Iceland's secret power - Jean-Baptiste P. Koehl

483,158 views ・ 2021-07-29

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Phuong Nguyen Reviewer: Hoàng Trung Lê
00:07
While the weather in Iceland is often cold, wet, and windy,
0
7829
4625
Thời tiết ở Iceland thường lạnh giá, ẩm ướt, và lộng gió,
00:12
a nearly endless supply of heat bubbles away below the surface.
1
12454
4875
một nguồn nhiệt lượng gần như là vô tận đang sôi sục dưới lòng đất.
00:17
In fact, almost every building in the country is heated by geothermal energy,
2
17454
5459
Trên thực tế, hầu hết các toà nhà ở đây đều được sưởi ấm bằng năng lượng địa nhiệt
00:22
in a process with virtually no carbon emissions.
3
22913
3750
và quá trình này gần như không thải ra khí CO2.
00:26
So how exactly does this renewable energy work?
4
26829
3209
Chính xác thì nguồn năng lượng tái tạo này hoạt động như thế nào?
00:30
Between the Earth’s core and its crust is a mixed layer
5
30371
3958
Nằm giữa lõi Trái Đất và lớp vỏ của nó
là lớp phủ cấu tạo từ đá rắn và đá đã nóng chảy một phần
00:34
of solid and partially molten rock called the mantle.
6
34329
3750
00:38
Temperatures here range from 1,000 to 3,500 degrees Celsius.
7
38371
6333
Nhiệt độ ở lớp phủ dao động từ 1000 đến 3500 độ C.
00:44
Some of this heat comes from the radioactive decay of metals.
8
44954
4250
Một phần của sức nóng này là do sự phân rã phóng xạ của kim loại.
00:49
But much of it comes from Earth’s core,
9
49371
2541
Nhưng phần lớn là đến từ lõi Trái Đất,
00:52
which has been radiating energy since the planet formed
10
52037
3209
nơi đã bắt đầu toả nhiệt lượng từ khi Trái Đất được hình thành
00:55
over four billion years ago.
11
55246
1916
hơn 4 tỉ năm trước.
00:57
While the mantle moves slowly,
12
57496
2000
Trong khi lớp phủ dịch chuyển chậm rãi
00:59
circulating roughly 40 kilometers below the Earth’s crust,
13
59496
3916
và luân chuyển khoảng 40 km bên dưới lớp vỏ Trái Đất,
01:03
there are places where it surges closer to the surface.
14
63412
3959
có những nơi dâng lên gần hơn với bề mặt.
01:07
Here, the magma forms pockets and veins in the ground,
15
67579
3959
Ở đó, các túi và dòng mắc-ma được hình thành trong lòng đất,
01:11
heating underground rivers and pools to temperatures reaching 300 degrees.
16
71538
5750
làm nước ở các con sông và bể chứa ngầm bị nung nóng lên đến 300 độ.
01:17
Controlling heated water is at the heart of harnessing geothermal energy,
17
77704
4792
Kiểm soát thuỷ nhiệt có vai trò cốt lõi trong thu thập năng lượng địa nhiệt,
01:22
and there are two primary models for how to do it.
18
82496
2792
và có hai mô hình chính được dùng để khai thác địa nhiệt.
01:25
One is to build a geothermal power plant
19
85788
3291
Một là xây dựng nhà máy địa nhiệt
01:29
which uses these hot, deep pools to produce electricity.
20
89079
3750
sử dụng các bể sâu dưới lòng đất để sản xuất điện.
01:33
First, engineers drill a well several kilometers into permeable rock
21
93204
4875
Đầu tiên, các kỹ sư sẽ khoan một cái giếng sâu khoảng vài km qua lớp đá thấm
01:38
like sandstone or basalt.
22
98079
2209
như đá sa thạch hay đá bazan.
01:40
As the hot, highly pressurized groundwater flows into the well,
23
100746
4292
Khi nguồn nước ngầm với áp suất và nhiệt độ cao chảy vào giếng
01:45
the rapid change in pressure and temperature
24
105038
2500
sự thay đổi đột ngột về áp suất và nhiệt độ
01:47
produces huge amounts of steam.
25
107538
2250
làm sản sinh ra một lượng lớn hơi nước.
01:49
This steam then turns the blades of a turbine to generate electricity.
26
109954
4667
Hơi nước sau đó làm quay các cánh quạt của tua bin để tạo ra điện.
01:55
Finally, the remaining cooled water and condensed steam
27
115329
3584
Cuối cùng, phần nước nguội còn lại và hơi nước ngưng tụ
01:58
are injected back into the ground to create an open loop
28
118913
3750
được đưa trở lại vào lòng đất để tạo ra một chu trình mở
02:02
that provides electricity without losing water.
29
122663
3166
nhằm cung cấp điện mà không tiêu hao nước.
02:06
However, we don't have to drill this deep to take advantage of the planet's heat.
30
126038
4625
Dù vậy, không cần phải khoan sâu như thế để tận dụng nguồn địa nhiệt của Trái Đất.
02:11
Thanks to solar radiation,
31
131246
1917
Nhờ vào sự bức xạ của mặt trời
02:13
dirt just 1.5 meters deep can reach temperatures over 20 degrees Celsius.
32
133163
6166
nhiệt độ của đất đá ở độ sâu 1,5 mét có thể lên đến hơn 20 độ C.
02:19
Geothermal heat pumps pipe water or antifreeze liquid
33
139538
3833
Địa nhiệt đẩy nước hoặc các chất chống đông
02:23
through this layer of earth to siphon its energy.
34
143371
2833
qua tầng địa chất này để chuyển hóa năng lượng.
02:26
These liquids are then pumped through local infrastructure,
35
146663
3333
Sau đó các chất lỏng này được bơm đến cơ sở hạ tầng ở địa phương,
02:30
dispersing their heat before moving back through the ground
36
150079
3084
để phân tán nhiệt trước khi chúng được đưa trở lại vào đất
02:33
to absorb more energy.
37
153163
1750
để hấp thụ nhiều năng lượng hơn.
02:34
While external electricity is needed to operate the pumps,
38
154913
3833
Trong khi nguồn điện bên ngoài được dùng để vận hành các máy bơm,
02:38
the energy provided is far greater than the energy used,
39
158746
4000
năng lượng sản xuất ra nhiều hơn rất nhiều so với năng lượng đã tiêu thụ,
02:42
meaning this process is also a sustainable loop.
40
162746
3333
điều này có nghĩa là quy trình này cũng là một chu trình bền vững.
02:46
In fact, geothermal heat pumps are both cheaper to operate
41
166621
3833
Trên thực tế, máy bơm địa nhiệt vừa có chi phí vận hành rẻ
02:50
and at least two times more energy efficient than fossil fuel equivalents.
42
170454
4792
vừa tiết kiệm năng lượng ít nhất gấp 2 lần lượng nhiên liệu hoá thạch tương đương.
02:55
Whether geothermal energy is radiating just below our feet,
43
175538
3666
Dù cho năng lượng địa nhiệt đang toả ra ngay dưới chân chúng ta
02:59
or heating water several kilometers deep,
44
179246
2708
hay đang đun nóng nguồn nước ở vài km sâu hơn bên dưới,
03:01
the planet is constantly radiating heat.
45
181954
2875
hành tinh này đang không ngừng toả nhiệt.
03:04
Averaged across one year,
46
184829
1917
Trung bình một năm,
03:06
Earth gives off roughly three times more energy than humanity consumes.
47
186746
5167
Trái Đất toả ra nhiệt gấp khoảng 3 lần năng lượng con người tiêu thụ.
03:12
So why does geothermal only account for 0.2% of humanity’s energy production?
48
192163
6416
Vậy tại sao địa nhiệt chỉ chiếm 0,2% trong tổng năng lượng con người sản xuất?
03:18
The answer has to do with heat, location, and cost.
49
198829
4125
Câu trả lời nằm ở vấn đề về nhiệt lượng, vị trí, và chi phí.
03:22
Since geothermal heat pumps rely on the consistent heat
50
202954
3875
Vì các máy bơm địa nhiệt phụ thuộc vào sự nhất quán của sức nóng
03:26
found in shallow earth,
51
206829
1834
của lớp đất bề mặt,
03:28
they can be implemented almost anywhere.
52
208663
2458
nên có thể áp dụng ở hầu hết mọi nơi.
03:31
But geothermal power plants require tapping into
53
211121
3500
Nhưng các nhà máy địa nhiệt đòi hỏi phải có
03:34
high-temperature geothermal fields;
54
214621
3083
các mỏ địa nhiệt với nhiệt độ cao,
03:37
regions hotter than 180 degrees and typically several kilometres underground.
55
217704
5584
những vùng nóng hơn 180 độ và tiêu biểu là phải sâu vài km dưới đất.
03:43
These high temperature zones are hard to find,
56
223704
3042
Những vùng nhiệt độ cao như thế này rất khó tìm,
03:46
and drilling this deep for just one of the several wells a plant will need
57
226746
4792
và việc khoan sâu như vậy chỉ để có một trong vài giếng khoan mà nhà máy cần
03:51
can cost up to $20 million.
58
231538
2541
có thể tiêu tốn đến 20 triệu đô la.
03:54
There are regions with shallower geothermal fields.
59
234413
3625
Cũng có những vùng với các mỏ địa nhiệt nông hơn.
03:58
Iceland and Japan are near active volcanoes and tectonic plate boundaries,
60
238038
4875
Iceland và Nhật Bản nằm gần các núi lửa còn hoạt động và rìa các mảng kiến tạo
04:02
where magma rises up through the crust.
61
242913
2666
nơi mà mắc-ma phun lên khỏi vỏ Trái Đất.
04:05
But these same factors also make those regions prone to earthquakes,
62
245579
4292
Các yếu tố này cũng khiến các khu vực đó dễ bị động đất,
04:09
which can also be triggered by intensive drilling.
63
249871
2917
và khoan giếng với cường độ cao cũng có thể kích hoạt động đất.
04:13
Furthermore, while geothermal energy is clean and renewable,
64
253329
4125
Hơn nữa, dù năng lượng địa nhiệt là năng lượng sạch và có thể tái tạo,
04:17
it’s not entirely harmless.
65
257454
1875
nó không hẳn là vô hại.
04:19
Drilling can release vapors containing pollutants
66
259579
3084
Việc khoan các giếng địa nhiệt có thể làm giải phóng các khí độc
04:22
like methane and hydrogen sulfide.
67
262663
2500
như khí metan và khí hydro sunfua.
04:25
And drilling tools that use pressurized water can contaminate groundwater.
68
265163
4916
Và các dụng cụ khoan sử dụng nước cao áp có thể làm nhiễm độc nguồn nước ngầm.
04:30
Fortunately, new technologies are emerging to meet these challenges.
69
270579
4375
Thật may là các thách thức này đang được khắc phục nhờ các công nghệ mới.
04:34
Emission control systems can capture pollutants,
70
274954
3250
Như hệ thống kiểm soát khí xả có khả năng thu giữ các chất gây ô nhiễm
04:38
and electromagnetic monitoring can help detect seismic risks.
71
278204
4334
hay kỹ thuật giám sát điện từ giúp phát hiện các nguy cơ về địa chấn.
04:42
We're also uncovering entirely new sources of geothermal energy,
72
282746
4708
chúng ta cũng khám phá ra các nguồn năng lượng địa nhiệt hoàn toàn mới.
04:47
like pockets of magma in mid-ocean volcanoes.
73
287621
3625
như các túi mắc-ma trong các núi lửa giữa đại dương.
04:51
So if we can safely and responsibly tap into the heat sustaining our planet,
74
291454
5209
Vậy nên nếu khai thác an toàn và hợp lý nguồn nhiệt đang duy trì hành tinh này,
04:56
we might be able to sustain humanity as well.
75
296663
3041
chúng ta cũng có thể duy trì nhân loại.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7