The danger of science denial | Michael Specter

Μετάφραση: Kostas Karpouzis Επιμέλεια: Lina Zaproudi

Let's pretend right here we have a machine.

Ας υποθέσουμε ότι έχουμε εδώ μια μηχανή,

A big machine, a cool, TED-ish machine,

μια μεγάλη μηχανή, τόσο cool, όσο και το TED,

and it's a time machine.

που είναι μια χρονομηχανή.

And everyone in this room has to get into it.

Όλοι όσοι βρίσκονται εδώ πρέπει να μπουν μέσα.

And you can go backwards, you can go forwards;

Και μπορείτε να πάτε πίσω στον χρόνο ή να πάτε μπροστά,

you cannot stay where you are.

αλλά δε μπορείτε να μείνετε στο σημείο που βρίσκεστε.

And I wonder what you'd choose, because I've been asking my friends

Και αναρωτιέμαι τι από τα δύο θα διαλέγατε, γιατί κάνω στους φίλους μου

this question a lot lately and they all want to go back.

αυτήν την ερώτηση συχνά τον τελευταίο καιρό, και όλοι θέλουν να πάνε πίσω.

I don't know. They want to go back before there were automobiles

Δεν ξέρω. Θέλουν να πάνε πίσω, τότε που δεν υπήρχαν αυτοκίνητα

or Twitter or "American Idol."

ή το Twitter ή το American Idol.

I don't know.

Δεν ξέρω.

I'm convinced that there's some sort of pull

Είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχει μια τάση

to nostalgia, to wishful thinking.

προς τη νοσταλγία, τους ευσεβείς πόθους.

And I understand that.

Και το κατανοώ αυτό.

I'm not part of that crowd, I have to say.

Θα πρέπει να πω ότι δεν ανήκω σε αυτήν την ομάδα.

I don't want to go back, and it's not because I'm adventurous.

Δε θέλω να γυρίσω πίσω και δεν είνα επειδή δε μου αρέσει η περιπέτεια.

It's because possibilities on this planet,

Είναι γιατί οι πιθανότητες σε αυτόν τον πλανήτη

they don't go back, they go forward.

δεν πάνε πίσω, πάνω μπροστά.

So I want to get in the machine, and I want to go forward.

Έτσι θέλω να μπω στη μηχανή και θέλω να πάω στο μέλλον.

This is the greatest time there's ever been on this planet

Αυτή είναι η καλύτερη εποχή που έχει περάσει από αυτόν τον πλανήτη

by any measure that you wish to choose:

όπως και να το μετρήσετε:

health, wealth,

υγεία, πλούτος,

mobility, opportunity,

κινητικότητα, ευκαιρία,

declining rates of disease ...

λιγότερες ασθένειες.

There's never been a time like this.

Δεν έχει υπάρξει στο παρελθόν τέτοια εποχή.

My great-grandparents died, all of them,

Οι προπαππούδες μου πέθαναν όλοι

by the time they were 60.

πριν την ηλικία των 60.

My grandparents pushed that number to 70.

Οι παππούδες μου αύξησαν αυτό το νούμερο στο 70.

My parents are closing in on 80.

Οι γονείς μου πλησιάζουν τα 80.

So there better be

Το καλό που του θέλω, να υπάρξει

a nine at the beginning of my death number.

ένα εννιάρι στην αρχή της ηλικίας που θα πεθάνω!

But it's not even about people like us,

Αλλά δε σχετίζεται καν με ανθρώπους σαν εμάς

because this is a bigger deal than that.

γιατί το ζήτημα είναι μεγαλύτερο από αυτό.

A kid born in New Delhi today

Ένα παιδί που γεννιέται σήμερα στο Νέο Δελχί

can expect to live as long as

περιμένει ότι θα ζήσει όσο

the richest man in the world did 100 years ago.

ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου πριν 100 χρόνια.

Think about that, it's an incredible fact.

Σκεφτείτε το. Είναι ένα απίστευτο γεγονός.

And why is it true?

Και γιατί συμβαίνει;

Smallpox. Smallpox killed billions

Ευλογιά. Η ευλογιά σκότωσε δισεκατομμύρια

of people on this planet.

ανθρώπους σε αυτόν τον πλανήτη.

It reshaped the demography of the globe

Αναδιαμόρφωσε τα δημογραφικά της υφηλίου

in a way that no war ever has.

με τέτοιον τρόπο που κανένας πόλεμος δεν το έκανε.

It's gone. It's vanished.

Έφυγε. Εξαφανίστηκε.

We vanquished it. Puff.

Την κάναμε να εξαφανιστεί. Πουφ!

In the rich world,

Στον πλούσιο κόσμο,

diseases that threatened millions of us just a generation ago

ασθένειες που απειλούσαν εκατομμύρια από εμάς πριν μια γενιά

no longer exist, hardly.

σχεδόν δεν υπάρχουν πια.

Diphtheria, rubella, polio ...

Η διφθερίτιδα, η ερυθρά, η πολιομυελίτιδα...

does anyone even know what those things are?

ξέρει πια κανείς τι είναι αυτά τα πράγματα;

Vaccines, modern medicine,

Τα εμβόλια, η σύγχρονη ιατρική,

our ability to feed billions of people,

η ικανότητά μας να παρέχουμε τροφή σε δισεκατομμύρια ανθρώπων,

those are triumphs of the scientific method.

είναι θρίαμβοι της επιστημονικής μεθόδου.

And to my mind, the scientific method --

Και στο μυαλό μου, η επιστημονική μέθοδος,

trying stuff out,

το να προσπαθείς διάφορα πράγματα,

seeing if it works, changing it when it doesn't --

να βλέπεις αν δουλεύουν, να τα αλλάζεις αν δε δουλεύουν,

is one of the great accomplishments of humanity.

είναι ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα της ανθρωπότητας.

So that's the good news.

Αυτά λοιπόν είναι τα καλά νέα.

Unfortunately, that's all the good news

Δυστυχώς είναι τα μόνα καλά νέα

because there are some other problems, and they've been mentioned many times.

γιατί υπάρχουν κι άλλα προβλήματα που έχουν αναφερθεί πολλές φορές,

And one of them is that

κι ένα από αυτά είναι ότι

despite all our accomplishments,

παρά όλα μας τα επιτεύγματα,

a billion people go to bed hungry

ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πάνε για ύπνο πεινασμένοι

in this world every day.

σε αυτόν τον κόσμο, κάθε μέρα.

That number's rising, and it's rising really rapidly, and it's disgraceful.

Αυτός ο αριθμός μεγαλώνει και μάλιστα πολύ γρήγορα και αυτό είναι ντροπή.

And not only that, we've used our imagination

Κι όχι μόνο αυτό, αλλά έχουμε χρησιμοποιήσει τη φαντασία μας

to thoroughly trash this globe.

για να διαλύσουμε πραγματικά αυτήν τη Γη.

Potable water, arable land,

Πόσιμο νερό, καλλιεργήσιμη γη,

rainforests, oil, gas:

τροπικά δάση, πετρέλαιο, φυσικό αέριο:

they're going away, and they're going away soon,

όλα τελειώνουν και τελειώνουν σύντομα

and unless we innovate our way out of this mess,

και, εκτός αν χρησιμοποιήσουμε την καινοτομία για να ξεφύγουμε από αυτό το χάλι,

we're going away too.

θα τελειώσουμε κι εμείς.

So the question is: Can we do that? And I think we can.

Η ερώτηση λοιπόν είναι: μπορούμε να το κάνουμε; Νομίζω ότι μπορούμε.

I think it's clear that we can make food

Νομίζω ότι είναι ξεκάθαρο ότι μπορούμε να παράγουμε τροφές

that will feed billions of people without raping the land that they live on.

που θα σιτίσουν δισεκατομμύρια ανθρώπων χωρίς να βιάζουμε τη γη στην οποία ζουν.

I think we can power this world with energy

Νομίζω ότι μπορούμε να παρέχουμε ενέργεια στον κόσμο

that doesn't also destroy it.

η οποία δεν τον καταστρέφει.

I really do believe that, and, no, it ain't wishful thinking.

Πραγματικά το πιστεύω αυτό και, όχι, δεν είναι ευσεβής πόθος.

But here's the thing that keeps me up at night --

Αλλά αυτό που με κρατάει ξάγρυπνο τα βράδια --

one of the things that keeps me up at night:

ένα από τα πράγματα που με κρατούν ξάγρυπνο:

We've never needed progress in science more than we need it right now. Never.

Χρειαζόμαστε την πρόοδο στην επιστήμη περισσότερο από ποτέ

And we've also never been in a position

και ποτέ δεν έχουμε βρεθεί στη θέση

to deploy it properly in the way that we can today.

να την εκμεταλλευτούμε σωστά όσο σήμερα.

We're on the verge of amazing, amazing events

Είμαστε λίγο πριν από καταπλητικά γεγονότα

in many fields,

σε πολλούς τομείς.

and yet I actually think we'd have to go back

Και, παρόλα αυτά, νομίζω ότι θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω

hundreds, 300 years, before the Enlightenment,

εκατοντάδες, 300 χρόνια, πριν τον Διαφωτισμό,

to find a time when we battled progress,

για να βρούμε μια εποχή στην οποία πολεμήσαμε την πρόοδο,

when we fought about these things

πολεμήσαμε για αυτά τα πράγματα

more vigorously, on more fronts, than we do now.

τόσο δυναμικά, σε τόσα μέτωπα, όσο τώρα.

People wrap themselves in their beliefs,

Οι άνθρωποι εγκλωβίζονται στις πεποιθήσεις τους,

and they do it so tightly that you can't set them free.

και το κάνουν τόσο ασφυκτικά που δε μπορείς να τους ελευθερώσεις.

Not even the truth will set them free.

Ούτε καν η αλήθεια δε θα τους ελευθερώσει.

And, listen, everyone's entitled to their opinion;

Και, ακούστε, όλοι έχουν δικαίωμα στη γνώμη τους

they're even entitled to their opinion about progress.

ακόμα και στο δικαίωμα της γνώμης σχετικά με την πρόοδο,

But you know what you're not entitled to?

αλλά ξέρετε ποιο δικαίωμα δεν έχουν;

You're not entitled to your own facts. Sorry, you're not.

Δεν έχετε δικαίωμα στη δική σας πραγματικότητα. Λυπάμαι, αλλά δεν έχετε.

And this took me awhile to figure out.

Και μου πήρε λίγο καιρό να το καταλάβω αυτό.

About a decade ago, I wrote a story about vaccines

Πριν περίπου μια δεκαετία, έγραψα ένα άρθρο για τα εμβόλια

for The New Yorker. A little story.

για το περιοδικό «The New Yorker», ένα μικρό άρθρο.

And I was amazed to find opposition:

Έμεινα έκπληκτος όταν συνάντησα αντίδραση,

opposition to what is, after all,

αντίδραση σε αυτό που τελικά είναι

the most effective public health measure in human history.

το πιο αποτελεσματικό μέτρο υγείας στην ανθρώπινη ιστορία.

I didn't know what to do,

Δεν ήξερα τι να κάνω,

so I just did what I do: I wrote a story and I moved on.

γι' αυτό έκανα ό,τι κάνω συνήθως, έγραψα ένα άρθρο και μετά προχώρησα.

And soon after that,

Και σύντομα μετά απ' αυτό

I wrote a story about genetically engineered food.

έγραψα ένα άρθρο για τις γενετικά τροποποιημένες τροφές.

Same thing, only bigger.

Η ίδια αντίδραση, μόνο σε μεγαλύτερο βαθμό.

People were going crazy.

Οι άνθρωποι χάναν τα λογικά τους.

So I wrote a story about that too,

Κι έτσι έγραψα ένα άρθρο και γι' αυτό το πράγμα

and I couldn't understand why

και δε μπορούσα να καταλάβω γιατί

people thought this was "Frankenfoods,"

οι άνθρωποι νόμιζαν ότι αυτές ήταν τροφές-Φρανκενστάιν

why they thought moving molecules around

γιατί νόμιζαν ότι το να μετακινείς μόρια

in a specific, rather than a haphazard way,

με έναν συγκεκριμένο, αντί για έναν τυχαίο τρόπο,

was trespassing on nature's ground.

έμπαινε στα χωράφια της φύσης.

But, you know, I do what I do. I wrote the story, I moved on.

Αλλά, ξέρετε, έκανα ότι κάνω. Έγραψα το άρθρο και προχώρησα.

I mean, I'm a journalist.

Θέλω να πω, είμαι δημοσιογράφος,

We type, we file, we go to dinner. It's fine.

δακτυλογραφούμε, στέλνουμε το άρθρο, πάμε για δείπνο, και όλα καλά.

(Laughter)

(Γέλια)

But these stories bothered me,

Αλλά αυτά τα άρθρα με απασχολούσαν,

and I couldn't figure out why, and eventually I did.

και δε μπορούσαν να καταλάβω γιατί - και τελικά κατάλαβα.

And that's because those fanatics that were driving me crazy

Είναι επειδή οι φανατικοί που με τρέλαιναν

weren't actually fanatics at all.

δεν ήταν καθόλου φανατικοί.

They were thoughtful people, educated people, decent people.

Ήταν ευγενικοί, μορφωμένοι, καθώς πρέπει άνθρωποι.

They were exactly like the people in this room.

Ήταν ακριβώς σαν τους ανθρώπους σε αυτό το δωμάτιο.

And it just disturbed me so much.

Και αυτό με ενόχλησε τόσο πολύ...

But then I thought, you know, let's be honest.

αλλά μετά σκέφτηκα, ας είμαστε ειλικρινείς:

We're at a point in this world

είμαστε σε ένα σημείο στον κόσμο

where we don't have the same relationship to progress that we used to.

που δεν έχουμε την ίδια σχέση με την πρόοδο όπως πριν.

We talk about it ambivalently.

Μιλάμε γι' αυτήν με θετικό και αρνητικό τρόπο.

We talk about it in ironic terms with little quotes around it:

Μιλάμε γι' αυτήν με ειρωνικούς όρους και βάζουμε εισαγωγικά:

"progress."

«Πρόοδος».

Okay, there are reasons for that, and I think we know what those reasons are.

Εντάξει, υπάρχουν λόγοι γι' αυτό και νομίζω ότι γνωρίζουμε ποιοι είναι αυτοί οι λόγοι.

We've lost faith in institutions,

Έχουμε χάσει την πίστη μας στους θεσμούς,

in authority,

στις αρχές,

and sometimes in science itself,

και κάποιες φορές στην ίδια την επιστήμη,

and there's no reason we shouldn't have.

και υπάρχει λόγος γι' αυτό.

You can just say a few names

Μπορείς απλά να πεις μερικά ονόματα

and people will understand.

και ο κόσμος θα καταλάβει.

Chernobyl, Bhopal, the Challenger,

Τσερνόμπιλ, Μποπάλ, το Τσάλεντζερ,

Vioxx, weapons of mass destruction,

Vioxx, όπλα μαζικής καταστροφής,

hanging chads.

μισο-τρυπημένα φηψοδέλτια.

You know, you can choose your list.

Θέλων να πω, μπορείτε να επιλέξετε τη λίστα σας.

There are questions and problems

Υπάρχουν ερωτήσεις και προβλήματα

with the people we used to believe were always right,

με τους ανθρώπους που πιστεύαμε ότι είχαν πάντα δίκιο.

so be skeptical.

Γι' αυτό πρέπει να είστε δύσπιστοι.

Ask questions, demand proof, demand evidence.

Να κάνετε ερωτήσεις, να απαιτείτε αποδείξεις, να απαιτείτε στοιχεία.

Don't take anything for granted.

Μη θεωρείτε τίποτα δεδομένο.

But here's the thing: When you get proof,

Αλλά προσέξτε: Όταν παίρνετε τις αποδείξεις,

you need to accept the proof, and we're not that good at doing that.

πρέπει και να τις αποδεχθείτε - και δεν είμαστε και πολύ καλοί σε αυτό.

And the reason that I can say that is because

Κι ο λόγος που το λέω αυτό είναι γιατί

we're now in an epidemic of fear

βρισκόμαστε μέσα σε μια επιδημία φόβου

like one I've never seen and hope never to see again.

όμοια με καμιά από αυτές που έχω δει.

About 12 years ago, there was a story published,

Πριν περίπου δώδεκα χρόνια γράφτηκε ένα άρθρο,

a horrible story,

ένα φριχτό άρθρο,

that linked the epidemic of autism

που συνέδεε την επιδημία αυτισμού

to the measles, mumps and rubella vaccine shot.

με το εμβόλιο της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς.

Very scary.

Ανατριχιαστικό.

Tons of studies were done to see if this was true.

Έγιναν πολλές έρευνες για να διαπιστωθεί αν αυτό ήταν αλήθεια.

Tons of studies should have been done; it's a serious issue.

Έπρεπε να γίνουν πολλές έρευνες, είναι ένα σοβαρό ζήτημα.

The data came back.

Τα αποτελέσματα μαζεύτηκαν.

The data came back from the United States, from England,

Τα αποτελέσματα μαζεύτηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, από την Αγγλία,

from Sweden, from Canada,

από τη Σουηδία, από τον Καναδά,

and it was all the same: no correlation,

και όλα έλεγαν το ίδιο πράγμα, καμία συσχέτιση,

no connection, none at all.

καμία σύνδεση, τίποτα.

It doesn't matter. It doesn't matter

Δεν έχει σημασία. Δεν έχει σημασία επειδή

because we believe anecdotes,

πιστεύουμε σε ιστορίες,

we believe what we see, what we think we see,

πιστεύουμε ό,τι βλέπουμε, ό,τι νομίζουμε πως βλέπουμε,

what makes us feel real.

ό,τι μας κάνει να αισθανόμαστε αληθινοί.

We don't believe a bunch of documents

Δεν πιστεύουμε ένα μάτσο αρχεία

from a government official giving us data,

από έναν κυβερνητικό αξιωματούχο που μας δίνει δεδομένα,

and I do understand that, I think we all do.

και το καταλαβαίνω αυτό, όπως νομίζω όλοι μας.

But you know what?

Αλλά ξέρετε κάτι;

The result of that has been disastrous.

Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό,

Disastrous because here's a fact:

καταστροφικό και να γιατί:

The United States is one of the only countries in the world

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο

where the vaccine rate for measles is going down.

όπου το ποσοστό εμβολιασμού για την ιλαρά μειώνεται.

That is disgraceful,

Αυτό είναι αισχρό

and we should be ashamed of ourselves.

και θα πρέπει να ντρεπόμαστε για τους εαυτούς μας.

It's horrible.

Είναι φρικτό.

What kind of a thing happened

Τι ακριβώς συνέβη

that we could do that?

που να δικαιολογεί αυτό το πράγμα;

Now, I understand it. I do understand it.

Εντάξει, το καταλαβαίνω. Πραγματικά, το καταλαβαίνω.

Because, did anyone have measles here?

Έχει κανείς ιλαρά εδώ μέσα;

Has one person in this audience ever seen someone die of measles?

Έχει κανείς στο ακροατήριο δει ποτέ κάποιον να πεθαίνει από ιλαρά;

Doesn't happen very much.

Δε συμβαίνει συχνά.

Doesn't happen in this country at all,

Δε συμβαίνει καθόλου σε αυτήν τη χώρα,

but it happened 160,000 times in the world last year.

αλλά συνέβη 160.000 φορές στον κόσμο πέρυσι.

That's a lot of death of measles --

Αυτοί είναι πολλοί θάνατοι από ιλαρά,

20 an hour.

Είκοσι την ώρα.

But since it didn't happen here, we can put it out of our minds,

Αλλά δε συνέβη εδώ και μπορούμε να το βγάλουμε από το μυαλό μας,

and people like Jenny McCarthy

και ο άνθρωποι σαν την Τζένυ ΜακΚάρθυ

can go around preaching messages

μπορούν να συνεχίσουν το κήρυγμα

of fear and illiteracy from platforms

του φόβου και της αμάθειας από το βήμα

like "Oprah" and "Larry King Live."

της Όπρα και της εκπομπής του Λάρυ Κινγκ.

And they can do it because

Και μπορούν να το κάνουν επειδή

they don't link causation and correlation.

δε συνδέουν την αιτιότητα και τη συσχέτιση.

They don't understand that these things seem the same,

Δεν καταλαβαίνουν ότι αυτά τα πράγματα φαίνονται τα ίδια,

but they're almost never the same.

αλλά σχεδόν ποτέ δεν είναι.

And it's something we need to learn, and we need to learn it really soon.

Και είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε, και μάλιστα πολύ σύντομα.

This guy was a hero, Jonas Salk.

Αυτός ο τύπος ήταν ένας ήρωας, ο Τζόνας Σωλκ.

He took one of the worst scourges of mankind away from us.

Απομάκρυνε μια από τις χειρότερες μάστιγες της ανθρωπότητας.

No fear, no agony. Polio -- puff, gone.

Πάει ο φόβος, ο πόνος, η πολιομυελίτιδα - πουφ! - έφυγε.

That guy in the middle, not so much.

Ο τύπος στη μέση, όχι και τόσο.

His name is Paul Offit.

Λέγεται Πωλ Όφιτ.

He just developed a rotavirus vaccine with a bunch of other people.

Μόλις κατασκεύασε ένα εμβόλιο κατά τον ροταϊών μαζί με κάποιους άλλους ανθρώπους.

It'll save the lives of 400 to 500,000 kids

Θα σώσει τις ζωές 400 ή 500 χιλιάδων παιδιών

in the developing world every year.

στον αναπτυσσόμενο κόσμο κάθε χρόνο.

Pretty good, right?

Υπέροχο, δεν είναι;

Well, it's good, except that Paul goes around talking about vaccines

Είναι καλό, αν εξαιρέσεις το γεγονός ότι ο Πωλ μιλάει για τα εμβόλια

and says how valuable they are

και λέει πόσο πολύτιμα είναι

and that people ought to just stop the whining.

και ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να σταματήσουν την κλάψα.

And he actually says it that way.

Και το λέει ακριβώς έτσι.

So, Paul's a terrorist.

Έτσι, ο Πωλ είναι ένας «τρομοκράτης».

When Paul speaks in a public hearing,

Όταν ο Πωλ μιλάει σε μια δημόσια ακροαματική διαδικασία,

he can't testify without armed guards.

δε μπορεί να καταθέσει χωρίς οπλισμένους φρουρούς.

He gets called at home

Τηλεφωνούν στο σπίτι του

because people like to tell him

γιατί σε κάποιους αρέσει να του λένε

that they remember where his kids go to school.

ότι θυμούνται πού πηγαίνουν τα παιδιά του σχολείο.

And why? Because Paul made a vaccine.

Και γιατί; Επειδή ο Πωλ έφτιαξε ένα εμβόλιο.

I don't need to say this, but vaccines are essential.

Δε χρειάζεται να το πω αυτό, αλλά τα εμβόλια είναι απαραίτητα.

You take them away, disease comes back,

Αν τα παραμερίσεις, οι ασθένειες επανέρχονται,

horrible diseases. And that's happening.

τρομακτικές ασθένειες - και αυτό συμβαίνει τώρα.

We have measles in this country now.

Παθαίνουμε ιλαρά σε αυτήν τη χώρα πλέον.

And it's getting worse, and pretty soon kids

Και χειροτερεύει και σύντομα κάποια παιδιά

are going to die of it again because it's just a numbers game.

θα πεθάνουν από αυτήν, το δείχνουν οι στατιστικές.

And they're not just going to die of measles.

Και δε θα πεθάνουν μόνο από ιλαρά.

What about polio? Let's have that. Why not?

Πολιομυελίτιδα; Ας το πάθουμε κι αυτό. Γιατί όχι;

A college classmate of mine wrote me a couple weeks ago and said

Ένας συμφοιτητής μου μού έγραψε πριν δυο εβδομάδες και μου είπε

she thought I was a little strident.

ότι θεωρούσε ότι ήμουν λίγο οξύς.

No one's ever said that before.

Κανείς δε μου το είχε πει αυτό.

She wasn't going to vaccinate her kid against polio,

Δε θα εμβολίαζε το παιδί της για την πολιομυελίτιδα.

no way.

Σε καμιά περίπτωση.

Fine.

Εντάξει.

Why? Because we don't have polio. And you know what?

Γιατί; Επειδή δεν παθαίνουμε πολιομυελίτιδα. Και ξέρετε κάτι;

We didn't have polio in this country yesterday.

Δεν είχαμε πολιομυελίτιδα στη χώρα μας χτες.

Today, I don't know, maybe a guy got on a plane in Lagos this morning,

Σήμερα, δεν ξέρω, ίσως κάποιος μπήκε σε ένα αεροπλάνο από το Λάγος το πρωί

and he's flying to LAX, right now he's over Ohio.

και πετάει προς το Λος Άντζελες, και τώρα βρίσκεται πάνω από το Οχάιο.

And he's going to land in a couple of hours, he's going to rent a car,

Και θα προσγειωθεί σε λίγες ώρες, θα νοικιάσει ένα αυτοκίνητο,

and he's going to come to Long Beach,

και θα έρθει στο Λονγκ Μπιτς,

and he's going to attend one of these fabulous TED dinners tonight.

και θα παρευρεθεί σε ένα από τα καταπληκτικά δείπνα του TED σήμερα.

And he doesn't know that he's infected with a paralytic disease,

Και δε γνωρίζει ότι έχει μολυνθεί από μια ασθένεια που σε παραλύει,

and we don't either because that's the way the world works.

και ούτε εμείς το γνωρίζουμε, γιατί έτσι πάει.

That's the planet we live on. Don't pretend it isn't.

Αυτός είναι ο πλανήτης που ζούμε και μην υποκρίνεστε ότι δεν είναι.

Now, we love to wrap ourselves in lies. We love to do it.

Μας αρέσει να τυλιγόμαστε με ψέματα. Το λατρεύουμε.

Everyone take their vitamins this morning?

Πήρατε όλοι τις βιταμίνες σας σήμερα;

Echinacea, a little antioxidant

Εχινάκεια, ένα μικρό αντιοξειδωτικό

to get you going.

για να σας βοηθήσει να τα βγάλετε πέρα.

I know you did because half of Americans do every day.

Ξέρω ότι τις πήρατε γιατί οι μισοί Αμερικανοί το κάνουν κάθε μέρα.

They take the stuff, and they take alternative medicines,

Παίρνουν τα χάπια και παίρνουν εναλλακτικά φάρμακα,

and it doesn't matter how often

και δεν έχει σημασία πόσο συχνά

we find out that they're useless.

βρίσκουμε ότι είναι άχρηστα.

The data says it all the time.

Τα στοιχεία το λένε όλη την ώρα.

They darken your urine. They almost never do more than that.

Κάνουν τα ούρα σας πιο σκούρα. Σχεδόν ποτε δεν κάνουν κάτι παραπάνω από αυτό.

(Laughter)

(Γέλια)

It's okay, you want to pay 28 billion dollars for dark urine?

Εντάξει, θέλετε να πληρώνετε 28 δις δολλάρια για σκούρα ούρα,

I'm totally with you.

Το καταλαβαίνω!

(Laughter)

(Γέλια)

Dark urine. Dark.

Σκούρα ούρα. Σκούρα.

Why do we do that? Why do we do that?

Γιατί το κάνουμε αυτό;

Well, I think I understand, we hate Big Pharma.

Λοιπόν, νομίζω ότι καταλαβαίνω, ισούμε τις μεγάλες φαρμακευτικές.

We hate Big Government. We don't trust the Man.

Μισούμε τις μεγάλες κυβερνήσεις. Δεν εμπιστευόμαστε αυτούς τους τύπους.

And we shouldn't: Our health care system sucks.

Και δε θα έπρεπε. Το σύστημα υγείας μας είναι χάλια.

It's cruel to millions of people.

Είναι σκληρό απέναντι σε εκατομμύρια ανθρώπους.

It's absolutely astonishingly cold

Είναι εκπληκτικά ψυχρό

and soul-bending to those of us who can even afford it.

και ψυχοφθόρο για αυτούς από εμάς που δεν μπορούν να το πληρώσουν.

So we run away from it, and where do we run?

Γι' αυτό τρέχουμε μακριά του και πού πάμε;

We leap into the arms of Big Placebo.

Πηδάμε στην αγκαλιά των μεγάλων ψευδοφαρμάκων.

(Laughter)

(Γέλια)

That's fantastic. I love Big Placebo.

Είναι καταπληκτικό. Λατρεύω τα μεγάλα ψευδοφάρμακα.

(Applause)

(Χειροκροτήματα)

But, you know, it's really a serious thing

Αλλά, ξέρετε, είναι πραγματικά κάτι σοβαρό

because this stuff is crap,

γιατί αυτά τα πράγματα είναι σκουπίδια,

and we spend billions of dollars on it.

και ξοδεύουμε δισεκατομμύρια δολλάρια σε αυτά.

And I have all sorts of little props here.

Και έχουμε όλα αυτά τα βοηθητικά πραγματάκια.

None of it ... ginkgo, fraud;

Κανένα - γκίνγκο, απάτη,

echinacea, fraud;

εχινάκεια, απάτη,

acai -- I don't even know what that is

ακάι, δεν ξέρω καν τι είναι αυτό

but we're spending billions of dollars on it -- it's fraud.

αλλά ξοδεύουμε δισεκατομμύρια δολλάρια σε αυτό - είναι απάτη.

And you know what? When I say this stuff, people scream at me,

Και ξέρετε κάτι; Όταν τα λέω αυτά, ο κόσμος ουρλιάζει

and they say, "What do you care? Let people do what they want to do.

και λέει «Τι σε νοιάζει εσένα; Άσε τον κόσμο να κάνει ό,τι θέλει.

It makes them feel good."

Τους κάνει να αισθάνονται καλά».

And you know what? You're wrong.

Και ξέρετε κάτι; Κάνετε λάθος.

Because I don't care

Γιατί δε με ενδιαφέρει

if it's the secretary of HHS

αν είναι ο υπουργός Υγείας

who's saying, "Hmm, I'm not going to take the evidence

που λέει «Χμμ, δεν πρόκειται να δεχτώ τα στοιχεία

of my experts on mammograms,"

των ειδικών μου στις μαστογραφίες»,

or some cancer quack who wants to treat his patient

ή κάποιος κομπογιαννίτης που θέλει να χρησιμοποιήσει ως αγωγή για καρκίνο

with coffee enemas.

κλύσματα καφέ.

When you start down the road

Όταν διαβείς το μονοπάτι

where belief and magic replace evidence and science,

όπου οι δοξασίες και η μαγεία αντικαθιστούν τα στοιχεία και την επιστήμη,

you end up in a place you don't want to be.

θα βρεθείς σε ένα μέρος που δε θες να βρίσκεσαι.

You end up in Thabo Mbeki South Africa.

Καταλήγεις σαν τον Θάμπο Μμπέκι, πρόεδρο της Νότιας Αφρικής.

He killed 400,000 of his people

Σκότωσε 400.000 συμπατριώτες του

by insisting that beetroot,

επιμένοντας ότι το παντζάρι

garlic and lemon oil

το σκόρδο και το έλαιο από λεμόνι

were much more effective than the antiretroviral drugs

ήταν πιο αποτελεσματικά από τα φάρμακα κατά των ρετροϊών

we know can slow the course of AIDS.

που ξέρουμε ότι επιβραδύνουν την εξέλιξη του AIDS.

Hundreds of thousands of needless deaths

Εκατοντάδες χιλιάδες αχρείαστων θανάτων

in a country that has been plagued

σε μια χώρα που μαστίζεται

worse than any other by this disease.

περισσότερο από κάθε άλλη από αυτήν την ασθένεια.

Please, don't tell me

Μη μου πείτε λοιπόν

there are no consequences to these things.

ότι δεν υπάρχουν συνέπειες σε αυτά τα πράγματα.

There are. There always are.

Υπάρχουν. Πάντοτε υπάρχουν.

Now, the most mindless epidemic

Και η πιο χαζή επιδημία

we're in the middle of right now

είναι αυτή που περνάμε τώρα,

is this absurd battle

αυτή η παράλογη μάχη

between proponents of genetically engineered food

ανάμεσα σε συνηγόρους των γενετικά τροποποιημένων τροφών

and the organic elite.

και την ελίτ των βιολογικών προϊόντων.

It's an idiotic debate. It has to stop.

Είναι μια ηλίθια διαμάχη. Πρέπει να σταματήσει.

It's a debate about words, about metaphors.

Είναι μια διαμάχη για τις λέξεις, τις μεταφορές.

It's ideology, it's not science.

Είναι ιδεολογία, δεν είναι επιστήμη.

Every single thing we eat, every grain of rice,

Καθετί που τρώμε, κάθε κόκκος ρυζιού,

every sprig of parsley,

κάθε ματσάκι μαϊντανού,

every Brussels sprout

κάθε λαχανάκι Βρυξελλών

has been modified by man.

έχει τροποποιηθεί από τον άνθρωπο.

You know, there weren't tangerines in the garden of Eden.

Ξέρετε, δεν υπήρχαν μανταρίνια στον κήπο της Εδέμ.

There wasn't any cantaloupe. (Laughter)

Δεν υπήρχαν πεπόνια.

There weren't Christmas trees. We made it all.

Δεν υπήρχαν Χριστουγεννιάτικα δέντρα. Εμείς τα φτιάξαμε όλα.

We made it over the last 11,000 years.

Τα φτιάξαμε τα τελευταία 11.000 χρόνια.

And some of it worked, and some of it didn't.

Και κάποια πήγαν καλά, κάποια όχι.

We got rid of the stuff that didn't.

Όσα δεν πήγαν καλά, τα ξεφορτωθήκαμε.

Now we can do it in a more precise way --

Πλέον μπορούμε να το κάνουμε με έναν πιο ακριβή τρόπο.

and there are risks, absolutely --

Σίγουρα, υπάρχουν κίνδυνοι.

but we can put something like vitamin A into rice,

Μπορούμε να βάλουμε κάτι σαν τη βιταμίνη Α στο ρύζι

and that stuff can help millions of people,

και αυτό να βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπων,

millions of people, prolong their lives.

εκατομμύρια ανθρώπων να ζήσουν περισσότερο.

You don't want to do that?

Δε θέλετε να το κάνετε αυτό;

I have to say, I don't understand it.

Πρέπει να πω ότι δεν το καταλαβαίνω.

We object to genetically engineered food.

Αντιστεκόμαστε στις γενετικά τροποποιημένες τροφές.

Why do we do that?

Γιατί το κάνουμε;

Well, the things I constantly hear are:

Λοιπόν, αυτό που ακούω συνέχεια είναι:

Too many chemicals,

Πάρα πολλά χημικά,

pesticides, hormones,

εντομοκτόνα, ορμόνες,

monoculture, we don't want giant fields

μονοκαλλιέργειες, δε θέλουμε τεράστιες εκτάσεις

of the same thing, that's wrong.

με το ίδιο πράγμα, είναι λάθος.

We don't companies patenting life.

Δε θέλουμε οι εταιρίες να πατεντάρουν τη ζωή.

We don't want companies owning seeds.

Δε θέλουμε να έχουν στην ιδιοκτησία τους σπόρους.

And you know what my response to all of that is?

Και ξέρετε ποια είναι η απάντησή μου σε αυτό;

Yes, you're right. Let's fix it.

Ναι, έχετε δίκιο. Ας το διορθώσουμε.

It's true, we've got a huge food problem,

Είναι αλήθεια, έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα υποσιτισμού,

but this isn't science.

αλλά αυτό δεν είναι επιστήμη.

This has nothing to do with science.

Δεν έχει καμιά σχέση με την επιστήμη.

It's law, it's morality, it's patent stuff.

Έχει σχέση με τον νόμο, με την ηθική, την πνευματική ιδιοκτησία.

You know science isn't a company.

Και ξέρετε ότι η επιστήμη δεν είναι μια εταιρία.

It's not a country.

Δεν είναι μια χώρα.

It's not even an idea; it's a process.

Δεν είναι καν μια ιδέα, είναι μια διεργασία.

It's a process, and sometimes it works and sometimes it doesn't,

Είναι μια διεργασία και κάποιες φορές λειτουργεί και κάποιες όχι,

but the idea that we should not allow

αλλά η ιδέα ότι δε θα πρέπει να επιτρέψουμε

science to do its job

στην επιστήμη να κάνει τη δουλειά της

because we're afraid,

επειδή φοβόμαστε

is really very deadening,

είναι πραγματικά θανατηφόρα,

and it's preventing millions of people

και αποτρέπει εκατομμύρια ανθρώπους

from prospering.

από το να ευημερούν.

You know, in the next 50 years

Ξέρετε, στα επόμενα 50 χρόνια

we're going to have to grow 70 percent more food than we do right now,

θα πρέπει να παράγουμε 70% περισσότερη τροφή από όσο σήμερα,

70 percent.

70%.

This investment in Africa over the last 30 years.

Αυτή η επένδυση στην Αφρική τα τελευταία 30 χρόνια.

Disgraceful. Disgraceful.

Είναι ντροπή, ντροπή.

They need it, and we're not giving it to them.

Το έχουν ανάγκη και δεν τους το δίνουμε.

And why? Genetically engineered food.

Και γιατί; Γενετικά τροποποιημένες τροφές.

We don't want to encourage people

Δε θέλουμε να ενθαρρούνουμε τους ανθρώπους

to eat that rotten stuff, like cassava for instance.

να τρώνε αυτά τα παλιοπράγματα, όπως την κασάβα.

Cassava's something that half a billion people eat.

Η κασάβα είναι κάτι που τρώνε μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι.

It's kind of like a potato.

Μοιάζει με την πατάτα.

It's just a bunch of calories. It sucks.

Είναι απλά ένα μάτσο θερμίδες. Είναι χάλια.

It doesn't have nutrients, it doesn't have protein,

Δεν έχει θρεπτικά συστατικά, δεν έχει πρωτεΐνες,

and scientists are engineering

και οι επιστήμονες εισάγουν

all of that into it right now.

όλα αυτά τα πράγματα μέσα της.

And then people would be able to eat it and they'd be able to not go blind.

Και τότε οι άνθρωποι θα μπορούν να την τρώνε και δε θα τυφλώνονται.

They wouldn't starve, and you know what?

Δε θα πεθαίνουν από την πείνα και ξέρετε κάτι;

That would be nice. It wouldn't be Chez Panisse,

Αυτό θα ήταν καλό. Δε θα ήταν το Chez Panisse (σσ. γκουρμέ εστιατόριο)

but it would be nice.

αλλά θα ήταν καλό.

And all I can say about this is:

Και το μόνο που μπορώ να πω είναι

Why are we fighting it?

γιατί το πολεμάμε;

I mean, let's ask ourselves: Why are we fighting it?

Ας αναρωτηθούμε, γιατί το πολεμάμε;

Because we don't want to move genes around?

Επειδή δε θέλουμε να μετακινούμε γονίδια;

This is about moving genes around. It's not about chemicals.

Με αυτό έχει σχέση, όχι με τα χημικά.

It's not about our ridiculous passion for hormones,

Δεν έχει σχέση με το γελοίο πάθος μας για τις ορμόνες,

our insistence on having bigger food,

την επιμονή μας για μεγαλύτερες τροφές,

better food, singular food.

καλύτερες τροφές, ξεχωριστές τροφές.

This isn't about Rice Krispies,

Δεν έχει σχέση με τα Rice Krispies

this is about keeping people alive,

αλλά με το να διατηρούμε τους ανθρώπους στη ζωή,

and it's about time we started to understand what that meant.

και είναι ώρα να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό.

Because, you know something?

Γιατί, ξέρετε κάτι;

If we don't, if we continue to act the way we're acting,

Αν δεν το κάνουμε, αν συνεχίσουμε να ενεργούμε με τον ίδιο τρόπο,

we're guilty of something that I don't think we want to be guilty of:

είμαστε ένοχοι για κάτι για το οποίο δεν νομίζω ότι θέλουμε:

high-tech colonialism.

αποικιοκρατία υψηλής τεχνολογίας.

There's no other way to describe what's going on here.

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να περιγράψω αυτό που γίνεται εδώ.

It's selfish, it's ugly,

Είναι εγωιστικό, είναι άσχημο,

it's beneath us,

δε μας ταιριάζει

and we really have to stop it.

και πραγματικά πρέπει να το σταματήσουμε.

So after this amazingly fun conversation,

Μετά λοιπόν από αυτή τη διασκεδαστική συζήτηση,

(Laughter)

(Γέλια)

you might want to say, "So, you still want to get in this

ίσως θέλετε να πείτε «Λοιπόν, θες ακόμα να μπεις

ridiculous time machine and go forward?"

μέσα σε αυτήν τη γελοία χρονομηχανή και να πας στο μέλλον;»

Absolutely. Absolutely, I do.

Οπωσδήποτε. Το θέλω.

It's stuck in the present right now,

Έχει κολλήσει στο παρόν τώρα,

but we have an amazing opportunity.

αλλά έχουμε μια εκπληκτική ευκαιρία.

We can set that time machine on anything we want.

Μπορούμε να κατευθύνουμε αυτήν τη χρονομηχανή σε οτιδήποτε θέλουμε.

We can move it where we want to move it,

Μπορούμε να την πάμε όπου θέλουμε

and we're going to move it where we want to move it.

και θα την πάμε όπου θέλουμε.

We have to have these conversations and we have to think,

Πρέπει να τα συζητήσουμε αυτά και πρέπει να σκεφτούμε,

but when we get in the time machine and we go ahead,

αλλά όταν μπούμε στη χρονομηχανή και πάμε μπροστά

we're going to be happy we do.

θα είμαστε χαρούμενοι που το κάναμε,

I know that we can,

Ξέρω πως μπορούμε

and as far as I'm concerned,

και, όσο με αφορά,

that's something the world needs right now.

αυτό είναι κάτι που το έχει ανάγκη ο κόσμος.

(Applause)

Σας ευχαριστώ.

Thank you.

(Χειροκρότημα)

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

Thank you. Thank you.

(Χειροκρότημα)