The Greek myth of Talos, the first robot - Adrienne Mayor

3,124,322 views ・ 2019-10-24

TED-Ed


Бейнені ойнату үшін төмендегі ағылшын тіліндегі субтитрлерді екі рет басыңыз.

Редактор: Ainur Akhmetova
00:07
Hephaestus, god of technology, was hard at work on his most ingenious invention yet.
0
7308
5350
Технология құдайы Гефест үздік өнертабысын жасау үшін көп жұмыс атқарды.
00:12
He was creating a new defense system for King Minos,
1
12658
3288
Ол Минос патшаға арнап жаңа қорғаныс жүйесін құрып жатты,
00:15
who wanted fewer intruders on his island kingdom of Crete.
2
15946
4001
Минос аралдағы Крит патшалығына келушілердің азайғанын қалаған еді.
00:19
But mortal guards and ordinary weapons wouldn’t suffice,
3
19947
3332
Бірақ ажал сақшылары мен қарапайым қару-жарақ жеткіліксіз болғандықтан,
00:23
so the visionary god devised an indomitable new defender.
4
23279
4060
көріпкел-құдай жаңа, алынбас қорғаушы ойлап тапты.
Өзінің қорыту пешіндегі отында,
00:27
In the fires of his forge,
5
27339
1686
Гефест өнертабысын алып адам кейпінде жасады.
00:29
Hephaestus cast his invention in the shape of a giant man.
6
29025
4510
Жарқыраған қоладан жасалған; адам қабілетінен тыс күші бар
00:33
Made of gleaming bronze; endowed with superhuman strength,
7
33538
3689
және құдайлардың өмірлік сұйықтығы икормен қуатталған бұл автомат
00:37
and powered by ichor, the life fluid of the gods,
8
37227
3295
00:40
this automaton was unlike anything Hephaestus had forged before.
9
40522
4221
Гефесттің бұрын ойлап тапқан заттарына ұқсамады.
00:44
The god named his creation Talos: the first robot.
10
44743
4690
Құдай өзінің туындысын Талос – бірінші робот деп атады.
Қола сақшы күніне үш мәрте шақырылмаған қонақтарды іздеп,
00:49
Three times a day, the bronze guardian marched around the island's perimeter
11
49433
4172
арал периметрін айналып өтеді.
00:53
searching for interlopers.
12
53605
1784
00:55
When he identified ships approaching the coast,
13
55389
2467
Жағалауға жақындаған кемелерді байқаған кезде
00:57
he hurled massive boulders into their path.
14
57856
2907
олардың жолына үлкен тастарды лақтырды.
01:00
If any survivors made it ashore,
15
60763
2194
Егер аман қалғандардың бірі жағаға жетсе,
01:02
he would heat his metal body red-hot and crush victims to his chest.
16
62957
5090
ол металл денесін қыздырып, құрбанын кеудесіне қысады.
Талос міндеттерін күн сайын, еш өзгеріссіз орындауға мәжбүр болды.
01:08
Talos was intended to fulfill his duties day after day, with no variation.
17
68047
4914
01:12
But despite his robotic behavior,
18
72961
2079
Бірақ роботтанған мінез-құлқына қарамай,
құрбандарының ойына келмеген ішкі өмірі / қасиеті бар еді.
01:15
he possessed an internal life his victims could scarcely imagine.
19
75040
4160
01:19
And soon,
20
79200
924
Көп ұзамай
01:20
the behemoth would encounter a ship of invaders that would test his mettle.
21
80124
4710
күзетші өзінің қабілетін тексеретін басқыншылар кемесіне тап болады.
01:24
The bedraggled crew of Jason, Medea, and the Argonauts
22
84834
3435
Джейсон, Медея және Аргонавтардың ашулы тобы
01:28
were returning from their hard-won quest to retrieve the Golden Fleece.
23
88269
4250
Алтын Флизді алу үшін қиындықпен жеңіске жетіп, қайтып келе жатты.
Олардың шытырман оқиғаларында көптеген жағымсыз жағдай болды,
01:32
Their adventure had taken many dark turns,
24
92519
2453
01:34
and the weary sailors were desperate to rest in a safe harbor.
25
94972
3997
шаршаған теңізшілер қауіпсіз айлақта демалғысы келді.
01:38
They’d heard tales of Crete’s invulnerable bronze colossus,
26
98969
3451
Олар Криттің мінсіз қола мүсіні жайлы ертегілерді тыңдап,
01:42
and made for a sheltered cove.
27
102420
2482
қорғалған айлаққа тоқтады.
01:44
But before they could even drop anchor, Talos spotted them.
28
104902
4970
Бірақ зәкірді тастамай тұрып, Талос оларды байқап қойды.
01:49
While the Argonauts cowered at the approach of the awesome automaton,
29
109872
3796
Тығылған Аргонавттарға керемет автомат жақындаған кезде,
01:53
the sorceress Medea spotted a glinting bolt on the robot’s ankle—
30
113668
4400
сиқыршы Медея роботтың тобығындағы жарқыраған бұранданы байқап,
01:58
and devised a clever gambit.
31
118068
2689
ғажайып айлалы жол ойлап тапты.
02:00
Medea offered Talos a bargain:
32
120757
2232
Медея Талосқа мынадай мәміле ұсынды:
02:02
she claimed that she could make Talos immortal
33
122989
2604
Егер бұранданы алып тастасаң, мен саған
02:05
in exchange for removing the bolt.
34
125593
2613
мәңгілік өмір сыйлаймын деп мәлімдеді.
Медеяның уәдесі оның жан-дүниесіне терең қозғау салды.
02:08
Medea's promise resonated deep within his core.
35
128206
3166
02:11
Unaware of his own mechanical nature,
36
131372
2497
Өзінің механикалық табиғатынан бейхабар және
02:13
and human enough to long for eternal life, Talos agreed.
37
133869
4790
мәңгілік өмірге ұмтылуға толық адам болғандықтан, Талос келісім берді.
02:18
While Medea muttered incantations, Jason removed the bolt.
38
138659
4312
Медея дуа қылып жатқанда Джейсон бұранданы алып тастады.
02:22
As Medea suspected, the bolt was a weak point in Hephaestus’ design.
39
142971
4930
Медея күдіктенгендей бұранда Гефест құрылымындағы әлсіз нүкте болды.
02:27
The ichor flowed out like molten lead, draining Talos of his power source.
40
147901
5903
Ихор балқытылған қорғасын сияқты ағып, Талосты энергия көзінен айырды.
02:33
The robot collapsed with a thunderous crash,
41
153804
3139
Робот гүрс етіп құлады,
02:36
and the Argonauts were free to travel home.
42
156943
3565
ал Аргонавтар үйге баруға еркін болды.
02:40
This story, first recorded in roughly 700 BCE,
43
160508
3802
Б.з.д. 700-жылы жазылған бұл оқиға
02:44
raises some familiar anxieties about artificial intelligence—
44
164310
4094
жасанды интеллект туралы бұрыннан таныс алаңдаушылық тудырады,
02:48
and even provides an ancient blueprint for science fiction.
45
168404
3995
тіпті ғылыми фантастиканың ежелгі жобасын ұсынады.
02:52
But according to historians, ancient robots were more than just myths.
46
172399
4340
Бірақ тарихшылардың пікірінше, ежелгі роботтар жай ғана миф саналмайды.
02:56
By the 4th century BCE,
47
176739
1844
Б.з.д. 4 ғасырда
02:58
Greek engineers began making actual automatons
48
178583
3366
грек инженерлері кәдімгі автоматтандыруды,
03:01
including robotic servants and flying models of birds.
49
181949
3997
соның ішінде робот қызметшілер мен ұшатын құстардың үлгісін жасай бастады.
03:05
None of these creations were as famous as Talos,
50
185946
2802
Бұл туындылардың ешқайсысы грек монеталарында,
03:08
who appeared on Greek coins, vase paintings, public frescoes,
51
188748
3761
құмыраларда, қоғамдық фрескаларда және театр қойылымдарында
03:12
and in theatrical performances.
52
192509
1999
пайда болған Талос секілді танылған жоқ.
03:14
Even 2,500 years ago,
53
194508
2411
Тіпті 2500 жыл бұрын
03:16
Greeks had already begun to investigate the uncertain line
54
196919
3321
гректер адам мен машинаның арасындағы
белгісіз сызықты зерттей бастады.
03:20
between human and machine.
55
200240
2336
03:22
And like many modern myths about artificial intelligence,
56
202576
3234
Жасанды интеллект туралы көптеген заманауи мифтер сияқты
03:25
Talos’ tale is as much about his robotic heart as it is about his robotic brain.
57
205810
5926
Талос ертегісі оның роботты жүрегіне де, роботты миына да қатысты болып келеді.
03:31
Illustrating the demise of Talos on a vase of the fifth century BCE,
58
211736
4490
Б.з.д. бесінші ғасырдағы құмырада
Талостың өлімін кескіндегенде
03:36
one painter captured the dying automaton’s despair
59
216226
3310
бір суретші өліп бара жатқан
автоматтың үмітсіз халін оның қола бетінен
03:39
with a tear rolling down his bronze cheek.
60
219536
3050
ағып бара жатқан жас тамшысымен бейнелеген.
Осы веб-сайт туралы

Бұл сайт ағылшын тілін үйренуге пайдалы YouTube бейнелерімен таныстырады. Сіз әлемнің түкпір-түкпірінен келген үздік оқытушылар жүргізетін ағылшын тілі сабақтарын көресіз. Бейнені сол жерден ойнату үшін әрбір бейне бетінде көрсетілетін ағылшын тіліндегі субтитрлерді екі рет басыңыз. Субтитрлер бейнені ойнатумен синхрондалады. Егер сізде қандай да бір ескертулер немесе сұраулар болса, осы байланыс формасы арқылы бізге хабарласыңыз.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7