Climate change: Earth's giant game of Tetris - Joss Fong

Klimaatverandering: het grote Tetrisspel van de aarde - Joss Fong

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Simone Punselie

To understand climate change,

Om klimaatverandering te begrijpen,

spelen we het spel Tetris.

think of the game "Tetris."

For eons, Earth has played a version of this game with blocks of carbon.

Al eonen speelt de aarde dit spel met blokjes koolstof.

They enter the atmosphere as carbon dioxide gas from volcanoes,

Die blokjes komen in de atmosfeer als kooldioxidegas van vulkanen,

decaying plant matter,

rottende planten,

breathing creatures

ademende wezens

and the surface of the sea.

en de oceaanoppervlakte.

And they leave the atmosphere when they're used by plants during photosynthesis,

Ze verdwijnen door fotosynthese,

absorbed back into the ocean,

absorptie door de oceaan

or stored in soil and sediment.

en opslag in bodem en sedimenten.

This game of Tetris is called the carbon cycle,

Dit Tetrisspel wordt de koolstofcyclus genoemd

and it's the engine of life on Earth.

en dit is de motor van het leven op aarde.

What's the connection to climate?

Wat heeft het klimaat hiermee te maken?

Well, when that carbon dioxide is in the air,

Koolstof in de lucht die nog niet geabsorbeerd is,

waiting to be reabsorbed,

it traps a portion of the sun's heat,

neemt zonnewarmte op

which would otherwise escape to space.

die anders in de ruimte verdwijnt.

That's why carbon dioxide is called a greenhouse gas.

Daarom wordt koolstofdioxide een broeikasgas genoemd.

It creates a blanket of warmth,

Het gas vormt een warme deken,

known as the greenhouse effect,

het broeikaseffect,

that keeps our Earth from freezing like Mars.

wat voorkomt dat de aarde, net als Mars, bevriest.

The more carbon dioxide blocks hang out in the atmosphere waiting to be cleared,

Hoe meer koolstofdioxideblokjes zich in de atmosfeer bevinden,

the warmer Earth becomes.

hoe warmer de aarde wordt.

Though the amount of carbon in the atmosphere

Hoewel de hoeveelheid koolstof in de atmosfeer

has varied through ice ages and astroid impacts,

varieerde in de ijstijd en bij asteroide-inslagen,

over the past 8,000 years the stable climate we know took shape,

is de afgelopen 8000 jaar een stabiel klimaat ontstaan

allowing human civilization to thrive.

waarin de mens kon gedijen.

But about 200 years ago,

200 jaar geleden begonnen we

we began digging up that old carbon that had been stored in the soil.

de in de bodem opgeslagen koolstof naar boven te halen.

These fossil fuels, coal, oil and natural gas

De fossiele brandstoffen steenkool, olie en gas

are made from the buried remains of plants and animals

zijn ontstaan uit door aarde bedekte plant- en dierresten

that died long before humans evolved.

van lang voordat er mensen waren.

The energy stored inside them was able to power

Fossiele brandstof levert energie

our factories, cars and power plants.

voor onze fabrieken, auto's en krachtcentrales,

But burning these fuels also injected new carbon blocks into Earth's Tetris game.

maar de verbranding van brandstof brengt ook nieuwe blokjes koolstof in ons spel.

At the same time, we cleared forests for agriculture,

Tegelijkertijd is met het kappen van bossen voor landbouw,

reducing the Earth's ability to remove the blocks.

het vermogen van de aarde om die blokjes op te nemen verminderd.

And since 1750, the amount of carbon in the atmosophere

Sinds 1750 is de koolstof in de atmosfeer met 40% toegenomen

has increased by 40%,

and shows no sign of slowing.

en dit neemt voorlopig niet af.

Just like in Tetris, the more blocks pile up,

Net als in Tetris is de balans moeilijker te herstellen,

the harder it becomes to restore stability.

naarmate zich meer blokjes koolstof opstapelen.

The extra carbon dioxide in the atmosphere

De extra koolstof in de atmosfeer

accelerates the greenhouse effect

versterkt het broeikaseffect,

by trapping more heat near the surface

want het vangt meer warmte bij het aardoppervlak,

and causing polar ice caps to melt.

waardoor het poolijs smelt.

And the more they melt, the less sunlight they're able to reflect,

Hoe meer poolijs er smelt, hoe minder zonlicht het reflecteert,

making the oceans warm even faster.

en hoe sneller de oceanen opwarmen.

Sea levels rise, coastal populations are threatened with flooding,

Het zeeniveau stijgt, kustbewoners worden bedreigd door overstromingen,

natural ecosystems are disrupted,

het ecosysteem raakt verstoord,

and the weather becomes more extreme over time.

en we krijgen steeds extremer weer.

Climate change may effect different people and places in different ways.

Die veranderingen beïnvloeden mens en klimaat op verschillende manieren,

But, ultimately, it's a game that we're all stuck playing.

maar we kunnen niet anders dan allemaal het spel meespelen.

And unlike in Tetris,

Anders dan in Tetris,

we won't get a chance to start over and try again.

kunnen we niet opnieuw beginnen.