო ყოფილი პრეზიდენტი"
00:27
(Laughter)
5
27787
1690
(სიცილი)
00:29
Well, I have had a great blessing as a former president,
6
29477
3716
დიდი უპირატესობაა იყო ყოფილი პრეზიდენტი,
00:33
because I have had an access
7
33193
2427
რადგან იმდენი საშუალება მქონდა
00:35
that very few other people in the world have ever had
8
35620
2657
გამეცნო უამრავი ადამიანი მთელს სამყაროში,
00:38
to get to know so many people around this whole universe.
9
38277
3646
რამდენიც ძალიან ცოტა ადამიანს ჰქონია მსოფლიოში.
00:41
Not only am I familiar with the 50 states in the United States,
10
41923
3622
არა მხოლოდ ამერიკის 50 შტატში,
00:45
but also my wife and I have visited more than 145 countries in the world,
11
45545
4876
არამედ კიდევ 145 ქვეყანაში, რომელიც მე და ჩემმა მეუღლემ მოვინახულეთ.
00:50
and the Carter Center has had full-time programs in 80 nations on Earth.
12
50421
4249
კარტერის ცენტრს 80-ზე მეტ ქვეყანაში ჰქონია პროგრამები.
00:54
And a lot of times, when we go into a country,
13
54670
2196
როდესაც ჩავდივართ სხვადასხვა ქვეყანაში,
00:56
we not only the meet the king or the president,
14
56866
2210
ვხვდებით არა მხოლოდ მონარქებს და პრეზიდენტებს,
00:59
but we also meet the villagers who live in the most remote areas of Africa.
15
59076
4348
არამედ სოფლის მოსახლეობას, რომელიც აფრიკის გარეუბნებში ცხოვრობს.
01:03
So our overall commitment at the Carter Center
16
63424
3506
კარტერის ცენტრის მთავარი ვალდებულება და პრიორიტეტი,
01:06
is to promote human rights,
17
66930
1997
ადამიანთა უფლებების დაცვის ხელშეწყობაა.
01:08
and knowing the world as I do, I can tell you without any equivocation
18
68927
4712
იმ გამოცდილებით და ცოდნით რაც მე გამაჩნია, გადაუჭარბებლად შემიძლია გითხრათ,
01:13
that the number one abuse of human rights on Earth
19
73639
3891
მსოფლიოში ყველაზე მეტად ადამიანის უფლებები,
01:17
is, strangely, not addressed quite often, is the abuse of women and girls.
20
77530
5839
ქალების და გოგონების მიმართ ირღვევა. უცნაურია რომ ეს არც ისე ხშირად განიხილება.
01:23
(Applause)
21
83369
3288
(აპლოდისმენტები)
01:26
There are a couple of reasons for this that I'll mention to begin with.
22
86657
5233
ამას რამოდენიმე ახსნა აქვს და მინდა ამით დავიწყო.
01:31
First of all is the misinterpretation of religious scriptures, holy scriptures,
23
91890
5470
პირველი არის რელიგიური სწავლებების არასწორი ინტერპრეტაცია,
01:37
in the Bible, Old Testament, New Testament, Quran and so forth,
24
97360
3623
ბიბლიის, ახალ აღთქმის, ძველ აღთქმის, ყურანის და ასე შემდეგ.
01:40
and these have been misinterpreted by men who are now in the ascendant positions
25
100983
7263
არასწორად გადმოცემულია მამაკაცების მიერ, რომლებიც იკავებენ უმაღლეს პოზიციებს
01:48
in the synagogues and the churches and in the mosques.
26
108246
2629
სინაგოგებში, მეჩეთებში და ეკლესიებში.
01:50
And they interpret these rules to make sure that women
27
110875
3831
ისინი იმგვარად გადმოსცემენ ამ სწავლებებს,
01:54
are ordinarily relegated to a secondary position
28
114706
4254
თითქოს ქალი მეორეხარისხოვანია
01:58
compared to men in the eyes of God.
29
118960
2888
მამაკაცთან შედარებით ღმერთის წინაშე.
02:02
This is a very serious problem. It's ordinarily not addressed.
30
122558
4222
ეს დიდი პრობლემაა, რომელიც ხშირად იგნორირებულია.
02:06
A number of years ago, in the year 2000,
31
126780
2111
რამდენიმე წლის წინ, 2000 წელს
02:08
I had been a Baptist, a Southern Baptist for 70 years --
32
128891
3563
მე ბაფტისტი ვიყავი, 70 წლის განმავლობაში.
02:12
I tell you, I still teach Sunday school every Sunday;
33
132454
2482
მე კვლავაც ვასწავლი საკვირაო სკოლაში;
02:14
I'll be teaching this Sunday as well --
34
134936
1871
ამ კვირასაც ჩავატარებ...
02:16
but the Southern Baptist Convention in the year 2000 decided
35
136807
4415
მაგრამ სამხრეთ ბაფტისტულმა კონვენციამ 2000 წელს გადაწყვიტა,
02:21
that women should play a secondary position,
36
141222
2601
რომ ქალმა უნდა ითამაშოს მეორეხარისხოვანი როლი,
02:23
a subservient position to men.
37
143823
2066
უნდა დაექვემდებაროს მამაკაცს.
02:25
So they issued an edict, in effect,
38
145889
2717
მათ გამოსცეს ბრძანება, რომელიც ქალებს
02:28
that prevents women from being priests, pastors, deacons in the church,
39
148606
5904
მაღალი სასულიერო თანამდებობების დაკავებას უკრძალავს.
02:34
or chaplains in the military,
40
154510
2292
იყვნენ თუნდაც კაპელანები სამხედრო სტრუქტურებში
02:36
and if a woman teaches a classroom
41
156802
3158
და ქალი მხოლოდ იმ შემთხვევაში ასწავლის
02:39
in a Southern Baptist seminary,
42
159960
2182
სამხრეთ ბაფტისტურ სემინარიაში,
02:42
they cannot teach if a boy is in the room,
43
162142
3413
თუ კლასში ბიჭი არ იქნება,
02:45
because you can find verses in the Bible,
44
165555
2021
რადგან ბიბლიაში არსებობს სტროფი,
02:47
there's over 30,000 verses in the Bible,
45
167576
3024
მასში 30 000 -ზე მეტი სტროფია,
02:50
that say that a woman shouldn't teach a man, and so forth.
46
170600
2810
რომლის მიხედვითაც ქალს არ შეუძლია ასწავლოს მამაკაცს და ა.შ.
02:53
But the basic thing is the scriptures are misinterpreted
47
173410
3035
მაგრამ, მთავარი ამ ტექსტებში არის არასწორი ინტერპრეტირება.
02:56
to keep men in an ascendant position.
48
176445
2461
რომ კვლავ მამაკაცები დარჩნენ უპირატეს მდგომარეობაში.
02:58
That is an all-pervasive problem,
49
178906
2090
ეს გავრცელებული პრობლემაა.
03:00
because men can exert that power
50
180996
4876
მამაკაცები ბოროტად იყენებენ ძალაუფლებას.
03:05
and if an abusive husband or an employer, for instance, wants to cheat women,
51
185872
6014
როდესაც არაკეთილსინდისიერი დამსაქმებელი, ან ქმარი უსამართლოდ ექცევა ქალს,
03:11
they can say that if women are not equal in the eyes of God,
52
191886
3784
მან შეუძლია თქვას, რომ თუ ღმერთის თვალში ქალი და მამაკაცი არათანაბარია,
03:15
why should I treat them as equals myself?
53
195670
2192
მაშინ რატომ უნდა მოვექცე მე მას როგორც თანასწორს?
03:17
Why should I pay them equal pay for doing the same kind of work?
54
197862
4458
რატომ უნდა გადავუხადო იგივე, იგივენაირი სამუშაოსთვის?
03:22
The other very serious blight
55
202320
1927
კიდევ ერთი ყურადსაღები მიზეზი,
03:24
that causes this problem is the excessive resort to violence,
56
204247
4017
რომელიც ამ პრობლემას იწვევს არის ზედმეტი ძალის გამოყენება,
03:28
and that is increasing tremendously around the world.
57
208264
4594
რომელიც სწრაფად იზრდება მთელ მსოფლიოში.
03:32
In the United States of America, for instance, we have had
58
212858
2929
მაგალითად აშშ-ში ძალადობის დიდი ზრდა გვაქვს
03:35
an enormous increase in abuse of poor people,
59
215787
4180
ღარიბი მოსახლეობის მიმართ,
03:39
mostly black people and minorities, by putting them in prison.
60
219967
5294
შავკანიანების და უმცირესობების მიმართ, რომლებსაც ციხეებში ყრიან.
03:45
When I was in office as governor of Georgia,
61
225261
2554
ჩემი ჯორჯიის შტატის გუბერნატორობისას
03:47
one out of every 1,000 Americans were in prison.
62
227815
3366
ყოველი 1000 ამერიკელიდან ერთი იყო ციხეში.
03:51
Nowadays, 7.3 people per 1,000 are in prison.
63
231181
5109
ახლა 7.3 ადამიანი არის ციხეში, ყოველ ათასზე.
03:56
That's a sevenfold increase.
64
236290
2020
7 ჯერ გაზრდილია რიცხვი.
03:58
And since I left the White House,
65
238310
1648
მას შემდეგ რაც თეთრი სახლი დავტოვე,
03:59
there's been an 800 percent increase in the number of women
66
239958
3321
800 პროცენტით გაიზარდა
04:03
who are black who are in prison.
67
243279
2577
შავკანიანი ქალების რაოდენობა ციხეებში.
04:05
We also have [one of the only countries] on Earth
68
245856
2524
ჩვენ ასევე იმ განვითარებული ქვეყნების პატარა სიაში ვართ,
04:08
that still has the death penalty that is a developed country.
69
248380
3954
რომელთაც კვლავ აქვთ სიკვდილით დასჯის პრაქტიკა.
04:12
And we rank right alongside the countries that are most abusive
70
252334
3367
სიკვდილით დასჯის მხარდაჭერით, ჩვენ იმ ქვეყნების რიცხვში ვართ,
04:15
in all elements of human rights in encouraging the death penalty.
71
255701
3504
რომლებიც ყველაზე უხეშად არღვევენ ადამიანის ელემენტარულ უფლებებს.
04:19
We're in California now, and I figured out the other day
72
259555
2856
ახლა კალიფორნიაში ვართ და იმ დღეს აღმოვაჩინე,
04:22
that California has spent four billion dollars
73
262411
2995
რომ კალიფორნიამ 4 მილიარდი დოლარი დახარჯა
04:25
in convicting 13 people for the death penalty.
74
265406
4412
13 ადამიანის სიკვდილით დასჯისთვის.
04:29
If you add that up, that's 307 million dollars it costs California
75
269818
4835
ანუ კალიფორნიაში 307 მილიონი დოლარი ღირს
04:34
to send a person to be executed.
76
274653
2948
თითო ადამიანის სიკვდილით დასჯა.
04:37
Nebraska this week just passed a law abolishing the death penalty,
77
277991
3483
წინა კვირაში, ნებრასკაში სიკვდილით დასჯის წინააღმდეგ კანონი მიიღეს,
04:41
because it costs so much. (Applause)
78
281474
4466
რადგან ის ძალიან ძვირი ჯდება (აპლოდისმენტები)
04:46
So the resort to violence and abuse of poor people and helpless people
79
286861
4226
ძალადობის ფაქტების ზრდა ღარიბი და მიუსაფარი ადამიანების მიმართ,
04:51
is another cause of the increase in abuse of women.
80
291087
4098
ქალებზე ძალადობის ზრდის კიდევ ერთი მიზეზია.
04:55
Let me just go down a very few abuses of women that concern me most,
81
295475
4504
ნება მომეცით ჩამოგითვალოთ რამოდენიმე სახის ძალადობის ფორმები.
04:59
and I'll be fairly brief, because I have a limited amount of time, as you know.
82
299979
3901
შევეცდები მოკლედ გადმოგცეთ.
05:03
One is genital mutilation.
83
303880
4250
პირველი არის გენიტალიების დასახიჩრება.
05:08
Genital mutilation is horrible and not known by American women,
84
308360
4114
ამერიკელი ქალები არ იცნობენ ამ საშინელ აქტს,
05:12
but in some countries, many countries,
85
312474
3745
მაგრამ ზოგიერთ ქვეყანაში, ბევრ ქვეყანაში,
05:16
when a child is born that's a girl, very soon in her life,
86
316219
4306
როდესაც გოგონა იბადება, მალევე,
05:20
her genitals are completely cut away by a so-called cutter
87
320525
6710
მას გენეტალიებს კვეთენ ე.წ. მკვეთავები,
05:27
who has a razor blade and, in a non-sterilized way,
88
327235
3992
რომელიც კეთდება, სამართებლით არასტერილურად.
05:31
they remove the exterior parts of a woman's genitalia.
89
331227
3943
ისინი კვეთენ გენიტალიის გარე ნაწილებს.
05:35
And sometimes, in more extreme cases but not very rare cases,
90
335170
4421
ზოგჯერ, უკიდურეს შემთხვევებში, მაგრამ არა იშვიათად
05:39
they sew the orifice up so the girl can just urinate or menstruate.
91
339591
3814
უკერავენ საშოს ისე, რომ მხოლოდ შარდის და მენსტრუაციის გამოყოფა ხდებოდეს.
05:43
And then later, when she gets married, the same cutter goes in
92
343405
3379
და მოგვიანებით, როდესაც ის ქორწინდება, იგივე "მკვეთავი"
05:46
and opens the orifice up so she can have sex.
93
346784
2616
კვეთს საშოს, იმისათვის რომ ქალი სექსით დაკავდეს.
05:49
This is not a rare thing, although it's against the law in most countries.
94
349400
4015
ეს იშვიათობა არ არის, მიუხედავად იმისა რომ უმეტეს ქვეყნებში კანონგარეშეა.
05:53
In Egypt, for instance,
95
353415
1932
მაგალითად ეგვიპტეში მცხოვრები ქალების
05:55
91 percent of all the females that live in Egypt today
96
355347
3653
91 პროცენტი
05:59
have been sexually mutilated in that way.
97
359000
2560
ამ აქტის მსხვერპლია.
06:01
In some countries, it's more than 98 percent
98
361560
3390
ზოგიერთ ქვეყანაში კი ქალების 98 პროცენტზე მეტია
06:04
of the women are cut that way before they reach maturity.
99
364950
4296
დასახიჩრებული ამ გზით, სექსუალური სიმწიფეს მიღწევამდე.
06:09
This is a horrible affliction
100
369246
2600
ეს საშინელი სენია,
06:11
on all women that live in those countries.
101
371846
3669
ყველა იმ ქალისთვის ვინც ამ ქვეყნებში ცხოვრობს.
06:15
Another very serious thing is honor killings,
102
375515
3784
მეორე ასევე სერიოზული საკითხია "მკვლელობა ღირსების სახელით",
06:19
where a family with misinterpretation, again, of a holy scripture --
103
379299
3326
როდესაც ოჯახი, ისევ და ისევ წმინდა წიგნების არასწორი ინტერპეტირებით,
06:22
there's nothing in the Quran that mandates this --
104
382625
2688
რადგან არსად ყურანში ეს არ არის დაშვებული,
06:25
will execute a girl in their family
105
385313
4187
ოჯახი სიკვდილით სჯის გოგონას,
06:29
if she is raped
106
389500
1877
თუ ის გააუპატიურეს,
06:31
or if she marries a man that her father does not approve,
107
391377
3735
ან ცოლად გაჰყვა მამაკაცს, რომლის წინააღმდეგიც იყო მისი მამა.
06:35
or sometimes even if she wears inappropriate clothing.
108
395112
3111
ზოგჯერ მაშინაც კი სჯიან თუ ქალს "შეუსაბამო" ტანსაცმელი აცვია.
06:38
And this is done by members of her own family,
109
398223
3028
ამ ყველაფერს საკუთარი ოჯახის წევრები ჩადიან.
06:41
so the family becomes murderers
110
401251
2205
ასე რომ ოჯახი ხდება მკვლელი,
06:43
when the girl brings so-called disgrace to the family.
111
403456
4352
თუ მათ ქალიშვილი შეარცხვენს.
06:47
An analysis was done in Egypt not so long ago by the United Nations
112
407808
3347
ცოტა ხნის წინ, გაეროს კვლევების ანალიზმა აჩვენა,
06:51
and it showed that 75 percent of these murders of a girl
113
411155
4042
რომ ეგვიპტეში, ამგვარი მკვლელობების 75%
06:55
are perpetrated by the father, the uncle or the brother,
114
415197
5383
ჩადენილია მამების, ძმების, ან ბიძების მიერ,
07:00
but 25 percent of the murders are conducted by women.
115
420580
3452
მაგრამ 25 პროცენტი ჩაიდინეს ქალებმა.
07:04
Another problem that we have in the world
116
424032
1962
კიდევ ერთი პრობლემა, რომელიც არსებობს
07:05
that relates to women particularly is slavery,
117
425994
2738
და რომელიც ქალებს უკავშირდება, არის მონობა,
07:08
or human trafficking it's called nowadays.
118
428732
2415
რომელსაც დღეს ტრეფიკინგს ვეძახით.
07:11
There were about 12.5 million people sold from Africa into slavery
119
431147
4418
მე-19 და მე-18 საუკუნეებში
07:15
in the New World back in the 19th century and the 18th century.
120
435565
4219
აფრიკიდან 12.5 მილიონ ადამიანზე მეტი იყო გაყიდული მონად დასავლეთ ნახევარსფეროში.
07:19
There are 30 million people now living in slavery.
121
439784
3855
დღესდღეობით 30 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს მონობაში.
07:23
The United States Department of State now has a mandate from Congress
122
443639
5642
აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტი ვალდებულია
07:29
to give a report every year,
123
449281
2322
ყოველწლიურად წარუდგინოს ანგარიში კონგრესს,
07:31
and the State Department reports that 800,000 people are sold
124
451603
4643
რომელშიც ნათქვამია, რომ ყოველწლიურად საზღვარგარეთ
07:36
across international borders every year into slavery,
125
456246
3647
800 000 ადამიანი არის მონად გაყიდული.
07:39
and that 80 percent of those sold are women,
126
459893
2948
მათი 80 პროცენტი კი ქალია,
07:42
into sexual slavery.
127
462841
2136
რომლებიც სექსუალურ მონებად იყიდებიან.
07:44
In the United States right this moment,
128
464977
2554
ამ წუთას ამერიკაში
07:47
60,000 people are living in human bondage, or slavery.
129
467531
3854
60 000 ადამიანი ცხოვრობს მონობაში.
07:51
Atlanta, Georgia, where the Carter Center is located
130
471385
2786
ატლანტაში, ჯორჯიაში, იქ სადაც კარტერის ცენტრია განლაგებული
07:54
and where I teach at Emory University,
131
474171
2601
და ემორის უნივერსიტეტი, სადაც მე ვასწავლი,
07:56
they have between 200 and 300 women, people sold into slavery every month.
132
476772
5307
ყოველთვიურად 200-300 ქალი იყიდება მონად.
08:02
It's the number one place in the nation because of that.
133
482672
3109
პირველ ადგილს იკავებს ამ მხრივ ეს შტატი
08:05
Atlanta has the busiest airport in the world,
134
485781
2206
ატლანტაში არის ერთ-ერთი ყველაზე დატვირთული აეროპორტი მსოფლიოში.
08:07
and they also have a lot of passengers that come from the Southern Hemisphere.
135
487987
5247
აქ ასევე თავს იყრის უამრავი მგზავრი სამხრეთ ნახევარსფეროდან.
08:13
If a brothel owner
136
493234
2624
თუ მაგალითად ბორდელის მეპატრონეს
08:15
wants to buy a girl that has brown or black skin,
137
495858
3019
უნდა რომ იყიდოს ფერადკანიანი, ან შავკანიანი გოგო,
08:18
they can do it for 1,000 dollars.
138
498877
2646
მას ეს 1000 დოლარი დაუჯდება.
08:21
A white-skinned girl brings several times more than that,
139
501523
4087
თეთრკანიანი გოგონა რამდენჯერმე ძვირია.
08:25
and the average brothel owner in Atlanta and in the United States now
140
505610
3390
საშუალოდ ბორდელის მეპატრონეს ატლანტაში და მთლიანად შტატებში,
08:29
can earn about $35,000 per slave.
141
509000
4504
ერთ მონაზე 35 000 დოლარი შეუძლია გამოიმუშაოს.
08:33
The sex trade in Atlanta, Georgia, exceeds the total drug trade in Atlanta, Georgia.
142
513504
5109
ატლანტაში, მონებით ვაჭრობის ბრუნვა, ნარკოვაჭრობას აჭარბებს.
08:38
So this is another very serious problem, and the basic problem is prostitution,
143
518613
4845
ძირითადი პრობლემა პროსტიტუციაა.
08:43
because there's not a whorehouse in America
144
523465
3994
რადგან არ არსებობს ამერიკაში ბორდელი,
08:47
that's not known by the local officials,
145
527459
2229
რომელიც არ იცოდეს ადგილობრივმა პოლიციამ,
08:49
the local policemen, or the chief of police or the mayor and so forth.
146
529688
3971
პოლიციის შეფმა, ან ქალაქის მერმა.
08:53
And this leads to one of the worst problems,
147
533659
2727
ამას კიდევ ერთ დიდ პრობლემამდე მივყავართ
08:56
and that is that women are bought increasingly and put into sexual slavery
148
536386
4249
რაც არის ქალების მონებად გაყიდვა, რომლის რიცხვი იზრდება
09:00
in all countries in the world.
149
540635
1951
მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.
09:02
Sweden has got a good approach to it.
150
542586
2554
შვედეთში კარგი მიდგომა იპოვეს.
09:05
About 15 to 20 years ago, Sweden decided to change the law,
151
545140
3622
დაახლოებით 15-20 წლის წინ, შვედეთში გადაწყდა კანონის ცვლილება.
09:08
and women are no longer prosecuted
152
548762
2554
ქალები სექსუალური მონობისთვის
09:11
if they are in sexual slavery,
153
551316
2784
კანონით აღარ იდევნებიან,
09:14
but the brothel owners and the pimps and the male customers are prosecuted,
154
554100
5575
არამედ იდევნებიან ბორდელის მეპატრონეები, სუტინიორები, მამაკაცი კლიენტები
09:19
and -- (Applause) -- prostitution has gone down.
155
559675
4788
და... (აპლოდისმენტები) პროსტიტუცია შემცირდა.
09:24
In the United States, we take just the opposite position.
156
564463
3014
ამერიკაში, საპირისპირო მიდგომა გვაქვს.
09:27
For every male arrested for illegal sex trade,
157
567477
6187
ყოველ დაპატიმრებულ მამაკაცზე, რომელიც სექსუალური ვაჭრობითაა დაკავებული,
09:33
25 women are arrested in the United States of America.
158
573664
5456
მოდის 25 დაპატიმრებული ქალი.
09:39
Canada, Ireland, I've already said Sweden,
159
579120
4110
კანადა, ირლანდია, როგორც უკვე გითხარით შვედეთი
09:43
France, and other countries are moving now towards this so-called Swedish model.
160
583230
3920
საფრანგეთი და სხვა ქვეყნები მიდიან ამ ე.წ. შვედური მოდელისკენ.
09:47
That's another thing that can be done.
161
587150
2159
ეს უნდა გაკეთდეს.
09:49
We have two great institutions in this country that all of us admire:
162
589309
3371
ამ ქვეყანაში ორი დიდებული ინსტიტუციით ვამაყობთ:
09:52
our military and our great university system.
163
592680
3831
ჩვენი სამხედრო სისტემა და საუნივერსიტეტო სისტემა.
09:56
In the military, they are now analyzing how many sexual assaults take place.
164
596511
4319
ახლა ჯარში აანალიზებენ სექსუალური ძალადობის რაოდენობას.
10:00
The last report I got, there were 26,000 sexual assaults
165
600830
4389
ბოლო ანგარიშის მიხედვით 26 000 სექსუალური ძალადობის ფაქტი
10:05
that took place in the military --
166
605219
2345
დაფიქსირდა არმიაში,
10:07
26,000.
167
607564
1636
26 000!
10:09
Only 3,000, not much more than 1 percent, are actually prosecuted,
168
609210
5210
მხოლოდ 3000, ერთ პროცენტზე ოდნავ მეტია დასჯილი,
10:14
and the reason is that the commanding officer of any organization --
169
614420
4170
ამის მიზეზი ნებისმიერი ორგანიზაციის ხელმძღვანელობაა...
10:18
a ship like my submarine, or a battalion in the Army
170
618590
4252
წყალქვეშა გემის, როგორზეც მე ვმსახურობდი, ნებისმიერი ბატალიონის,
10:22
or a company in the Marines --
171
622842
2136
ან საზღვაო ძალების ხელმძღვანელობის...
10:24
the commanding officer has the right under law to decide
172
624978
4125
კანონის თანახმად მათ აქვთ უფლება თავად გადაწყვიტონ,
10:29
whether to prosecute a rapist or not,
173
629103
2585
არის თუ არა მოძალადე დასასჯელი.
10:31
and of course, the last thing they want is for anybody to know
174
631688
3181
და რა თქმა უნდა, მათ არ უნდათ ამბის გახმაურება,
10:34
that under their command, sexual assaults are taking place,
175
634869
3437
რომ სწორედ მათი ხელმძვანელობის ქვეშ მოხდა ძალადობის ფაქტი.
10:38
so they do not do it.
176
638306
1904
ამიტომ მოძალადე იშვიათად ისჯება.
10:40
That law needs to be changed.
177
640210
2542
ეს კანონი უნდა შეიცვალოს.
10:43
About one out of four girls who enter American universities
178
643472
3192
ყოველი მეოთხე გოგონა, რომელიც აბარებს აშშ-ს უნივერსიტეტში,
10:46
will be sexually assaulted before she graduates,
179
646664
2787
ხდება სექსუალური ძალადობის მსხვერპლი უნივერსიტეტის დამთავრებამდე.
10:49
and this is now getting a lot of publicity,
180
649451
2286
ამას უკვე დიდი ყურადღება ეთმობა
10:51
partially because of my book, but other things,
181
651737
2206
ნაწილობრივ ალბათ ჩემი წიგნის გამო.
10:53
and so 89 universities in America are now condemned
182
653943
4188
89 უნივერსიტეტი ამერიკაში, არის გასამართლებული
10:58
by the Department of Education under Title IX
183
658131
2685
განათლების დეპარტამენტის მიერ, IX თავის შესაბამისად,
11:00
because the officials of the universities are not taking care of the women
184
660816
4713
იმის გამო რომ ისინი არ იცავენ ქალებს
11:05
to protect them from sexual assault.
185
665529
1951
სექსუალური თავდასხმებისგან.
11:07
The Department of Justice says that more than half of the rapes
186
667480
3668
იუსტიციის სამინისტროს მონაცემებით, ამ ძალადობების ნახევარზე მეტი,
11:11
on a college campus take place by serial rapists,
187
671148
3483
ჩადენილია სერიული მოძალადეების მიერ,
11:14
because outside of the university system,
188
674631
2578
რადგან უნივერსიტეტის გარეთ ჩადენილი დანაშაულისთვის
11:17
if they rape somebody, they'll be prosecuted,
189
677209
3018
ისინი დაპატიმრებული იქნებიან,
11:20
but when they get on a university campus, they can rape with impunity.
190
680227
4028
სასწავლო დაწესებულების ტერიტორიის შიგნით კი მათ შეუძლიათ სასჯელს გადაურჩნენ
11:24
They're not prosecuted.
191
684255
2043
და არ მიეცნენ პასუხისგებაში.
11:26
Those are the kinds of things that go on in our society.
192
686298
3344
ამგვარი რაღაცეები ხდება ჩვენს საზოგადოებაში.
11:29
Another thing that's very serious about the abuse of women and girls
193
689642
5572
კიდევ ერთი მიმართულებით ირღვევა ქალთა უფლებები,
11:35
is the lack of equal pay for equal work,
194
695214
4993
ეს არის არათანაბარი სამუშაო ანაზღაურება,
11:40
as you know. (Applause)
195
700207
2089
როგორც უკვე იცით (აპლოდისმენტები)
11:42
And this is sometimes misinterpreted, but for full-time employment,
196
702296
6837
მთლიანი სამუშაო განაკვეთის შემთხვევაში
11:49
a woman in the United States now gets 23 percent less than a man.
197
709133
3347
აშშ-ში ქალი ღებულობს 23%-ით ნაკლებ ანაზღაურებას მამაკაცთან შედარებით.
11:52
When I became president, the difference was 39 percent.
198
712480
2889
როდესაც მე გავხდი პრეზიდენტი, სხვაობა 39% იყო.
11:55
So we've made some progress, partially because I was president
199
715369
3877
ჩვენ გვაქვს პროგრესი, ნაწილობრივ ჩემი პრეზიდეტობის გამო
11:59
and so forth -- (Applause) (Laughter) --
200
719246
5914
და ა.შ. (სიცილი) (აპლოდისმენტები)
12:05
but in the last 15 years, there's been no progress made,
201
725160
3408
მაგრამ ბოლო 15 წლის განმავლობაში, პროგრესი არ ყოფილა.
12:08
so it's been just about 23 or 24 percent difference
202
728568
2856
23-24 პროცენტზეა გაჩერებული ეს სხვაობა.
12:11
for the last 15 years.
203
731424
2275
ბოლო 15 წელია უკვე
12:13
These are the kind of things that go on.
204
733699
1928
და ასე გრძელდება.
12:15
If you take the Fortune 500 companies,
205
735627
3083
თუ ავიღებთ 500 წარმატებულ კომპანიას,
12:18
23 of them have women CEOs,
206
738710
3139
მხოლოდ 23-ს ჰყავს ქალი ხელმძღვანელი,
12:21
out of 500,
207
741849
1811
500-დან 23-ს
12:23
and those CEOs, I need not tell you,
208
743660
3135
და ეს ქალები, მინდა გითხრათ,
12:26
make less on an average
209
746795
1997
საშუალოდ უფრო ნაკლებ ანაზღაურებას იღებენ,
12:28
than the other CEOs.
210
748792
3118
ვიდრე სხვა მამაკაცი ხელმძღვანელები.
12:31
Well, that's what goes on in our country.
211
751910
2478
აი ეს ხდება ჩვენს ქვეყანაში.
12:34
Another problem with the United States
212
754388
2484
ჩვენი ქვეყნის კიდევ ერთი პრობლემაა,
12:36
is we are the most warlike nation on Earth.
213
756872
3692
რომ დედამიწაზე ყველაზე მეტი ომი გვიწარმოებია.
12:40
We have been to war with about 25 different countries
214
760564
4226
ჩვენ დაახლოებით 25 ქვეყანასთან ვიომეთ
12:44
since the Second World War.
215
764790
2461
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.
12:47
Sometimes, we've had soldiers on the ground fighting.
216
767251
2531
ზოგჯერ სახმელეთო ჯარებით,
12:49
The other times, we've been flying overhead
217
769782
2020
ზოგჯერ საჰაერო
12:51
dropping bombs on people.
218
771802
1973
და ადამიანებს ბომბებს ვაყრიდით.
12:53
Other times, of course, now, we have drones that attack people and so forth.
219
773775
3762
ახლა კი გვყავს უპილოტო საფრენი აპარატები და ა.შ.
12:57
We've been at war with 25 different countries
220
777537
2673
ჩვენ გვქონდა საომარი მოქმედებები 25 სხვადასხვა ქვეყანასთან,
13:00
or more since the Second World War.
221
780210
2783
ან უფრო მეტთან მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.
13:02
There was four years, I won't say which ones,
222
782993
2377
იყო 4 წელი, არ ვიტყვი რომელი,
13:05
where we didn't --
223
785370
1594
როცა არავისთან გვქონია ომის მდგომარეობა
13:06
(Applause) -- we didn't drop a bomb, we didn't launch a missile,
224
786964
5758
(აპლოდისმენტები) როცა ჩვენ არ ჩამოგვიყრია ბომბები, არ გაგვიშვია რაკეტები,
13:12
we didn't fire a bullet.
225
792722
1742
არ გაგვისვრია ტყვია,
13:14
But anyway, those kinds of things, the resort to violence
226
794464
4396
მაგრამ მიუხედავად ამისა, ძალის გამოყენება
13:18
and the misinterpretation of the holy scriptures
227
798860
2616
და წმინდა წიგნების არასწორი ინტერპრეტაცია,
13:21
are what causes, are the basic causes, of abuse of women and girls.
228
801476
5294
ქალთა მიმართ ძალადობის მთავარი მიზეზია.
13:26
There's one more basic cause that I need not mention,
229
806770
3599
არის კიდევ ერთი ძირეული მიზეზი, რომელიც უნდა აღვნიშნო.
13:30
and that is that in general, men don't give a damn.
230
810369
5341
ეს არის მამაკაცების გულგრილობა.
13:35
(Applause) That's true.
231
815710
3041
(აპლოდისმენტები) ეს მართალია...
13:38
The average man that might say, I'm against the abuse of women and girls
232
818751
5026
საშუალო სტატისტიკური მამაკაცი იტყვის, რომ ის ქალზე ძალადობის წინააღმდეგია
13:43
quietly accepts the privileged position that we occupy,
233
823777
4353
და გააგრძელებს იმ პრივილეგიით სარგებლობას, რომელიც აქვს.
13:48
and this is very similar to what I knew when I was a child,
234
828130
3440
ეს ძალიან მაგონებს იმას, რასაც ბავშვობაში ვისმენდი
13:51
when separate but equal had existed.
235
831570
2227
როდესაც იყო "განცალკევებული, მაგრამ თანსწორი".
13:53
Racial discrimination, legally, had existed for 100 years,
236
833797
5643
რასობრივი დისკრიმინაცია, 100 წლის განმავლობაში კანონიერი იყო.
13:59
from 1865 at the end of the War Between the States, the Civil War,
237
839440
3133
1865 წლიდან სამოქალაქო ომის დასრულების შემდეგ,
14:02
all the way up to the 1960s,
238
842573
2844
1960 წლამდე,
14:05
when Lyndon Johnson got the bills passed
239
845417
2717
როდესაც ლინდონ ჯონსონმა ხელი მოაწერა კანონს
14:08
for equal rights.
240
848134
1973
თანაბარუფლებიანობის შესახებ,
14:10
But during that time, there were many white people
241
850107
2740
მაგრამ ამ ხნის განმავლობაში, იყო ბევრი თეთრკანიანი,
14:12
that didn't think that racial discrimination was okay,
242
852847
3367
რომელიც არ ეთანხმებოდა რასობრივ დისკრიმინაციას,
14:16
but they stayed quiet,
243
856214
2159
მაგრამ ჩუმად იყვნენ,
14:18
because they enjoyed the privileges of better jobs,
244
858373
5134
რადგან მოსწონდათ უკეთესი სამუშაოს მიღების პრივილეგია,
14:23
unique access to jury duty,
245
863507
3411
მსაჯულობის უფლება,
14:26
better schools, and everything else,
246
866918
2251
უკეთესი სკოლები და ყველაფერი დანარჩენი.
14:29
and that's the same thing that exists today,
247
869169
2161
ეს იგივეა რაც დღეს ხდება,
14:31
because the average man really doesn't care.
248
871330
3645
საშუალოდ მამაკაცს არ აღელვებს ეს საკითხი.
14:34
Even though they say, "I'm against discrimination against girls and women,"
249
874975
6345
როდესაც ამბობენ, რომ წინააღმდეგი არიან ქალთა მიმართ ძალადობის,
14:41
they enjoy a privileged position.
250
881320
3450
მაშინაც კი ტკბებიან საკუთარი პოზიციით და პრივილეგიით.
14:44
And it's very difficult to get the majority of men
251
884770
2372
ძალიან რთულია მიიმხრო მამაკაცების უმრავლოსობა,
14:47
who control the university system,
252
887142
3046
როდესაც ისინი აკონტროლებენ საუნივერსიტეტო სისტემას,
14:50
the majority of men that control the military system,
253
890188
2664
სამხედრო სისტემას,
14:52
the majority of men that control the governments of the world,
254
892852
3498
სახელმწიფოებს დედამიწაზე,
14:56
and the majority of men that control the great religions.
255
896350
5234
და მამაკაცების უმრავლესობა, რომელიც აკონტროლებს რელიგიებს.
15:01
So what is the basic thing that we need to do today?
256
901584
3413
რა არის მთავარი რაც უნდა გავაკეთოთ დღეს?
15:04
I would say the best thing that we could do today
257
904997
2531
დღეს ყველაზე მეტი შეუძლიათ
15:07
is for the women in the powerful nations
258
907528
4312
ძლიერი სახელმწიფოების ქალებს,
15:11
like this one, and where you come from,
259
911840
2723
როგორიც ამერიკაა, ან სხვა,
15:14
Europe and so forth, who have influence and who have freedom to speak and to act,
260
914563
4969
ევროპის და ა.შ. ვისაც აქვს გავლენა. თავისუფალი გამოხატვის და მოქმედების უფლება
15:19
need to take the responsibility on yourselves
261
919532
5026
მათ საკუთარ თავზე უნდა აიღონ პასუხისმგებლობა
15:24
to be more forceful in demanding
262
924558
3065
და მეტად მოითხოვონ
15:27
an end to racial discrimination against girls and women
263
927623
4642
ქალების მიმართ დისკრიმინაციის დასასრული
15:32
all over the world.
264
932265
1361
მთელ დედამიწაზე.
15:33
The average woman in Egypt
265
933626
2901
საშუალო ეგვიპტელი ქალი
15:36
doesn't have much to say about her daughters
266
936527
2166
ვერაფერს იტყვის
15:38
getting genitally mutilated and so forth.
267
938693
3408
საკუთარი ქალიშვილის შესახებ, რომელსაც გენიტალიები მოკვეთეს.
15:42
I didn't even go down to detail about that.
268
942101
2074
დეტალებში არც შევალ,
15:44
But I hope that out of this conference,
269
944175
2059
მაგრამ იმედი მაქვს, რომ ამ კონფერენციის შემდეგ,
15:46
that every woman here will get your husbands to realize
270
946234
4514
ყველა ქალი დააფიქრებს ქმარს
15:50
that these abuses on the college campuses and the military and so forth
271
950748
4122
რომ ეს ძალადობა კოლეჯებში და სამხედრო სტრუქტურებში,
15:54
and in the future job market,
272
954872
2539
ასევე სამუშაო ბაზარზე დისკრიმინაცია,
15:57
need to protect your daughters and your granddaughters.
273
957411
4449
არის ის რისგანაც უნდა დავიცვათ ჩვენი ქალიშვილები და შვილიშვილები.
16:01
I have 12 grandchildren, four children, and 10 great-grandchildren,
274
961860
5762
მე მყავს 12 შილიშვილი, 4 შვილი და 10 შვილთაშვილი.
16:07
and I think often about them
275
967622
1924
ხშირად ვფიქრობ მათ შესახებ
16:09
and about the plight that they will face in America,
276
969546
3065
იმის შესახებ, რასაც შეიძლება შეეჩეხონ
16:12
not only if they lived in Egypt or a foreign country,
277
972611
3785
უთანასწორობის თვალსაზრისით ამერიკაშიც კი,
16:16
in having equal rights,
278
976396
2206
არა მხოლოდ ეგვიპტეში, ან სხვა უცხო ქვეყანაში.
16:18
and I hope that all of you will join me
279
978602
2333
იმედი მაქვს ყველა შემომიერთდებით
16:20
in being a champion for women and girls around the world
280
980935
3727
ვიყოთ ჩემპიონები მთელ დედამიწაზე
16:24
and protect their human rights.
281
984662
1555
ქალთა უფლებების დაცვაში.
16:26
Thank you very much.
282
986217
2972
დიდი მადლობა
16:29
(Applause)
283
989189
4000
(აპლოდისმენტები)
ამ საიტის შესახებ

ეს საიტი გაგაცნობთ YouTube-ის ვიდეოებს, რომლებიც სასარგებლოა ინგლისური ენის შესასწავლად. თქვენ ნახავთ ინგლისური ენის გაკვეთილებს, რომლებსაც ასწავლიან საუკეთესო მასწავლებლები მთელი მსოფლიოდან. ორჯერ დააწკაპუნეთ ინგლისურ სუბტიტრებზე, რომლებიც ნაჩვენებია თითოეულ ვიდეო გვერდზე, რომ იქიდან დაკვრა ვიდეო. სუბტიტრების გადახვევა სინქრონიზებულია ვიდეოს დაკვრასთან. თუ თქვენ გაქვთ რაიმე კომენტარი ან მოთხოვნა, გთხოვთ დაგვიკავშირდეთ ამ საკონტაქტო ფორმის გამოყენებით.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7