How memories form and how we lose them - Catharine Young

Jak zapamiętujemy i zapominamy - Catharine Young

Tłumaczenie: Agnieszka Cabanes Korekta: Justyna Kapelan

Think back to a really vivid memory.

Wróćcie myślami do czegoś wyjątkowego.

Got it?

Udało się?

Okay, now try to remember what you had for lunch three weeks ago.

Teraz spróbujcie przypomnieć sobie, co jedliście na obiad trzy tygodnie temu.

That second memory probably isn't as strong,

To wspomnienie prawdopodobnie nie jest już tak wyraźne.

but why not?

Dlaczego?

Why do we remember some things, and not others?

Dlaczego niektóre rzeczy pamiętamy, a innych nie?

And why do memories eventually fade?

Dlaczego wspomnienia zanikają?

Let's look at how memories form in the first place.

Na początek zobaczmy, jak powstają wspomnienia.

When you experience something, like dialing a phone number,

Doświadczenie takie jak wybranie numeru telefonu

the experience is converted into a pulse of electrical energy

zmienia się w impuls elektryczny,

that zips along a network of neurons.

który błyskawicznie rozchodzi się po sieci neuronów.

Information first lands in short term memory,

Początkowo informacja trafia do pamięci krótkotrwałej,

where it's available from anywhere from a few seconds

gdzie jest dostępna od kilku sekund

to a couple of minutes.

do kilku minut.

It's then transferred to long-term memory through areas such as the hippocampus,

Następnie struktury takie jak hipokamp przenoszą ją do pamięci długotrwałej

and finally to several storage regions across the brain.

i w końcu do różnych ośrodków magazynujących w mózgu.

Neurons throughout the brain communicate at dedicated sites

Neurony w mózgu komunikują się w wyznaczonych miejscach

called synapses

zwanych synapsami

using specialized neurotransmitters.

przy pomocy wyspecjalizowanych neuroprzekaźników.

If two neurons communicate repeatedly, a remarkable thing happens:

Jeśli dzieje się to wielokrotnie, zachodzi szczególne zjawisko.

the efficiency of communication between them increases.

Wzrasta wydajność komunikacji miedzy dwoma neuronami.

This process, called long term potentiation,

Proces ten, zwany długotrwałym wzmocnieniem synaptycznym,

is considered to be a mechanism by which memories are stored long-term,

leży u podstaw magazynowania informacji w pamięci długotrwałej.

but how do some memories get lost?

Ale dlaczego tracimy niektóre wspomnienia?

Age is one factor.

Jednym z czynników jest wiek.

As we get older, synapses begin to falter and weaken,

Z czasem synapsy stają się mniej wydolne i słabsze,

affecting how easily we can retrieve memories.

co utrudnia dostęp do pamięci.

Scientists have several theories about what's behind this deterioration,

Są różne teorie na temat przyczyn tego zjawiska,

from actual brain shrinkage,

począwszy od skurczenia mózgu,

the hippocampus loses 5% of its neurons every decade

hipokamp traci 5% neuronów w ciągu dekady,

for a total loss of 20% by the time you're 80 years old

co daje w sumie 20% w wieku 80 lat,

to the drop in the production of neurotransmitters,

do zmniejszonej produkcji neuroprzekaźników,

like acetylcholine, which is vital to learning and memory.

w tym niezbędnej w procesie uczenia się i zapamiętywania acetylocholiny.

These changes seem to affect how people retrieve stored information.

Te zmiany prawdopodobnie wpływają na dostęp do przechowywanych informacji.

Age also affects our memory-making abilities.

Wiek obniża też zdolności zapamiętywania.

Memories are encoded most strongly when we're paying attention,

Robimy to najlepiej, gdy jesteśmy skupieni i głęboko zaangażowani,

when we're deeply engaged, and when information is meaningful to us.

a informacja ma dla nas istotne znaczenie.

Mental and physical health problems, which tend to increase as we age,

Umysłowe i fizyczne problemy ze zdrowiem, które często nasilają się z wiekiem,

interfere with our ability to pay attention,

obniżają naszą zdolność koncentracji

and thus act as memory thieves.

i zachowują się jak złodzieje pamięci.

Another leading cause of memory problems is chronic stress.

Innym wiodącym czynnikiem jest chroniczny stres.

When we're constantly overloaded with work and personal responsibilites,

Nadmiar obowiązków zawodowych i osobistych sprawia,

że nasz organizm jest w stanie ciągłej gotowości.

our bodies are on hyperalert.

This response has evolved from the physiological mechanism

U źródła tej reakcji leży fizjologiczny mechanizm,

designed to make sure we can survive in a crisis.

który w sytuacji kryzysowej ma nam pozwolic przeżyć.

Stress chemicals help mobilize energy and increase alertness.

Substancje wydzielane podczas stresu mobilizują energię i zwiększają czujność.

However, with chronic stress our bodies become flooded with these chemicals,

Jednak w sytuacji chronicznego stresu jest ich w organizmie za dużo,

resulting in a loss of brain cells and an inability to form new ones,

co niszczy komórki mózgowe i uniemożliwia tworzenie nowych.

which affects our ability to retain new information.

To wpływa na możliwość zapamiętywania informacji.

Depression is another culprit.

Kolejnym winowajcą jest depresja.

People who are depressed are 40% more likely to develop memory problems.

Prawdopodobieństwo problemów z pamięcią jest o 40% wyższe u osób z depresją.

Low levels of serotonin,

Niski poziom serotoniny,

a neurotransmitter connected to arousal,

neuroprzekaźnika związanego z pobudzeniem,

may make depressed individuals less attentive to new information.

może zmniejszyć zainteresowanie nowymi informacjami.

Dwelling on sad events in the past, another symptom of depression,

Rozpamiętywanie przeszłości, inny objaw depresji,

makes it difficult to pay attention to the present,

nie pozwala skupić się na teraźniejszości,

affecting the ability to store short-term memories.

co wpływa na magazynowanie informacji w pamięci krótkotrwałej.

Isolation, which is tied to depression, is another memory thief.

Kolejny złodziej pamięci to związane z depresją osamotnienie.

Badania Harvardzkiej Szkoły Zdrowia Publicznego

A study by the Harvard School of Public Health

found that older people with high levels of social integration

wykazały, że u osób starszych o wysokim poziomie integracji społecznej

had a slower rate of memory decline over a six-year period.

pamięć pogarszała się wolniej w okresie sześciu lat badań.

The exact reason remains unclear,

Nie znamy dokładnej tego przyczyny,

but experts suspect that

ale eksperci podejrzewają,

social interaction gives our brain a mental workout.

że interakcja społeczna to trening umysłowy dla mózgu.

Just like muscle strength,

Tak jak w przypadku mięśni,

we have to use our brain or risk losing it.

musimy korzystać z mózgu, żeby nie zanikł.

But don't despair.

Ale nie martwcie się.

There are several steps you can take

Jest wiele sposobów,

to aid your brain in preserving your memories.

by pomóc mózgowi zachować pamięć.

Make sure you keep physically active.

Bądźcie aktywni fizycznie.

Increased blood flow to the brain is helpful.

Lepszy dopływ krwi do mózgu ma korzystne działanie.

And eat well.

Dobrze się odżywiajcie.

Your brain needs all the right nutrients to keep functioning correctly.

By prawidłowo funkcjonować mózg potrzebuje właściwych substancji odżywczych.

And finally, give your brain a workout.

I wreszcie: ćwiczcie umysł.

Exposing your brain to challenges, like learning a new language,

Wyzwania takie jak nauka języka obcego

is one of the best defenses for keeping your memories intact.

to najlepszy sposób za zachowanie świetnej pamięci na długo.