How do viruses jump from animals to humans? - Ben Longdon

1,529,805 views ・ 2019-08-08

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ludwika Pilat Korekta: Agnieszka Fijałkowska
00:07
At a Maryland country fair in 2017,
0
7505
3310
Na jarmarku w Maryland w 2017 roku
00:10
the prize pigs were not looking their best.
1
10815
3240
pokazowe świnie nie wyglądały najlepiej.
00:14
Farmers reported feverish hogs with inflamed eyes and running snouts.
2
14055
5090
Farmerzy zgłaszali świnie z gorączką, zaczerwienionymi oczami i katarem.
00:19
But while fair officials worried about the pigs,
3
19145
3001
Podczas gdy organizatorzy martwili się o świnie,
00:22
the Maryland department of health was concerned about a group of sick fairgoers.
4
22146
5600
wydział zdrowia Maryland martwił się o grupę chorych uczestników.
00:27
Some had pet the pigs, while others had merely been near their barns;
5
27746
4648
Niektórzy wcześniej głaskali świnie lecz inni zaledwie stali obok zagród,
00:32
but soon, 40 of these attendees would be diagnosed with swine flu.
6
32394
5149
a niebawem u 40 z nich zdiagnozowano świńską grypę.
00:37
More often than not, sick animals don’t infect humans.
7
37543
3740
Zazwyczaj chore zwierzęta nie zarażają ludzi.
00:41
But when they do, these cross-species infections,
8
41283
3430
Lecz kiedy to się zdarza, te zakażenia międzygatunkowe,
00:44
or viral host jumps,
9
44713
1900
czy przeskoki,
00:46
have the potential to produce deadly epidemics.
10
46613
3450
potencjalnie mogą powodować śmiertelne epidemie.
00:50
So how can pathogens from one species infect another,
11
50063
3850
Jak patogeny jednych gatunków mogą atakować inne
00:53
and what makes host jumps so dangerous?
12
53913
3710
i co sprawia, że jest to tak niebezpieczne?
00:57
Viruses are a type of organic parasite infecting nearly all forms of life.
13
57623
5510
Wirusy są czymś w rodzaju pasożyta infekującego prawie wszystkie formy życia.
01:03
To survive and reproduce, they must move through three stages:
14
63133
4147
Aby przetrwać i rozmnażać się, muszą przejść trzy fazy:
01:07
contact with a susceptible host, infection and replication,
15
67280
4056
kontakt z podatnym gospodarzem, infekcję i replikację,
01:11
and transmission to other individuals.
16
71336
3390
a następnie transmisję na inne jednostki.
01:14
As an example, let’s look at human influenza.
17
74726
3570
Weźmy jako przykład wirusa ludzkiej grypy.
01:18
First, the flu virus encounters a new host
18
78296
2800
Najpierw wirus trafia na nowego nosiciela
01:21
and makes its way into their respiratory tract.
19
81096
2970
i dostaje się do dróg oddechowych.
01:24
This isn’t so difficult, but to survive in this new body,
20
84066
3420
To dość łatwe, ale żeby przeżyć w nowym ciele,
01:27
the virus must mount a successful infection
21
87486
3019
wirus musi wywołać skuteczną infekcję
01:30
before it’s caught and broken down by an immune response.
22
90505
3860
zanim układ odpornościowy go wykryje i zniszczy.
01:34
To accomplish this task,
23
94365
1470
Żeby tego dokonać,
01:35
viruses have evolved specific interactions with their host species.
24
95835
4370
wirusy rozwinęły odpowiednie interakcje z gatunkiem gospodarzy.
01:40
Human flu viruses are covered in proteins
25
100205
3175
Ludzki wirus grypy jest pokryty proteinami
01:43
adapted to bind with matching receptors on human respiratory cells.
26
103380
5450
zaadaptowanymi do wiązania się z odpowiednimi receptorami
na komórkach w ludzkich drogach oddechowych.
01:48
Once inside a cell, the virus employs additional adaptations
27
108830
4670
Kiedy już znajdzie się w komórce, wirus uruchamia dodatkowe metody,
01:53
to hijack the host cell’s reproductive machinery
28
113500
2959
żeby przejąć maszynerię rozrodczą komórki gospodarza
01:56
and replicate its own genetic material.
29
116459
2910
i powielić własny materiał genetyczny.
01:59
Now the virus only needs to suppress or evade the host’s immune system
30
119369
4820
Teraz wirus musi tylko stłumić lub obejść układ odpornościowy gospodarza
02:04
long enough to replicate to sufficient levels and infect more cells.
31
124189
4137
na tyle długo, żeby się namnożyć i zainfekować więcej komórek.
02:08
At this point, the flu can be passed on to its next victim
32
128326
3840
Teraz grypa może zarazić następną ofiarę
02:12
via any transmission of infected bodily fluid.
33
132166
3750
przy pomocy dowolnej zakażonej wydzieliny.
02:15
However, this simple sneeze also brings the virus in contact with pets,
34
135916
4780
Jednak proste kichnięcie wystawia na kontakt z wirusem
02:20
plants, or even your lunch.
35
140696
2450
zwierzęta domowe, rośliny, a nawet twój obiad.
02:23
Viruses are constantly encountering new species and attempting to infect them.
36
143146
5540
Wirusy wciąż napotykają nowe gatunki i próbują je zainfekować.
02:28
More often than not, this ends in failure.
37
148686
2499
Najczęściej się to nie udaje.
02:31
In most cases, the genetic dissimilarity between the two hosts is too great.
38
151185
5450
W większości przypadków różnice genetyczne między gatunkami są zbyt duże.
02:36
For a virus adapted to infect humans,
39
156635
2588
Dla wirusa przystosowanego do zakażania ludzi,
02:39
a lettuce cell would be a foreign and inhospitable landscape.
40
159223
4260
komórka sałaty byłaby obcym i niegościnnym środowiskiem.
02:43
But there are a staggering number of viruses circulating in the environment,
41
163483
4400
Jednak w środowisku krąży oszałamiająca liczba wirusów.
02:47
all with the potential to encounter new hosts.
42
167883
3335
Wszystkie mają szansę napotkać nowych gospodarzy.
02:51
And because viruses rapidly reproduce by the millions,
43
171218
3770
A ponieważ rozmnażają się w milionach,
02:54
they can quickly develop random mutations.
44
174988
3000
mogą często losowo mutować.
02:57
Most mutations will have no effect, or even prove detrimental;
45
177988
4010
Większość mutacji nic nie wniesie albo wręcz będzie niekorzystna,
03:01
but a small proportion may enable the pathogen to better infect a new species.
46
181998
5810
ale pewna część może pomóc patogenowi w zakażeniu nowego gatunku.
03:07
The odds of winning this destructive genetic lottery increase over time,
47
187808
5070
Szanse wygrania tej destrukcyjnej genetycznej loterii rosną z czasem
03:12
or if the new species is closely related to the virus’ usual host.
48
192878
4810
oraz wtedy, gdy nowy gatunek
jest blisko spokrewniony z typowym nosicielem.
03:17
For a virus adapted to another mammal,
49
197688
2695
Wirusowi dostosowanemu do jednego ssaka
03:20
infecting a human might just take a few lucky mutations.
50
200383
4090
wystarczy kilka szczęśliwych mutacji, żeby zainfekować człowieka.
03:24
And a virus adapted to chimpanzees,
51
204473
2485
Wirus dostosowany do szympansów,
03:26
one of our closest genetic relatives, might barely require any changes at all.
52
206958
5960
naszych bliskich genetycznych krewnych, nie potrzebuje prawie żadnych zmian.
03:32
It takes more than time and genetic similarity
53
212918
2670
Potrzeba czegoś więcej niż tylko czasu i genetycznego podobieństwa,
03:35
for a host jump to be successful.
54
215588
2320
żeby przeskok międzygatunkowy się udał.
03:37
Some viruses come equipped to easily infect a new host’s cells,
55
217908
4430
Niektóre są dobrze wyposażone do wnikania w nowe komórki,
03:42
but are then unable to evade an immune response.
56
222338
3392
jednak potem nie radzą sobie z reakcją odpornościową.
03:45
Others might have a difficult time transmitting to new hosts.
57
225730
3800
Inne mogą mieć problem z przeniesieniem się na inne osobniki.
03:49
For example, they might make the host’s blood contagious,
58
229530
3350
Mogą przykładowo zakazić krew gospodarza,
03:52
but not their saliva.
59
232880
1630
ale nie jego ślinę.
03:54
However, once a host jump reaches the transmission stage,
60
234510
4000
Jednak kiedy przeskok osiągnie etap transmisji,
03:58
the virus becomes much more dangerous.
61
238510
2670
wirus jest o wiele bardziej niebezpieczny.
04:01
Now gestating within two hosts,
62
241180
2440
Teraz, rozwijając się u dwóch gospodarzy,
04:03
the pathogen has twice the odds of mutating into a more successful virus.
63
243620
5160
patogen ma podwójną szansę mutacji w skuteczniejszego wirusa.
04:08
And each new host increases the potential for a full-blown epidemic.
64
248780
4910
Każdy nowy gospodarz zwiększa potencjał poważnej epidemii.
04:13
Virologists are constantly looking for mutations
65
253690
3340
Wirusolodzy wciąż szukają mutacji,
które mogłyby pomóc wirusom takim jak grypa
04:17
that might make viruses such as influenza more likely to jump.
66
257030
4340
przeskoczyć na inny gatunek.
04:21
However, predicting the next potential epidemic is a major challenge.
67
261370
4924
Jednak przewidzenie następnej potencjalnej epidemii to wielkie wyzwanie.
04:26
There’s a huge diversity of viruses that we’re only just beginning to uncover.
68
266294
5000
Dopiero zaczynamy odkrywać ogromną różnorodność wirusów.
04:31
Researchers are tirelessly studying the biology of these pathogens.
69
271294
3927
Badacze niestrudzenie studiują biologię patogenów.
04:35
And by monitoring populations to quickly identify new outbreaks,
70
275221
4150
Monitorując populacje pod kątem szybkiego rozpoznania epidemii,
04:39
they can develop vaccines and containment protocols to stop these deadly diseases.
71
279371
5546
mogą opracować szczepionki i protokoły bezpieczeństwa,
aby powstrzymać śmiercionośne choroby.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7