The dark history of IQ tests - Stefan C. Dombrowski

2,331,395 views ・ 2020-04-27

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:07
In 1905, psychologists Alfred Binet and Théodore Simon
0
7008
4873
1905’te, Alfred Binet ve Théodore Simon adındaki psikologlar,
00:11
designed a test for children who were struggling in school in France.
1
11881
4783
Fransa’daki bir okulda mücadele içinde olan çocuklar için bir test tasarladılar.
00:16
Designed to determine which children required individualized attention,
2
16664
4555
Hangi çocuğun bireyselleştirilmiş dikkate ihtiyacı olduğunu
tespit etmek için tasarlanan bu yöntem,
00:21
their method formed the basis of the IQ test.
3
21219
4697
IQ testinin temelini oluşturdu.
00:25
Beginning in the late 19th century,
4
25916
2130
19. yüzyılın sonlarından başlayarak araştırmacılar;
00:28
researchers hypothesized that cognitive abilities like verbal reasoning,
5
28046
4487
sözel muhakeme, kısa süreli hafıza
ve görsel-uzamsal yetenekler gibi bilişsel yetilerin,
00:32
working memory, and visual-spatial skills
6
32533
2890
00:35
reflected an underlying general intelligence, or g factor.
7
35423
5279
temel zekayı ya da g faktörünü yansıttığına dair hipotezler kurdular.
00:40
Simon and Binet designed a battery of tests to measure each of these abilities
8
40702
5248
Simon ve Binet, bu yeteneklerin her birini ölçmek için sınama dizisi tasarladılar
00:45
and combine the results into a single score.
9
45950
3520
ve sonuçları da tek bir puanda birleştirdiler.
00:49
Questions were adjusted for each age group,
10
49470
2580
Sorular her yaş grubuna göre hazırlanmıştı
00:52
and a child’s score reflected how they performed relative to others their age.
11
52050
4818
ve bir çocuğun puanı, o yaştaki diğer çocuklara göre
nasıl bir performans sergilediğini yansıtıyordu.
00:56
Dividing someone’s score by their age and multiplying the result by 100
12
56868
5280
Bir çocuğun puanını yaşına bölünce ve çıkan sonucu 100 ile çarpınca,
01:02
yielded the intelligence quotient, or IQ.
13
62148
4311
zeka katsayısına ya da IQ sonucuna ulaşıldı.
01:06
Today, a score of 100 represents the average of a sample population,
14
66459
5048
Bugün, 100 puan nüfusun %68'inin 15 ile 100 puan aralığında olmasıyla
01:11
with 68% of the population scoring within 15 points of 100.
15
71507
5330
tipik bir nüfus ortalamasını yansıtıyor.
01:16
Simon and Binet thought the skills their test assessed
16
76837
3370
Simon ve Binet, testlerinin ölçtüğü yeteneklerin
01:20
would reflect general intelligence.
17
80207
2510
genel bir zekayı yansıtacağını düşündüler.
01:22
But both then and now,
18
82717
1810
Fakat hem o zaman hem de şimdi,
01:24
there’s no single agreed upon definition of general intelligence.
19
84527
4631
genel zekanın tanımı üzerinde uzlaşılacak tek bir test yok.
01:29
And that left the door open for people to use the test
20
89158
3550
Bu da insanların zeka hakkındaki kendi ön yargılı varsayımlarını
01:32
in service of their own preconceived assumptions about intelligence.
21
92708
5180
bu test üzerinden kullanmalarının yolunu açtı.
01:37
What started as a way to identify those who needed academic help
22
97888
4230
Akademik yardıma ihtiyacı olanları saptamak amacıyla başlatılan test,
01:42
quickly became used to sort people in other ways,
23
102118
3926
insanları başka yollarla süratle sınıflandırmaya başladı.
Bu sınıflandırma, son derece kusurlu olan
01:46
often in service of deeply flawed ideologies.
24
106044
4000
ideolojilerin tasarrufunda sıklıkla yapıldı.
01:50
One of the first large-scale implementations
25
110044
2590
İlk geniş odaklı uygulamalardan biri;
01:52
occurred in the United States during WWI, when the military used an IQ test
26
112634
5393
askeriye, acemi askerleri sınıflandırmak ve subay eğitimi için elemek amacıyla
Birinci Dünya Savaşı sırasında
01:58
to sort recruits and screen them for officer training.
27
118027
4100
ABD'de IQ testi kullandığında yapıldı.
02:02
At that time, many people believed in eugenics,
28
122127
3290
O zamanlar birçok insan soy ıslahı bilimine inanıyordu;
02:05
the idea that desirable and undesirable genetic traits
29
125417
3790
bu, arzu edilen ve edilmeyen genetik özelliklerin seçici üreme yoluyla
02:09
could and should be controlled in humans through selective breeding.
30
129207
5330
insanlarda kontrol edilebilmesi ve edilmesi gerektiği fikrine dayanıyor.
02:14
There were many problems with this line of thinking,
31
134537
2590
Bu tür bir düşünce yapısında birçok sorun vardı;
02:17
among them the idea that intelligence was not only fixed and inherited,
32
137127
4076
bu sorunlardan biri de zekanın sadece sabit ve kalıtsal olmadığı,
02:21
but also linked to a person’s race.
33
141203
3010
ayrıca bir insanın ırkıyla da bağlantılı olduğuydu.
02:24
Under the influence of eugenics,
34
144213
1840
Soy ıslahı biliminin etkisi altında,
02:26
scientists used the results of the military initiative
35
146053
3240
bilim insanları belirli ırk gruplarının diğerlerinden zeka yönünden
02:29
to make erroneous claims that certain racial groups
36
149293
3240
daha üstün olduğu hatalı iddiaları ortaya atmak için
02:32
were intellectually superior to others.
37
152533
3329
askeri girişimin sonuçlarını kullandılar.
02:35
Without taking into account that many of the recruits tested
38
155862
3080
Test edilen birçok acemi askerin
02:38
were new immigrants to the United States
39
158942
2420
örgün eğitimden ya da İngilizceden mahrum kalan
02:41
who lacked formal education or English language exposure,
40
161362
4000
ABD’deki yeni göçmenler olduğunu hesaba katmaksızın
02:45
they created an erroneous intelligence hierarchy of ethnic groups.
41
165362
4812
etnik gruplara dair hatalı bir zeka hiyerarşisi oluşturdular.
02:50
The intersection of eugenics and IQ testing influenced not only science,
42
170174
5115
Soy ıslahı bilimiyle IQ testinin kesişimi,
sadece bilimi değil, politikayı da etkiledi.
02:55
but policy as well.
43
175289
2320
02:57
In 1924, the state of Virginia created policy
44
177609
3793
1924'te Virginia eyaleti, düşük IQ puanlı insanların
03:01
allowing for the forced sterilization of people with low IQ scores—
45
181402
5345
zorunlu kısırlaştırılmasını mümkün kıldı,
03:06
a decision the United States Supreme Court upheld.
46
186747
4261
bu karar ABD Yargıtayınca onaylandı.
03:11
In Nazi Germany, the government authorized the murder of children
47
191008
4000
Nazi Almanya'sının hükûmeti,
düşük IQ puanlı çocukların katledilmesine izin verdi.
03:15
based on low IQ.
48
195008
2020
03:17
Following the Holocaust and the Civil Rights Movement,
49
197028
3040
Nazi katliamı ile Yurttaşlık Hakları Hareketi'ni takiben,
03:20
the discriminatory uses of IQ tests
50
200068
2730
IQ testlerinin ayrım gözeten kullanımı,
03:22
were challenged on both moral and scientific grounds.
51
202798
3750
hem ahlaki hem de bilimsel dayanaklarla engellendi.
03:26
Scientists began to gather evidence of environmental impacts on IQ.
52
206548
5060
Bilim insanları IQ'nun çevresel etkileri hakkında kanıt toplamaya başladılar.
03:31
For example, as IQ tests were periodically recalibrated over the 20th century,
53
211608
5601
Örneğin, 20. yüzyıl boyunca IQ testleri
düzenli aralıklarla yeniden ayarlandığı için
03:37
new generations scored consistently higher on old tests
54
217209
4454
yeni nesiller eski testlerde, her bir önceki nesile nazaran
03:41
than each previous generation.
55
221663
2170
sürekli daha yüksek puanlar aldılar.
03:43
This phenomenon, known as the Flynn Effect,
56
223833
2560
Bu hadise, Flynn etkisi olarak bilinir
03:46
happened much too fast to be caused by inherited evolutionary traits.
57
226393
5075
ve miras kalan evrimsel özelliklerden
kaynaklanmayacak kadar çok hızlı meydana gelen anlamına gelir.
03:51
Instead, the cause was likely environmental—
58
231468
3200
Onun yerine, muhtemelen bu durumun sebebi
03:54
improved education, better healthcare, and better nutrition.
59
234668
4833
çevre, gelişmiş eğitim, daha iyi sağlık hizmeti
ve daha iyi beslenme idi.
03:59
In the mid-twentieth century,
60
239501
1520
20. yüzyılın ortalarında,
04:01
psychologists also attempted to use IQ tests
61
241021
3390
psikologlar IQ testlerini genel zeka dışında, şizofreni, depresyon
04:04
to evaluate things other than general intelligence,
62
244411
3090
04:07
particularly schizophrenia, depression, and other psychiatric conditions.
63
247501
5595
ve diğer psikiyatrik durumlarda da kullanmaya kalkıştılar.
04:13
These diagnoses relied in part on the clinical judgment of the evaluators,
64
253096
4785
Bu teşhisler, değerlendiricilerin klinik yargılarına kısmen dayanıyordu
04:17
and used a subset of the tests used to determine IQ—
65
257881
4215
ve IQ puanını tespit etmek için testlerin alt kümesini kullanıyordu –
04:22
a practice later research found does not yield clinically useful information.
66
262096
5490
daha sonra ortaya konan uygulamalı bir araştırma,
faydalı bir bilgiyi klinik olarak açığa çıkarmıyor.
04:27
Today, IQ tests employ many similar design elements and types of questions
67
267586
5387
Bugün, IQ testleri başlangıç testleri olarak
birçok benzer tasarım parçaları ve soru türleri kullanıyor.
04:32
as the early tests,
68
272973
1670
Bununla beraber,
testteki olası ön yargıları tanımlamak için daha iyi tekniklerimiz var.
04:34
though we have better techniques for identifying potential bias in the test.
69
274643
4218
04:38
They’re no longer used to diagnose psychiatric conditions.
70
278861
3940
Bunlar artık psikiyatrik durumları teşhis etmek için kullanılmıyor.
04:42
But a similarly problematic practice using subtest scores
71
282801
4147
Fakat alt sınav puanlarını kullanan benzer bir şüpheli uygulama,
04:46
is still sometimes used to diagnose learning disabilities,
72
286948
4020
birçok uzmanın uyarısına karşın,
hâlâ öğrenme yetersizliklerini teşhis etmek için bazen kullanılıyor.
04:50
against the advice of many experts.
73
290968
2900
04:53
Psychologists around the world still use IQ tests
74
293868
3460
Tüm dünyadaki psikologlar zihinsel yetersizlikleri belirlemek için
04:57
to identify intellectual disability,
75
297328
2460
hâlâ IQ testleri kullanıyorlar
04:59
and the results can be used to determine
76
299788
2088
ve sonuçlar uygun eğitsel destekleri,
05:01
appropriate educational support, job training, and assisted living.
77
301876
4950
stajları ve destekli yaşamı saptamak için kullanılabilir.
05:06
IQ test results have been used to justify horrific policies
78
306826
4679
IQ test sonuçları, korkunç politikalar ile bilimsel olarak mesnetsiz ideolojileri
05:11
and scientifically baseless ideologies.
79
311505
3170
temize çıkarmak için kullanıldı.
05:14
That doesn’t mean the test itself is worthless—
80
314675
3100
Bu, testin işe yaramaz olduğu anlamına gelmiyor –
05:17
in fact, it does a good job of measuring the reasoning and problem-solving skills
81
317775
4569
doğrusu, giriştiği muhakeme becerileri ile problem çözme becerilerini
ölçme konusunda iyi iş çıkarıyor.
05:22
it sets out to.
82
322344
1420
05:23
But that isn’t the same thing as measuring a person’s potential.
83
323764
4687
Fakat bu, bir kişinin potansiyelini ölçmekle aynı şey değil.
05:28
Though there are many complicated political, historical, scientific,
84
328451
4000
Karmaşık olan birçok politik, tarihi, bilimsel ve kültürel konu,
05:32
and cultural issues wrapped up in IQ testing,
85
332451
3620
IQ testlerinde özetlenmesine rağmen,
05:36
more and more researchers agree on this point,
86
336071
2850
gitgide daha fazla araştırmacı bu konuda hemfikir
05:38
and reject the notion that individuals can be categorized
87
338921
3694
fakat bireylerin tek bir sayısal puanla
05:42
by a single numerical score.
88
342615
2290
sınıflandırılması fikrini kabul etmiyorlar.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7