How false news can spread - Noah Tavlin

Translator: Yen Hoang Reviewer: Thai Thao Ton

There's a quote usually attributed to the writer Mark Twain that goes,

Có một câu nói vẫn được cho là của Mark Twain như thế này,

"A lie can travel halfway around the world

"Trong khi lời nói dối có thể đi được nửa vòng trái đất

while the truth is putting on its shoes."

thì sự thật vẫn còn đang mang giầy."

Funny thing about that.

Điều buồn cười là:

There's reason to doubt that Mark Twain ever said this at all,

Có lý do để nghi ngờ việc Mark Twain có từng nói như vậy hay không,

thus, ironically, proving the point.

do đó, trớ trêu thay, lại đang chứng minh cho câu nói.

And today, the quote, whoever said it, is truer than ever before.

Và ngày nay, câu nói đó, dù là ai nói đi chăng nữa, cũng đúng hơn bao giờ hết.

In previous decades, most media with global reach

Trong nhiều thập kỷ trước, phần lớn các hãng truyền thông có phạm vi toàn cầu

consisted of several major newspapers and networks

gồm nhiều tờ báo và mạng lưới lớn

which had the resources to gather information directly.

có nguồn thu thập tin tức trực tiếp.

Outlets like Reuters and the Associated Press

Những hãng tin như Reuters hay Associated Press

that aggregate or rereport stories were relatively rare compared to today.

tập hợp hay tường thuật lại tin tức mà điều này khá hiếm bị so sánh với ngày nay.

The speed with which information spreads now

Tốc độ truyển tải thông tin ngày nay

has created the ideal conditions for a phenomenon known as circular reporting.

tạo điều kiện lý tưởng cho một hiện tượng gọi là đưa tin vòng tròn.

This is when publication A publishes misinformation,

Đó là khi tờ báo A đưa tin sai,

publication B reprints it,

tờ báo B in lại thông tin đó,

and publication A then cites B as the source for the information.

và tờ báo A khi đó lại trích dẫn nguồn thông tin là từ B.

It's also considered a form of circular reporting

Một dạng đưa tin vòng tròn khác

when multiple publications

là khi nhiều tờ báo

report on the same initial piece of false information,

cùng đăng một thông tin sai ban đầu,

which then appears to another author as having been verified by multiple sources.

thông tin đó về sau lại được nhiều nguồn xác nhận là thuộc về một tác giả khác.

For instance, the 1998 publication of a single pseudoscientific paper

Ví dụ, năm 1998 có đăng một bài báo ngụy khoa học

arguing that routine vaccination of children causes autism

lập luận rằng việc tiêm chủng định kỳ gây tự kỷ ở trẻ em

inspired an entire antivaccination movement,

làm dậy lên phong trào chống tiêm chủng,

despite the fact that the original paper has repeatedly been discredited

bất chấp sự thật rằng bài báo gốc liên tục bị cộng đồng khoa học

by the scientific community.

bác bỏ.

Deliberately unvaccinated children are now contracting contagious diseases

Những đứa trẻ không được tiêm chủng bị mắc phải những bệnh truyền nhiễm

that had been virtually eradicated in the United States,

mà trước đó đã được ngăn chặn ở Mỹ,

with some infections proving fatal.

với nhiều bệnh nhiễm trùng chết người.

In a slightly less dire example,

Một ví dụ ít kinh khủng hơn,

satirical articles that are formatted to resemble real ones

là các bài châm biếm được trình bày cho giống một bài nghiêm túc

can also be picked up by outlets not in on the joke.

sau đó lại được các hãng tin đưa tin lại nhưng không nằm trong mục vui cười.

For example, a joke article in the reputable British Medical Journal entitled

Ví dụ, một bài báo hài hước trên tạp chí Y học nổi tiếng của Anh tên là

"Energy Expenditure in Adolescents Playing New Generation Computer Games,"

"Chi phí năng lượng trong các trò chơi máy tính thế hệ mới của thanh thiếu niên"

has been referenced in serious science publications over 400 times.

được trích dẫn đến 400 lần trong một tờ báo khoa học nghiêm túc.

User-generated content, such as wikis,

Nội dung do người dùng tạo ra, như là trên Wiki,

are also a common contributer to circular reporting.

cũng là một nhân tố gây ra hiện tượng đưa tin vòng tròn.

As more writers come to rely on such pages for quick information,

Khi ngày càng nhiều nhà báo dùng trang này để tìm kiếm thông tin nhanh chóng,

an unverified fact in a wiki page can make its way into a published article

thì những thông tin chưa được xác thực từ Wiki có thể xuất hiện trên các tờ báo

that may later be added as a citation for the very same wiki information,

sau đó lại được dùng làm nguồn trích dẫn cho chính thông tin từ Wiki đó,

making it much harder to debunk.

khiến cho việc bóc trần sự thật càng khó hơn.

Recent advances in communication technology

Những tiến bộ gần đây trong công nghệ thông tin

have had immeasurable benefits

đã đem lại những lợi ích to lớn

in breaking down the barriers between information and people.

trong việc phá bỏ rào cản giữa thông tin và con người.

But our desire for quick answers

Nhưng tham vọng của chúng ta muốn có câu trả lời nhanh chóng

may overpower the desire to be certain of their validity.

có thể lấn át cả mong muốn xác thực thông tin.

And when this bias can be multiplied by billions of people around the world,

Và khi sự sai lệch này bị nhân lên bởi hàng tỉ người trên thế giới,

nearly instantaneously, more caution is in order.

gần như ngay lập tức, mọi người sẽ phải thận trọng hơn.

Avoiding sensationalist media,

Tránh những hãng truyền thông giật gân,

searching for criticisms of suspicious information,

tìm những bài phê bình với nguồn thông tin đáng ngờ,

and tracing the original source of a report can help slow down a lie,

và tìm nguồn gốc của tin tức có thể giúp cầm chân lời dối trá,

giving the truth more time to put on its shoes.

để sự thật có thêm thời gian mang giày.