How do lungs work? - Emma Bryce

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Rysia Wand

Many of us have hundreds of things on our minds at any moment,

Każdy z nas ma wciąż na głowie setki spraw.

often struggling to keep track of everything we need to do.

Staramy się na bieżąco kontrolować, co mamy do zrobienia.

But fortunately,

Na szczęście

there's one important thing we don't have to worry about remembering:

jest jedna ważna rzecz, o której nie musimy pamiętać:

breathing.

oddychanie.

When you breathe, you transport oxygen to the body's cells to keep them working

Oddychając, dostarczamy komórkom tlen,

co umożliwia im pracę i oczyszcza organizm z dwutlenku węgla,

and clear your system of the carbon dioxide

that this work generates.

powstającego w jej wyniku.

Breathing, in other words, keeps the body alive.

Innymi słowy, oddychanie utrzymuje nas przy życiu.

So, how do we accomplish this crucial and complex task

Jak wykonujemy to ważne i skomplikowane zadanie,

without even thinking about it?

nawet o nim nie myśląc?

The answer lies in our body's respiratory system.

Odpowiedzią na to pytanie jest nasz układ oddechowy.

Like any machinery, it consists of specialized components,

Jak każdy mechanizm składa się z wyspecjalizowanych części

and requires a trigger to start functioning.

i wymaga czynnika sprawczego, by zacząć działać.

Here, the components are the structures and tissues making up the lungs,

Układ oddechowy składa się ze struktur i tkanek tworzących płuca

as well as the various other respiratory organs connected to them.

oraz innych organów oddechowych.

Do działania niezbędny jest autonomiczny układ nerwowy,

And to get this machine moving, we need the autonomic nervous system,

our brain's unconscious control center for the vital functions.

który niezależne od naszej woli dowodzi funkcjami życiowymi.

As the body prepares to take in oxygen-rich air,

Kiedy ciało szykuje się na przyjęcie bogatego w tlen powietrza,

this system sends a signal to the muscles around your lungs,

system wysyła sygnały do mięśni wokół płuc,

flattening the diaphragm

spłaszcza przeponę

and contracting the intercostal muscles between your ribs

i obkurcza mięśnie międzyżebrowe,

to create more space for the lungs to expand.

by płuca miały więcej miejsca.

Air then wooshes into your nose and mouth,

Powietrze przechodzi przez nos,

through your trachea,

jamę ustną i tchawicę

and into the bronchi that split at the trachea's base,

do oskrzeli rozgałęziających się na końcu tchawicy.

with one entering each lung.

Każde oskrzele dochodzi do jednego płuca.

Like tree branches, these small tubes divide into thousands of tinier passages

Jak gałęzie drzewa, te wąskie rurki rozgałęziają się na tysiące mniejszych,

called bronchioles.

zwanych oskrzelikami.

It's tempting to think of the lungs as huge balloons,

Można myśleć o płucach jak o balonach,

but instead of being hollow, they're actually spongy inside,

które są gąbczaste w środku

with the bronchioles running throughout the parenchyma tissue.

i mają oskrzeliki umieszczone w tkance miąższowej.

At the end of each bronchiole is a little air sack called an alveolus,

Na końcu każdego oskrzelika znajduje się mała torebka, pęcherzyk płucny,

wrapped in capillaries full of red blood cells

pokryty kapilarami pełnymi erytrocytów,

containing special proteins called hemoglobin.

zawierających specjalne białko zwane hemoglobiną.

The air you've breathed in fills these sacks,

Przy wdechu powietrze wypełnia te torebki,

causing the lungs to inflate.

co sprawia, że płuca się podnoszą.

Here is where the vital exchange occurs.

Wtedy następuje najważniejsza wymiana.

At this point, the capillaries are packed with carbon dioxide,

Kapilary są napełnione dwutlenkiem węgla,

and the air sacks are full of oxygen.

a torebki powietrzne są pełne tlenu.

But due to the basic process of diffusion,

Dzięki zjawisku dyfuzji

the molecules of each gas want to move to a place

cząsteczki obu gazów przenoszą się tam,

where there's a lower concentration of their kind.

gdzie występuje ich mniejsze stężenie.

So as oxygen crosses over to the capillaries,

Kiedy tlen wnika do kapilar,

the hemoglobin grabs it up,

jest wychwytywany przez hemoglobinę,

while the carbon dioxide is unloaded into the lungs.

dwutlenek węgla za to przechodzi do płuc.

The oxygen-rich hemoglobin is then transported throughout the body

Bogata w tlen hemoglobina roznosi tlen do wszystkich tkanek

via the bloodstream.

poprzez krwiobieg.

But what do our lungs do with all that carbon dioxide?

Ale co robią płuca z dwutlenkiem węgla?

Exhale it, of course.

Oczywiście wydychają.

The autonomic nervous system kicks in again,

Autonomiczny układ nerwowy znów działa,

causing the diaphragm to ball up,

przepona unosi się do góry,

and the intercostal muscles to relax,

a mięśnie międzyżebrowe rozkurczają się.

making the chest cavities smaller and forcing the lungs to compress.

Klatka piersiowa zmniejsza objętość i ściska płuca.

The carbon dioxide-rich air is expelled, and the cycle begins again.

Bogate w dwutlenek węgla powietrze jest wydychane i cykl zaczyna się od nowa.

So that's how these spongy organs keep our bodies efficiently supplied with air.

W taki właśnie sposób ten gąbczasty organ zaopatruje nasze ciała w powietrze.

Lungs inhale and exhale between 15 and 25 times a minute,

Oddychamy od 15 do 25 razy na minutę,

which amounts to an incredible 10,000 liters of air each day.

przetwarzając 10 000 litrów powietrza dziennie.

That's a lot of work, but don't sweat it.

To sporo pracy, ale bez obaw.

Your lungs and your autonomic nervous system

Płuca i autonomiczny układ nerwowy

have got it covered.

mają to pod kontrolą.