Why are we so attached to our things? - Christian Jarrett

Çeviri: Şâkir Aşçı Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

After witnessing the violent rage shown by babies

Kendilerinin olarak gördüğü bir şeyden yoksun bırakıldıklarında

whenever deprived of an item they considered their own,

bebeklerin sergilediği şiddetli öfkeyi görünce

Jean Piaget, a founding father of child psychology,

çocuk psikolojisinin kurucularından biri olan Jean Piaget,

observed something profound about human nature.

insan doğasıyla ilgili engin bir şeyi gözlemledi.

Our sense of ownership emerges incredibly early.

Sahiplik algımız oldukça erken yaşta beliriyor.

Why are we so clingy?

Neden bu kadar sarılganız?

There's a well-established phenomenon in psychology

Psikolojide sağlam temelli bir olgu var,

known as the endowment effect

sahiplik etkisi olarak bilinen bu olguya göre

where we value items much more highly just as soon as we own them.

bir şeye sahip olduğumuz anda gerekenden fazla değer veriyoruz.

In one famous demonstration,

Ünlü bir örneklemede,

students were given a choice between a coffee mug

araştırmaya yardımları için öğrencilere kahve bardağı

or a Swiss chocolate bar

ve İsviçre çikolatası arasında

as a reward for helping out with research.

ödül seçme hakkı verildi.

Half chose the mug, and half chose the chocolate.

Yarısı bardağı, diğer yarısı da çikolatayı seçti.

That is, they seemed to value the two rewards similarly.

Bu, iki ödülü de benzer biçimde değerli gördükleri anlamına geliyor.

Other students were given a mug first

Diğer öğrencilere önce bardak verilip

and then a surprise chance to swap it for a chocolate bar,

çikolatayla değiştirme şansı verildi,

but only 11% wanted to.

fakat yalnızca %11'i bunu istedi.

Yet another group started out with chocolate,

Bir diğer grup öğrenci ise çikolatayla başladı

and most preferred to keep it rather than swap.

ve çoğunluğu değiştirmek yerine elinde kalmasını yeğledi.

In other words, the students nearly always put greater value

Diğer bir deyişle, öğrenciler neredeyse her zaman

on whichever reward they started out with.

ilk ödüle daha çok değer verdi.

Part of this has to do with how quickly we form connections

Bunun bir kısmı, bizim olan şeylerle kendimiz arasında

between our sense of self and the things we consider ours.

çabucak bağlantılar oluşturmamız yüzünden.

That can even be seen at the neural level.

Bu durum sinirsel seviyede bile görülebilir.

In one experiment, neuroscientists scanned participants' brains

Bir deneyde, sinir bilimciler katılımcıların beyinlerini,

while they allocated various objects either to a basket labeled "mine,"

katılımcılar çeşitli nesneleri

"benim" ve "Alex'in" yazılı sepetlere yerleştirirken taradı.

or another labeled, "Alex's."

When participants subsequently looked at their new things,

Katılımcılar art arda yeni nesnelerine bakarken

their brains showed more activity

beyinlerinin bir bölgesi daha çok etkinlik gösterdi,

in a region that usually flickers into life

kendimiz hakkında düşünmeye

whenever we think about ourselves.

başladığımızda etkinleşen bölge.

Another reason we're so fond of our possessions

Eşyalarımıza bu kadar düşkün olmamızın diğer sebebi

is that from a young age we believe they have a unique essence.

küçüklükten itibaren eşsiz niteliğe sahip olduklarına inanmamızdır.

Psychologists showed us this by using an illusion

Psikologlar bu durumu, bize bir yanılsamayla gösterdi:

to convince three to six-year-olds they built a copying machine,

Altı yaşındaki çocukları, herhangi bir nesnenin

a device that could create perfect replicas of any item.

birebir aynısını kopyalama makinesi yaptıklarına inandırdılar.

When offered a choice between their favorite toy

Çocuklardan sevdikleri oyuncağın özgünüyle

or an apparently exact copy,

görünüşte birebir kopyası olan arasında

the majority of the children favored the original.

seçim yapmaları istenince asıl oyuncağı seçtiler.

In fact, they were often horrified at the prospect of taking home a copy.

Doğrusu, eve kopyasını götürme olasılığından sıklıkla dehşete kapıldılar.

This magical thinking about objects isn't something we grow out of.

Eşyalarla ilgili bu sihirli düşünme biçimi büyüyünce vazgeçtiğimiz bir şey değil.

Rather it persists into adulthood while becoming ever more elaborate.

Tersine, daha da kapsamlı hâle gelerek yetişkinlikte de kendini sürdürüyor.

For example, consider the huge value placed on items

Örneğin, önceden ünlülerin sahip olduğu eşyalara verilen

that have been owned by celebrities.

aşırı değeri göz önüne alın.

It's as if the buyers believed the objects they'd purchased

Satın alan kişiler, satın aldıkları eşyaların bir şekilde

were somehow imbued with the essence of their former celebrity owners.

önceki ünlü sahiplerinin varlığıyla dolu olduğuna inanıyormuş gibidir.

For similar reasons, many of us are reluctant to part with family heirlooms

Benzer sebeplerle, çoğumuz kaybettiğimiz sevdiklerimizle

which help us feel connected to lost loved ones.

bağlı hissetmemizi sağladığı için aile yâdigârlarından ayrılamayız.

These beliefs can even alter our perception of the physical world

Bu inançlar, fiziksel dünya algımızı

and change our athletic abilities.

ve atletik yeneklerimizi bile değiştirebilir.

Participants in a recent study were told they were using a golf putter

Katılımcılara, kullanmakta oldukları golf sopasının

once owned by the champion Ben Curtis.

bir zamanlar şampiyon Ben Curtis'in olduğu söylendi.

During the experiment,

Deney boyunca,

they perceived the hole as being about a centimeter larger

standart golf sopası kullanan kontrol grubundaki katılımcılara göre,

than controlled participants using a standard putter

deliği yaklaşık bir santimetre daha büyük olarak algıladılar

and they sank slightly more putts.

ve daha fazla topu soktular.

Although feelings of ownership emerge early in life, culture also plays a part.

Sahiplik duygusu yaşamda erken ortaya çıksa da kültürün de payı var.

For example, it was recently discovered that Hadza people of northern Tanzania

Örneğin yakın zamanda, kuzey Tanzanya'daki

who are isolated from modern culture

çağdaş kültürden yalıtılmış Hadzaların

don't exhibit the endowment effect.

sahiplik etkisi barındırmadığı keşfedildi.

That's possibly because they live in an egalitarian society

Bunun sebebi, eşitlikçi toplumda yaşayıp

where almost everything is shared.

neredeyse her şeyi paylaşmaları olabilir.

At the other extreme, sometimes our attachment to our things can go too far.

Tam tersi uç noktadaysa, bazen bağlanma hissimiz çok ilerilere gidebilir.

Part of the cause of hoarding disorder is an exaggerated sense of responsibility

İstifçilik rahatsızlığının sebebinin bir kısmı, kişinin sahip olduklarına karşı

and protectiveness toward one's belongings.

abartılmış sorumluluk ve korumacılık hissi duymasıdır.

That's why people with this condition find it so difficult to throw anything away.

Bu rahatsızlığa sahip kişilere bu yüzden bir şeyleri atmak çok zor gelir.

What remains to be seen today

Günümüzde belirsiz olarak kalan

is how the nature of our relationship with our possessions

sahip olduklarımızla ilişkimizin doğasının

will change with the rise of digital technologies.

dijital teknolojiyle nasıl değişeceğidir.

Many have forecast the demise of physical books and music,

Birçok kişi, basılı kitapların ve müziğin yok olacağını öngörmüştü,

but for now, at least, this seems premature.

ama bu, en azından şimdilik, vakitsiz bir öngörü.

Perhaps there will always be something uniquely satisfying

Belki de bir eşyayı ellerimizde tutarak "benim" demek

about holding an object in our hands and calling it our own.

hep eşsiz bir şekilde doyurucu olacak.