Itay Talgam: Lead like the great conductors

Translator: Kristine Sargsyan Reviewer: Shushan Davtyan

The magical moment, the magical moment of conducting.

Այդ հրաշք պահը, խմբավարելու հրաշք պահը:

Which is, you go onto a stage. There is an orchestra sitting.

Դու բարձրանում ես բեմ, այնտեղ նստած է նվագախումբը:

They are all, you know, warming up and doing stuff.

Նրանք, մինչև սկսելը, նախապատրաստական վարժանք են կատարում, փորձում են իրենց գործիքները:

And I go on the podium.

Դու բարձրանում ես բեմահարթակ:

You know, this little office of the conductor.

Գիտեք դա երաժշտավարների փոքրիկ գրասենյակն է,

Or rather a cubicle, an open-space cubicle,

կամ, ավելի ճիշտ, խցիկն է, բաց տարածությամբ,

with a lot of space.

որը բավականին լայնարձակ է:

And in front of all that noise,

Եվ կանգնելով այդ ամբողջ աղմկոտ մասսայի առջև`

you do a very small gesture.

դու ընդամենը փոքրիկ շարժումներ ես կատարում:

Something like this, not very pomp, not very sophisticated, this.

Սրա նման մի բան, ոչ շատ բարդ ու ոչ էլ պարզ շարժումներ, այսպես:

And suddenly, out of the chaos, order.

Եւ հանկարծ քաոսը կարգավորվում է,

Noise becomes music.

ու աղմուկը վերածվում է երաժշտության:

And this is fantastic. And it's so tempting

Եվ դա հիասքանչ է: Ու այնքան գայթակղիչ է

to think that it's all about me.

մտածել, որ այդ ամենը քո շնորհիվ է։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

All those great people here, virtuosos,

Այս բոլոր տաղանդավոր երաժիշտները,

they make noise, they need me to do that.

որ զանազան մեղեդիներն են արարում, արարում են քո օգնությամբ:

Not really. If it were that,

Դա այդպես չէ: Եթե դա այդպես լիներ,

I would just save you the talk,

ես ձեզնից ժամանակ չեի խլի,

and teach you the gesture.

այլ պարզապես կսովորեցնեի անհրաժեշտ շարժումները:

So you could go out to the world

Որպեսզի դուք կարողանայիք աշխարհի տարբեր ծայրերում գտնվող

and do this thing in whatever company or whatever you want,

մարդկանց առջև կրկնել հրաշք շարժումները

and you have perfect harmony. It doesn't work.

ու կատարյալ ներդաշնակություն ստանալ: Սակայն այդպես չի լինում:

Let's look at the first video.

Եկեք դիտենք առաջին տեսանյութը:

I hope you'll think it's a good example of harmony.

Հուսով եմ կմամաձայնվեք, որ սա հարմոնիայի լավ օրինակ է:

And then speak a little bit about how it comes about.

Հետո կքննարկենք, թե ինչպես է դա ստացվում։

(Music)

(Երաժշտություն)

Was that nice?

Լավն էր, չէ՞:

So that was a sort of a success.

Սա կարծես թե հաջողված փորձ էր:

Now, who should we thank for the success?

Հիմա ու՞մ ենք պարտական այս հաջողված երաժշտության համար:

I mean, obviously the orchestra musicians

Իհարկե ակնհայտորեն նվագախմբի երաժիշտներին,

playing beautifully,

հիանալի նվագող

the Vienna Philharmonic Orchestra.

Վիենայի ֆիլարմոնիկ նվագախմբին:

They don't often even look at the conductor.

Նրանք շատ հաճախ ոչ էլ նայում են խմբավարին:

Then you have the clapping audience, yeah,

Հետո նաև ծափահարող հանդիսատեսին,

actually taking part in doing the music.

որը մասնակցում էր երաժշտության արարմանը:

You know Viennese audiences usually don't interfere with the music.

Գիտեք, սովորաբար Վիենայի հանդիսատեսը չի միջամտում երաժշտության ժամանակ:

This is the closest to an Oriental bellydancing feast

Արևելյան պորտապարերին սրանից ավելի նման բան

that you will ever get in Vienna.

երբևէ Վիենայում չեք տեսնի:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Unlike, for example Israel, where audiences cough all the time.

Օրինակ, Իսրայելում հանդիսատեսը անընդհատ հազում է:

You know, Arthur Rubinstein, the pianist, used to say

Գիտեք դաշնակահար Արթուր Ռուբինստեյնը, ասում էր.

that, "Anywhere in the world, people that have the flu, they go to the doctor.

«Աշխարհի ցանկացած ծայրում, երբ մարդիկ հիվանդանում են նրանք գնում են բժշկի:

In Tel Aviv they come to my concerts."

Թել Ավիվում բժշկի գնալու փոխարեն գալիս են իմ համերգին»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So that's a sort of a tradition.

Այսինքն, դա ավանդույթի նման մի բան է:

But Viennese audiences do not do that.

Սակայն Վիենայի հանդիսատեսը երբեք այդպես չի անում:

Here they go out of their regular, just to be part of that,

Այս ցուցադրված տեսանյութում նրանք ծափահարում են ի նշան այն բանի,

to become part of the orchestra, and that's great.

որ նվագախմբի մաս են դառնում, եւ դա հիանալի է:

You know, audiences like you, yeah,

Գիտեք, ձեր նման հանդիսատեսի շնորհիվ է,

make the event.

որ միջոցառումը հաջողվում է:

But what about the conductor? What can you say

Լավ, բայց ի՞նչ կասեք խմբավարի մասին: Ի՞նչ եք կարծում

the conductor was doing, actually?

խմբավարը ինչ էր անում իրականում:

Um, he was happy.

Հմմմ... նա ուրախ էր:

And I often show this to senior management.

Ես հաճախ նման բաները ցույց եմ տալիս ղեկավար օղակների աշխատողներին:

People get annoyed.

Նրանք զայրանում են.

"You come to work. How come you're so happy?"

«Դու գալիս ես աշխատանքի, ինչպե՞ս է, որ դու այդպես ուրախ ես»:

Something must be wrong there, yeah? But he's spreading happiness.

Նրանց կարծիքով ինչ որ բան այնպես չէ: Բայց չէ որ նա ուրախություն է տարածում։

And I think the happiness, the important thing is this happiness

Եվ, իմ կարծիքով, այս ուրախության կարևորությունը կայանում է նրանում,

does not come from

որ նման ուրախությունը

only his own story and his joy of the music.

մի անհատի պատմությունը չէ, ոչ էլ նրա արարած երաժշտությունն է:

The joy is about enabling other people's stories

Նման ուրախության գրավականը կայանում է նրանում, որ նա այլ մարդկանց պատմությունները

to be heard at the same time.

լսելի է դարձնում միևնույն ժամանակ:

You have the story of the orchestra as a professional body.

Դուք լսում եք արհեստավարժ նվագախմբի պատմությունը:

You have the story of the audience as a community. Yeah.

Հանդիսատեսի՝ համայնքի պատմությունը:

You have the stories of the individuals

Դուք լսում եք բազմաթիվ անհատների պատմությունները

in the orchestra and in the audience.

նվագախմբում եւ հանդիսատեսի շարքերում:

And then you have other stories, unseen.

Եվ դրանից զատ դուք նաև լսում եք բազմաթիվ անտեսանելի պատմություններ։

People who build this wonderful concert hall.

Այս հիանալի համերգների դահլիճը կառուցած մարդկանց պատմություններ:

People who made those Stradivarius, Amati, all those beautiful instruments.

Սթրադիվարյուս կամ Ամաթի ջութակները, այս հիանալի գործիքները պատրաստած մարդկանց պատմություններ:

And all those stories are being heard at the same time.

Եվ ամենակարևորը` այս բոլոր պատմությունները լսվում են միևնույն ժամանակ:

This is the true experience of a live concert.

Դա է դարձնում կենդանի համերգը իրական:

That's a reason to go out of home. Yeah?

Դրա համար է, որ արժե տնից դուրս գալ, այդպես չէ՞:

And not all conductors do just that.

Եվ միշտ չէ, որ բոլոր խմբավարներն այս արդյունքն են ունենում:

Let's see somebody else, a great conductor.

Եկեք դիտենք մեկ ուրիշ մեծ խմբավարի՝

Riccardo Muti, please.

Ռիկարդո Մուտի, խնդրեմ։

(Music)

(Երաժշտություն)

Yeah, that was very short, but you could see

Այո, սա բավականին կարճ տևեց, բայց այդ էլ բավական էր հասկանալու համար,

it's a completely different figure. Right?

որ սա միանգամայն այլ ոճի խմբավար Էր, այդպես չէ՞:

He's awesome. He's so commanding. Yeah?

Նա սարսափ է ներշնչում և այնքան հրամայական տոն ունի, այնպես չէ՞:

So clear. Maybe a little bit over-clear.

Դա այնքան ակնհայտ է, նույնիսկ ավելին քան ակնհայտ:

Can we have a little demonstration? Would you be my orchestra for a second?

Եկեք մի փոքր փորձ անենք, հա՞: Դուք մի րոպեով կդառնա՞ք իմ նվագախումբը:

Can you sing, please, the first note of Don Giovanni?

Կարող ե՞ք երգել Դոն Ջովանիի առաջին նոտան:

You have to sing "Aaaaaah," and I'll stop you.

Պետք է երգեք «Աաաաաա», եւ ես ձեզ կկանգնեցնեմ,

Okay? Ready?

պայմանավորվեցի՞նք, պատրաստ ե՞ք։

Audience: ♫ Aaaaaaah ... ♫

Հանդիսատես՝ ♫ Աաաաաա․․․♫

Itay Talgam: Come on, with me. If you do it without me

Իթայ Թալգամ՝ Եկեք երգենք, ինձ հետ: Եթե առանց ինձ երգեք,

I feel even more redundant than I already feel.

ես ինձ ավելի անպետք կզգամ, քան արդեն իսկ զգում եմ:

So please, wait for the conductor.

Այնպես որ սպասեք խմբավարին:

Now look at me. "Aaaaaah," and I stop you. Let's go.

Հիմա նայեք ինձ. «Աաաաաա», եւ ես կանգնեցնում եմ ձեզ: Եկեք սկսենք:

Audience: ♫ ... Aaaaaaaah ... ♫

Հանդիսատես՝ ♫ Աաաաաա․․․ ♫

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Itay Talgam: So we'll have a little chat later.

Վերջում կարող ենք մի քիչ զրուցել։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But ... There is a vacancy for a ...

Նվագախմբում թափուր տեղեր կան, բայց...

But -- (Laughter)

(Ծիծաղ)

-- you could see that you could stop an orchestra with a finger.

այսպիսով դուք տեսաք, որ նվագախմբին հնարավոր է կանգնեցնել մատի մի շարժումով:

Now what does Riccardo Muti do? He does something like this ...

Հիմա, Ռիկարդո Մուտին ի՞նչ է անում: Նա սրա նման մի շարժում է անում...

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And then -- sort of -- (Laughter)

և ապա․․․ (Ծիծաղ)․․․

So not only the instruction is clear,

Ակնհայտ են ոչ միայն ցուցումները,

but also the sanction, what will happen if you don't do what I tell you.

այլ նաև պատժամիջոցները, այն ինչ կկատարվի ձեզ հետ եթե համարձակվեք չանել նրա ասածը։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So, does it work? Yes, it works --

Այսպիսով, ի՞նչ եք կարծում արդյոք դա աշխատում է: Այո, աշխատում է,

to a certain point.

բայց միայն որոշակի մակարդակում:

When Muti is asked, "Why do you conduct like this?"

Երբ Մուտիին հարցրեցին ինչու է այդպես խմբավարում,

He says, "I'm responsible."

նա ասաց. «Ես պատասխանատու եմ»։

Responsible in front of him.

Պատասխանատու նրա առջև:

No he doesn't really mean Him. He means Mozart,

Չէ, նա իսկապես ի նկատի չուներ Աստծուն: Նա ի նկատի ուներ Մոցարտին,

which is -- (Laughter) -- like a third seat from the center.

որը ...(Ծիծաղ) ... երրորդ նստարանն է կենտրոնից։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So he says, "If I'm --

Այսպիսով նա ասում էր. «Եթե ես...

(Applause)

(Ծափահարություններ)

if I'm responsible for Mozart,

եթե ես պատասխանատու եմ Մոցարտի առջև,

this is going to be the only story to be told.

ապա սա է միակ պատմությունը, որը պիտի պատմվի:

It's Mozart as I, Riccardo Muti, understand it."

Սա այն Մոցարտն է, ինչպես որ ես եմ նրան ընկալում»:

And you know what happened to Muti?

Եվ գիտեք թե ի՞նչ պատահեց Մուտիի հետ:

Three years ago he got a letter signed by

Երեք տարի խմբավարելուց հետո նա նամակ ստացավ

all 700 employees of La Scala,

ստորագրված Լա Սկալայի բոլոր 700

musical employees, I mean the musicians,

աշխատակիցների կողմից, ես ի նկատի ունեմ երաժիշտների կողմից,

saying, "You're a great conductor. We don't want to work with you. Please resign."

որում ասվում էր. «Դուք հիանալի խմբավար եք: Բայց մենք չենք ուզում աշխատել ձեզ հետ: Խնդրում ենք հրաժարական տվեք»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"Why? Because you don't let us develop.

«Կհարցնեք ի՞նչու, որովհետեւ դուք մեզ թույլ չեք տալիս զարգանալ:

You're using us as instruments, not as partners.

Դուք մեզ օգտագործում եք որպես գործիքներ եւ ոչ թե որպես գործընկերներ:

And our joy of music, etc., etc. ..."

Եվ մեր երաժշտությունից ստացված ուրախությունը... եւ այլն, եւ այլն...»:

So he had to resign. Isn't that nice?

Այսպիսով նա ստիպված էր հրաժարական տալ: Լավ վարվեցին նրա հետ, չէ՞:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

He's a nice guy. He's a really nice guy.

Նա շատ լավ մարդ է:

Well, can you do it with less control,

Ի՞նչ եք կարծում հնարավոր է նույնն անել ավելի պակաս վերահսկոզությամբ

or with a different kind of control?

կամ այլ տեսակի վերահսկողությամբ:

Let's look at the next conductor, Richard Strauss.

Եկեք դիտենք հաջորդ խմբավարի տեսանյութը, Ռիչարդ Ստրաուս:

(Music)

(Երաժշտություն)

I'm afraid you'll get the feeling that I really picked on him because he's old.

Վախենում եմ, որ ձեզ մոտ այնպիսի տպավորություն ստեղծվի, որ ես նրան ընտրել եմ, որովհետեւ նա մեծահասակ է:

It's not true. When he was a young man

Դա այդպես չէ: Երբ նա երիտասարդ էր․

of about 30, he wrote what he called

մոտ 30 տարեկան, նա գրել էր

"The Ten Commandments for Conductors."

«Խմբավարության 10 պատվիրանները»:

The first one was: If you sweat by the end of the concert

Առաջինը այսպես էր հնչում. «Եթե դու համերգի վերջում զգում ես, որ քրտնել ես,

it means that you must have done something wrong.

ապա ինչ որ բան սխալ ես արել»։

That's the first one. The fourth one you'll like better.

Սա առաջինն էր: Կարծում եմ, չորրորդը ձեզ ավելի դուր կգա:

It says: Never look at the trombones --

Այն հնչում հետեւյալ կերպ. «Խմբավարելիս, երբեք մի նայեք տրոմբոնահարներին,

it only encourages them.

դա նրանց անիմաստ խրախուսում է»։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So, the whole idea is really to let

Փաստորեն, ամբողջ իմաստը կայանում է նրանում, որ թույլ տաք,

it happen by itself.

որ ամեն ինչ ինքն իրեն ստացվի:

Do not interfere.

Չմիջամտեք:

But how does it happen? Did you see

Բայց ի՞նչպես է դա կատարվում: Նկատեցիք, թե

him turning pages in the score?

ինչպես էր նա էջերը շրջում:

Now, either he is senile,

Այսպիսով, կամ նա չափազանց ծեր է,

and doesn't remember his own music, because he wrote the music.

և չի հիշում իր իսկ երաժշտությունը, որովհետեւ նա է գրել այս երաժշտությունը,

Or he is actually transferring a very strong message to them, saying,

կամ էլ նվագախմբին հասկացնում է մի շատ կարևոր բան`

"Come on guys. You have to play by the book.

ասելով. «Վերջ տվեք տղաներ, դուք պետք է նվագեք ըստ գրքի:

So it's not about my story. It's not about your story.

Սա ոչ իմ պատմությունն է ու ոչ էլ ձեր:

It's only the execution of the written music,

Սա պարզապես գրված երաժշտության կատարումն է

no interpretation."

եւ ոչ թե ինտերպրետացիա»։

Interpretation is the real story of the performer.

Ինտերպրետացիան կատարողի իրական պատմությունն է:

So, no, he doesn't want that. That's a different kind of control.

Բայց նա դա չի ուզում: Սա էլ մեկ ուրիշ վերահսկողության ոճ է:

Let's see another super-conductor,

Եկեք դիտենք հաջորդ բարձրակարգ երաժշտախմբավարի,

a German super-conductor. Herbert von Karajan, please.

գերմանացի Հերբերդ վոն Կարաջանին, խնդրեմ։

(Music)

(Երաժշտություն)

What's different? Did you see the eyes? Closed.

Ինչու՞մ է տարբերությունը: Նկատեցի՞ք նրա աչքերը: Նրանք փակ էին:

Did you see the hands?

Նկատեցի՞ք ձեռքերը:

Did you see this kind of movement? Let me conduct you. Twice.

Նկատեցի՞ք այս շարժումները: Եկեք ես ձեզ համար խմբավարեմ: Երկու անգամ:

Once like a Muti, and you'll -- (Claps) -- clap, just once.

Մի անգամ Մուտիի նման, եւ դուք ...(ծափահարում է)...կծափահարեք, միայն մի անգամ:

And then like Karajan. Let's see what happens. Okay?

Եվ հետո Կարաջանի նման: Եկեք տեսնենք, թե ինչ կստացվի, լա՞վ:

Like Muti. You ready? Because Muti ...

Հիմա Մուտիի նման: Դուք պատրաստ ե՞ք: Որովհետև Մուտին...

(Laughter) Okay? Ready? Let's do it.

(Ծիծաղ) Լա՞վ: Պատրաստ ե՞ք: Սկսեցինք:

Audience: (Claps)

Հանդիսատես՝ (Ծափահարում է)

Itay Talgam: Hmm ... again.

Իթայ Թալգամ ՝ Հմմմ... Նորից

Audience: (Claps)

Հանդիսատես՝ (Ծափահարում է)

Itay Talgam: Good. Now like a Karajan. Since you're already trained,

Իթայ Թալգամ՝ Լավ է : Հիմա Կարաջանի նման: Քանի որ արդեն սովորեցիք,

let me concentrate, close my eyes. Come, come.

թույլ տվեք կենտրոնանալ, փակել աչքերս: Սկսեք, սկսեք։

Audience: (Claps) (Laughter)

Հանդիսատես՝ (ծափահարում է ու ծիծաղում)

Itay Talgam: Why not together? (Laughter)

Իթայ Թալգամ ՝ Ինչու՞ միասին չծափահարեցիք։ (Ծիծաղ)

Because you didn't know when to play.

Որովհետեւ չգիտեիք երբ սկսել։

Now I can tell you, even the Berlin Philharmonic

Գիտեք թե ինչ կասեմ, նման դեպքերում նույնիսկ Բեռլինի Ֆիլարմոնիկը

doesn't know when to play.

չգիտի, թե երբ սկսել։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But I'll tell you how they do it. No cynicism.

Բայց ես հիմա կբացատրեմ, թե նրանց մոտ ինչպես է ստացվում: Առանց ցինիզմի։

This is a German orchestra, yes?

Սա գերմանական նվագախումբ է, այդպես չէ՞:

They look at Karajan. And then they look at each other.

Նրանք նայում են Կարաջանին, հետո նայում են միմյանց։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"Do you understand what this guy wants?"

«Հասկացա՞ք, թե այս մարդու ուզածն ինչ է»:

And after doing that,

Եվ այսպես վարվելուց հետո,

they really look at each other, and the first players of the orchestra

նվագախմբի երաժիշտները իսկապես սկսում են նայել իրար, եւ նվագախմբի առաջին նվագողները

lead the whole ensemble in playing together.

առաջնորդում են ամբողջ նվագախումը:

And when Karajan is asked about it

Եվ երբ Կարաջանին հարցրեցին այդ մասին

he actually says, "Yes, the worst damage

նա պատասխանել է. «Այո, ամենամեծ վնասը,

I can do to my orchestra

որն ես կարող եմ իմ նվագախմբին հասցնել,

is to give them a clear instruction.

դա նրանց հստակ ցուցումներ տալն է:

Because that would

Որովհետեւ դա

prevent the ensemble, the listening to each other

կարգելի նրանից միասնական նվագել ու միմյանց լսել,

that is needed for an orchestra."

ինչը խիստ անհրաժեշտ է նվագախմբի համար»։

Now that's great. What about the eyes?

Լավ դա հասկացանք, իսկ աչքերը՞։

Why are the eyes closed?

Ինչու՞ են աչքերը փակ:

There is a wonderful story about Karajan conducting in London.

Մի հիանալի պատմություն կա Կարաջանի մասին, երբ նա աշխատում էր Լոնդոնում:

And he cues in a flute player like this.

Նա նմանատիպ նշան է արել մի ֆլեյտա նվագողի:

The guy has no idea what to do. (Laughter)

Խեղճ տղան գաղափար անգամ չի ունեցել, թե ի՞նչ պետք է անել։ (Ծիծաղ)

"Maestro, with all due respect, when should I start?"

«Մաեստրո, ամենայն հարգանքներս, բայց ես ե՞րբ պետք է սկսեմ»։

What do you think Karajan's reply was? When should I start?

Եվ ինչ եք կարծում ի՞նչ է պատասխանել Կարաջանը. «Երբ պետք է սկսե՞ս:

Oh yeah. He says, "You start when you can't stand it anymore."

Երբ որ այլեւս չես կարող դիմանալ»։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Meaning that you know you have no authority to change anything.

Իմաստը նրանում է, որ երաժիշտներն իրավունք չունեն փոխել որևէ բան:

It's my music. The real music is only in Karajan's head.

Դա Կարաջանի երաժշտությունն է: Իսկական երաժշտությունը միայն նրա մտքում է:

And you have to guess my mind. So you are under tremendous pressure

Եվ երաժիշտներ ստիպված են գուշակելու, թե նրա մտքում ինչ կա: Այսպիսով դա մեծ լարվածության է ստեղծում,

because I don't give you instruction,

որովհետև Կարաջանը նրանց ցուցումներ չի տալիս,

and yet, you have to guess my mind.

ու չնայած դրան երաժիշտները պիտի գուշակեն, թե նրա մտքում ինչ կա:

So it's a different kind of, a very spiritual but yet

Այսպիսով սա էլ այլ ոճի, շատ հոգևոր

very firm control.

բայց եւ շատ ուժեղ վերահսկում է:

Can we do it in another way? Of course we can. Let's go back

Արդյո՞ք հնարավոր է այլ կերպ վերահսկել: Իհարկե հնարավոր է: Եկեք վերադառնանք

to the first conductor we've seen:

ամենաառաջին խմբավարին, որին արդեն դիտել ենք:

Carlos Kleiber, his name. Next video, please.

Կառլոս Կլեյբեր է նրա անունը: Խնդրեմ հաջորդ տեսանյութը:

(Music)

(Երաժշտություն)

(Laughter) Yeah.

(Ծիծաղ) Այո։

Well, it is different. But isn't that controlling in the same way?

Բայց արդյո՞ք դա էլ վերահսկողական չէ:

No, it's not, because he is not telling them what to do.

Ոչ, սա վերահսկողական չէ: Որովհետեւ նա չի թելադրում նրանց ինչ անել:

When he does this, it's not,

Երբ նա այս շարժումն է անում, դա չի նշանակում.

"Take your Stradivarius and like Jimi Hendrix,

«Վերցրեք Սթրադիվարյուս ջութակները եւ Ջիմի Հենդրիքսի նման

smash it on the floor." It's not that.

տվեք գետնով»։ Նա այդ ի նկատի չունի:

He says, "This is the gesture of the music.

Նա ասում է. «Սա երաժշտության շարժումն է։

I'm opening a space for you

Ես տարածություն եմ ստեղծում,

to put in another layer

որտեղ դուք կարող եք ներկայացնել

of interpretation."

ձեր ինտերպրետացիան»։

That is another story.

Սա մեկ այլ պատմություն է:

But how does it really work together

Բայց ինչպե՞ս է ստացվում միասին նվագել,

if it doesn't give them instructions?

եթե նա հստակ ցուցումներ չի տալիս:

It's like being on a rollercoaster. Yeah?

Դա նման է «ուրախ բլուներ» կառուսել նստելուն, այնպես չէ՞:

You're not really given any instructions,

Քեզ ոչ մեկ ցուցումներ չի տալիս։

but the forces of the process itself keep you in place.

Բայց պրոցեսի ուժերն իրենք քեզ ճիշտ տեղում են պահում:

That's what he does.

Ահա այս է կատարվում Կառլոս Կլեյբերի դեպքում:

The interesting thing is of course the rollercoaster does not really exist.

Այս իրավիճակում ամենահետաքրքիրը այն է, որ «ուրախ բլուներ»-ն իրականում չկա:

It's not a physical thing. It's in the players' heads.

Դա ֆիզիկապես գոյություն չունի: Այն ինչ կատարվում է, կատարվում է երաժիշտների մտքում:

And that's what makes them into partners.

Այդ է, որ նրանց գործընկերներ է դարձնում:

You have the plan in your head.

Դու մտքում պլան ունես:

You know what to do, even though Kleiber is not conducting you.

Դու գիտես ինչ ես անելու, չնայած որ Կլեյբերը քեզ ցուցումներ չի տալիս:

But here and there and that. You know what to do.

Բայց չնայած դրան դու ինքդ գիտես թե ինչ անել:

And you become a partner building the rollercoaster,

Եվ դու համագործակցում ես խմբի հետ ստեղծելու համար «ուրախ բլուներ»-ը,

yeah, with sound,

այո, հնչյուններով,

as you actually take the ride.

երբ որ սկսում ես պտույտը:

This is very exciting for those players.

Սա շատ հուզիչ է այս երաժիշտների համար:

They do need to go to a sanatorium for two weeks, later.

Նրանք դրանից հետո պետք է առնվազն երկու շաբաթ հանգստյան տանն անցկացնեն։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

It is very tiring. Yeah?

Դա շատ հոգնեցուցիչ է:

But it's the best music making, like this.

Բայց ամենալավ երաժշտությունը ստեղծվում է այս կերպ:

But of course it's not only about motivation

Բայց միայն ոգևորությունը

and giving them a lot of physical energy.

եւ ֆիզիկական էներգիա բավարար չէ:

You also have to be very professional.

Անհրաժեշտ է նաև մեծ արհեստավարժություն ունենալ նման կերպ նվագելու համար:

And look again at this Kleiber.

Եկեք նորից դիտենք Կլեյբերին:

Can we have the next video, quickly?

Հաջորդ տեսանյութը, խնդրում եմ:

You'll see what happens when there is a mistake.

Դուք կտեսնեք, թե ինչ է կատարվում, երբ ինչ որ սխալ է թույլ տրվում:

(Music) Again you see the beautiful body language.

(Երաժշտություն) Դուք նորից տեսնում եք այս հրաշք շարժումների լեզուն:

(Music)

(Երաժշտություն)

And now there is a trumpet player who

Ահա տեսնում եք այս շեփորահարին,

does something not exactly the way it should be done.

որն այնքան էլ ճիշտ չի անում այն ինչ պետք է աներ:

Go along with the video. Look.

Ուշադիր հետևեք տեսանյութին:

See, second time for the same player.

Ահա նույն երաժիշտը թույլ է տալիս նույն սխալը:

(Laughter) And now the third time for the same player.

(Ծիծաղ) նույն երաժիշտը երրորդ անգամ,

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"Wait for me after the concert.

«Դու սպասիր, մենք համերգի վերջում դեռ կխոսենք:

I have a short notice to give you."

Այսօր քեզ գործից պիտի ազատեմ»։

You know, when it's needed, the authority is there. It's very important.

Երբ պետք է, անհրաժեշտ իշխանությունն առկա է: Դա շատ կարևոր է:

But authority is not enough to make people your partners.

Սակայն իշխանությունը բավարար չէ մարդկանց գործընկերներ դարձնելու համար:

Let's see the next video, please. See what happens here.

Եկեք դիտենք հաջորդ տեսանյութը: Տեսեք թե ինչ է կատարվում այստեղ:

You might be surprised having seen Kleiber

Երևի կզարմանաք տեսնելով Կլեյբերին

as such a hyperactive guy.

այսքան չափից շատ ակտիվ վիճակում:

He's conducting Mozart.

Նա խմբավարում է Մոցարտի երաշժտության ներքո:

(Music)

(Երաժշտություն)

The whole orchestra is playing.

Ամբողջ նվագախումբը ներգրավված է նվագելու մեջ:

(Music)

(Երաժշտություն)

Now something else.

Հիմա մեկ այլ հետաքրքիր նկատառում:

(Music)

(Երաժշտություն)

See? He is there 100 percent,

Նկատեցի՞ք: Նա 100 տոկոսով ներգրավված է,

but not commanding, not telling what to do.

բայց չի վերահսկում, չի ասում ինչ անել:

Rather enjoying what the soloist is doing.

Ավելի շուտ վայելում է, թե սոլոիստը ինչպես է նվագում:

(Music)

(Երաժշտություն)

Another solo now. See what you can pick up from this.

Մեկ այլ սոլո նվագող: Տեսեք թե ինչ կարող եք նկատել այստեղ:

(Music)

(Երաժշտություն)

Look at the eyes.

Նայեք նրա աչքերին:

Okay. You see that?

Լավ: Տեսա՞ք թե ինչ է անում:

First of all, it's a kind of a compliment we all like to get.

Դա հիանալի հաճոյախոսություն է, որ յուրաքանչյուս կուզենայինք ստանալ:

It's not feedback. It's an "Mmmm ..." Yeah, it comes from here.

Դա պարզապես արձագանք չէ։ Նա վայելում է այն «մմմմմ․․․․»։ Այո: Դա գալիս է այստեղից:

So that's a good thing.

Այսինքն սա շատ լավ բան է:

And the second thing is

Եվ երկրորդը`

it's about actually being in control,

դա իրականում խոսում է այն մասին, որ նա իսկապես վերահսկում է իրավիճակը,

but in a very special way.

բայց շատ առանձնահատուկ ձեւով:

When Kleiber does -- did you see the eyes,

Երբ Կլեյբերը այսպես է անում ...տեսա՞ք աչքերի

going from here? (Singing)

այս շարժումը։ (Երգում է)

You know what happens? Gravitation is no more.

Գիտեք ի՞նչ է կատարվում իրականում: Ձգողականության ուժը այլեւս չի գործում:

Kleiber not only creates a process,

Կլեյբերը ոչ միայն պրոցես է ստեղծում,

but also creates the conditions in the world

այլ նաեւ պայմաններ է ստեղծում այս աշխարում

in which this process takes place.

այդ պրոցեսի իրականացման համար:

So again, the oboe player

Ինչպես տեսանք հոբոյ նվագողը

is completely autonomous

ամբողջությամբ ազատ է

and therefore happy and proud of his work,

ու դրանով իսկ ուրախ ու հպարտ է իր գործով,

and creative and all of that.

իմպրովիզներ է անում եւ նման այլ բաներ:

And the level in which Kleiber is in control is in a different level.

Եվ այն վերահսկումը, որ Կլեյբերը ցուցաբերում է միանգամայն այլ մակարդակում է գործում:

So control is no longer a zero-sum game.

Այսինքն վերահսկումն այլեւս զերոյական հաշվով խաղ չէ:

You have this control. You have this control. And all you put together,

Այս տեսակի վերահսկման մասին է խոսքը: Եվ այն ամենը

in partnership, brings about the best music.

ինչը համատեղ է ստեղծվում, ամենալավ երաժշտությունն է ստեղծում:

So Kleiber is about process.

Այսպիսով, Կլեյբերը կարևորում է պրոցեսը:

Kleiber is about conditions in the world.

Կլայբերը կարևորում է միջավայրի այն պայմանները, որում արարում են:

But you need to have process and content to create the meaning.

Բայց մյուս կողմից, իմաստ ստեղծելու համար, հարկավոր է ունենալ պրոցես ու պարունակություն:

Lenny Bernstein, my own personal maestro.

Լեննի Բերնսթեյնը՝ իմ մաեստրոն,

Since he was a great teacher,

որը մեծ ուսուցիչ էր,

Lenny Bernstein always started from the meaning. Look at this, please.

Լեննի Բերնստեյնը միշտ սկսում էր իմաստից: Եկեք դիտենք տեսանյութը։

(Music)

(Երաժշտություն)

Do you remember the face of Muti, at the beginning?

Հիշում ե՞ք Մուտիի դեմքը, սկզբում:

Well he had a wonderful expression, but only one.

Նա դեմքին հիանալի արտահայտություն ուներ, բայց դա նրա դեմքի միակ արտահայտությունն էր:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Did you see Lenny's face?

Հիմա տեսա՞ք Լեննի դեմքը:

You know why? Because the meaning of the music is pain.

Գիտե՞ք ինչու էր նրա դեմքը այդպիսին: Որովհետեւ երաժշտության իմաստը ցավն է:

And you're playing a painful sound.

Եվ դու ցավոտ հնչյուններ ես նկարագրում:

And you look at Lenny and he's suffering.

Եվ երբ նայում ես Լեննիին, տեսնում ես, որ նա տառապում է:

But not in a way that you want to stop.

Բայց ոչ այնպես, որ ուզում ես կանգնեցնել նրան:

It's suffering, like, enjoying himself in a Jewish way, as they say.

Նա տառապում է, ինչպես ընդունված է ասել, հրեաների նման վայելելով իր տառապանքը:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But you can see the music on his face.

Եվ դուք կարող եք տեսնել այդ երաժշտությունը նրա դեմքին:

You can see the baton left his hand. No more baton.

Երաժշտավարի փայտիկը հեռացել է իր ձեռքից: Այլեւս փայտիկ չկա:

Now it's about you, the player,

Հիմա Ձեր՝ երաժիշտների պահն է

telling the story.

պատմել պատմությունը:

Now it's a reversed thing. You're telling the story. And you're telling the story.

Հիմա ամեն ինչ հակառակ կերպ է աշխատում: Դուք եք պատմություն պատմողները: Եվ դուք եւ դուք...

And even briefly, you become the storyteller

Եվ թեկուզ կարճ ժամանակով, դուք եք դառնում պատմություն պատմողը,

to which the community, the whole community, listens to.

որին ականջ է դնում ամբողջ համայնքը:

And Bernstein enables that. Isn't that wonderful?

Բերնսթեյնը է, որ նման բանը հնարավոր է դարձնում: Արդյո՞ք դա հիանալի չէ:

Now, if you are doing all the things we talked about, together,

Հիմա, եթե դուք փորձեք անել այն ամենն ինչի մասին խոսեցինք

and maybe some others,

եւ մի բան ել ավելին,

you can get to this wonderful point of doing without doing.

դուք կհասնեք այս հիանալի կետին, որին ես անվանում եմ` արարել առանց միջամտելու:

And for the last video, I think this is simply the best title.

Եվ վերջին տեսանյութի համար սա լավագույն անվանումն է,

My friend Peter says,

ինչպես իմ ընկեր Պիտերն է ասում.

"If you love something, give it away." So, please.

«Եթե մի բան սիրում ես նվիրաբերի այն ...»։ Այսպիսով, խնդրեմ։

(Music)

(Երաժշտություն)

(Applause)

(Ծափահարություններ)