The Greek myth of Talos, the first robot - Adrienne Mayor

Translator: Ko Ko Oo Reviewer: sann tint

Hephaestus, god of technology, was hard at work on his most ingenious invention yet.

နည်းပညာနတ်ဘုရား Hephaestus ဟာ သူ့အကောင်းဆုံးလက်ရာအတွက် အားထည့်နေပါတယ်

He was creating a new defense system for King Minos,

သူဟာ Crete ကျွန်းနိုင်ငံလေး ကျူးကျော်သူတွေ နည်းပါးသွားအောင်

who wanted fewer intruders on his island kingdom of Crete.

Minos ဘုရင်အတွက် ကာကွယ်ရေးစနစ်အသစ်တစ်ခု ဖန်တီးနေတာပါ

But mortal guards and ordinary weapons wouldn’t suffice,

သက်ရှိအစောင့်လက်နက်တွေနဲ့ မလုံလောက်လို့

so the visionary god devised an indomitable new defender.

ဘယ်သူမှ မယှဥ်နိုင်တဲ့ ကာကွယ်သူတစ်ဦးကို ပန်းပဲဖိုမီးတွေကြားမှာ

In the fires of his forge,

နတ်ဘုရားက တီထွင်ပေးခဲ့တာပါ

Hephaestus cast his invention in the shape of a giant man.

ပြောင်လက်တောက်ပနေတဲ့ ကြေးနဲ့လုပ်ထားပြီး လူလွန်မသား အစွမ်းတွေနဲ့

Made of gleaming bronze; endowed with superhuman strength,

နတ်ဘုရားတွေရဲ့ ဇီ၀သွေးရည်ဖြစ်တဲ့ ichor အစွမ်း သုံးထားတဲ့

and powered by ichor, the life fluid of the gods,

ဧရာမစက်ရုပ်ကြီးတစ်ခုကို နတ်ဘုရား Hephaestus က တီထွင်ခဲ့တာပါ။

this automaton was unlike anything Hephaestus had forged before.

ဒီစက်ရုပ်ကြီးဟာ Hephaestus တီထွင်ခဲ့ဖူးတာတွေနဲ့ လုံးဝမတူပါဘူး။

The god named his creation Talos: the first robot.

နတ်ဘုရားဟာ စက်ရုပ်ကြီးကို Talos လို့ နာမည်ပေးခဲ့ပြီး ပထမဆုံးစက်ရုပ်ဖြစ်လာပါတယ်

Three times a day, the bronze guardian marched around the island's perimeter

ကြေးစက်ရုပ်အစောင့်ကြီးဟာ ကျွန်းတဝှိက်မှာ တနေ့သုံးကြိမ် ချီတက်ကင်းလှည့်ပြီး

searching for interlopers.

ခိုးဝင်သူတွေကို ရှာဖွေပါတယ်။

When he identified ships approaching the coast,

ကမ်းခြေကိုကပ်လာတဲ့ သင်္ဘောတွေကို တွေ့တာနဲ့

he hurled massive boulders into their path.

သင်္ဘောလားရာလမ်းကြောင်းတွေကို ကျောက်တုံးကြီးတွေနဲ့ ပစ်ပါတယ်။

If any survivors made it ashore,

အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူတွေ ကမ်းခြေကို မျောပါလာခဲ့ရင်

he would heat his metal body red-hot and crush victims to his chest.

သူ့ရဲ့ ကြေးကိုယ်ထည်ကြီးကို ပူအောင်လုပ်ပြီး ရင်ဘတ်မှာ ညှစ်သတ်ပစ်ပါတယ်။

Talos was intended to fulfill his duties day after day, with no variation.

ဒီလိုနဲ့ သူ့ရဲ့တာဝန်ကို နေ့စဥ်နေ့တိုင်း ဦးလည်မသုန် ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်ပါတယ်

But despite his robotic behavior,

သို့သော် စက်ရုပ်အကျင့်တွေနဲ့ ဆန့်ကျင်စွာပဲ

he possessed an internal life his victims could scarcely imagine.

သူ့အတွင်းမှာ လူတွေထင်မှတ်မထားတဲ့ လူစိတ် ရှိနေခဲ့ပါတယ်

And soon,

မကြာခင်မှာပဲ

the behemoth would encounter a ship of invaders that would test his mettle.

သူ့ရဲ့စိတ်ကို စမ်းသပ်မယ့် သင်္ဘောတစ်စင်းနဲ့ တွေ့ပါတော့တယ်

The bedraggled crew of Jason, Medea, and the Argonauts

Jason, Medea နဲ့ Argonauts တို့ရဲ့ ပေတိပေစုတ်သင်္ဘောသားတွေဟာ

were returning from their hard-won quest to retrieve the Golden Fleece.

ရွှေသိုးမွှေးရဖို့ အခက်အခဲပေါင်းစုံကို ကျော်လွှားခဲ့ပြီး

Their adventure had taken many dark turns,

အပြန်ခရီးမှာလည်း ပြဿနာပေါင်းစုံ ကြုံနေရတာကြောင့်

and the weary sailors were desperate to rest in a safe harbor.

ပင်ပန်းနေကြပြီး စိတ်ချရတဲ့ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုမှာ ကမ်းကပ် အနားယူချင်နေပါတယ်။

They’d heard tales of Crete’s invulnerable bronze colossus,

သူတို့ဟာ Crete ရဲ့ ကြေးစက်ရုပ်ကြီးအကြောင်း ကြားသိရတဲ့အခါ

and made for a sheltered cove.

ပင်လယ်အော်တွင်း ခိုလှုံဖို့ကြိုးစားပေမဲ့

But before they could even drop anchor, Talos spotted them.

ကျောက်မချခင်မှာပဲ Talos က သူတို့ကို တွေ့သွားပါတယ်။

While the Argonauts cowered at the approach of the awesome automaton,

အံ့ဖွယ်စက်ရုပ်ကြီး ချဥ်းကပ်လာတာကို Argonauts က မှင်သက်နေမိချိန်မှာပဲ

the sorceress Medea spotted a glinting bolt on the robot’s ankle—

Medea က စက်ရုပ်ကြီးရဲ့ ဖနောင့်က တောက်ပနေတဲ့ အဆို့ကို သတိထားမိသွားကာ

and devised a clever gambit.

ဉာဏ်နီဉာဏ်နက်ထုတ်ပြီး ကံစမ်းဖို့ ကြံစည်ပါတယ်

Medea offered Talos a bargain:

Medea က

she claimed that she could make Talos immortal

တကယ်လို့ Talos သာ ဖနောင့်က အဆို့ကို ဖြုတ်ပေးရင်

in exchange for removing the bolt.

Talos ကို မသေအောင် လုပ်ပေးမယ်လို့ ကမ်းလှမ်းပါတယ်။

Medea's promise resonated deep within his core.

Medea ရဲ့ ကမ်းလှမ်းချက်ဟာ စက်ရုပ်ကြီးရဲ့အတွင်းစိတ်ထဲက

Unaware of his own mechanical nature,

စက်ရဲ့ သဘာဝကို မသိခြင်း၊ လူလို အသက်ရှည်ချင်ခြင်းကို

and human enough to long for eternal life, Talos agreed.

ဆွဲကိုင်လှုပ်ခဲ့နိုင်တာကြောင့် စက်ရုပ်ကြီးဟာ သဘောတူခဲ့ပါတယ်။

While Medea muttered incantations, Jason removed the bolt.

Medea က ဂါထာမန္တာန်တွေ ရေရွတ်နေချိန်မှာ Jason က အဆို့ကို ဖြုတ်ပါတယ်။

As Medea suspected, the bolt was a weak point in Hephaestus’ design.

Medea မျှော်မှန်းထားသလိုပဲ အဆို့ဟာ စက်ရုပ်ကြီးအတွက် အားနည်းချက်ဖြစ်နေပြီး

The ichor flowed out like molten lead, draining Talos of his power source.

ichor တွေ ချော်ရည်တွေလို စီးထွက်သွားတာနဲ့ Talos လည်း အင်အားနည်းသွားပါတယ်။

The robot collapsed with a thunderous crash,

စက်ရုပ်ကြီးဟာ အသံအကျယ်ကြီး မြည်ဟိန်းကာ လဲကျသွားတဲ့နောက်မှာတော့

and the Argonauts were free to travel home.

Argonauts တို့ လွတ်သွားပြီး အိမ်ပြန်သွားခဲ့ပါတယ်။

This story, first recorded in roughly 700 BCE,

ဒီပုံပြင်ကို ၇၀၀ ဘီစီမှာ မှတ်တမ်းတင်ထားတာ စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး

raises some familiar anxieties about artificial intelligence—

စက်ရုပ်အသိဉာဏ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ တွေးစရာ ပူပန်စရာတွေ ပေးခဲ့သလို

and even provides an ancient blueprint for science fiction.

ရှေးခေတ် သိပ္ပံဝတ္တုတစ်ပုဒ်၊ ဇာတ်အိမ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

But according to historians, ancient robots were more than just myths.

ဒါပေမဲ့ သမိုင်းပညာရှင်တွေအဆိုအရတော့ ရှေးစက်ရုပ်တွေဟာ ဒဏ္ဏာရီတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်

By the 4th century BCE,

ဘီစီ ၄ ရာစုမှာတော့

Greek engineers began making actual automatons

ဂရိအင်ဂျင်နီယာတွေက အစေခံစက်ရုပ်၊ ငှက်စက်ရုပ်စတဲ့ စက်ရုပ်တွေကို

including robotic servants and flying models of birds.

စတင်ပြုလုပ်တီထွင်ခဲ့ကြပေမဲ့

None of these creations were as famous as Talos,

Talos လောက်တော့ နာမည်မကြီးခဲ့ပါဘူး

who appeared on Greek coins, vase paintings, public frescoes,

Talos ဟာ ဂရိဒင်္ဂါးတွေ၊ ပန်းအိုးတွေ၊ ပန်းချီကားတွေ၊ နံရံဆေးရေးပန်းချီတွေ၊

and in theatrical performances.

ပြဇာတ်တွေထိ နာမည်ကြီးခဲ့တာပါ

Even 2,500 years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၅၀၀ ကတည်းက

Greeks had already begun to investigate the uncertain line

ဂရိတွေဟာ လူသားနဲ့ စက်ရုပ်ကြားက ခြားနားခြင်းမျဥ်းကို

between human and machine.

ယနေ့ခေတ် AI ဇာတ်လမ်းပုံပြင်ဝတ္တုတွေလို

And like many modern myths about artificial intelligence,

ရှာဖွေစူးစမ်းနေကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်

Talos’ tale is as much about his robotic heart as it is about his robotic brain.

ဒီပုံပြင်မှာ စက်ရုပ်ကြီးရဲ့နှလုံးသားပါမက စက်ရုပ်အသိဉာဏ်ကိုပါ ဖေါ်ပြထားတာပါ

Illustrating the demise of Talos on a vase of the fifth century BCE,

ဘီစီ ၅ ရာစု ပန်းအိုးတစ်လုံးပေါ်က Talos ဇာတ်ပန်းချီမှာဆိုရင်

one painter captured the dying automaton’s despair

ပန်းချီဆရာက စက်ရုပ်ကြီးသေဆုံးခန်းမှာ စက်ရုပ်ရဲ့ကြေးပါးပေါ်က

with a tear rolling down his bronze cheek.

မျက်ရည်တစ်စက် လိမ့်ကျလာပုံကို ရေးဆွဲပုံဖော်ထားပါတယ်