Which animal has the best eyesight? - Thomas W. Cronin

Çeviri: Ebrar Batmaz Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

The animal kingdom boasts an incredible diversity of eyes.

Hayvanlar alemi muazzam bir göz çeşitliliğine sahiptir.

Some rotate independently, while others have squiggly-shaped pupils.

Bazıları bağımsızca dönerken bazılarının kıvrımlı gözbebekleri vardır.

Some have protective lids, others squirt blood.

Bazılarının koruyucu kapakları varken bazıları kan fışkırtır.

But which creature has the best sight?

Ama hangi yaratık en iyi görüşe sahiptir?

Which sees best in the darkness?

Hangisi karanlıkta daha iyi görür?

Which sees the most detail?

Hangisi daha detaylı görür?

Which animal sees the most color?

Hangi hayvan daha fazla rengi görür?

And finally, which detects motion the fastest?

Son olarak, hangisi hareketi daha çabuk hisseder?

All eyes take in sensory stimuli in the form of waves of light.

Tüm gözler ışık dalgaları şeklindeki duyusal uyaranları geçirir.

To convert these into everything we see,

Bunları gördüğümüz her şeye çevirebilmek içinse

eyes focus incoming light onto photoreceptors.

gözler gelen ışığa odaklanır ve fotoreseptörler bu ışığı alır.

These cells translate light into neural signals

Bu hücreler ışığı nöral sinyallere çevirir

and send them to the brain, where they’re finally processed.

ve işlenmeleri için son olarak beyne gönderir.

The eyes that see best in darkness are those that capture

Karanlıkta en iyi gören gözler, olabildiğince fazla ışığı toplayanlardır.

as much available light as possible.

Colossal squids have soccer-ball-sized eyes—

Dev kalamarların futbol topu büyüklüğünde gözleri vardır,

the largest known in existence.

var olan en büyük gözlere sahiplerdir.

These may help them spot the faint glow of sperm whales

İspermeçet balinaları ışık üreten organizmaları rahatsız ettiğinden

as they disturb light-producing organisms.

kalamarlar, gözleriyle onların yarısaydam ışıltısını görebilir.

Some fish have eyes that are unique among vertebrates because they use mirrors.

Bazı balıkların aynalı olduğundan

omurgalılar arasında eşsiz olan gözleri vardır.

For the brownsnout spookfish,

Örneğin, varil balığının her bir gözünde

each eye has an upward-facing lens and a downward-pointing mirror

verimli bir biçimde ışık toplayan ve küçük kristal levhalardan oluşan

composed of tiny crystal plates that efficiently gather light.

yukarıya dönük bir mercek ve aşağı bakan bir ayna vardır.

They can see up and down simultaneously,

Aynı anda hem aşağıyı hem yukarıyı görebilirler

and may perceive distinct shapes, even in the ocean’s depths.

ve okyanusun derinliklerinde bile şekilleri net olarak görebilirler.

Back on solid ground, arctic reindeer have adaptations

Karaya dönersek ise

arktik ren geyiği, aylar süren karanlıkla baş edebilmek için adaptasyon geçirmiştir.

to deal with months of darkness.

The backs of reindeer eyes change color, from gold in summer to blue in winter.

Ren geyiğinin gözlerinin arkası yazın altın rengiyken kışın maviye dönüşür.

Their blue-backed eyes are about 1,000 times more sensitive to light.

Arkası mavi olan gözleri ışığa 1.000 kat daha hassastır.

This may allow reindeer to recognize important things in the snow

Bu, ren geyiğinin kardaki idrar ve liken gibi önemli şeyleri

like urine and lichen.

algılayabilmesini sağlar.

When it comes to the sharpest vision, birds of prey soar above the competition.

En keskin görüşe geldiğimizde ise yırtıcı kuşlar rakipsizdir.

To capture the most detail, an animal must have lots of photoreceptors in its eye,

En fazla detayı yakalayabilmek için bir hayvanın gözünde

çok fazla fotoreseptör olması

as well as increased visual processing power.

ve görüntü işleme gücünün yüksek olması gerekir.

Raptors have an especially deep fovea—

Yırtıcı kuşların özellikle derin bir foveası vardır.

a depression in the back of their eye that fits more photoreceptors.

Fovea, gözlerinin arkasında bulunur ve daha çok fotoreseptörü sığdırır.

So, Peregrine falcons have vision that’s more than twice as sharp as a human’s.

Yani bayağı doğanların bir insandan iki kat daha keskin bir görüşü vardır.

They’re able to zero in on a rabbit from more than three kilometers away.

Üç kilometre uzaktaki bir tavşanı hedefine kilitleyebilir.

When crowning the creature with the best color vision,

En iyi renk görüşüne sahip yaratığı taçlandırmaya gelirsek

the picture gets complicated.

tablomuz biraz karmaşıklaşıyor.

Different photoreceptors are sensitive to specific waves of light,

Farklı fotoreseptörler belirli ışık dalgalarına karşı hassas

meaning the colors we see are largely determined

ve bu da gördüğümüz renklerin sahip olduğumuz fotoreseptörlerin

by what kinds of photoreceptors we have.

türlerine göre belirlendiği anlamına geliyor.

Presumably, the more types of color photoreceptors an animal has,

Muhtemelen bir hayvan ne kadar fazla türde renk fotoreseptörüne sahipse

the better its color vision.

renk görüşü o kadar iyi oluyor.

Dogs have just two types.

Köpeklerde bu sadece iki türdür.

İnsanlarda ise üç.

Humans have three.

And we are far outdone by some birds, fishes, and insects.

Bazı kuşlar, balıklar ve böcekler bizden çok üstünler.

Bluebottle butterflies have at least 15 types of photoreceptors.

Mavi üçgen kelebeklerinin 15 türde fotoreseptörü vardır.

Seven of them are attuned to distinct blues and greens,

Bunlardan yedisi farklı tonda mavi ve yeşillere uyum sağlar.

which researchers think might help them track each other during high-speed chases.

Araştırmacılarsa bunun onların hızlı kovalamalarda

birbirlerini seçebilmelerine yardımcı olduğunu düşünüyor.

Mantis shrimp have a whopping 16 kinds of photoreceptors,

Mantis karidesinin 16 çeşit fotoreseptörleri var

with five reserved just for the ultraviolet, or UV, spectrum,

ve bunlardan beşi ultraviyole gibi insanların göremediği renklerdir.

which humans can’t see.

But experiments suggest that the mantis shrimp’s ability

Ama deneyler mantis karidesinin renkler arasında ayrım yapma yeteneğinin

to discriminate between colors is more limited than you might expect.

tahmin ettiğimizden daha kısıtlı olduğunu gösteriyor.

Exactly how they use their complex eyes is a mystery.

Karmaşık gözlerini tam olarak nasıl kullandıkları ise bir gizem.

Meanwhile, with just four kinds of color photoreceptors,

Bir yandan sadece dört tür renk fotoreseptörü ile japon balığı,

goldfish actually excel at discerning subtle differences in shades.

tonlardaki ince farklılıkları ayırt edebilmede bir usta.

Finally, insects have mastered the ability to see the world... on the fly.

Son olarak böcekler ise dünyayı uçarken görebilme yeteneğinde ustalar.

The fastest motion vision requires photoreceptors

En hızlı hareket görüşü için

ışıktaki değişimleri çabuk algılayan fotoreseptörler

that quickly sense changes in light,

and a brain that rapidly processes the information.

ve bilgiyi hızla işleyen bir beyin gerekir.

A movie shot at 24 frames per second gives us the perception

Saniyede 24 kare ile çekilmiş bir film

bizde neredeyse hatasız bir hareket olduğu algısını yaratır.

of near seamless motion.

But insects would see a slideshow.

Fakat böcekler bunu bir slayt gösterisi gibi görürlerdi.

Fly photoreceptors register changes 10 times faster than we do,

Sinek fotoreseptörlerinin sayacı bizimkinden 10 kat daha hızlıdır

making them especially hard to catch.

ve bu da onları yakalamayı oldukça zorlaştırır.

These animals have some of the best vision we know of,

Bu hayvanlar bildiklerimizin arasında en iyi görüşe sahip olanlardan

but there's no winner across the board.

ama hepsinin arasından bir kazanan çıkmıyor.

Each category has different top contenders because vision requires tradeoffs.

Her kategorinin farklı rakipleri var çünkü görüş feragat etmeyi gerektirir.

So, some eyes are highly specialized,

Yani bazı gözler bir hayli uzmanlaşmışken

while others, like ours, perform decently in many categories.

bizimkiler gibi diğerleri ise çoğu kategoride ortalama kalıyor.

From eyes the size of soccer balls to those that see in UV—

Futbol topu büyüklüğündeki gözlerden UV ışınlarını görebilenlere kadar,

the ways of looking at the world are as varied as the life forms in it.

dünyaya bakabilmenin yolları da aynı içindeki yaşam formları gibi çeşitli.