The Greek myth of Talos, the first robot - Adrienne Mayor

Редактор: Ainur Akhmetova

Hephaestus, god of technology, was hard at work on his most ingenious invention yet.

Технология құдайы Гефест үздік өнертабысын жасау үшін көп жұмыс атқарды.

He was creating a new defense system for King Minos,

Ол Минос патшаға арнап жаңа қорғаныс жүйесін құрып жатты,

who wanted fewer intruders on his island kingdom of Crete.

Минос аралдағы Крит патшалығына келушілердің азайғанын қалаған еді.

But mortal guards and ordinary weapons wouldn’t suffice,

Бірақ ажал сақшылары мен қарапайым қару-жарақ жеткіліксіз болғандықтан,

so the visionary god devised an indomitable new defender.

көріпкел-құдай жаңа, алынбас қорғаушы ойлап тапты.

Өзінің қорыту пешіндегі отында,

In the fires of his forge,

Гефест өнертабысын алып адам кейпінде жасады.

Hephaestus cast his invention in the shape of a giant man.

Жарқыраған қоладан жасалған; адам қабілетінен тыс күші бар

Made of gleaming bronze; endowed with superhuman strength,

және құдайлардың өмірлік сұйықтығы икормен қуатталған бұл автомат

and powered by ichor, the life fluid of the gods,

this automaton was unlike anything Hephaestus had forged before.

Гефесттің бұрын ойлап тапқан заттарына ұқсамады.

The god named his creation Talos: the first robot.

Құдай өзінің туындысын Талос – бірінші робот деп атады.

Қола сақшы күніне үш мәрте шақырылмаған қонақтарды іздеп,

Three times a day, the bronze guardian marched around the island's perimeter

арал периметрін айналып өтеді.

searching for interlopers.

When he identified ships approaching the coast,

Жағалауға жақындаған кемелерді байқаған кезде

he hurled massive boulders into their path.

олардың жолына үлкен тастарды лақтырды.

If any survivors made it ashore,

Егер аман қалғандардың бірі жағаға жетсе,

he would heat his metal body red-hot and crush victims to his chest.

ол металл денесін қыздырып, құрбанын кеудесіне қысады.

Талос міндеттерін күн сайын, еш өзгеріссіз орындауға мәжбүр болды.

Talos was intended to fulfill his duties day after day, with no variation.

But despite his robotic behavior,

Бірақ роботтанған мінез-құлқына қарамай,

құрбандарының ойына келмеген ішкі өмірі / қасиеті бар еді.

he possessed an internal life his victims could scarcely imagine.

And soon,

Көп ұзамай

the behemoth would encounter a ship of invaders that would test his mettle.

күзетші өзінің қабілетін тексеретін басқыншылар кемесіне тап болады.

The bedraggled crew of Jason, Medea, and the Argonauts

Джейсон, Медея және Аргонавтардың ашулы тобы

were returning from their hard-won quest to retrieve the Golden Fleece.

Алтын Флизді алу үшін қиындықпен жеңіске жетіп, қайтып келе жатты.

Олардың шытырман оқиғаларында көптеген жағымсыз жағдай болды,

Their adventure had taken many dark turns,

and the weary sailors were desperate to rest in a safe harbor.

шаршаған теңізшілер қауіпсіз айлақта демалғысы келді.

They’d heard tales of Crete’s invulnerable bronze colossus,

Олар Криттің мінсіз қола мүсіні жайлы ертегілерді тыңдап,

and made for a sheltered cove.

қорғалған айлаққа тоқтады.

But before they could even drop anchor, Talos spotted them.

Бірақ зәкірді тастамай тұрып, Талос оларды байқап қойды.

While the Argonauts cowered at the approach of the awesome automaton,

Тығылған Аргонавттарға керемет автомат жақындаған кезде,

the sorceress Medea spotted a glinting bolt on the robot’s ankle—

сиқыршы Медея роботтың тобығындағы жарқыраған бұранданы байқап,

and devised a clever gambit.

ғажайып айлалы жол ойлап тапты.

Medea offered Talos a bargain:

Медея Талосқа мынадай мәміле ұсынды:

she claimed that she could make Talos immortal

Егер бұранданы алып тастасаң, мен саған

in exchange for removing the bolt.

мәңгілік өмір сыйлаймын деп мәлімдеді.

Медеяның уәдесі оның жан-дүниесіне терең қозғау салды.

Medea's promise resonated deep within his core.

Unaware of his own mechanical nature,

Өзінің механикалық табиғатынан бейхабар және

and human enough to long for eternal life, Talos agreed.

мәңгілік өмірге ұмтылуға толық адам болғандықтан, Талос келісім берді.

While Medea muttered incantations, Jason removed the bolt.

Медея дуа қылып жатқанда Джейсон бұранданы алып тастады.

As Medea suspected, the bolt was a weak point in Hephaestus’ design.

Медея күдіктенгендей бұранда Гефест құрылымындағы әлсіз нүкте болды.

The ichor flowed out like molten lead, draining Talos of his power source.

Ихор балқытылған қорғасын сияқты ағып, Талосты энергия көзінен айырды.

The robot collapsed with a thunderous crash,

Робот гүрс етіп құлады,

and the Argonauts were free to travel home.

ал Аргонавтар үйге баруға еркін болды.

This story, first recorded in roughly 700 BCE,

Б.з.д. 700-жылы жазылған бұл оқиға

raises some familiar anxieties about artificial intelligence—

жасанды интеллект туралы бұрыннан таныс алаңдаушылық тудырады,

and even provides an ancient blueprint for science fiction.

тіпті ғылыми фантастиканың ежелгі жобасын ұсынады.

But according to historians, ancient robots were more than just myths.

Бірақ тарихшылардың пікірінше, ежелгі роботтар жай ғана миф саналмайды.

By the 4th century BCE,

Б.з.д. 4 ғасырда

Greek engineers began making actual automatons

грек инженерлері кәдімгі автоматтандыруды,

including robotic servants and flying models of birds.

соның ішінде робот қызметшілер мен ұшатын құстардың үлгісін жасай бастады.

None of these creations were as famous as Talos,

Бұл туындылардың ешқайсысы грек монеталарында,

who appeared on Greek coins, vase paintings, public frescoes,

құмыраларда, қоғамдық фрескаларда және театр қойылымдарында

and in theatrical performances.

пайда болған Талос секілді танылған жоқ.

Even 2,500 years ago,

Тіпті 2500 жыл бұрын

Greeks had already begun to investigate the uncertain line

гректер адам мен машинаның арасындағы

белгісіз сызықты зерттей бастады.

between human and machine.

And like many modern myths about artificial intelligence,

Жасанды интеллект туралы көптеген заманауи мифтер сияқты

Talos’ tale is as much about his robotic heart as it is about his robotic brain.

Талос ертегісі оның роботты жүрегіне де, роботты миына да қатысты болып келеді.

Illustrating the demise of Talos on a vase of the fifth century BCE,

Б.з.д. бесінші ғасырдағы құмырада

Талостың өлімін кескіндегенде

one painter captured the dying automaton’s despair

бір суретші өліп бара жатқан

автоматтың үмітсіз халін оның қола бетінен

with a tear rolling down his bronze cheek.

ағып бара жатқан жас тамшысымен бейнелеген.