The dark history of IQ tests - Stefan C. Dombrowski

2,331,395 views ・ 2020-04-27

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Reviewer: Dinh Lieu Vu
Vào năm 1905, hai nhà tâm lý học Alfred Binet và Théodore Simon
00:07
In 1905, psychologists Alfred Binet and Théodore Simon
0
7008
4873
00:11
designed a test for children who were struggling in school in France.
1
11881
4783
đã thiết kế một bài kiểm tra
cho các em nhỏ gặp khó khăn ở trường học tại Pháp.
00:16
Designed to determine which children required individualized attention,
2
16664
4555
Được thiết kế nhằm xác định
khả năng nào của trẻ cần được chú trọng quan tâm
00:21
their method formed the basis of the IQ test.
3
21219
4697
phương thức này đã tạo nên nền tảng cho bài kiểm tra chỉ số thông minh.
00:25
Beginning in the late 19th century,
4
25916
2130
Từ cuối thế kỉ 19,
00:28
researchers hypothesized that cognitive abilities like verbal reasoning,
5
28046
4487
các nhà nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết rằng
những khả năng nhận thức như các kĩ năng về lý luận lời nói,
00:32
working memory, and visual-spatial skills
6
32533
2890
trí nhớ ngắn hạn và trí thông minh về thị giác đã phản ánh
00:35
reflected an underlying general intelligence, or g factor.
7
35423
5279
năng lực trí tuệ tổng quát cơ bản
hay còn gọi là nhân tố g.
00:40
Simon and Binet designed a battery of tests to measure each of these abilities
8
40702
5248
Simon và Binet đã thiết kế một loạt các bài kiểm tra
để đánh giá những khả năng này
00:45
and combine the results into a single score.
9
45950
3520
và kết hợp chúng thành một kết quả duy nhất.
00:49
Questions were adjusted for each age group,
10
49470
2580
Những câu hỏi được điều chỉnh với mỗi nhóm tuổi
00:52
and a child’s score reflected how they performed relative to others their age.
11
52050
4818
và điểm số của mỗi đứa trẻ sẽ chỉ ra năng lực của chúng
so với các bạn học đồng trang lứa.
00:56
Dividing someone’s score by their age and multiplying the result by 100
12
56868
5280
Kết quả cuối tính bằng cách
lấy số điểm chia cho tuổi của trẻ và nhân với 100
01:02
yielded the intelligence quotient, or IQ.
13
62148
4311
được gọi là chỉ số thông minh, hay IQ.
01:06
Today, a score of 100 represents the average of a sample population,
14
66459
5048
Ngày nay, điểm số 100 đại diện tiêu biểu cho trung bình dân số,
01:11
with 68% of the population scoring within 15 points of 100.
15
71507
5330
với 68% dân số có số điểm giao động từ 15 tới 100.
01:16
Simon and Binet thought the skills their test assessed
16
76837
3370
Simon và Binet đã cho rằng
các kĩ năng trong bài kiểm tra được đánh giá
01:20
would reflect general intelligence.
17
80207
2510
sẽ cho thấy năng lực trí tuệ chung.
01:22
But both then and now,
18
82717
1810
Nhưng cho tới nay,
01:24
there’s no single agreed upon definition of general intelligence.
19
84527
4631
chưa có một ai tán thành về khái niệm năng lực trí tuệ chung này.
01:29
And that left the door open for people to use the test
20
89158
3550
Và qua đó người ta đã sử dụng bài kiểm tra
01:32
in service of their own preconceived assumptions about intelligence.
21
92708
5180
để phục vụ cho việc đưa ra nhận định của cá nhân
về trí thông minh của người khác.
01:37
What started as a way to identify those who needed academic help
22
97888
4230
Bài kiểm tra xác định những người cần trợ giúp về kiến thức
01:42
quickly became used to sort people in other ways,
23
102118
3926
đã nhanh chóng được dùng để phân loại con người theo nhiều cách,
01:46
often in service of deeply flawed ideologies.
24
106044
4000
nó thường được khởi xướng
trong các hệ tư tưởng khiếm khuyết sâu sắc.
01:50
One of the first large-scale implementations
25
110044
2590
Một trong những cuộc triển khai quy mô lớn đầu tiên
01:52
occurred in the United States during WWI, when the military used an IQ test
26
112634
5393
đã xảy ra ở Mỹ trong Thế Chiến I, khi quân đội sử dụng bài kiểm tra IQ
01:58
to sort recruits and screen them for officer training.
27
118027
4100
để phân loại, chọn lọc các tân binh cho việc đào tạo sĩ quan.
02:02
At that time, many people believed in eugenics,
28
122127
3290
Khi đó, nhiều người đã tin vào Thuyết Ưu Sinh,
02:05
the idea that desirable and undesirable genetic traits
29
125417
3790
đó là ý tưởng kiểm soát những đặc điểm mong muốn ở con người
02:09
could and should be controlled in humans through selective breeding.
30
129207
5330
thông qua việc chọn lọc giống nòi.
02:14
There were many problems with this line of thinking,
31
134537
2590
Có nhiều vấn đề trong lối suy nghĩ này,
02:17
among them the idea that intelligence was not only fixed and inherited,
32
137127
4076
trong số đó có ý kiến cho rằng trí thông minh
không chỉ được duy trì và kế thừa
02:21
but also linked to a person’s race.
33
141203
3010
mà còn phụ thuộc vào chủng tộc.
02:24
Under the influence of eugenics,
34
144213
1840
Dưới sự ảnh hưởng của Thuyết Ưu Sinh
02:26
scientists used the results of the military initiative
35
146053
3240
các nhà khoa học đã dùng kết quả của quân đội
bước đầu đưa ra những luận điệu sai lầm rằng
02:29
to make erroneous claims that certain racial groups
36
149293
3240
một số nhóm chủng tộc nhất định
02:32
were intellectually superior to others.
37
152533
3329
sẽ có trí tuệ siêu việt hơn so với các nhóm còn lại.
02:35
Without taking into account that many of the recruits tested
38
155862
3080
Mà không xét tới những tân binh được kiểm tra
02:38
were new immigrants to the United States
39
158942
2420
là người mới nhập cư vào Mỹ
02:41
who lacked formal education or English language exposure,
40
161362
4000
họ thiếu nền tảng giáo dục
hay khả năng giao tiếp ngôn ngữ bằng tiếng Anh,
02:45
they created an erroneous intelligence hierarchy of ethnic groups.
41
165362
4812
vì thế mà người ta đã đưa ra một hệ thống phân cấp trí tuệ thiếu sót
giữa các nhóm sắc tộc.
02:50
The intersection of eugenics and IQ testing influenced not only science,
42
170174
5115
Sự ảnh hưởng kép giữa Thuyết Ưu Sinh và bài kiểm tra IQ
không chỉ tác động đến khoa học
02:55
but policy as well.
43
175289
2320
mà nó còn hướng đến chính sách.
02:57
In 1924, the state of Virginia created policy
44
177609
3793
Năm 1924, bang Virginia đã ra chính sách
03:01
allowing for the forced sterilization of people with low IQ scores—
45
181402
5345
cho phép triệt sản cưỡng bức đối với người có chỉ số IQ thấp —
03:06
a decision the United States Supreme Court upheld.
46
186747
4261
quyết định này được Tòa Án Tối Cao Hoa Kỳ tán thành.
Tại Đức, chính quyền Đức Quốc Xã đã ra lệnh hành quyết trẻ em
03:11
In Nazi Germany, the government authorized the murder of children
47
191008
4000
dựa trên chỉ số IQ thấp.
03:15
based on low IQ.
48
195008
2020
03:17
Following the Holocaust and the Civil Rights Movement,
49
197028
3040
Sau cuộc diệt chủng Holocaust và phong trào Dân Quyền
03:20
the discriminatory uses of IQ tests
50
200068
2730
sự phân biệt bởi bài kiểm tra IQ
03:22
were challenged on both moral and scientific grounds.
51
202798
3750
đã đặt ra thách thức dựa trên cơ sở đạo đức và khoa học.
03:26
Scientists began to gather evidence of environmental impacts on IQ.
52
206548
5060
Các nhà khoa học đã bắt đầu thu thập bằng chứng
về những sự tác động từ ngoại cảnh lên chỉ số IQ.
03:31
For example, as IQ tests were periodically recalibrated over the 20th century,
53
211608
5601
Ví dụ, ở thế kì 20 các bài test IQ đã được điều chỉnh định kì,
03:37
new generations scored consistently higher on old tests
54
217209
4454
những thế hệ trẻ liên tục có điểm số cao hơn
03:41
than each previous generation.
55
221663
2170
so với các thế hệ trước đó.
03:43
This phenomenon, known as the Flynn Effect,
56
223833
2560
Hiện tượng này được gọi là Hiệu Ứng Flynn,
03:46
happened much too fast to be caused by inherited evolutionary traits.
57
226393
5075
nó diễn ra rất nhanh bởi những đặc điểm tiến hóa được kết thừa.
03:51
Instead, the cause was likely environmental—
58
231468
3200
Nguyên nhân rất có thể là do sự cải thiện đến từ môi trường sống,
03:54
improved education, better healthcare, and better nutrition.
59
234668
4833
nền giáo dục, dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe.
03:59
In the mid-twentieth century,
60
239501
1520
Vào giữa thế kỉ 20,
04:01
psychologists also attempted to use IQ tests
61
241021
3390
các nhà tâm lý học đã cố gắng sử dụng bài kiểm tra IQ
04:04
to evaluate things other than general intelligence,
62
244411
3090
để đánh giá những căn bệnh hơn là trí thông minh,
04:07
particularly schizophrenia, depression, and other psychiatric conditions.
63
247501
5595
cụ thể đó là bệnh tâm thần phân liệt, trầm cảm
và các điều kiện khác về tâm thần.
04:13
These diagnoses relied in part on the clinical judgment of the evaluators,
64
253096
4785
Những chẩn đoán này một phần dựa vào đánh giá lâm sàng của bác sĩ,
04:17
and used a subset of the tests used to determine IQ—
65
257881
4215
và sử dụng một phần nhỏ trong các bài kiểm tra đánh giá IQ —
04:22
a practice later research found does not yield clinically useful information.
66
262096
5490
một thực tiễn mà nghiên cứu về sau cho thấy
có ít thông tin hữu ích về mặt lâm sàng.
04:27
Today, IQ tests employ many similar design elements and types of questions
67
267586
5387
Ngày nay, các bài kiểm tra IQ
sử dụng nhiều thành phần và loại hình thiết kế câu hỏi
04:32
as the early tests,
68
272973
1670
giống với bài kiểm tra cũ trước đây,
04:34
though we have better techniques for identifying potential bias in the test.
69
274643
4218
dù chúng ta đã có những kĩ thuật tốt hơn
để xác định năng lực tiềm ẩn trong bài thi.
04:38
They’re no longer used to diagnose psychiatric conditions.
70
278861
3940
Người ta đã không còn dùng các bài thi này
để chẩn đoán những điều kiện về tâm thần.
04:42
But a similarly problematic practice using subtest scores
71
282801
4147
Nhưng trên thực tế việc sử dụng điểm IQ trong các thử nghiệm phụ
04:46
is still sometimes used to diagnose learning disabilities,
72
286948
4020
đôi khi vẫn được đem ra để chẩn đoán năng lực tiếp thu của người khuyết tật,
04:50
against the advice of many experts.
73
290968
2900
việc này đi ngược lại lời khuyên của nhiều chuyên gia.
04:53
Psychologists around the world still use IQ tests
74
293868
3460
Các nhà tâm lý học trên thế giới vẫn sử dụng bài thi IQ
04:57
to identify intellectual disability,
75
297328
2460
để xác định thiểu năng trí tuệ,
04:59
and the results can be used to determine
76
299788
2088
và kết quả có thể được dùng
05:01
appropriate educational support, job training, and assisted living.
77
301876
4950
để hỗ trợ giáo dục theo cách phù hợp, đào tạo việc làm và trợ giúp sinh hoạt.
05:06
IQ test results have been used to justify horrific policies
78
306826
4679
Kết quả kiểm tra IQ đã được dùng
để biện minh cho những chính sách khủng khiếp
05:11
and scientifically baseless ideologies.
79
311505
3170
và những ý thức hệ vô căn cứ về mặt khoa học.
05:14
That doesn’t mean the test itself is worthless—
80
314675
3100
Điều đó không có nghĩa là bài thi này hoàn toàn vô giá trị—
05:17
in fact, it does a good job of measuring the reasoning and problem-solving skills
81
317775
4569
trên thực tế, nó giúp đánh giá rất tốt các kĩ năng lập luận và giải quyết vấn đề
05:22
it sets out to.
82
322344
1420
như mục đích ban đầu của nó.
05:23
But that isn’t the same thing as measuring a person’s potential.
83
323764
4687
Nhưng việc đánh giá năng lực con người không hề đơn giản.
05:28
Though there are many complicated political, historical, scientific,
84
328451
4000
Dù có nhiều vấn đề về chính trị, lịch sử, khoa học
05:32
and cultural issues wrapped up in IQ testing,
85
332451
3620
và văn hóa phức tạp được gói gọn trong bài kiểm tra IQ,
05:36
more and more researchers agree on this point,
86
336071
2850
nhưng ngày càng có nhiều nhà nghiên cứu đồng ý
05:38
and reject the notion that individuals can be categorized
87
338921
3694
về việc bác bỏ suy nghĩ cho rằng có thể phân loại con người
05:42
by a single numerical score.
88
342615
2290
dựa trên một con số.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7