Iceland's secret power - Jean-Baptiste P. Koehl

483,158 views ・ 2021-07-29

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Emre Incel Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:07
While the weather in Iceland is often cold, wet, and windy,
0
7829
4625
İzlanda’daki hava genellikle soğuk, ıslak ve rüzgarlı olsa da
00:12
a nearly endless supply of heat bubbles away below the surface.
1
12454
4875
yüzeyin altında neredeyse sonsuz bir ısı kaynağı bulunur.
00:17
In fact, almost every building in the country is heated by geothermal energy,
2
17454
5459
Aslında, ülkedeki hemen hemen her bina, neredeyse hiç karbon emisyonu olmayan
00:22
in a process with virtually no carbon emissions.
3
22913
3750
jeotermal enerji ile ısıtılmakta.
00:26
So how exactly does this renewable energy work?
4
26829
3209
Peki bu yenilenebilir enerji tam olarak nasıl çalışıyor?
00:30
Between the Earth’s core and its crust is a mixed layer
5
30371
3958
Dünyanın çekirdeği ile kabuğu arasında, manto adı verilen
00:34
of solid and partially molten rock called the mantle.
6
34329
3750
karışık bir katı ve kısmen erimiş kaya tabakası bulunur.
00:38
Temperatures here range from 1,000 to 3,500 degrees Celsius.
7
38371
6333
Buradaki sıcaklıklar 1.000 ila 3.500 santigrat derece arasında değişmekte.
00:44
Some of this heat comes from the radioactive decay of metals.
8
44954
4250
Bu ısının bir kısmı metallerin radyoaktif bozunmasından gelir.
00:49
But much of it comes from Earth’s core,
9
49371
2541
Ancak bunun çoğu, gezegenin dört milyar yıl önce
00:52
which has been radiating energy since the planet formed
10
52037
3209
oluşmasından bu yana enerji yayan
00:55
over four billion years ago.
11
55246
1916
Dünya’nın çekirdeğinden geliyor.
00:57
While the mantle moves slowly,
12
57496
2000
Manto yavaş hareket ederek
00:59
circulating roughly 40 kilometers below the Earth’s crust,
13
59496
3916
yerkabuğunun yaklaşık 40 kilometre altında dolaşırken
01:03
there are places where it surges closer to the surface.
14
63412
3959
yüzeye daha yakın olduğu yerler var.
01:07
Here, the magma forms pockets and veins in the ground,
15
67579
3959
Burada magma, yerde cepler ve damarlar oluşturarak yeraltı nehirlerini
01:11
heating underground rivers and pools to temperatures reaching 300 degrees.
16
71538
5750
ve havuzlarını 300 dereceye ulaşan sıcaklıklara kadar ısıtır.
01:17
Controlling heated water is at the heart of harnessing geothermal energy,
17
77704
4792
Isıtılmış suyu kontrol etmek,
jeotermal enerjiden yararlanmanın merkezinde yer alır
01:22
and there are two primary models for how to do it.
18
82496
2792
ve bunun nasıl yapılacağına dair iki ana yöntem mevcut.
01:25
One is to build a geothermal power plant
19
85788
3291
Biri, elektrik üretmek için bu sıcak, derin havuzları kullanan
01:29
which uses these hot, deep pools to produce electricity.
20
89079
3750
bir jeotermal enerji santrali inşa etmek.
01:33
First, engineers drill a well several kilometers into permeable rock
21
93204
4875
İlk olarak, mühendisler kumtaşı veya bazalt gibi geçirgen kayalara
01:38
like sandstone or basalt.
22
98079
2209
birkaç kilometrelik bir kuyu açarlar.
01:40
As the hot, highly pressurized groundwater flows into the well,
23
100746
4292
Sıcak, yüksek basınçlı yeraltı suyu kuyuya akarken
01:45
the rapid change in pressure and temperature
24
105038
2500
basınç ve sıcaklıktaki hızlı değişim
01:47
produces huge amounts of steam.
25
107538
2250
büyük miktarda buhar üretir.
01:49
This steam then turns the blades of a turbine to generate electricity.
26
109954
4667
Bu buhar daha sonra elektrik üretmek için bir türbinin kanatlarını döndürür.
01:55
Finally, the remaining cooled water and condensed steam
27
115329
3584
Son olarak, kalan soğutulmuş su ve yoğunlaştırılmış buhar,
01:58
are injected back into the ground to create an open loop
28
118913
3750
suyu kaybetmeden elektrik sağlayan açık bir çevrim oluşturmak için
02:02
that provides electricity without losing water.
29
122663
3166
toprağa geri basılır.
02:06
However, we don't have to drill this deep to take advantage of the planet's heat.
30
126038
4625
Fakat gezegenin sıcaklığından yararlanmak için bu kadar derine inmek gerekmiyor.
02:11
Thanks to solar radiation,
31
131246
1917
Güneş radyasyonu sayesinde sadece 1,5 metre derinliğindeki toprak,
02:13
dirt just 1.5 meters deep can reach temperatures over 20 degrees Celsius.
32
133163
6166
20 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıklara ulaşabilir.
02:19
Geothermal heat pumps pipe water or antifreeze liquid
33
139538
3833
Jeotermal ısı pompaları, enerjisini sifonlamak için
02:23
through this layer of earth to siphon its energy.
34
143371
2833
bu toprak tabakasından su veya antifriz sıvısı gönderir.
02:26
These liquids are then pumped through local infrastructure,
35
146663
3333
Bu sıvılar daha sonra yerel altyapı aracılığıyla pompalanır
ve daha fazla enerjiyi emmek için zemine geri dönmeden önce
02:30
dispersing their heat before moving back through the ground
36
150079
3084
02:33
to absorb more energy.
37
153163
1750
elde edilen ısıyı dağıtır.
02:34
While external electricity is needed to operate the pumps,
38
154913
3833
Pompaları çalıştırmak için harici elektriğe ihtiyaç duyulsa da
02:38
the energy provided is far greater than the energy used,
39
158746
4000
sağlanan enerji kullanılan enerjiden çok daha fazladır,
02:42
meaning this process is also a sustainable loop.
40
162746
3333
yani bu süreç aynı zamanda sürdürülebilir bir döngü.
02:46
In fact, geothermal heat pumps are both cheaper to operate
41
166621
3833
Aslında jeotermal ısı pompaları, fosil yakıt eşdeğerlerine göre
02:50
and at least two times more energy efficient than fossil fuel equivalents.
42
170454
4792
hem daha ucuz hem de en az iki kat daha fazla enerji verimli.
02:55
Whether geothermal energy is radiating just below our feet,
43
175538
3666
Jeotermal enerji ister ayaklarımızın hemen altında yayılıyor olsun,
02:59
or heating water several kilometers deep,
44
179246
2708
isterse birkaç kilometre derinliğindeki suyu ısıtıyor olsun,
03:01
the planet is constantly radiating heat.
45
181954
2875
gezegen sürekli olarak ısı yayıyor.
03:04
Averaged across one year,
46
184829
1917
Ortalama bir yıl boyunca Dünya,
03:06
Earth gives off roughly three times more energy than humanity consumes.
47
186746
5167
insanlığın tükettiğinden yaklaşık üç kat daha fazla enerji yayar.
03:12
So why does geothermal only account for 0.2% of humanity’s energy production?
48
192163
6416
Peki jeotermal neden insanlığın enerji üretiminin sadece %0.2′sini oluşturuyor?
03:18
The answer has to do with heat, location, and cost.
49
198829
4125
Cevap ısı, konum ve maliyetle ilgili.
03:22
Since geothermal heat pumps rely on the consistent heat
50
202954
3875
Jeotermal ısı pompaları sığ toprakta bulunan tutarlı ısıya dayandığından,
03:26
found in shallow earth,
51
206829
1834
03:28
they can be implemented almost anywhere.
52
208663
2458
hemen hemen her yerde uygulanabilirler.
03:31
But geothermal power plants require tapping into
53
211121
3500
Ancak jeotermal enerji santralleri, 180 dereceden daha sıcak yüksek sıcaklıklı
03:34
high-temperature geothermal fields;
54
214621
3083
ve genellikle yerin birkaç kilometre altında
03:37
regions hotter than 180 degrees and typically several kilometres underground.
55
217704
5584
jeotermal alanlardan yararlanmayı gerektirir.
03:43
These high temperature zones are hard to find,
56
223704
3042
Bu yüksek sıcaklık bölgelerini bulmak zor
03:46
and drilling this deep for just one of the several wells a plant will need
57
226746
4792
ve bir tesisin ihtiyaç duyacağı birkaç kuyudan sadece biri için
bu kadar derin sondaj yapmak 20 milyon dolara mal olabilir.
03:51
can cost up to $20 million.
58
231538
2541
03:54
There are regions with shallower geothermal fields.
59
234413
3625
Daha sığ jeotermal alanlara sahip bölgeler var.
03:58
Iceland and Japan are near active volcanoes and tectonic plate boundaries,
60
238038
4875
İzlanda ve Japonya, magmanın kabuğun içinden yükseldiği aktif volkanlara
04:02
where magma rises up through the crust.
61
242913
2666
ve tektonik levha sınırlarına yakın ülkeler.
04:05
But these same factors also make those regions prone to earthquakes,
62
245579
4292
Ancak aynı faktörler, bu bölgeleri aynı zamanda yoğun sondajlarla da
04:09
which can also be triggered by intensive drilling.
63
249871
2917
tetiklenebilecek depremlere yatkın hale getirir.
04:13
Furthermore, while geothermal energy is clean and renewable,
64
253329
4125
Ayrıca jeotermal enerji temiz ve yenilenebilir olsa da
04:17
it’s not entirely harmless.
65
257454
1875
tamamen zararsız değil.
04:19
Drilling can release vapors containing pollutants
66
259579
3084
Sondaj, metan ve hidrojen sülfür gibi kirleticiler içeren
04:22
like methane and hydrogen sulfide.
67
262663
2500
buharları serbest bırakabilir.
04:25
And drilling tools that use pressurized water can contaminate groundwater.
68
265163
4916
Basınçlı su kullanan sondaj aletleri yeraltı suyunu kirletebilir.
04:30
Fortunately, new technologies are emerging to meet these challenges.
69
270579
4375
Neyse ki bu zorlukların üstesinden gelmek için yeni teknolojiler ortaya çıkıyor.
04:34
Emission control systems can capture pollutants,
70
274954
3250
Emisyon kontrol sistemleri kirleticileri yakalayabilir
04:38
and electromagnetic monitoring can help detect seismic risks.
71
278204
4334
ve elektromanyetik izleme sismik risklerin tespit edilmesine yardımcı olabilir.
04:42
We're also uncovering entirely new sources of geothermal energy,
72
282746
4708
Ayrıca okyanus ortasındaki volkanlardaki magma cepleri gibi
04:47
like pockets of magma in mid-ocean volcanoes.
73
287621
3625
tamamen yeni jeotermal enerji kaynaklarını ortaya çıkarıyoruz.
04:51
So if we can safely and responsibly tap into the heat sustaining our planet,
74
291454
5209
Dolayısıyla gezegenimizi besleyen ısıdan
güvenli ve sorumlu bir şekilde faydalanabilirsek
04:56
we might be able to sustain humanity as well.
75
296663
3041
insanlığı da sürdürebiliriz.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7