How false news can spread - Noah Tavlin

Çeviri: Selda Yener Gözden geçirme: Meric Aydonat

There's a quote usually attributed to the writer Mark Twain that goes,

Genellikle Mark Twain'e atfedilen bir söz vardır:

"A lie can travel halfway around the world

"Gerçek ayakkabılarını giyene kadar

while the truth is putting on its shoes."

yalan dünyayı dolaşır."

Funny thing about that.

Bu işin komik yanı.

There's reason to doubt that Mark Twain ever said this at all,

Bunu Mark Twain'in söylediğine dair şüpheler var,

thus, ironically, proving the point.

ancak bu, ironik bir biçimde konuya parmak basıyor.

And today, the quote, whoever said it, is truer than ever before.

Bugünse kim söylemiş olursa olsun bu sözün hiç olmadığı kadar doğruluk payı var.

In previous decades, most media with global reach

Geçmiş yıllarda global erişimi olan bir çok medya organı

consisted of several major newspapers and networks

doğrudan bilgi toplayan kaynaklara sahip

which had the resources to gather information directly.

birkaç önemli gazete ve ağlardan oluşuyordu.

Outlets like Reuters and the Associated Press

Reuters ve Associated Press gibi

that aggregate or rereport stories were relatively rare compared to today.

haber toplayan ya da dağıtan ajanslar nispeten günümüzle kıyaslanabilirdi.

The speed with which information spreads now

Bugün bilginin yayılma hızı

has created the ideal conditions for a phenomenon known as circular reporting.

döngüsel habercilik olarak bilinen bir olguya ideal zemin hazırladı.

This is when publication A publishes misinformation,

Bu, A yayımcısı yanlış bir haber yayımladığında,

publication B reprints it,

B yayımcısının onu tekrar haber yapması

and publication A then cites B as the source for the information.

ve sonra A yayımcısının B'yi bilginin kaynağı olarak göstermesidir.

It's also considered a form of circular reporting

Bu da bir çeşit döngüsel habercilik;

when multiple publications

çeşitli yayınlar ilk başta verilen

report on the same initial piece of false information,

aynı yanlış bilgiyi haber yaptığında

which then appears to another author as having been verified by multiple sources.

daha sonra bu diğer yazara birçok kaynak tarafından doğrulanmış bilgi olarak gelir.

For instance, the 1998 publication of a single pseudoscientific paper

Örneğin, 1998 yılında çocuklarda rutin aşılanmanın

arguing that routine vaccination of children causes autism

otizme neden olacağını iddia eden sözde bilimsel bir bildirinin yayımlanması

inspired an entire antivaccination movement,

ilk bildirinin bilim camiası tarafından

despite the fact that the original paper has repeatedly been discredited

defalarca yalanlamasına rağmen

by the scientific community.

aşı karşıtı bir harekete sebep oldu.

Deliberately unvaccinated children are now contracting contagious diseases

Bile bile aşılanmayan çocuklar şimdilerde

that had been virtually eradicated in the United States,

Birleşik Devletler'de aslında kökü kazınmış

with some infections proving fatal.

ölümcül bulaşıcı hastalıklara yakalanıyor.

In a slightly less dire example,

Biraz daha vahim bir örnek ise,

satirical articles that are formatted to resemble real ones

gerçeğe benzeyen hicivsel yazılardaki mizahı

can also be picked up by outlets not in on the joke.

ajansların gerçek algılayabilmesi.

For example, a joke article in the reputable British Medical Journal entitled

Örneğin, British Medical Journal gibi saygın bir dergideki

"Energy Expenditure in Adolescents Playing New Generation Computer Games,"

"Yeni Nesil Bilgisayar Oyunları Oynayan Yetişkinlerin Enerji Harcaması" başlıklı

has been referenced in serious science publications over 400 times.

mizahi bir yazı bilimsel yayınlarda 400'ün üzerinde referans olarak gösterilmiştir.

User-generated content, such as wikis,

Ayrıca vikiler gibi kullanıcının oluşturduğu içerikli siteler

are also a common contributer to circular reporting.

döngüsel haberciliğe yaygın olarak katkıda bulunurlar.

As more writers come to rely on such pages for quick information,

Daha çok yazarlar hızlı bilgi için bu gibi sayfalara güvenle eriştiği için,

an unverified fact in a wiki page can make its way into a published article

bir wiki sayfasındaki doğrulanmamış bilgi yayımlanan bir makalede yer alabilir,

that may later be added as a citation for the very same wiki information,

bu da çürütülmesini daha da zorlaştırarak

making it much harder to debunk.

aynı viki bilgisine kaynak olarak gösterilebilir.

Recent advances in communication technology

İletişim teknolojisindeki son gelişmeler

have had immeasurable benefits

bilgi ve insan arasındaki engelleri

in breaking down the barriers between information and people.

kaldırmaya sonsuz katkıda bulundu.

But our desire for quick answers

Ancak hızlı cevap alma hevesimiz

may overpower the desire to be certain of their validity.

bilginin geçerliliğinden üstün gelebilir.

And when this bias can be multiplied by billions of people around the world,

Bu etki tüm dünyaya milyarlarca insan tarafından yayılabiliyorsa,

nearly instantaneously, more caution is in order.

çok daha çabuk tedbir almak uygundur.

Avoiding sensationalist media,

Sansasyonel iletişim araçlarından kaçınmak,

searching for criticisms of suspicious information,

güvenilmeyen bilgilerle ilgili eleştirileri araştırmak

and tracing the original source of a report can help slow down a lie,

ve bir bilginin orijinal kaynağının izini sürmek gerçeğin yola çıkmasına

giving the truth more time to put on its shoes.

zaman tanıyarak bir yalanı yavaşlatabilir.