How do lungs work? - Emma Bryce

Çeviri: Onur Kurtuluş Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Many of us have hundreds of things on our minds at any moment,

Çoğumuzun aklından her dakika yüzlerce düşünce geçer.

often struggling to keep track of everything we need to do.

Ne yapmamız gerektiğini genellikle düşünmek zorunda kalırız.

But fortunately,

Neyse ki hatırlamamız gerekmeyen önemli bir şey var:

there's one important thing we don't have to worry about remembering:

breathing.

Nefes almak.

When you breathe, you transport oxygen to the body's cells to keep them working

Nefes aldığınızda vücudunuzdaki hücrelere oksijen gönderip çalışmalarını sağlar

and clear your system of the carbon dioxide

ve bünyenizi, bu işlemin oluşturduğu

that this work generates.

karbondioksitten temizlersiniz.

Breathing, in other words, keeps the body alive.

Nefes almak, başka bir deyişle vücudu hayatta tutar.

So, how do we accomplish this crucial and complex task

Peki bu kadar hayati ve karmaşık bir görevi

without even thinking about it?

düşünmeden nasıl yapabiliyoruz?

The answer lies in our body's respiratory system.

Bu sorunun cevabı, vücudumuzun solunum sisteminde yatıyor.

Like any machinery, it consists of specialized components,

Tıpkı bir makine gibi özel parçaları var

and requires a trigger to start functioning.

ve çalışması için tetiklenmesi gerekiyor.

Here, the components are the structures and tissues making up the lungs,

Onlara bağlı diğer çeşitli solunum organlarının yanı sıra

as well as the various other respiratory organs connected to them.

bu özel parçalar, yapı ve dokularıyla akciğerleri oluşturan parçalar.

And to get this machine moving, we need the autonomic nervous system,

Bu makinenin çalışması için otonom sinir sistemine ihtiyacımız var,

our brain's unconscious control center for the vital functions.

yani yaşamsal fonksiyonlar için beynimizin bilinçaltı kontrol merkezi.

As the body prepares to take in oxygen-rich air,

Vücut, oksijen zengini havayı içeri almaya hazırlanırken

this system sends a signal to the muscles around your lungs,

bu sistem, akciğerlerin etrafındaki kaslara bir sinyal gönderir,

flattening the diaphragm

diyaframı düzleştirir

and contracting the intercostal muscles between your ribs

ve kaburgalarınız arasındaki interkostal kaslarla anlaşarak

to create more space for the lungs to expand.

akciğerlerin genişlemesi için daha fazla yer açar.

Air then wooshes into your nose and mouth,

Sonrasında hava, ağız ve burnunuza girer,

through your trachea,

önce trakeanızından geçer,

and into the bronchi that split at the trachea's base,

sonra da trakeanın sonunda ayrılan bronşlardan geçerek

with one entering each lung.

her bir akciğere ulaşır.

Like tree branches, these small tubes divide into thousands of tinier passages

Bu küçük borular, bir ağacın dalları gibi bronşçuk da denilen

called bronchioles.

binlerce küçük geçide ayrılır.

It's tempting to think of the lungs as huge balloons,

Akciğerleri genellikle büyük balonlar olarak düşünürüz

but instead of being hollow, they're actually spongy inside,

ama içleri boş değil, aslında süngerimsi bir yapıdadırlar,

with the bronchioles running throughout the parenchyma tissue.

bunu sağlayan parankima dokusu boyunca sıralanan bronşçuklar.

At the end of each bronchiole is a little air sack called an alveolus,

Her bronşçuğun sonunda, alveol adlı küçük hava kesecikleri bulunur,

wrapped in capillaries full of red blood cells

bunlar kırmızı kan hücreleriyle dolu kılcal damarlarla çevrili olup

containing special proteins called hemoglobin.

hemoglobin adı verilen özel proteinler içerirler.

The air you've breathed in fills these sacks,

Aldığınız hava, bu kesecikleri doldurup

causing the lungs to inflate.

akciğerlerin şişmesine neden olur.

Here is where the vital exchange occurs.

Hayati değişim burada gerçekleşir.

At this point, the capillaries are packed with carbon dioxide,

Bu noktada, kılcal damarlar karbondioksit ile

and the air sacks are full of oxygen.

ve hava kesecikleri ise oksijen ile doludur.

But due to the basic process of diffusion,

Difüzyon temel süreci sebebiyle

the molecules of each gas want to move to a place

her gaz molekülü,

where there's a lower concentration of their kind.

kendi türünün düşük yoğunlukta olduğu yere geçmek ister.

So as oxygen crosses over to the capillaries,

Oksijen, kılcal damarlardan geçtikçe hemoglobin tarafından yakalanırken

the hemoglobin grabs it up,

while the carbon dioxide is unloaded into the lungs.

karbondioksit, akciğerlere boşaltılır.

The oxygen-rich hemoglobin is then transported throughout the body

Oksijen yönünden zengin hemoglobinler

via the bloodstream.

kan dolaşımı ile vücut içinde taşınır.

But what do our lungs do with all that carbon dioxide?

Peki akciğerlerimiz tüm bu karbondioksiti ne yapar?

Exhale it, of course.

Elbette dışarı verir.

The autonomic nervous system kicks in again,

Otonom sinir sistemi tekrar devreye girer,

causing the diaphragm to ball up,

diyaframın yukarı doğru kalkmasına

and the intercostal muscles to relax,

ve interkostal kasların gevşemesine neden olarak

making the chest cavities smaller and forcing the lungs to compress.

göğüs boşluğunu küçültür ve akciğerleri sıkışmaya zorlar.

The carbon dioxide-rich air is expelled, and the cycle begins again.

Karbondioksitli hava dışarı verilir ve döngü yeniden başlar.

So that's how these spongy organs keep our bodies efficiently supplied with air.

Bu süngerimsi organlar vücudumuza yeterli havayı böyle sağlar.

Lungs inhale and exhale between 15 and 25 times a minute,

Akciğerler dakikada 15 ile 25 defa arasında nefes alıp verir.

which amounts to an incredible 10,000 liters of air each day.

Bu da inanılması güç olmakla birlikte günlük 10.000 litre havaya eşittir.

That's a lot of work, but don't sweat it.

Bu çok fazla iş demek ama canınızı sıkmayın.

Your lungs and your autonomic nervous system

Akciğerleriniz ve otonom sinir sisteminiz

have got it covered.

bu işi hallediyor.