How do viruses jump from animals to humans? - Ben Longdon

Çeviri: Ebrar Beşinci Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

At a Maryland country fair in 2017,

2017'de Maryland'deki köy panayırında,

the prize pigs were not looking their best.

domuzlar pek de iyi gözükmüyordu.

Farmers reported feverish hogs with inflamed eyes and running snouts.

Çiftçiler yaban domuzlarının gözleri kızarık, burun akıntılı

ve ateşlenmiş olduğunu bildirdi.

But while fair officials worried about the pigs,

Fakat panayır görevlileri domuzlar için endişelenirken

the Maryland department of health was concerned about a group of sick fairgoers.

Maryland sağlık dairesi panayıra giden bir grup hasta insan için endişeleniyordu.

Some had pet the pigs, while others had merely been near their barns;

Kimi domuzları sevmişti, kimiyse ahırların etrafında dolaşmıştı

but soon, 40 of these attendees would be diagnosed with swine flu.

ama kısa sürede bunların 40'ına domuz gribi teşhisi konuldu.

More often than not, sick animals don’t infect humans.

Çoğunlukla, hasta hayvanlardan insanlara hastalık bulaşmaz

But when they do, these cross-species infections,

fakat bulaştığında bu çapraz-tür enfeksiyonları

or viral host jumps,

veya virüslü konak değiştirmelerinin

have the potential to produce deadly epidemics.

ölümcül salgın hastalık oluşturma riskleri vardır.

So how can pathogens from one species infect another,

Öyleyse, bir türe ait patojenler nasıl başka bir türe bulaşabilir

and what makes host jumps so dangerous?

ve konak değiştirmelerini bu kadar tehlikeli yapan şey nedir?

Viruses are a type of organic parasite infecting nearly all forms of life.

Virüsler her canlı türünü etkileyen organik bir parazit türüdür.

To survive and reproduce, they must move through three stages:

Yaşamak ve çoğalmak için üç aşamadan geçmeleri gerekir:

contact with a susceptible host, infection and replication,

Uygun bir konakla temas, bulaşma ve çoğalma,

and transmission to other individuals.

ve diğer canlılara yayılma.

As an example, let’s look at human influenza.

Örnek olarak insan gribine bakalım.

First, the flu virus encounters a new host

Öncelikle, virüs solunum sisteminden girerek

and makes its way into their respiratory tract.

yeni bir konakla temasa geçer.

This isn’t so difficult, but to survive in this new body,

Bu pek de zor değildir fakat bu yeni vücutta hayatta kalmak için

the virus must mount a successful infection

virüsün, bağışıklık sistemi tarafından yakalanıp yok edilmeden önce

before it’s caught and broken down by an immune response.

başarılı bir enfeksiyon oluşturması gerekir.

To accomplish this task,

Bunu başarmak için

viruses have evolved specific interactions with their host species.

virüsler konak seçtikleri türlere özel ilişkiler geliştirmişlerdir.

Human flu viruses are covered in proteins

İnsan gribi virüsleri, insan solunum hücrelerindeki

adapted to bind with matching receptors on human respiratory cells.

eşleştirme reseptörlerine bağlanmaya uyumlu proteinlerle kaplıdır.

Once inside a cell, the virus employs additional adaptations

Bir kere hücreye girince virüs, konak hücrenin üreme sistemini gaspetmek

to hijack the host cell’s reproductive machinery

ve kendi genetik maddesini kopyalamak için diğer uyarlanımları sağlar.

and replicate its own genetic material.

Now the virus only needs to suppress or evade the host’s immune system

Artık virüsün yeterli seviyede çoğalması ve daha fazla hücreye bulaşmasına

long enough to replicate to sufficient levels and infect more cells.

yetecek süre içinde konak bağışıklık sisteminden kaçınması gerekir.

At this point, the flu can be passed on to its next victim

Bu noktada, grip bir sonraki kurbanına

enfeksiyonlu vücut sıvısıyla olan herhangi bir temasla geçebilir.

via any transmission of infected bodily fluid.

However, this simple sneeze also brings the virus in contact with pets,

Bununla birlikte, en basit bir hapşırık virüsün ev hayvanları, bitkiler

plants, or even your lunch.

ve hatta öğle yemeğinizle temasına sebep olabilir.

Viruses are constantly encountering new species and attempting to infect them.

Virüsler sürekli yeni türlerle karşılaşır ve onlara bulaşmaya çalışır.

More often than not, this ends in failure.

Bu, çoğu kez başarısızlıkla sonuçlanır.

In most cases, the genetic dissimilarity between the two hosts is too great.

Çoğu vakada iki konak arasındaki genetik benzeşmezlikler çok fazladır.

For a virus adapted to infect humans,

İnsanlara bulaşmaya adapte olan bir virüs için

a lettuce cell would be a foreign and inhospitable landscape.

bir marul hücresi yabancı ve yaşanamaz bir bölgedir.

But there are a staggering number of viruses circulating in the environment,

Fakat çevrede yeni konaklarla karşılaşma potansiyeline sahip

all with the potential to encounter new hosts.

çok fazla virüs dolaşmakta.

And because viruses rapidly reproduce by the millions,

Bu virüsler hızla milyonlarca çoğalabildikleri için

they can quickly develop random mutations.

yine hızla rastlantısal mutasyon oluşturabilirler.

Most mutations will have no effect, or even prove detrimental;

Çoğu mutasyonun bir etkisi hatta kanıtlanmış bir zararı yoktur

but a small proportion may enable the pathogen to better infect a new species.

fakat küçük bir oran yeni türlere daha iyi bulaşacak patojene olanak sağlayabilir.

The odds of winning this destructive genetic lottery increase over time,

Bu yıkıcı genetik piyangoyu kazanmanın şansı zamanla

or if the new species is closely related to the virus’ usual host.

veya yeni türlerin virüsün konak olduğu türle yakından ilişkili olmasıyla artar.

For a virus adapted to another mammal,

Başka bir memeliye adapte olmuş bir virüs için

infecting a human might just take a few lucky mutations.

bir insana bulaşmak yalnızca birkaç şanslı mutasyona bakar.

And a virus adapted to chimpanzees,

Bizim en yakın genetik akrabalarımızdan şempanzeye adapte olmuş bir virüsün

one of our closest genetic relatives, might barely require any changes at all.

herhangi bir değişime bile ihtiyacı olmayabilir.

It takes more than time and genetic similarity

Ama konak değiştirmesinin başarılı olması

for a host jump to be successful.

zaman ve genetik benzerlikten fazlasını gerektirir.

Some viruses come equipped to easily infect a new host’s cells,

Bazı virüsler yeni konak hücrelerine kolayca bulaşabilecek bir yapıya sahiptir

but are then unable to evade an immune response.

fakat bağışıklık sisteminden kaçamazlar.

Others might have a difficult time transmitting to new hosts.

Diğerleri ise yeni konaklara yayılmakta zorluk yaşayabilir.

For example, they might make the host’s blood contagious,

Örneğin, konak kanını bulaşıcı hale getirebilirler

but not their saliva.

fakat tükürüklerini getiremezler.

However, once a host jump reaches the transmission stage,

Yine de konak değiştirmesi yayılma aşamasına geldiğinde

the virus becomes much more dangerous.

virüs çok daha tehlikeli bir hal alır.

Now gestating within two hosts,

Artık iki konak arasında çoğalan patojen

the pathogen has twice the odds of mutating into a more successful virus.

daha başarılı bir virüse dönüşmek için iki katı şansa sahiptir

And each new host increases the potential for a full-blown epidemic.

ve her yeni konak tam gelişmiş bir salgının ihtimalini arttırır.

Virologists are constantly looking for mutations

Virologlar grip gibi virüslerin konak değiştirmesine sebep olabilecek

that might make viruses such as influenza more likely to jump.

mutasyonları sürekli olarak inceliyorlar.

However, predicting the next potential epidemic is a major challenge.

Fakat gelecek potansiyel salgınını tahmin etmek oldukça büyük bir zorluk.

There’s a huge diversity of viruses that we’re only just beginning to uncover.

Bizim sadece ortaya çıkarmaya başladığımız büyük bir virüs çeşitliliği bulunmakta.

Researchers are tirelessly studying the biology of these pathogens.

Araştırmacılar bu patojenlerin biyolojisini yorulmadan inceliyor

And by monitoring populations to quickly identify new outbreaks,

ve yeni salgınları çabucak tanımlayabilmek için popülasyonları takip ediyorlar.

they can develop vaccines and containment protocols to stop these deadly diseases.

Böylece bu ölümcül hastalıkları durduracak

aşılar ve önlem protokolleri geliştirebilirler.