Iceland's secret power - Jean-Baptiste P. Koehl

481,481 views ・ 2021-07-29

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Wiktoria Piłat Korekta: Ola Królikowska
00:07
While the weather in Iceland is often cold, wet, and windy,
0
7829
4625
Mimo że Islandia jest często zimna, mokra i wietrzna,
00:12
a nearly endless supply of heat bubbles away below the surface.
1
12454
4875
pod powierzchnią skrywają się niemal nieskończone zasoby bulgotającego ciepła.
00:17
In fact, almost every building in the country is heated by geothermal energy,
2
17454
5459
Prawie każdy budynek w kraju jest ogrzewany energią geotermalną
00:22
in a process with virtually no carbon emissions.
3
22913
3750
w drodze procesu, który prawie nie emituje dwutlenku węgla.
00:26
So how exactly does this renewable energy work?
4
26829
3209
Ale jak dokładnie działa ta energia odnawialna?
00:30
Between the Earth’s core and its crust is a mixed layer
5
30371
3958
Między jądrem Ziemi a jej skorupą znajduje się różnorodna warstwa skał
00:34
of solid and partially molten rock called the mantle.
6
34329
3750
częściowo roztopionych i w stanie stałym, zwana płaszczem ziemi.
00:38
Temperatures here range from 1,000 to 3,500 degrees Celsius.
7
38371
6333
Tamtejsza temperatura wynosi między 1000 a 3500 stopni Celsjusza.
00:44
Some of this heat comes from the radioactive decay of metals.
8
44954
4250
Część tego ciepła pochodzi z rozpadu radioaktywnych metali.
00:49
But much of it comes from Earth’s core,
9
49371
2541
Ale spora część pochodzi z jądra ziemi,
00:52
which has been radiating energy since the planet formed
10
52037
3209
które emituje energię od czasu powstania planety
00:55
over four billion years ago.
11
55246
1916
ponad cztery miliardy lat temu.
00:57
While the mantle moves slowly,
12
57496
2000
W tym czasie płaszcz ziemi powoli się porusza,
00:59
circulating roughly 40 kilometers below the Earth’s crust,
13
59496
3916
krążąc około 40 kilometrów pod skorupą ziemi.
01:03
there are places where it surges closer to the surface.
14
63412
3959
Są jednak miejsca, w których ta warstwa zbiera się bliżej powierzchni.
01:07
Here, the magma forms pockets and veins in the ground,
15
67579
3959
Tu magma formuje kieszenie i żyły w Ziemi,
01:11
heating underground rivers and pools to temperatures reaching 300 degrees.
16
71538
5750
podgrzewając podziemne rzeki i baseny do temperatur sięgających 300 stopni.
01:17
Controlling heated water is at the heart of harnessing geothermal energy,
17
77704
4792
Są dwa główne sposoby
na kontrolę podgrzanej wody w sercu okiełznanej energii geotermalnej.
01:22
and there are two primary models for how to do it.
18
82496
2792
01:25
One is to build a geothermal power plant
19
85788
3291
Pierwszy to budowa geotermicznej elektrowni,
01:29
which uses these hot, deep pools to produce electricity.
20
89079
3750
która wykorzystuje ciepłe, głębokie baseny do wytwarzania elektryczności.
01:33
First, engineers drill a well several kilometers into permeable rock
21
93204
4875
Najpierw inżynierowie wiercą kilkukilometrową studnię
w przepuszczalnej skale, jak piaskowiec albo bazalt.
01:38
like sandstone or basalt.
22
98079
2209
01:40
As the hot, highly pressurized groundwater flows into the well,
23
100746
4292
Kiedy ciepła woda gruntowa o wysokim ciśnieniu wpływa do studni,
01:45
the rapid change in pressure and temperature
24
105038
2500
nagła zmiana ciśnienia i temperatury
01:47
produces huge amounts of steam.
25
107538
2250
wytwarza ogromne ilości pary.
01:49
This steam then turns the blades of a turbine to generate electricity.
26
109954
4667
Ta para następnie porusza łopatki turbiny, żeby wygenerować elektryczność.
01:55
Finally, the remaining cooled water and condensed steam
27
115329
3584
Pozostała schłodzona woda i skondensowana para
01:58
are injected back into the ground to create an open loop
28
118913
3750
zostaje z powrotem wprowadzona do ziemi, tworząc zamknięty obieg,
02:02
that provides electricity without losing water.
29
122663
3166
który zapewnia elektryczność bez utraty wody.
02:06
However, we don't have to drill this deep to take advantage of the planet's heat.
30
126038
4625
Ale wcale nie musimy kopać głęboko, żeby skorzystać z ciepła planety.
02:11
Thanks to solar radiation,
31
131246
1917
Dzięki promieniowaniu słonecznemu,
02:13
dirt just 1.5 meters deep can reach temperatures over 20 degrees Celsius.
32
133163
6166
błoto już 1,5 metra pod powierzchnią ziemi może osiągać temperatury powyżej 20°C.
02:19
Geothermal heat pumps pipe water or antifreeze liquid
33
139538
3833
Geotermalne pompy ciepła prowadzą wodę albo niezamarzający płyn
02:23
through this layer of earth to siphon its energy.
34
143371
2833
przez warstwy Ziemi, żeby wyprowadzić jej energię.
02:26
These liquids are then pumped through local infrastructure,
35
146663
3333
Te płyny są później pompowane poprzez lokalną infrastrukturę,
02:30
dispersing their heat before moving back through the ground
36
150079
3084
rozpraszając ciepło, zanim wrócą pod ziemię,
02:33
to absorb more energy.
37
153163
1750
żeby zaabsorbować więcej energii.
02:34
While external electricity is needed to operate the pumps,
38
154913
3833
Chociaż zewnętrzna energia jest konieczna do operowania pompami,
02:38
the energy provided is far greater than the energy used,
39
158746
4000
uzyskana energia jest znacznie większa, niż ta zużyta.
02:42
meaning this process is also a sustainable loop.
40
162746
3333
To oznacza, że ten proces jest zrównoważonym cyklem.
02:46
In fact, geothermal heat pumps are both cheaper to operate
41
166621
3833
W rzeczywistości geotermalne pompy ciepła są tańsze w obsłudze
02:50
and at least two times more energy efficient than fossil fuel equivalents.
42
170454
4792
i co najmniej dwukrotnie bardziej wydajne niż odpowiedniki paliw kopalnych.
02:55
Whether geothermal energy is radiating just below our feet,
43
175538
3666
Bez względu na to,
czy energia geotermalna promieniuje tuż pod naszymi stopami,
02:59
or heating water several kilometers deep,
44
179246
2708
czy podgrzewa wodę kilka kilometrów głębiej,
03:01
the planet is constantly radiating heat.
45
181954
2875
planeta nieustannie wypromieniowuje ciepło.
03:04
Averaged across one year,
46
184829
1917
Średnio w skali rocznej
03:06
Earth gives off roughly three times more energy than humanity consumes.
47
186746
5167
Ziemia emituje trzy razy więcej energii niż pochłania ludzkość.
03:12
So why does geothermal only account for 0.2% of humanity’s energy production?
48
192163
6416
Dlaczego więc zaledwie 0,2% produkowanej energii pochodzi ze źródeł geotermalnych?
03:18
The answer has to do with heat, location, and cost.
49
198829
4125
Odpowiedź ma wiele wspólnego z ciepłem, lokalizacją i kosztem.
03:22
Since geothermal heat pumps rely on the consistent heat
50
202954
3875
Skoro pompy geotermalne są zależne od stałego źródła ciepła,
03:26
found in shallow earth,
51
206829
1834
które można znaleźć płytko w Ziemi,
03:28
they can be implemented almost anywhere.
52
208663
2458
mogą być one stosowane niemal wszędzie.
03:31
But geothermal power plants require tapping into
53
211121
3500
Elektrownie geotermiczne wymagają jednak dostępu
03:34
high-temperature geothermal fields;
54
214621
3083
do pól geotermalnych o wysokiej temperaturze,
03:37
regions hotter than 180 degrees and typically several kilometres underground.
55
217704
5584
czyli obszarów cieplejszych niż 180 stopni i będących kilka kilometrów pod ziemią.
03:43
These high temperature zones are hard to find,
56
223704
3042
Takie strefy gorącej temperatury trudno znaleźć,
03:46
and drilling this deep for just one of the several wells a plant will need
57
226746
4792
a drążenie tak głęboko na zaledwie jedną z kilku potrzebnych elektrowni studni
03:51
can cost up to $20 million.
58
231538
2541
może kosztować aż do 20 milionów dolarów.
03:54
There are regions with shallower geothermal fields.
59
234413
3625
Istnieją regiony z płytszymi geotermicznymi polami.
03:58
Iceland and Japan are near active volcanoes and tectonic plate boundaries,
60
238038
4875
Islandia i Japonia leżą blisko aktywnych wulkanów i granic płyt tektonicznych,
04:02
where magma rises up through the crust.
61
242913
2666
gdzie magma wydostaje się przez skorupę ziemską.
04:05
But these same factors also make those regions prone to earthquakes,
62
245579
4292
Jednak te same czynniki sprawiają,
że te regiony są podatne na trzęsienia ziemi,
04:09
which can also be triggered by intensive drilling.
63
249871
2917
które mogą być też wywołane przez wzmożone wiercenie.
04:13
Furthermore, while geothermal energy is clean and renewable,
64
253329
4125
Mimo że energia geotermalna jest czysta i odnawialna,
04:17
it’s not entirely harmless.
65
257454
1875
nie jest ona całkowicie bezpieczna.
04:19
Drilling can release vapors containing pollutants
66
259579
3084
Wiercenie może uwolnić opary zawierające zanieczyszczenia,
04:22
like methane and hydrogen sulfide.
67
262663
2500
takie jak metan i siarkowodór.
A narzędzia wiertnicze korzystające z wody pod ciśnieniem
04:25
And drilling tools that use pressurized water can contaminate groundwater.
68
265163
4916
mogą zanieczyścić wody gruntowe.
04:30
Fortunately, new technologies are emerging to meet these challenges.
69
270579
4375
Na szczęście powstają nowe technologie mające pokonać te problemy.
04:34
Emission control systems can capture pollutants,
70
274954
3250
Systemy kontroli emisji mogą wyłapywać zanieczyszczenia,
04:38
and electromagnetic monitoring can help detect seismic risks.
71
278204
4334
a monitorowanie elektromagnetyczne może pomóc w wykryciu zagrożeń sejsmicznych.
04:42
We're also uncovering entirely new sources of geothermal energy,
72
282746
4708
Odkrywamy też zupełnie nowe źródła energii geotermalnej,
04:47
like pockets of magma in mid-ocean volcanoes.
73
287621
3625
na przykład kieszenie magmy w wulkanach pośrodku oceanu.
04:51
So if we can safely and responsibly tap into the heat sustaining our planet,
74
291454
5209
Jeśli będziemy mogli bezpiecznie i odpowiedzialnie podpiąć się do ciepła
utrzymującego naszą planetę,
04:56
we might be able to sustain humanity as well.
75
296663
3041
może uda nam się też utrzymać ludzkość.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7