3 questions to ask yourself before you believe something - Siska De Baerdemaeker

Translator: Rawisara Watcharaworatham Reviewer: Sakunphat Jirawuthitanant

In the late 1700s, a German doctor named Samuel Hahnemann began publishing

ในช่วงปลายทศวรรษ 1700 แพทย์ชาวเยอรมัน ชื่อ ซามูเอล ฮาห์เนมานน์ เริ่มตีพิมพ์

articles about a new treatment approach he called homeopathy.

บทความเกี่ยวกับวิธีการรักษาแบบใหม่ ที่เขาเรียกว่าโฮมีโอพาธีย์

Hahnemann’s theory had two central hypotheses.

ทฤษฎีของฮาห์เนมานน์มีสมมติฐานหลักสองข้อ

First, the treatment for an ailment should be a dose of something

ข้อแรก การรักษาอาการเจ็บป่วย ควรใช้ส่วนผสมของสิ่งที่

that might cause that ailment.

อาจทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยนั้น

And second, diluted medicines are more powerful than concentrated ones.

และข้อสอง ยาที่เจือจาง มีประสิทธิภาพมากกว่ายาที่เข้มข้น

So, a homeopathic remedy for insomnia

ดังนั้น การรักษาแบบโฮมีโอพาธีย์ สำหรับโรคนอนไม่หลับ

might include an extremely diluted solution of caffeine.

อาจใช้สารละลายคาเฟอีนที่เจือจางมาก

Over the following 300 years,

ในช่วง 300 ปีหลังจากนั้น

numerous physicians and patients turned to homeopathy,

แพทย์และผู้ป่วยจำนวนมาก หันไปใช้โฮมีโอพาธีย์

and entire hospitals were built to focus on homeopathic treatments.

โรงพยาบาลหลายแห่งถูกสร้างขึ้น เพื่อเน้นการรักษาแบบโฮมีโอพาธีย์

But despite all this, many studies have shown that homeopathy

แม้จะเป็นเช่นนั้น งานวิจัยหลายงาน แสดงให้เห็นว่าโฮมีโอพาธีย์

has no therapeutic effect,

ไม่มีผลทางการบำบัดรักษา

and homeopathic treatments often perform no better than placebos.

และการรักษาแบบโฮมีโอพาธีย์ มักได้ผลไม่แตกต่างจากยาหลอก

So why do so many practitioners and institutions

แล้วทำไมบุคลากรและองค์กร ทางการแพทย์จำนวนมาก

still support this practice?

ถึงยังสนับสนุนวิธีปฏิบัตินี้กันล่ะ

The answer is that homeopathy is a pseudoscience—

คำตอบก็คือโฮมีโอพาธีย์เป็นวิทยาศาสตร์เทียม

a collection of theories, methods, and assumptions

ซึ่งเป็นชุดของทฤษฎี ระเบียบวิธี และสมมติฐาน

that appear scientific, but aren’t.

ที่ดูเหมือนเป็นวิทยาศาสตร์แต่ไม่ใช่

In the worst cases, pseudoscience practitioners encourage this confusion

ในกรณีที่แย่ที่สุด กลุ่มผู้สนับสนุน วิทยาศาสตร์เทียมสร้างความสับสน

to exploit people.

เพื่อหาประโยชน์จากผู้คน

But even when they’re well-intentioned,

แต่แม้ว่าพวกเขาจะมีเจตนาดี

pseudoscience still prevents people from getting the help they need.

วิทยาศาสตร์เทียมก็ยังขัดขวางไม่ให้ ผู้คนได้รับความช่วยเหลือที่จำเป็น

So how are you supposed to tell what’s science and what’s pseudoscience?

แล้วคุณจะรู้ได้ยังไงว่าอะไรเป็นวิทยาศาสตร์ และอะไรเป็นวิทยาศาสตร์เทียม

This question is known as the demarcation problem,

คำถามนี้เรียกกันว่าปัญหาการขีดเส้นแบ่ง

and there's no easy answer.

ซึ่งตอบได้ไม่ง่ายเลย

Part of the issue is that defining science is surprisingly tricky.

ส่วนหนึ่งเป็นเพราะการนิยามว่า วิทยาศาสตร์คืออะไรนั้นยากอย่างคาดไม่ถึง

There's a common idea that all science should, in some form or another,

มีความคิดแพร่หลายว่าวิทยาศาสตร์ทุกแขนง ควรจะ ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

be related to testing against empirical evidence.

เกี่ยวข้องกับการทดสอบหลักฐานเชิงประจักษ์

But some scientific activities are primarily theoretical,

แต่กิจกรรมทางวิทยาศาสตร์บางอย่าง เกี่ยวข้องกับทฤษฎีเป็นหลัก

and different disciplines approach empiricism

และแขนงวิชาที่แตกต่างกัน ก็ประยุกต์ใช้การสังเกตหรือทดลอง

with varying goals, methodologies, and standards.

โดยมีเป้าหมาย ระเบียบวิธี และมาตรฐานที่แตกต่างกัน

20th century philosopher Karl Popper tried to solve the demarcation problem

นักปรัชญาศตวรรษที่ 20 คาร์ล ป็อบเปอร์ พยายามจะไขปัญหาการขีดเส้นแบ่ง

with a simple rule.

ด้วยกฎง่าย ๆ

He argued that in order for a theory to be scientific

เขาให้เหตุผลว่าการที่ทฤษฎี จะเป็นวิทยาศาสตร์ได้นั้น

it must be falsifiable, or able to be proven wrong.

มันต้องถูกพิสูจน์ว่าเป็นเท็จ หรือตรวจสอบว่าไม่ถูกต้องได้

This requires a theory to make specific predictions—

นั่นคือทฤษฎีจะต้องคาดการณ์อย่างเฉพาะเจาะจง

for example, if you’re theorizing that the Earth revolves around the Sun,

ตัวอย่างเช่น หากคุณสร้างทฤษฎีว่า โลกหมุนรอบดวงอาทิตย์

you should be able to predict the path of other celestial bodies in the night sky.

คุณควรจะต้องคาดการณ์วิถีของ วัตถุอื่น ๆ บนท้องฟ้ายามค่ำคืนได้ด้วย

This could then be disproven based on whether or not

สิ่งนี้จะถูกหักล้างได้ โดยขึ้นอยู่กับว่า

your prediction corresponds to your observations.

การคาดการณ์ของคุณสอดคล้องกับ สิ่งที่คุณสังเกตได้หรือไม่

Popper’s falsification criterion is a great way

เกณฑ์การพิสูจน์ว่าเป็นเท็จของป็อบเปอร์ เป็นวิธีการที่ยอดเยี่ยม

to identify pseudoscientific fields like astrology,

ในการจำแนกวิทยาศาสตร์เทียม อย่างโหราศาสตร์

which makes overly broad predictions that adapt to any observation.

ซึ่งให้คำทำนายกว้าง ๆ ที่ปรับให้เข้ากับข้อสังเกตใดก็ได้

However, falsification alone doesn't completely solve the demarcation issue.

แต่การพิสูจน์ว่าเป็นเท็จอย่างเดียว ไขปัญหาการขีดเส้นแบ่งไม่ได้ทั้งหมด

Many things we now consider science were once untestable

หลายสิ่งที่ตอนนี้เราถือว่าเป็นวิทยาศาสตร์ เคยพิสูจน์ไม่ได้มาก่อน

due to a lack of knowledge or technology.

เพราะขาดความรู้หรือเทคโนโลยีที่จำเป็น

Fortunately, there are other factors we can use to identify pseudoscience,

โชคดีที่ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่เราใช้ จำแนกวิทยาศาสตร์เทียมได้

including how a field responds to criticism.

หนึ่งในนั้นคือวิธีการที่สาขาวิชา ตอบสนองต่อคำวิจารณ์

Scientists should always be open to the possibility

นักวิทยาศาสตร์ควรจะเปิดรับความเป็นไปได้

that new observations could change what they previously thought,

ที่ข้อสังเกตใหม่ ๆ อาจเปลี่ยนแปลง สิ่งที่พวกเขาเคยคิดไว้

and thoroughly disproven theories should be rejected in favor of new explanations.

และควรปฏิเสธทฤษฎีที่ถูกหักล้างไปแล้ว เพื่อเปิดโอกาสให้คำอธิบายใหม่

Conversely, pseudoscientific theories are often continually modified

ในทางตรงกันข้าม ทฤษฎีวิทยาศาสตร์เทียม จะถูกปรับเปลี่ยนอย่างต่อเนื่อง

to explain away any contradictory results.

เพื่อแก้ต่างให้ผลลัพธ์ที่ขัดแย้ง

This kind of behavior shows a resistance

พฤติกรรมแบบนี้แสดงถึงแรงต้านทาน

to what philosopher Helen Longino calls transformative criticism.

ต่อสิ่งที่นักปรัชญา เฮเลน ลอนจิโน เรียกว่าการวิจารณ์เพื่อปฏิรูป

Pseudoscientific fields don't seek to address their internal biases

แวดวงวิทยาศาสตร์เทียมจะไม่พยายาม จัดการกับอคติภายในของพวกเขา

or meaningfully engage in transparent peer review.

หรือเข้าสู่กระบวนการวิพากษ์วิจารณ์ โดยคณะผู้เชี่ยวชาญ

Another key marker of science is overall consistency.

ตัวบ่งชี้ที่สำคัญอีกอย่างหนึ่ง คือความสอดคล้องโดยรวม

Science relies on a network of shared information

วิทยาศาสตร์จะอาศัยเครือข่ายของข้อมูลร่วม

that ongoing research develops across disciplines.

ที่พัฒนาขึ้นจากการวิจัยต่อเนื่อง ในสาขาวิชาต่าง ๆ

But pseudoscience often ignores or denies this shared pool of data.

แต่วิทยาศาสตร์เทียมมักจะละเลย หรือปฏิเสธข้อมูลที่มีร่วมกันนี้

For example, creationists claim that animals didn’t evolve

เช่น คนที่เชื่อในแนวคิดรังสรรค์นิยม อ้างว่าสัตว์ไม่ได้วิวัฒนาการ

from a common ancestor,

มาจากบรรพบุรุษร่วมกัน

and that Earth is less than 20,000 years old.

และโลกมีอายุไม่ถึง 20,000 ปี

But these claims contradict huge amounts of evidence

แต่คำกล่าวอ้างนี้ขัดแย้งกับหลักฐานจำนวนมาก

across multiple scientific disciplines,

ในสาขาวิชาวิทยาศาสตร์หลายแขนง

including geology, paleontology, and biology.

ทั้งธรณีวิทยา บรรพชีวินวิทยา และชีววิทยา

While the scientific method is our most reliable tool

แม้ว่าวิธีการทางวิทยาศาสตร์จะ เป็นเครื่องมือที่น่าเชื่อถือที่สุด

to analyze empirical evidence from the world around us,

ในการวิเคราะห์หลักฐานเชิงประจักษ์ จากโลกรอบตัวเรา

it certainly doesn't reveal everything about the human condition.

แต่มันก็ไม่ได้เผยให้เห็นทุกอย่าง เกี่ยวกับสภาวะความเป็นมนุษย์

Faith-based beliefs can play an important role in our lives and cultural traditions.

ความเชื่อเชิงศรัทธามีบทบาทสำคัญ ในชีวิตและวัฒนธรรมประเพณีของเรา

But the reason it’s so important to draw a line

แต่เหตุผลที่การขีดเส้นแบ่งสำคัญมาก

is that people often dress up belief systems as science

คือผู้คนมักจะนำเสนอความเชื่อ ให้ดูเหมือนเป็นวิทยาศาสตร์

in efforts to manipulate others

เพื่อที่จะหลอกใช้ผู้อื่น

or undermine legitimate scientific discoveries.

หรือบ่อนทำลายการค้นพบทางวิทยาศาสตร์

And even in cases where this might seem harmless,

แม้แต่ในกรณีที่ดูเหมือนไม่มีพิษภัย

legitimizing pseudoscience can impede genuine scientific progress.

การยอมรับวิทยาศาสตร์เทียมก็ขัดขวาง ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ที่แท้จริงอยู่ดี

In a world where it's increasingly difficult to tell fact from fiction,

ในโลกที่การแยกแยะเรื่องจริงกับเรื่องแต่ง ทำได้ยากขึ้นเรื่อย ๆ

it's essential to keep your critical thinking skills sharp.

การฝึกฝนทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ เป็นสิ่งที่สำคัญมาก

So the next time you hear an amazing new claim,

ดังนั้น ครั้งต่อไปที่คุณได้ยิน คำกล่าวอ้างใหม่ ๆ ที่น่าทึ่ง

ask yourself:

ถามตัวเองว่า

could we test this?

เราพิสูจน์สิ่งนี้ได้ไหม

Are the individuals behind this theory updating their claims with new findings?

คนที่อยู่เบื้องหลังทฤษฎีนี้ปรับเปลี่ยน คำกล่าวอ้างไปตามการค้นพบใหม่หรือไม่

Is this consistent with our broader scientific understanding of the world?

สิ่งนี้สอดคล้องกับความเข้าใจ เชิงวิทยาศาสตร์โดยทั่วไปหรือไม่

Because looking scientific and actually being scientific

เพราะสิ่งที่ดูเหมือนวิทยาศาสตร์ กับสิ่งที่เป็นวิทยาศาสตร์จริง ๆ

are two very different things.

เป็นสองสิ่งที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง