How do lungs work? - Emma Bryce

Nhiệm vụ của phổi - Emma Bryce

Translator: Bao Kieu Reviewer: Nhu PHAM

Tại mỗi thời điểm, có hàng trăm thứ diễn ra trong tâm trí chúng ta,

Many of us have hundreds of things on our minds at any moment,

often struggling to keep track of everything we need to do.

chúng ta cố gắng kiểm soát mọi thứ mình làm.

But fortunately,

Thật may là, có một việc quan trọng mà ta không cần phải nhớ:

there's one important thing we don't have to worry about remembering:

thở.

breathing.

When you breathe, you transport oxygen to the body's cells to keep them working

Khi thở, bạn đem ô-xi đến các tế bào giúp chúng duy trì hoạt động

and clear your system of the carbon dioxide

và loại bỏ khỏi cơ thể khí carbonic do tế bào tạo ra.

that this work generates.

Nói cách khác, thở giúp cơ thể sống sót.

Breathing, in other words, keeps the body alive.

So, how do we accomplish this crucial and complex task

Vậy, làm thế nào ta thực hiện nhiệm vụ quan trọng và phức tạp này

without even thinking about it?

mà thậm chí không cần nghĩ đến nó?

The answer lies in our body's respiratory system.

Câu trả lời nằm ở hệ hô hấp.

Like any machinery, it consists of specialized components,

Giống như một cỗ máy, nó bao gồm các bộ phận chuyên biệt,

and requires a trigger to start functioning.

và cần tín hiệu để kích hoạt.

Here, the components are the structures and tissues making up the lungs,

Ở đây, các bộ phận là các cấu trúc và mô tạo ra phổi,

as well as the various other respiratory organs connected to them.

cũng như nhiều cơ quan hô hấp khác có liên kết với chúng.

And to get this machine moving, we need the autonomic nervous system,

Để cỗ máy hoạt động, cần tới hệ thần kinh tự chủ,

our brain's unconscious control center for the vital functions.

trung tâm vô thức của bộ não kiểm soát các chức năng tối cần thiết.

As the body prepares to take in oxygen-rich air,

Khi cơ thể cần không khí giàu ô-xi,

this system sends a signal to the muscles around your lungs,

hệ thống gửi tín hiệu đến các cơ xung quanh phổi,

flattening the diaphragm

làm cơ hoành bẹt ra,

and contracting the intercostal muscles between your ribs

các cơ gian sườn co lại

to create more space for the lungs to expand.

tạo không gian để phổi mở rộng.

Air then wooshes into your nose and mouth,

Không khí bị hút vào trong mũi và miệng, thông qua khí quản,

through your trachea,

and into the bronchi that split at the trachea's base,

đến phế quản tách nhánh ở phía cuối.

with one entering each lung.

Mỗi phế quản dẫn đến một lá phổi.

Like tree branches, these small tubes divide into thousands of tinier passages

Giống như các nhánh cây, các ống nhỏ này tách thành hàng ngàn ống nhỏ hơn

called bronchioles.

gọi là tiểu phế quản.

It's tempting to think of the lungs as huge balloons,

Rất dễ để nghĩ rằng phổi như quả bóng bay lớn,

but instead of being hollow, they're actually spongy inside,

nhưng thay vì rỗng, chúng xốp và lỗ rỗ bên trong,

with the bronchioles running throughout the parenchyma tissue.

với các tiểu phế quản chạy qua các nhu mô.

At the end of each bronchiole is a little air sack called an alveolus,

Điểm cuối của mỗi tiểu phế quản có các túi khí nhỏ gọi là phế nang,

wrapped in capillaries full of red blood cells

được bao bọc trong các mao mạch chứa đầy hồng cầu

containing special proteins called hemoglobin.

chứa một loại protein đặc biệt được gọi là hemoglobin.

The air you've breathed in fills these sacks,

Không khí hít vào làm đầy túi khí, khiến phổi phồng ra.

causing the lungs to inflate.

Here is where the vital exchange occurs.

Đây là nơi diễn ra sự trao đổi chất quan trọng.

At this point, the capillaries are packed with carbon dioxide,

Đến lúc này, các mao mạch chứa đầy khí carbonic,

and the air sacks are full of oxygen.

các túi khí lại chứa đầy ô-xi.

But due to the basic process of diffusion,

Theo quy luật khuyếch tán,

the molecules of each gas want to move to a place

phân tử khí có khuynh hướng di chuyển

where there's a lower concentration of their kind.

từ nơi có nồng độ cao sang nơi có nồng độ thấp.

So as oxygen crosses over to the capillaries,

Vì vậy, ô-xi đi vào các mao mạch,

the hemoglobin grabs it up,

bị hemoglobin giữ lại ở đó,

while the carbon dioxide is unloaded into the lungs.

khí carbonic thì được đem vào phổi.

The oxygen-rich hemoglobin is then transported throughout the body

Các hemoglobin chứa đầy ô-xi sẽ được vận chuyển đi khắp cơ thể

via the bloodstream.

thông qua các mạch máu.

But what do our lungs do with all that carbon dioxide?

Thế nhưng, phổi sẽ làm gì với khí carbonic.

Exhale it, of course.

Thở ra, dĩ nhiên rồi.

The autonomic nervous system kicks in again,

Hệ thần kinh tự chủ một lần nữa phát tín hiệu,

causing the diaphragm to ball up,

khiến cơ hoành cong lên,

and the intercostal muscles to relax,

và các cơ gian sườn giãn ra,

making the chest cavities smaller and forcing the lungs to compress.

khiến khoang ngực nhỏ lại làm phổi bị thu nhỏ.

The carbon dioxide-rich air is expelled, and the cycle begins again.

Khí nhiều carbonic bị đẩy ra ngoài, và chu kỳ lại bắt đầu.

So that's how these spongy organs keep our bodies efficiently supplied with air.

Đó là cách bộ phận xốp và lỗ rỗ này giúp cơ thể luôn được cung cấp đủ khí.

Lungs inhale and exhale between 15 and 25 times a minute,

Phổi hít vào thở ra từ 15 đến 25 lần một phút,

which amounts to an incredible 10,000 liters of air each day.

tổng cộng lên đến 10.000 lít khí mỗi ngày.

That's a lot of work, but don't sweat it.

Cần vận động rất nhiều , nhưng đừng lo lắng.

Your lungs and your autonomic nervous system

Phổi và hệ thần kinh tự chủ sẽ làm thay bạn.

have got it covered.