How false news can spread - Noah Tavlin

Kako lažne vesti mogu da se prošire - Noa Tavlin (Noah Tavlin)

Prevodilac: Mile Živković Lektor: Milenka Okuka

There's a quote usually attributed to the writer Mark Twain that goes,

Postoji citat koji se obično pripisuje piscu Marku Tvenu:

"A lie can travel halfway around the world

"Laž može da prođe pola sveta

while the truth is putting on its shoes."

dok istina obuva cipele."

Funny thing about that.

Zanimljivo je to što

There's reason to doubt that Mark Twain ever said this at all,

postoje razlozi za sumnju da je ovo ikada rekao Mark Tven,

thus, ironically, proving the point.

što pukom ironijom dokazuje poentu.

And today, the quote, whoever said it, is truer than ever before.

Ko god da je izgovorio ovu rečenicu, danas je istinitija nego ikada.

In previous decades, most media with global reach

Prethodnih decenija, većina medija sa globalnim uticajem

consisted of several major newspapers and networks

sastojala se od nekoliko velikih novinskih kuća i mreža

which had the resources to gather information directly.

koje su imale resurse da direktno skupljaju informacije.

Outlets like Reuters and the Associated Press

Kuće poput Rojtersa i Asošijeted Presa,

that aggregate or rereport stories were relatively rare compared to today.

koje skupljaju ili prenose priče, bile su relativno retke u odnosu na danas.

The speed with which information spreads now

Brzina kojom se informacije sada šire

has created the ideal conditions for a phenomenon known as circular reporting.

stvorila je idealne uslove za pojavu koja se naziva kružnim izveštavanjem.

This is when publication A publishes misinformation,

To se dešava kada izvor A objavi netačnu informaciju,

publication B reprints it,

izvor B je ponovo odštampa

and publication A then cites B as the source for the information.

i izvor A onda citira izvor B kao prvobitni izvor informacije.

It's also considered a form of circular reporting

Takođe se smatra kružnim izveštavanjem

when multiple publications

kada više izvora

report on the same initial piece of false information,

izveštava o istoj prvobitnoj lažnoj informaciji,

which then appears to another author as having been verified by multiple sources.

koja se onda drugom autoru čini kao da je potvrđena iz više izvora.

For instance, the 1998 publication of a single pseudoscientific paper

Na primer, objavljivanje jednog pseudonaučničkog rada iz 1998.

arguing that routine vaccination of children causes autism

gde se tvrdi da rutinsko vakcinisanje dece izaziva autizam,

inspired an entire antivaccination movement,

izvazvalo je čitav pokret protiv vakcinacije,

despite the fact that the original paper has repeatedly been discredited

uprkos činjenici da je prvobitni rad više puta opovrgavan

by the scientific community.

pred naučnom zajednicom.

Deliberately unvaccinated children are now contracting contagious diseases

Deca koja namerno nisu vakcinisana sada imaju zarazne bolesti

that had been virtually eradicated in the United States,

koje su bile praktično iskorenjene u SAD,

with some infections proving fatal.

a neke od zaraza su i smrtne.

In a slightly less dire example,

U nešto manje drastičnom primeru,

satirical articles that are formatted to resemble real ones

satirični članci koji su pisani tako da podsećaju na prave

can also be picked up by outlets not in on the joke.

takođe mogu biti preuzeti od strane onih koji nisu upoznati sa šalom.

For example, a joke article in the reputable British Medical Journal entitled

Na primer, komični članak u uglednom Britanskom medicinskom zborniku

"Energy Expenditure in Adolescents Playing New Generation Computer Games,"

naslovljen "Potrošnja energije u adolescentima

koji igraju kompjuterske igre nove generacije"

has been referenced in serious science publications over 400 times.

navodi se u ozbiljnim naučnim radovima preko 400 puta.

User-generated content, such as wikis,

Sadržaj koji stvaraju korisnici, poput vikipedija,

are also a common contributer to circular reporting.

takođe često doprinosi kružnom izveštavanju.

As more writers come to rely on such pages for quick information,

Kako se sve više autora oslanja na takve izvore zbog brzih informacija,

an unverified fact in a wiki page can make its way into a published article

neproverena činjenica na viki stranici može dospeti do objavljenog članka

that may later be added as a citation for the very same wiki information,

koji se kasnije može citirati za istu tu informaciju na viki stranici,

making it much harder to debunk.

čime se ona mnogo teže opovrgava.

Recent advances in communication technology

Skorašnja postignuća u tehnologiji komunikacije

have had immeasurable benefits

donela su nemerljive prednosti

in breaking down the barriers between information and people.

u rušenju zidova između informacija i ljudi.

But our desire for quick answers

Ali naša žudnja za hitrim odgovorima

may overpower the desire to be certain of their validity.

može nadvladati žudnju da budemo sigurni u njihovu istinost.

And when this bias can be multiplied by billions of people around the world,

A kad ova pristrastnost može da se prenese na milijarde ljudi širom sveta,

nearly instantaneously, more caution is in order.

skoro u istom trenutku, potrebno je više opreznosti.

Avoiding sensationalist media,

Izbegavanje senzacionalističkih medija,

searching for criticisms of suspicious information,

traganje za kritikama sumnjivih informacija,

and tracing the original source of a report can help slow down a lie,

i praćenje prvobitnog izvora izveštaja može da pomogne da se laž uspori

giving the truth more time to put on its shoes.

i da se istini da više vremena da se obuje.