Barry Schwartz: Using our practical wisdom

Μετάφραση: Dimitra Papageorgiou Επιμέλεια: Constantine Anetakis

The first thing I want to do is say thank you to all of you.

Το πρώτο πράγμα που θέλω να κάνω, είναι να σας ευχαριστήσω όλους.

The second thing I want to do is introduce my co-author

Το δεύτερο, είναι να σας συστήσω τον συσσυγγραφέα μου,

and dear friend and co-teacher.

αγαπητό φίλο και συνδιδάσκαλο.

Ken and I have been working together

Ο Κεν κι εγώ δουλεύουμε μαζί

for almost 40 years.

σχεδόν 40 χρόνια.

That's Ken Sharpe over there.

Αυτός εκεί είναι ο Κεν Σάρπ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

So there is among many people --

Υπάρχει μεταξύ πολλών ανθρώπων -

certainly me and most of the people I talk to --

σ' εμένα αλλά και στους περισσότερους με τους οποίους μιλώ --

a kind of collective dissatisfaction

ένα είδος συλλογικής δυσαρέσκειας

with the way things are working,

για τον τρόπο που δουλεύουν τα πράγματα,

with the way our institutions run.

για τον τρόπο που λειτουργούν τα θεσμικά μας όργανα.

Our kids' teachers seem to be failing them.

Οι δάσκαλοι των παιδιών μας φαίνεται να τ' απογοητεύουν.

Our doctors don't know who the hell we are,

Οι γιατροί μας δεν ξέρουν ποιοι στο καλό είμαστε

and they don't have enough time for us.

και δεν έχουν αρκετό χρόνο για μας.

We certainly can't trust the bankers,

Σίγουρα δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τους τραπεζίτες,

and we certainly can't trust the brokers.

και σίγουρα δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τους χρηματιστές.

They almost brought the entire financial system down.

Οδήγησαν σχεδόν σε κατάρρευση, ολόκληρο το χρηματοοικονομικό μας σύστημα.

And even as we do our own work,

Ακόμη κι όταν πρόκειται για τη δική μας εργασία,

all too often,

πολύ συχνά,

we find ourselves having to choose

πιάνουμε τους εαυτούς μας να πρέπει να διαλέξουν

between doing what we think is the right thing

μεταξύ αυτού που νομίζουμε ότι είναι το σωστό

and doing the expected thing,

και αυτού που είναι αναμενόμενο,

or the required thing,

ή επιβεβλημένο,

or the profitable thing.

ή επικερδές.

So everywhere we look,

Έτσι όπου και να κοιτάξουμε,

pretty much across the board,

σχεδόν σε όλους τους τομείς,

we worry that the people we depend on

ανησυχούμε πως οι άνθρωποι στους οποίους στηριζόμαστε

don't really have our interests at heart.

δεν έχουν κατά νου το συμφέρον μας.

Or if they do have our interests at heart,

Ή αν έχουν κατά νου το συμφέρον μας,

we worry that they don't know us well enough

ανησυχούμε πως δεν μας γνωρίζουν αρκετά καλά

to figure out what they need to do

ώστε να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν

in order to allow us

για να μας επιτρέψουν

to secure those interests.

να διασφαλίσουμε αυτό το συμφέρον.

They don't understand us.

Δεν μας καταλαβαίνουν.

They don't have the time to get to know us.

Δεν έχουν το χρόνο να μας γνωρίσουν.

There are two kinds of responses

Υπάρχουν δύο ειδών αντιδράσεις

that we make

σε αυτού

to this sort of general dissatisfaction.

του είδους τη συλλογική δυσαρέσκεια.

If things aren't going right,

Αν τα πράγματα δεν πάνε καλά,

the first response is:

η πρώτη αντίδραση είναι:

let's make more rules,

Ας βάλουμε περισσότερους κανονισμούς,

let's set up a set

ας δημιουργήσουμε ένα σύνολο

of detailed procedures

λεπτομερών διαδικασιών

to make sure that people will do the right thing.

ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι θα κάνουν το σωστό.

Give teachers scripts

Δώστε στους δασκάλους γραπτές οδηγίες

to follow in the classroom,

ν' ακολουθούν μες στην τάξη,

so even if they don't know what they're doing

ώστε ακόμη κι όταν δεν γνωρίζουν τι κάνουν

and don't care about the welfare of our kids,

και δεν ενδιαφέρονται για την ευημερία των παιδιών μας,

as long as they follow the scripts,

όσο ακολουθούν τις οδηγίες,

our kids will get educated.

τουλάχιστον τα παιδιά μας θα μορφωθούν.

Give judges a list of mandatory sentences

Δώστε στους δικαστές μια λίστα υποχρεωτικών ποινών

to impose for crimes,

για να επιβάλλουν στα εγκλήματα,

so that you don't need to rely

ώστε να μην χρειάζεται να στηρίζεστε

on judges using their judgment.

στην προσωπική τους κρίση.

Instead, all they have to do

Αντ' αυτού, το μόνο που έχουν να κάνουν

is look up on the list

είναι να κοιτάξουν στη λίστα

what kind of sentence goes with what kind of crime.

ποια ποινή ταιριάζει σε ποιο αδίκημα.

Impose limits

Επιβάλετε όρια

on what credit card companies can charge in interest

στο τι μπορούν να χρεώνουν οι εταιρίες πιστωτικών καρτών σε τόκους

and on what they can charge in fees.

και τι μπορούν να χρεώνουν σε τέλη.

More and more rules

Όλο και περισσότεροι κανόνες

to protect us

για να μας προστατεύουν

against an indifferent, uncaring

από τα αδιάφορα και ασυγκίνητα

set of institutions we have to deal with.

θεσμικά όργανα, με τα οποία έχουμε να κάνουμε.

Or -- or maybe and --

Ή - ή μάλλον Και -

in addition to rules,

σε συνδυασμό με τους κανόνες,

let's see if we can come up

ας δούμε αν μπορούμε να σκεφτούμε

with some really clever incentives

μερικά πραγματικά έξυπνα κίνητρα

so that, even if the people we deal with

έτσι ώστε, ακόμη κι όταν οι άνθρωποι με τους οποίους έχουμε να κάνουμε

don't particularly want to serve our interests,

δεν θέλουν ιδιαίτερα να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά μας,

it is in their interest

να είναι προς όφελός τους

to serve our interest --

να τα εξυπηρετήσουν·

the magic incentives

τα μαγικά κίνητρα

that will get people to do the right thing

που θα βάλουν τους ανθρώπους να κάνουν το σωστό

even out of pure selfishness.

ακόμη και για καθαρά ιδιοτελείς σκοπούς.

So we offer teachers bonuses

Έτσι, προσφέρουμε μπόνους στους δασκάλους

if the kids they teach

αν τα παιδιά στα οποία διδάσκουν

score passing grades on these big test scores

βγάλουν ικανοποιητικούς βαθμούς σε αυτά τα μεγάλα τεστ

that are used to evaluate

που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση

the quality of school systems.

της ποιότητας του σχολικού συστήματος.

Rules and incentives --

Κανόνες και κίνητρα --

"sticks" and "carrots."

καρότο και μαστίγιο.

We passed a bunch of rules

Περάσαμε ένα κάρο νόμους

to regulate the financial industry

για τη ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού κλάδου

in response to the recent collapse.

ως απάντηση στην πρόσφατη κατάρρευση.

There's the Dodd-Frank Act,

Υπάρχει ο νόμος Ντοντ-Φρανκ,

there's the new Consumer Financial Protection Agency

υπάρχει η νέα Υπηρεσία για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Καταναλωτών

that is temporarily being headed through the backdoor

που για την ώρα διοικείται από την πίσω πόρτα

by Elizabeth Warren.

από την Ελίζαμπεθ Γουόρεν.

Maybe these rules

Ίσως αυτοί οι νόμοι

will actually improve

πράγματι βελτιώσουν

the way these financial services companies behave.

τον τρόπο συμπεριφοράς των εταιρειών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

We'll see.

Θα δούμε.

In addition, we are struggling

Επιπλέον, αγωνιζόμαστε

to find some way to create incentives

να βρούμε κάποιο τρόπο να δημιουργήσουμε κίνητρα

for people in the financial services industry

για τους ανθρώπους του κλάδου των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών

that will have them more interested

που θα εντείνουν το ενδιαφέρον τους

in serving the long-term interests

να εξυπηρετήσουν μακροπρόθεσμα συμφέροντα

even of their own companies,

ακόμη και των δικών τους εταιρειών,

rather than securing short-term profits.

αντί να εξασφαλίζουν βραχυπρόθεσμα κέρδη.

So if we find just the right incentives,

Εάν βρούμε τα σωστά κίνητρα,

they'll do the right thing -- as I said -- selfishly,

θα κάνουν το σωστό, εγωιστικά όπως είπα,

and if we come up with the right rules and regulations,

κι αν βρούμε τους σωστούς νόμους και κανονισμούς,

they won't drive us all over a cliff.

δεν θα μας οδηγήσουν στον γκρεμό.

And Ken [Sharpe] and I certainly know

Ο Κεν [Σάρπ] κι εγώ γνωρίζουμε με βεβαιότητα

that you need to reign in the bankers.

ότι πρέπει να σφίξουμε τα λουριά των τραπεζιτών.

If there is a lesson to be learned from the financial collapse

Αν εξάγεται κάποιο συμπέρασμα από την οικονομική κατάρρευση

it is that.

είναι αυτό.

But what we believe,

Αλλά αυτό που πιστεύουμε,

and what we argue in the book,

κι αυτό που υποστηρίζουμε στο βιβλίο,

is that there is no set of rules,

είναι πως δεν υπάρχει σύνολο κανονισμών·

no matter how detailed,

δεν έχει σημασία πόσο λεπτομερείς,

no matter how specific,

και ειδικοί,

no matter how carefully monitored

πόσο προσεκτικά ελεγμένοι

and enforced,

και επιβεβλημένοι,

there is no set of rules

δεν υπάρχει σύνολο κανονισμών

that will get us what we need.

που θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Why? Because bankers are smart people.

Γιατί; Διότι οι τραπεζίτες είναι έξυπνοι άνθρωποι.

And, like water,

Και, όπως το νερό,

they will find cracks

θα βρουν ρωγμές

in any set of rules.

σε κάθε σύνολο κανόνων.

You design a set of rules that will make sure

Σχεδιάζεις ένα σύνολο κανόνων που θα εξασφαλίσει

that the particular reason

ότι ο συγκεκριμένος λόγος

why the financial system "almost-collapse"

που το χρηματοπιστωτικό σύστημα σχεδόν κατέρρευσε

can't happen again.

δεν μπορεί να ξανασυμβεί.

It is naive beyond description

Είναι ανεκδιήγητα αφελές

to think that having blocked

να νομίζεις ότι έχοντας μπλοκάρει

this source of financial collapse,

αυτή την πηγή οικονομικής κατάρρευσης,

you have blocked all possible sources of financial collapse.

έχεις μπλοκάρει όλες τις πιθανές αιτίες οικονομικής κατάρρευσης.

So it's just a question of waiting for the next one

Είναι μόνο θέμα χρόνου ως την επόμενη φορά

and then marveling at how we could have been so stupid

και τότε θ' αναρωτιόμαστε πώς μπορεί να σταθήκαμε τόσο ανόητοι

as not to protect ourselves against that.

και να μην πάρουμε τα μέτρα μας.

What we desperately need,

Αυτό που χρειαζόμαστε απεγνωσμένα,

beyond, or along with, better rules

πάνω από, ή ταυτόχρονα με, τους κανονισμούς

and reasonably smart incentives,

και τα αρκετά έξυπνα κίνητρα,

is we need virtue.

είναι η αρετή,

We need character.

χρειαζόμαστε χαρακτήρα,

We need people who want to do the right thing.

χρειαζόμαστε ανθρώπους που θέλουν να κάνουν το σωστό.

And in particular,

Συγκεκριμένα,

the virtue that we need most of all

η αρετή που χρειαζόμαστε πάνω απ' όλα

is the virtue that Aristotle called

είναι η αρετή που ο Αριστοτέλης ονόμασε

"practical wisdom."

πρακτική σοφία.

Practical wisdom

Η πρακτική σοφία

is the moral will

είναι η ηθική θέληση

to do the right thing

να κάνουμε το σωστό

and the moral skill

και η ηθική ικανότητα

to figure out what the right thing is.

να βρίσκουμε ποιο είναι το σωστό.

So Aristotle was very interested in watching

Ο Αριστοτέλης ενδιαφερόταν για τον τρόπο

how the craftsmen around him worked.

που εργάζονταν οι τεχνίτες γύρω του.

And he was impressed

Ήταν εντυπωσιασμένος

at how they would improvise

με τον τρόπο που σκάρωναν

novel solutions to novel problems --

νέες λύσεις για νέα προβλήματα -

problems that they hadn't anticipated.

προβλήματα τα οποία δεν προσδοκούσαν.

So one example is he sees these stonemasons

Ένα παράδειγμα είναι όταν είδε τους λιθοξόους

working on the Isle of Lesbos,

να εργάζονται στο νησί της Λέσβου,

and they need to measure out

και χρειάζονταν να μετρήσουν

round columns.

στρογγυλές κολόνες.

Well if you think about it,

Εάν το σκεφτείτε

it's really hard to measure out round columns using a ruler.

είναι πολύ δύσκολο να μετρήσεις στρογγυλές κολόνες, χρησιμοποιώντας χάρακα.

So what do they do?

Τι κάνουν λοιπόν;

They fashion a novel solution to the problem.

Διαμορφώνουν μια νέα λύση για το πρόβλημα.

They created a ruler that bends,

Δημιούργησαν έναν χάρακα που κάμπτεται,

what we would call these days a tape measure --

αυτό που στις μέρες μας ονομάζουμε μεζούρα -

a flexible rule,

έναν εύκαμπτο κανόνα,

a rule that bends.

έναν κανόνα ευλύγιστο.

And Aristotle said,

Ο Αριστοτέλης είπε,

"Hah, they appreciated that sometimes

α-χα, εκτίμησαν ότι μερικές φορές

to design rounded columns,

για να σχεδιάσεις στρογγυλές κολόνες,

you need to bend the rule."

χρειάζεται να κάμψεις τον κανόνα.

And Aristotle said

Είπε πως

often in dealing with other people,

όταν έχουμε να κάνουμε με άλλους ανθρώπους,

we need to bend the rules.

χρειάζεται συχνά να κάμπτουμε τους κανόνες.

Dealing with other people

Η ενασχόληση με άλλους ανθρώπους

demands a kind of flexibility

απαιτεί κάποιου είδους ελαστικότητα

that no set of rules can encompass.

που κανένα σύνολο κανονισμών δεν μπορεί να καλύψει.

Wise people know when and how

Οι σοφοί άνθρωποι ξέρουν πότε και πώς

to bend the rules.

να παρακάμπτουν τους κανονισμούς.

Wise people know how to improvise.

Οι σοφοί άνθρωποι ξέρουν πώς να αυτοσχεδιάζουν.

The way my co-author , Ken, and I talk about it,

Έτσι όπως το συζητάμε εγώ και ο συσσυγραφέας μου ο Κεν,

they are kind of like jazz musicians.

μοιάζουν με μουσικούς της Τζαζ·

The rules are like the notes on the page,

οι κανόνες είναι σαν τις νότες στο χαρτί,

and that gets you started,

σου χρειάζονται για να ξεκινήσεις,

but then you dance around the notes on the page,

αλλά έπειτα χορεύεις γύρω από τις γραμμένες νότες,

coming up with just the right combination

ενώ σκαρφίζεσαι τον σωστό συνδυασμό

for this particular moment

για αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή

with this particular set of fellow players.

με αυτή τη συγκεκριμένη ομάδα μουσικών.

So for Aristotle,

Έτσι για τον Αριστοτέλη,

the kind

το είδος

of rule-bending,

της ευελιξίας,

rule exception-finding and improvisation

του αυτοσχεδιασμού και της εύρεσης της εξαίρεσης του κανόνα

that you see in skilled craftsmen

που βλέπει κανείς στους επιδέξιους τεχνίτες

is exactly what you need

είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται

to be a skilled moral craftsman.

για να είναι κανείς επιδέξιος ηθικός τεχνίτης.

And in interactions with people,

Και κατά την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους,

almost all the time,

σχεδόν κάθε φορά,

it is this kind of flexibility that is required.

είναι το είδος της ευελιξίας που απαιτείται.

A wise person knows when to bend the rules.

Ο σοφός άνθρωπος γνωρίζει πότε να παρακάμπτει τους κανόνες.

A wise person knows when to improvise.

Ο σοφός άνθρωπος γνωρίζει πότε ν' αυτοσχεδιάσει.

And most important,

Και το κυριότερο,

a wise person does this improvising and rule-bending

ο σοφός άνθρωπος εφαρμόζει τον αυτοσχεδιασμό και την παράκαμψη των νόμων

in the service of the right aims.

στην υπηρεσία των ορθών σκοπών.

If you are a rule-bender and an improviser

Εάν παρακάμπτετε τους κανόνες και αυτοσχεδιάζετε

mostly to serve yourself,

κυρίως για να εξυπηρετήσετε τον εαυτό σας,

what you get is ruthless manipulation of other people.

το αποτέλεσμα είναι η αδίστακτη εκμετάλλευση των άλλων.

So it matters that you do this wise practice

Έχει σημασία λοιπόν να εφαρμόζετε τη σοφή αυτή πρακτική

in the service of others

στην υπηρεσία των άλλων

and not in the service of yourself.

και όχι για την εξυπηρέτηση του εαυτού σας.

And so the will to do the right thing

Έτσι η επιθυμία να κάνουμε το σωστό

is just as important as the moral skill

είναι εξίσου σημαντική με την ηθική ικανότητα

of improvisation

του αυτοσχεδιασμού

and exception-finding.

και της εύρεσης των εξαιρέσεων.

Together they comprise practical wisdom,

Μαζί συνιστούν την πρακτική σοφία,

which Aristotle thought

που ο Αριστοτέλης πίστευε

was the master virtue.

πως ήταν η ύψιστη αρετή.

So I'll give you an example

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα

of wise practice in action.

σοφής πρακτικής στην πράξη.

It's the case of Michael.

Είναι η περίπτωση του Μάικλ.

Michael's a young guy.

Ο Μάικλ είναι ένας νέος άνδρας.

He had a pretty low-wage job.

Είχε μια χαμηλόμισθη απασχόληση.

He was supporting his wife and a child,

Συντηρούσε τη γυναίκα και το παιδί του,

and the child was going to parochial school.

και το παιδί πήγαινε στο κοινοτικό σχολείο.

Then he lost his job.

Έπειτα έχασε τη δουλειά του.

He panicked

Πανικοβλήθηκε

about being able to support his family.

για το αν θα ήταν σε θέση να συντηρήσει την οικογένειά του.

One night, he drank a little too much,

Ένα βράδυ, ήπιε λίγο παραπάνω,

and he robbed a cab driver --

και λήστεψε έναν οδηγό ταξί -

stole 50 dollars.

πήρε 50 δολάρια.

He robbed him at gunpoint.

Τον λήστεψε με την απειλή όπλου.

It was a toy gun.

Ήταν ένα πλαστικό πιστόλι.

He got caught. He got tried.

Συνελήφθη, δικάστηκε

He got convicted.

και καταδικάστηκε.

The Pennsylvania sentencing guidelines

Ο ποινικός κώδικας της Πενσιλβάνια

required a minimum sentence for a crime like this

ορίζει ελάχιστη ποινή για εγκλήματα σαν αυτό

of two years, 24 months.

δύο χρόνια φυλάκισης, 24 μήνες.

The judge on the case, Judge Lois Forer

Η Λόις Φόρερ, η δικαστίνα που ανέλαβε την υπόθεση,

thought that this made no sense.

σκέφτηκε ότι αυτό δεν είχε νόημα.

He had never committed a crime before.

Δεν είχε διαπράξει άλλο αδίκημα στο παρελθόν.

He was a responsible husband and father.

Ήταν υπεύθυνος σύζυγος και πατέρας.

He had been faced with desperate circumstances.

Ήρθε αντιμέτωπος με απελπιστικές περιστάσεις.

All this would do is wreck a family.

Θα κατέστρεφε μια οικογένεια, αν επέβαλε το νόμο.

And so she improvised a sentence -- 11 months,

Έτσι αυτοσχεδίασε μια ποινή -- 11 μήνες.

and not only that,

Και όχι μόνο αυτό,

but release every day to go to work.

φρόντισε να αποφυλακίζεται κάθε μέρα για να εργαστεί.

Spend your night in jail, spend your day holding down a job.

Περνάς τη νύχτα στη φυλακή και την ημέρα διατηρείς μια θέση εργασίας.

He did. He served out his sentence.

Αυτό έκανε. Εξέτισε την ποινή του.

He made restitution

Επανόρθωσε

and found himself a new job.

και βρήκε νέα δουλειά.

And the family was united.

Και η οικογένεια ενώθηκε.

And it seemed on the road

Φαινόταν να βρίσκεται στο δρόμο

to some sort of a decent life --

προς μια αξιοπρεπή ζωή -

a happy ending to a story

ένα αίσιο τέλος στην ιστορία

involving wise improvisation

με τη χρήση σοφού αυτοσχεδιασμού

from a wise judge.

από μια σοφή δικαστίνα.

But it turned out

Αποδείχτηκε όμως στη συνέχεια

the prosecutor was not happy

πως ο κατήγορος δεν ήταν ευχαριστημένος

that Judge Forer ignored the sentencing guidelines

που η δικαστίνα Φόρερ αγνόησε τον ποινικό κώδικα

and sort of invented her own,

και κατά κάποιο τρόπο επινόησε δικό της,

and so he appealed.

γι' αυτό άσκησε έφεση.

And he asked for the mandatory minimum sentence

Ζήτησε την υποχρεωτική ελάχιστη ποινή

for armed robbery.

για ένοπλη ληστεία.

He did after all have a toy gun.

Είχε στο κάτω-κάτω ένα πλαστικό πιστόλι.

The mandatory minimum sentence for armed robbery

Η υποχρεωτική ελάχιστη ποινή για ένοπλη ληστεία

is five years.

είναι πέντε χρόνια.

He won the appeal.

Κέρδισε την έφεση.

Michael was sentenced to five years in prison.

Ο Μάικλ καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκισης.

Judge Forer had to follow the law.

Η δικαστίνα Φόρερ έπρεπε να ακολουθήσει το νόμο.

And by the way, this appeal went through

Παρεμπιπτόντως, αυτή η έφεση επιβλήθηκε

after he had finished serving his sentence,

αφού είχε εκτίσει την ποινή του,

so he was out and working at a job

έτσι ήταν έξω, δούλευε

and taking care of his family

και φρόντιζε την οικογένειά του

and he had to go back into jail.

κι έπρεπε να γυρίσει στη φυλακή.

Judge Forer did what she was required to do,

Η δικαστίνα Φόρερ, έκανε αυτό που της ζητήθηκε

and then she quit the bench.

κι έπειτα εγκατέλειψε την έδρα.

And Michael disappeared.

Και ο Μάικλ εξαφανίστηκε.

So that is an example,

Αυτό είναι λοιπόν ένα παράδειγμα

both of wisdom in practice

πρακτικής σοφίας,

and the subversion of wisdom

αλλά και ανατροπής της σοφίας

by rules that are meant, of course, to make things better.

από νόμους που προορίζονται φυσικά, να κάνουν καλύτερα τα πράγματα.

Now consider Ms. Dewey.

Αναλογιστείτε τώρα την κα Ντιούι.

Ms. Dewey's a teacher in a Texas elementary school.

Είναι δασκάλα σε ένα δημοτικό σχολείο του Τέξας.

She found herself listening to a consultant one day

Μια μέρα βρέθηκε να παρακολουθεί έναν σύμβουλο

who was trying to help teachers

που προσπαθούσε να βοηθήσει τους δασκάλους

boost the test scores of the kids,

να αυξήσουν τη βαθμολογία των παιδιών στα διαγωνίσματα,

so that the school

ώστε το σχολείο

would reach the elite category

να περιέλθει στην ελίτ κατηγορία

in percentage of kids passing big tests.

σε ποσοστό παιδιών που επιτυγχάνουν σε δύσκολα τεστ.

All these schools in Texas compete with one another

Τα σχολεία στο Τέξας ανταγωνίζονται

to achieve these milestones,

να επιτύχουν τέτοια ορόσημα

and there are bonuses and various other treats

και υπάρχουν μπόνους και άλλα καλούδια

that come if you beat the other schools.

εάν νικήσεις τα άλλα σχολεία.

So here was the consultant's advice:

Να λοιπόν η συμβουλή του ειδικού:

first, don't waste your time on kids

Πρώτα απ' όλα, μην σπαταλάτε το χρόνο σας με τα παιδιά

who are going to pass the test no matter what you do.

που θα περάσουν το τεστ έτσι κι αλλιώς.

Second, don't waste your time

Δεύτερον, μην σπαταλάτε το χρόνο σας

on kids who can't pass the test

με τα παιδιά που δεν μπορούν να περάσουν το τεστ

no matter what you do.

ό,τι και να κάνετε.

Third, don't waste your time

Τρίτον, μην σπαταλάτε το χρόνο σας

on kids who moved into the district

με τα παιδιά που μετακόμισαν στην περιοχή

too late for their scores to be counted.

πολύ αργά για να ληφθούν υπόψιν οι βαθμοί τους.

Focus all of your time and attention

Εστιάστε όλο το χρόνο και την προσοχή σας

on the kids who are on the bubble,

στα παιδιά που βρίσκονται στο μεταίχμιο,

the so-called "bubble kids" --

τις λεγόμενες οριακές περιπτώσεις -

kids where your intervention

εκείνα που η παρέμβασή σας,

can get them just maybe over the line

μπορεί να τα κάνει να φτάσουν λίγο πάνω από τη γραμμή

from failing to passing.

της επιτυχίας.

So Ms. Dewey heard this,

H κα Ντιούι το άκουσε αυτό

and she shook her head in despair

και κούνησε απελπισμένη το κεφάλι της

while fellow teachers were sort of cheering each other on

την ίδια ώρα που οι συνάδερφοί της πανηγύριζαν μεταξύ τους

and nodding approvingly.

και έγνεφαν επιδοκιμαστικά.

It's like they were about to go play a football game.

Σαν να πήγαιναν να παίξουν ποδόσφαιρο.

For Ms. Dewey,

Η κα Ντιούι,

this isn't why she became a teacher.

δεν έγινε δασκάλα γι' αυτό.

Now Ken and I are not naive,

Εγώ και ο Κεν δεν είμαστε αφελείς,

and we understand that you need to have rules.

καταλαβαίνουμε ότι χρειάζεται να έχουμε κανόνες.

You need to have incentives.

Ότι χρειάζεται να έχουμε κίνητρα.

People have to make a living.

Οι άνθρωποι πρέπει να κερδίζουν τα προς το ζην.

But the problem

Αλλά το πρόβλημα

with relying on rules and incentives

με την εμπιστοσύνη στους κανόνες και τα κίνητρα

is that they demoralize

είναι πως διαφθείρουν

professional activity,

την επαγγελματική δραστηριότητα.

and they demoralize professional activity

Την διαφθείρουν

in two senses.

με δύο τρόπους.

First, they demoralize the people

Πρώτον, διαφθείρουν τους ανθρώπους

who are engaged in the activity.

που απασχολούνται με τη δραστηριότητα.

Judge Forer quits,

Η δικαστίνα Φόρερ, παραιτήθηκε,

and Ms. Dewey in completely disheartened.

και η κα Ντιούι αποκαρδιώθηκε παντελώς.

And second,

Δεύτερον,

they demoralize the activity itself.

διαφθείρουν την ίδια τη δραστηριότητα.

The very practice is demoralized,

Διαφθείρεται το ίδιο το επάγγελμα,

and the practitioners are demoralized.

και οι επαγγελματίες.

It creates people --

Όταν εκμεταλλεύεσαι τα κίνητρα

when you manipulate incentives to get people to do the right thing --

για να βάλεις τους ανθρώπους να κάνουν το σωστό,

it creates people

δημιουργούνται άνθρωποι

who are addicted to incentives.

εθισμένοι στα κίνητρα.

That is to say, it creates people

Δηλαδή δημιουργούνται άτομα που κάνουν

who only do things for incentives.

πράγματα μόνο εξ' αιτίας των κινήτρων.

Now the striking thing about this

Το εντυπωσιακό μ' αυτό

is that psychologists have known this

είναι πως οι ψυχολόγοι το γνωρίζουν

for 30 years.

εδώ και 30 χρόνια.

Psychologists have known

Γνωρίζουν

about the negative consequences of incentivizing everything

τις αρνητικές συνέπειες της προσφοράς κινήτρων παντού

for 30 years.

εδώ και 30 χρόνια.

We know that if you reward kids for drawing pictures,

Ξέρουμε πως αν ανταμείβεις τα παιδιά για να ζωγραφίζουν,

they stop caring about the drawing

παύουν να ενδιαφέρονται για τη ζωγραφική

and care only about the reward.

και νοιάζονται μόνο για την ανταμοιβή.

If you reward kids for reading books,

Αν τα ανταμείβεις για να διαβάζουν βιβλία,

they stop caring about what's in the books

παύουν να ενδιαφέρονται γι' αυτό που υπάρχει στα βιβλία

and only care about how long they are.

και νοιάζονται μόνο για το πόσο μεγάλα είναι.

If you reward teachers for kids' test scores,

Αν ανταμείβεις τους δασκάλους για τους βαθμούς των διαγωνισμάτων,

they stop caring about educating

παύουν να ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση

and only care about test preparation.

και νοιάζονται μόνο για την προετοιμασία των διαγωνισμάτων.

If you were to reward doctors

Εάν ήθελες ν' ανταμείψεις τους γιατρούς

for doing more procedures --

για να κάνουν περισσότερες επεμβάσεις -

which is the current system -- they would do more.

πράγμα που ισχύει σήμερα - θα έκαναν περισσότερες.

If instead you reward doctors for doing fewer procedures,

Αν αντίθετα τους ανταμείψεις για να κάνουν λιγότερες επεμβάσεις,

they will do fewer.

θα κάνουν λιγότερες.

What we want, of course,

Αυτό που θέλουμε φυσικά,

is doctors who do just the right amount of procedures

είναι γιατρούς που κάνουν όσες ακριβώς επεμβάσεις χρειάζεται

and do the right amount for the right reason --

και κάνουν όσες χρειάζεται για το σωστό λόγο -

namely, to serve the welfare of their patients.

δηλαδή, για να εξυπηρετήσουν την καλή υγεία των ασθενών τους.

Psychologists have known this for decades,

Οι ψυχολόγοι το γνωρίζουν αυτό εδώ και δεκαετίες,

and it's time for policymakers

και έχει έρθει ο καιρός για όσους χαράσσουν πολιτική,

to start paying attention

ν' αρχίσουν να προσέχουν

and listen to psychologists a little bit,

και ν' ακούνε τους ψυχολόγους λίγο παραπάνω

instead of economists.

απ' ό,τι τους οικονομολόγους.

And it doesn't have to be this way.

Δεν χρειάζεται να είναι έτσι τα πράγματα.

We think, Ken and I, that there are real sources of hope.

Πιστεύουμε, ο Κεν κι εγώ, ότι υπάρχουν πραγματικές πηγές ελπίδας.

We identify one set of people

Αναγνωρίζουμε ένα σύνολο ανθρώπων

in all of these practices

σε όλες αυτές τις πρακτικές

who we call canny outlaws.

που ονομάζουμε πολυμήχανους παράνομους.

These are people

Αυτοί είναι οι άνθρωποι

who, being forced to operate

οι οποίοι, παρόλο που αναγκάζονται να λειτουργούν

in a system that demands rule-following

σ' ένα σύστημα που απαιτεί τήρηση των κανόνων

and creates incentives,

και δημιουργεί κίνητρα,

find away around the rules,

βρίσκουν τρόπο να παρακάμπτουν τους κανόνες,

find a way to subvert the rules.

βρίσκουν τρόπο να τους ανατρέπουν.

So there are teachers who have these scripts to follow,

Υπάρχουν δάσκαλοι που έχουν οδηγίες ν' ακολουθήσουν,

and they know that if they follow these scripts, the kids will learn nothing.

και ξέρουν πως αν ακολουθήσουν αυτές τις οδηγίες, τα παιδιά δεν θα μάθουν τίποτα.

And so what they do is they follow the scripts,

Αυτό που κάνουν, είναι ν' ακολουθούν τις οδηγίες,

but they follow the scripts at double-time

αλλά στα γρήγορα

and squirrel away little bits of extra time

κι εξοικονομούν μικρές δόσεις χρόνου

during which they teach in the way

κατά τις οποίες διδάσκουν με τρόπο

that they actually know is effective.

που γνωρίζουν πως είναι αποτελεσματικός.

So these are little ordinary, everyday heroes,

Αυτοί είναι μικροί, συνηθισμένοι, καθημερινοί ήρωες,

and they're incredibly admirable,

και είναι ιδιαίτερα αξιοθαύμαστοι,

but there's no way that they can sustain this kind of activity

αλλά δεν υπάρχει τρόπος να διατηρήσουν αυτού του είδους τη δραστηριότητα

in the face of a system

αντιμετωπίζοντας ένα σύστημα

that either roots them out

που είτε τους εκριζώνει

or grinds them down.

είτε τους συνθλίβει.

So canny outlaws are better than nothing,

Οι πολυμήχανοι παράνομοι είναι καλύτεροι απ' το τίποτα,

but it's hard to imagine any canny outlaw

αλλά είναι δύσκολο να φανταστούμε έναν πολυμήχανο παράνομο

sustaining that for an indefinite period of time.

ν' αντέχει για απεριόριστο χρονικό διάστημα.

More hopeful

Περισσότερο ελπιδοφόροι

are people we call system-changers.

είναι αυτοί που ονομάζουμε μεταρρυθμιστές.

These are people who are looking

Είναι οι άνθρωποι που δεν κοιτούν

not to dodge the system's rules and regulations,

ν' αποφύγουν τους κανόνες του συστήματος,

but to transform the system,

αλλά να μεταμορφώσουν το σύστημα,

and we talk about several.

και μιλάμε για αρκετούς.

One in particular

Ένας συγκεκριμένα

is a judge named Robert Russell.

είναι ο δικαστής Ρόμπερτ Ράσελ.

And one day he was faced

Μια μέρα ήρθε αντιμέτωπος

with the case of Gary Pettengill.

με την υπόθεση του Γκάρι Πέτενγκιλ.

Pettengill was a 23-year-old vet

Ο Πέτενγκιλ ήταν 23ων ετών παλαίμαχος

who had planned to make the army a career,

που είχε σχεδιάσει να κάνει καριέρα στο στρατό,

but then he got a severe back injury in Iraq,

αλλά στη συνέχεια υπέστη σοβαρό τραυματισμό στη ράχη του, στο Ιράκ,

and that forced him to take a medical discharge.

κι αυτό τον υποχρέωσε να πάρει απαλλαγή για λόγους υγείας.

He was married, he had a third kid on the way,

Ήταν παντρεμένος, περίμενε το τρίτο παιδί του,

he suffered from PTSD, in addition to the bad back,

έπασχε από Μετατραυματική Διαταραχή

and recurrent nightmares,

κι επαναλαμβανόμενους εφιάλτες,

and he had started using marijuana

όταν άρχισε να χρησιμοποιεί μαριχουάνα

to ease some of the symptoms.

για να απαλύνει τα συμπτώματα.

He was only able to get part-time work because of his back,

Λόγω της ράχης του, μπορούσε να βρει δουλειά μόνο σε ημιαπασχόληση,

and so he was unable to earn enough to put food on the table

άρα δεν κέρδιζε αρκετά για να βάζει φαγητό στο τραπέζι

and take care of his family.

και να φροντίζει την οικογένειά του.

So he started selling marijuana.

Άρχισε λοιπόν να πουλάει μαριχουάνα.

He was busted in a drug sweep.

Συνελήφθη σε έφοδο για ναρκωτικά.

His family was kicked out of their apartment,

Έδιωξαν την οικογένειά του από το διαμέρισμά τους,

and the welfare system

και το σύστημα πρόνοιας

was threatening to take away his kids.

απειλούσε να του πάρει τα παιδιά.

Under normal sentencing procedures,

Με την τυπική ποινική διαδικασία,

Judge Russell would have had little choice

η μόνη επιλογή που θα είχε ο δικαστής Ράσελ,

but to sentence Pettengill to serious jail-time

θα ήταν να καταδικάσει τον Πέτενγκιλ σε μακροχρόνια φυλάκιση

as a drug felon.

ως διακινητή ναρκωτικών.

But Judge Russell did have an alternative.

Αλλά ο δικαστής Ράσελ είχε εναλλακτική.

And that's because he was in a special court.

Κι αυτό, επειδή βρισκόταν σε ειδικό δικαστήριο.

He was in a court called the Veterans' Court.

Σ' ένα δικαστήριο που ονομάζεται Δικαστήριο των Βετεράνων.

In the Veterans' Court --

Το Δικαστήριο των Βετεράνων -

this was the first of its kind in the United States.

το πρώτο στις Ηνωμένες Πολιτείες,

Judge Russell created the Veterans' Court.

ο δικαστής Ράσελ, το δημιούργησε

It was a court only for veterans

αποκλειστικά για βετεράνους

who had broken the law.

που είχαν παραβιάσει τον νόμο.

And he had created it exactly because

Το δημιούργησε ακριβώς επειδή

mandatory sentencing laws

οι υποχρεωτικοί ποινικοί νόμοι

were taking the judgment out of judging.

αφαιρούν την προσωπική κρίση, από τη δικαστική απόφαση.

No one wanted non-violent offenders --

Κανείς δεν ήθελε οι μη βίαιοι παραβάτες -

and especially non-violent offenders who were veterans to boot --

και ειδικά οι μη βίαιοι παραβάτες που ήταν βετεράνοι -

to be thrown into prison.

να ρίχνονται στη φυλακή.

They wanted to do something about what we all know,

Ήθελαν να κάνουν κάτι γι' αυτό που όλοι γνωρίζουμε,

namely the revolving door of the criminal justice system.

το φαινόμενο της ανατροφοδότησης του συστήματος ποινικού δικαίου.

And what the Veterans' Court did,

Αυτό που έκανε το Δικαστήριο των Βετεράνων,

was it treated each criminal as an individual,

ήταν να αντιμετωπίσει κάθε εγκληματία σαν μεμονωμένο άτομο.

tried to get inside their problems,

Προσπάθησε να μπει στα προβλήματά τους,

tried to fashion responses to their crimes

να επινοήσει απαντήσεις στα εγκλήματά τους

that helped them to rehabilitate themselves,

που τους βοήθησαν να αποκατασταθούν,

and didn't forget about them once the judgment was made.

και δεν τους ξέχασε μετά την ετυμηγορία.

Stayed with them, followed up on them,

Έμεινε μαζί τους, να τους παρακολουθεί,

made sure that they were sticking to whatever plan

φροντίζοντας να μείνουν πιστοί σε όποιο σχέδιο

had been jointly developed

είχαν αναπτύξει από κοινού

to get them over the hump.

για να ξεπεράσουν το σκόπελο.

There are now 22 cities

Υπάρχουν σήμερα 22 πόλεις

that have Veterans' Courts like this.

που έχουν Δικαστήρια Βετεράνων, σαν αυτό.

Why has the idea spread?

Γιατί εξαπλώθηκε αυτή η ιδέα;

Well, one reason is

Ένας λόγος είναι

that Judge Russell

πως ο δικαστής Ράσελ

has now seen 108 vets

έχει δει πλέον 108 Βετεράνους

in his Veterans' Court

στο Δικαστήριό του

as of February of this year,

ως το Φεβρουάριο ετούτης της χρονιάς,

and out of 108,

και από τους 108,

guess how many have gone back through

μαντέψτε πόσοι παρασύρθηκαν από

the revolving door of justice

από την "περιστρεφόμενη πόρτα" της δικαιοσύνης,

into prison.

πίσω στη φυλακή.

None. None.

Ούτε ένας. Κανένας.

Anyone would glom onto

Καθένας θα γοητευόταν

a criminal justice system

από ένα σύστημα ποινικού δικαίου

that has this kind of a record.

που έχει τέτοιο ρεκόρ.

So here's is a system-changer, and it seems to be catching.

Να λοιπόν ένας μεταρρυθμιστής, και φαίνεται να είναι κολλητικό.

There's a banker

Υπάρχει ένας τραπεζίτης

who created a for-profit community bank

που δημιούργησε μια κερδοσκοπική κοινοτική τράπεζα

that encouraged bankers -- I know this is hard to believe --

που ενθαρρύνει τους τραπεζίτες - ξέρω πως είναι απίστευτο -

encouraged bankers who worked there to do well

ενθαρρύνει όσους εργάζονται εκεί να κάνουν το σωστό

by doing good for their low-income clients.

βοηθώντας τους χαμηλόμισθους πελάτες τους.

The bank helped finance the rebuilding

Η τράπεζα βοήθησε να χρηματοδοτηθεί η ανοικοδόμηση

of what was otherwise a dying community.

αυτού που κάποτε ήταν μια ετοιμοθάνατη κοινότητα.

Though their loan recipients were high-risk by ordinary standards,

Παρόλο που τυπικά οι δανειολήπτες τους ήταν υψηλού κινδύνου,

the default rate was extremely low.

η αρχική τιμή ήταν εξαιρετικά χαμηλή.

The bank was profitable.

Η τράπεζα είχε κέρδος.

The bankers stayed with their loan recipients.

Οι τραπεζίτες παρέμειναν με τους αρχικούς δανειολήπτες.

They didn't make loans and then sell the loans.

Δεν δάνεισαν και έπειτα πούλησαν τα δάνεια.

They serviced the loans.

Εξυπηρέτησαν τα δάνεια.

They made sure that their loan recipients

Φρόντισαν ώστε οι δανειολήπτες τους

were staying up with their payments.

να είναι εντάξει με τις πληρωμές.

Banking hasn't always been

Το τραπεζικό σύστημα δεν ήταν πάντα

the way we read about it now in the newspapers.

όπως διαβάζουμε σήμερα στις εφημερίδες.

Even Goldman Sachs

Ακόμη και η Γκόλντμαν Σακς

once used to serve clients,

κάποτε εξυπηρετούσε τους πελάτες,

before it turned into an institution

πριν μετατραπεί σε ένα ίδρυμα

that serves only itself.

που εξυπηρετεί μόνο τον εαυτό του.

Banking wasn't always this way,

Το τραπεζικό σύστημα δεν ήταν πάντα έτσι,

and it doesn't have to be this way.

και δεν υπάρχει λόγος να είναι έτσι.

So there are examples like this in medicine --

Υπάρχουν τέτοια παραδείγματα στην ιατρική -

doctors at Harvard

ιατροί στο Χάρβαρντ

who are trying to transform medical education,

που προσπαθούν να μεταμορφώσουν την ιατρική εκπαίδευση,

so that you don't get a kind of ethical erosion

ώστε να μην δείχνει σημάδια ηθικής διάβρωσης

and loss of empathy,

και απώλεια ενσυναίσθησης,

which characterizes most medical students

η οποία χαρακτηρίζει τους περισσότερους φοιτητές ιατρικής

in the course of their medical training.

κατά τη διάρκεια της ιατρικής τους εκπαίδευσης.

And the way they do it is to give third-year medical students

Το κάνουν, δίνοντας σε τριτοετείς φοιτητές ιατρικής

patients who they follow for an entire year.

ασθενείς τους οποίους παρακολουθούν για έναν ολόκληρο χρόνο.

So the patients are not organ systems,

Έτσι οι ασθενείς παύουν να είναι ένα σύστημα οργάνων,

and they're not diseases;

και ασθενειών·

they're people, people with lives.

είναι άνθρωποι, άνθρωποι με ζωές.

And in order to be an effective doctor,

Για να είσαι αποτελεσματικός γιατρός,

you need to treat people who have lives and not just disease.

θα πρέπει να θεραπεύεις ανθρώπους με ζωές, όχι απλά ασθένειες.

In addition to which there's an enormous amount of back and forth,

Εκτός αυτού, που φυσικά έχει πάρα πολλές διακυμάνσεις,

mentoring of one student by another,

η καθοδήγηση ενός φοιτητή από τον άλλο,

of all the students by the doctors,

και όλων των φοιτητών από τους γιατρούς, θα έχει

and the result is a generation -- we hope -- of doctors

ως αποτέλεσμα μια γενιά ιατρών -ελπίζουμε,

who do have time for the people they treat.

που έχουν χρόνο για τους ανθρώπους που θεραπεύουν.

We'll see.

Θα δούμε.

So there are lots of examples like this that we talk about.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα σαν αυτά για τα οποία μιλάμε.

Each of them shows that it is possible

Καθένα απ' αυτά δείχνει ότι είναι πιθανό

to build on and nurture character

ο χαρακτήρας να χτιστεί και να γαλουχηθεί

and keep a profession

κι ένα επάγγελμα να διατηρηθεί

true to its proper mission --

αληθινό προς τον σκοπό του -

what Aristotle would have called its proper telos.

αυτό που ο Αριστοτέλης θα ονόμαζε: σωστή τελείωση του σκοπού.

And Ken and I believe

Ο Κεν κι εγώ πιστεύουμε

that this is what practitioners actually want.

ότι αυτό θέλουν στην πραγματικότητα οι επαγγελματίες.

People want to be allowed

Οι άνθρωποι θέλουν να έχουν τη δυνατότητα

to be virtuous.

να είναι ενάρετοι.

They want to have permission to do the right thing.

Θέλουν να τους επιτρέπεται να κάνουν το σωστό.

They don't want to feel

Δεν θέλουν να αισθάνονται

like they need to take a shower

σαν να πρέπει να πλυθούν

to get the moral grime off their bodies everyday

για να βγάλουν κάθε μέρα από πάνω τους την ηθική λέρα

when they come home from work.

όταν γυρίζουν σπίτι από τη δουλειά.

Aristotle thought that practical wisdom

Ο Αριστοτέλης πίστευε πως η πρακτική σοφία

was the key to happiness,

ήταν το κλειδί της ευτυχίας

and he was right.

και είχε δίκιο.

There's now a lot of research being done in psychology

Γίνεται πολύ έρευνα τώρα στην ψυχολογία

on what makes people happy,

για αυτά που μας κάνουν ευτυχισμένους,

and the two things that jump out in study after study --

και τα δύο πράγματα που ξεχωρίζουν σε όλες τις έρευνες -

I know this will come as a shock to all of you --

ξέρω πως θα σας σοκάρει αυτό -

the two things that matter most to happiness

τα δύο πράγματα που μετράνε περισσότερο στην ευτυχία

are love and work.

είναι η αγάπη και η εργασία.

Love: managing successfully

Αγάπη: Το να διαχειρίζεσαι με επιτυχία

relations with the people who are close to you

τις σχέσεις με τους ανθρώπους που είναι κοντά σου

and with the communities of which you are a part.

και με τις κοινότητες των οποίων είσαι μέλος.

Work: engaging in activities

Εργασία: Η ενασχόληση με δραστηριότητες

that are meaningful and satisfying.

που έχουν νόημα και προσφέρουν ικανοποίηση.

If you have that, good close relations with other people,

Εάν τα έχεις αυτά, καλές και στενές σχέσεις με άλλους ανθρώπους,

work that's meaningful and fulfilling,

εργασία που έχει νόημα και σε ολοκληρώνει,

you don't much need anything else.

δεν χρειάζεσαι σχεδόν τίποτ' άλλο.

Well, to love well and to work well,

Για να αγαπάς καλά και να εργάζεσαι καλά,

you need wisdom.

χρειάζεσαι σοφία.

Rules and incentives don't tell you

Οι κανόνες και τα κίνητρα δεν σου λένε

how to be a good friend, how to be a good parent,

πώς να είσαι καλός φίλος, καλός γονιός,

how to be a good spouse,

πώς να είσαι καλός σύζυγος,

or how to be a good doctor or a good lawyer

ή πώς να είσαι καλός γιατρός και δικηγόρος

or a good teacher.

ή δάσκαλος.

Rules and incentives

Οι κανόνες και τα κίνητρα

are no substitutes for wisdom.

δεν αντικαθιστούν τη σοφία.

Indeed, we argue,

Πράγματι ισχυριζόμαστε

there is no substitute for wisdom.

πως δεν υπάρχει υποκατάστατο για τη σοφία.

And so practical wisdom

Η πρακτική σοφία

does not require

δεν απαιτεί

heroic acts of self-sacrifice

ηρωικές πράξεις ή αυτοθυσία

on the part of practitioners.

από τη μεριά των επαγγελματιών.

In giving us the will and the skill

Δίνοντάς μας τη θέληση και την ικανότητα

to do the right thing -- to do right by others --

να κάνουμε το σωστό - να κάνουμε καλό σε άλλους -

practical wisdom also gives us

η πρακτική σοφία μας δίνει επίσης

the will and the skill

τη θέληση και την ικανότητα

to do right by ourselves.

να κάνουμε καλό στους εαυτούς μας.

Thanks.

Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)