A brief history of Spanish - Ilan Stavans

Çeviri: Gul Karlidag Gözden geçirme: İlker ÖZBAŞ

Beginning in the 3rd century, before the coming era,

Milattan önce 3′üncü yüzyılın başında,

the Romans conquered the Iberian Peninsula.

Romalılar İber yarımdasını fethetti.

This period gave rise to several regional languages in the area that's now Spain,

Bu dönem, şu an İspanya olan bölgede birçok bölgesel dili meydana getirdi.

including Castilian, Catalan and Galician.

Kastilyan dili, Katalonca ve Galiçya dili dahil.

One of these would become Spanish— but not for another 1,500 years.

Bunlardan biri İspanyolca olacak ama bir 1500 yıl daha var.

Those years tell the origin story of what’s become a global modern language.

O yıllar dünya çapında bir modern dilin oluşum hikayesini anlatır.

During the Roman occupation,

Romalıların istilası sırasında diğer yerli dillerle karışmış

colloquial spoken Latin, often called “Vulgar Latin,”

konuşma dili Latincesine, sıklıkla halk Latincesi denilirdi.

mixed with Indigenous languages.

Approximately 75% of modern Spanish comes from Latin, including syntactic rules.

Modern İspanyolcanın sözdizimi kuralları dahil, yaklaşık %75′i Latinceden gelir.

For instance, verbs are conjugated in a similar way as in Latin.

Örneğin, fiiller Latinceye benzer şekilde çekimlenir.

And like other Roman languages, nouns have gender:

Diğer Romen dilleri gibi isimlerin cinsiyet vardır.

el sol, the sun, is masculine, whereas la luna, the moon, is feminine.

El sol, güneş, maskülenken la luna, ay, feminendir.

After the Roman Empire collapsed,

Roma İmparatorluğu çöktükten sonra,

a series of other powers conquered the region.

bir dizi başka güç bölgeyi fethetti.

First came the Visigoths starting in the 5th century of the common era.

Milattan sonra 5′inci yüzyılda ilk önce Vizigotlar geldi.

They spoke an eastern Germanic language

Sonunda almancanın bir parçası olacak olan doğu germen dilini konuşuyorlardı.

that would eventually become part of German

and lent a few words to the language that would become Spanish.

ve İspanyolca olacak dile birkaç kelime katkıda bulundular.

Then the Umayyad Caliphate ousted the Visigoths.

Sonra Emevi Halifeliği Vizigotların yerini aldı.

They spoke Arabic, which left a strong mark on modern Spanish:

Arapça konuşuyorlardı, bu da modern İspanyolda güçlü izler bıraktı.

over a thousand words come from Arabic.

1000′den fazla kelime Arapçadan gelmektedir.

These often have a starting “a” or “z” sound,

Bunlar genellikle “a” ve “z” sesleri ile başlar.

and sometimes include an “h.”

ve bazen “h” sesini kapsar.

In 1492, the Catholic Church consolidated its power through two monarchs,

1492′de, Katolik Kilisesi iki hükümdar

Isabella and Ferdinand,

İsabella ve Ferdinard aracılığıyla

expelling Muslims and Jews,

Müslüman ve Yahudileri kovarak,

combining the distinct regional kingdoms into one nation,

farklı bölgesel krallıkları tek bir ulusta birleştirerek

and adopting one of the local languages as the official state language.

yerel dillerden birini devlet resmi dili olarak benimseyerek gücünü birleştirdi.

That language was Castellano, or Castilian, from the Kingdom of Castile,

Bu dil, İspanya da merkezi konumda ve Madrid’e ev sahipliği yapan

which was centrally located in Spain and home to Madrid.

Kastilya Krallığından Castellano veya Kastile diliydi.

Thereafter Castellano became Español, or Spanish.

Sonrasında Castellano İspanyol yada İspanyolca oldu.

But the Spanish of 1492 was Old Spanish, very different from Spanish today.

Ama 1492′nin İspanyolcası bugün ki İspanyolcan çok farlı ve eskiydi.

That same year, Christopher Columbus sailed across the Atlantic Ocean,

Aynı yıl, Kristof Kolomb Atlantik okyanusu geçti.

marking the start of the Spanish conquest of the Americas.

İspanyolların Amerika kıtasını fethinin başlangıcı oldu.

The Indigenous population of the Americas

Amerikanın yerli nüfusu yaklaşık 2000 farklı dil konuşuyordu.

spoke an estimated 2,000 different languages.

Over the next few decades,

Önümüzdeki birkaç 10 yıl boyunca

most of them were forced to adopt Spanish at the expense of their own languages.

çoğu İspanyolcayı kendi dilleri yerine benimsemek zorunda bırakıldı.

Still, words from Indigenous languages became part of Spanish.

Yine de, yerli dillerden gelen kelimeler İspanyolcanın bir parçası oldu.

From Nahuatl, the language of the Aztec Empire,

Aztek İmparatorluğu dili Nahuatl’dan

came words with “ch” and “y” like “chapulin” and “coyote.”

" chapulin” ve ” coyote” gibi “ch”, “y” olan kelimeler geldi.

From Quechua, a language spoken in the Peruvian Andes,

Peru And Dağları’nda konuşulan bir dil olan Keçuva’dan

came words with “ch” like “cancha,” “chullo,” and “poncho.”

“cancha”, ” chullo” “poncho” gibi “ch” olan kelimler geldi.

Some of these words describe things

Bu kelimelerin bazıları

that hadn’t existed in the Spanish lexicon before,

İspanyolca sözlüğünde daha önce olmayan şeyleri tanımladı

while others replaced existing Spanish words even in Spain.

bazıları da İspanya’da bile var olan kelimelerin yerine geçti.

By the time Miguel de Cervantes published the first part of “Don Quixote” in 1605,

Miguel Cervantes “Don Quixote” kitabının ilk bölümünü 1605 ’de yayınladığında

the language was arguably more similar to modern Spanish

dil muhtemelen modern İspanyolcaya

than plays of one of his contemporaries, William Shakespeare,

çağdaşlarından biri olan William Shakespeare’in oyunlarının

modern İngilizceye benzerliğinden daha fazlaydı.

were to modern English.

Starting in the 18th century,

18′inci yüzyıldan başlayarak

French language and culture were extremely fashionable in Spain,

Fransız dili ve kültürü İspanyada sonra da Hispanik Amerikada inanılmaz moda oldu.

and later Hispanic America.

While the two languages already had commonalities

İki dilin Latince ortak köklerinden benzerlikleri olsa da

from their shared roots in Latin,

İspanyolca Fransızcadan bu dönemde yeni kelimeler kazandı.

Spanish gained new words from French during this period.

In the 19th century, all over Central and South America,

19′uncu yüzyılda, Orta ve Güney Amerika’nın her yerinde

people revolted to gain independence from Spain.

insanlar İspanyaya karşı bağımsızlık kazanmak için ayaklandı.

In the newly sovereign nations,

Yeni egemen uluslar, eski baskıcı rejimin dilini kullanmaya devam etti.

people continued to speak the language of their former oppressors.

Today, there are approximately 415 million inhabitants of Hispanic America.

Bugün, Hispanik Amerika’nın yaklaşık 415 milyon nüfusu var.

Spanish is the official language of 21 countries and Puerto Rico.

İspanyolca, Porto Riko ve 21 ülkenin resmi dili.

As of 2021, only English, Mandarin, and Hindi have more speakers.

2021 itibariyle, İngilizce, Mandarin ve Hintçenin daha fazla konuşanı var.

How does a language with so many speakers around the world

Halk Latincesine olduğu gibi dünyada bu kadar kişinin konuştuğu bir dil

not break apart into new languages the way Vulgar Latin did?

nasıl yeni dillere bölünmüyor?

There's no easy answer to this question.

Bu sorunun kolay bir cevabı yok.

Other languages that spread through colonialism, like French,

Fransızca gibi Sömürgecilik ile yayılan diller

have mixed with Indigenous languages to form entirely new ones.

yerli diller ile karıştı ve tamamen yeni bir form halini aldı.

Some would argue that Spanglish, a mixture of Spanish and English,

Kimilerine göre, Spanglish, İspanyolca ve İngilizcenin karışımı

is a distinct language or on its way to becoming one.

yeni bir dildir ya da olma yolunda ilerlemektedir.

But although a person in Buenos Aires occasionally might use words

Ancak, Buenos Aires’teki bir kişi ara sıra

that aren’t fully intelligible to someone in Bogotá or Mexico City,

Bogota veya Mexico City’daki biri için tam anlaşılmayan kelimeler kullansa da

Spanish retains enough unity of syntax, grammar, and vocabulary

İspanyolca tek bir dil olarak kalmaya yetecek kadar söz dizimi, dilbilgisi

to remain one language.

ve kelime dağarıcığı birliğini koruyor.