What happens to your brain during a migraine - Marianne Schwarz

Translator: Yu Wadi Khin Reviewer: Myo Aung

A throbbing, pounding headache.

တဒုတ်ဒုတ် ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊

Bright zigzagging lines across your field of vision.

အမြင်အာရုံတွင် လျှပ်စီးလက်သလိုဖြစ်ခြင်း၊

Sensitivity to light, lingering fatigue, disrupted sleep.

အလင်းရောင်ဒဏ် မခံနိုင်ခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ အိပ်ရေးပျက်ခြင်း။

A migraine can include any of these symptoms.

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ဝေဒနာမှာ ဒီရောဂါလက္ခဏာတွေ ပါဝင်ကြပါတယ်။

While an incapacitating headache is one of the most common experiences of migraine,

မခံမရပ်နိုင်အောင်ကိုက်တဲ့ ခေါင်းကိုက်ခြင်းမျိုးကို ခံစားရသော်လည်း

the word “headache” doesn’t really capture the wide array of experiences

တကယ်တမ်း ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ဝေဒနာရဲ့ တွေ့ကြုံခံစားမှုအားလုံးကို

a migraine can entail.

“ခေါင်းကိုက်ခြင်း” စကားလုံးနဲ့ ဖော်ပြလို့မရပါဘူး။

No two are alike, and some don’t even involve a headache.

ရောဂါတစ်ခုနဲ့ တစ်ခု မတူကြဘူးရှင့်။ တချို့ရောဂါမှာ ခေါင်းတောင်မကိုက်ဘူး။

So what then is a migraine? What’s happening in the brain to cause it?

ဒါဆို ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တာ ဘယ်လိုမျိုးလဲ။ ဦးနှောက်ထဲဘာဖြစ်နေလို့ ဒီလိုကိုက်တာလဲ။

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ခြင်းကို ခြေရာခံဖို့ဆို

To trace a migraine’s anatomy,

we have to begin in the days and hours leading up to a migraine,

ခေါင်းမကိုက်ခင် အချိန်တွေဆီကနေ ကျမတို့ စတင်ရပါမယ်။

when people often identify warning signs ranging from fatigue or mood changes,

သတိပေးလက္ခဏာအမျိုးမျိုးဖြစ်တဲ့ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာ၊ စိတ်အပြောင်းအလဲဖြစ်တာ၊

to bursts of yawning, sleep disruption, nausea,

တဝါးဝါး သမ်းဝေတာ၊ အိပ်ရေးပျက်တာ၊ ပျို့အန်တာ၊

light and sound sensitivity, or even increased thirst.

အလင်းနဲ့အသံဒဏ်မခံနိုင်တာ၊ ရေသောက်များတာ တွေကို မကြာခဏ သတိထားမိတဲ့အခါပေါ့။

These warning signs point to a particular part of the brain:

ဒီလက္ခဏာတွေက ဦးနှောက်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့

the hypothalamus.

Hypothalamusကို ညွှန်ပြနေပါတယ်။

The hypothalamus normally controls the systems behind these symptoms—

ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ Hypothalamusဟာ ကျမတို့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက

our body’s internal hormonal balances, circadian rhythms and water regulation.

ဟော်မုန်းဓာတ်၊ နာရီစည်ဝါးပြောင်းလဲမှု နဲ့ ရေဓာတ်တို့ကို ထိန်းချုပ်ပေးပါတယ်။

It has wide connections throughout the brain,

သူက ဦးနှောက်တစ်ခုလုံးနဲ့ ချိတ်ဆက်နေပြီး

and is more active than usual in the days before migraine.

ခေါင်းတစ်ခြမ်းမကိုက်ခင်ရက်တွေဆို သာမန်ထက် ပိုတက်ကြွနေတတ်တယ်။

Another common warning sign is the migraine aura,

နောက်ထပ် ဖြစ်နေကျလက္ခဏာတစ်ခုက Migraine aura (ဖြစ်ခါနီးအဆင့်) ပါ။

which can take the form of transient visual changes,

ဒီ အဆင့်မှာတော့ အမြင်ခဏပျောက်သွားတာ၊

tingling, or even trouble speaking.

ခြေ၊ လက်ထုံကျဉ်တာ၊ စကားပြောရခက်တာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

These sensations come from a change in charge across cell membranes

ဒီလိုခံစားရတာက ဆဲလ်နံရံအနှံ့မှာရှိတဲ့ လျှပ်စီးကြောင်းတွေကြောင့်ပါ။

that leads to spreading changes in brain activity and blood flow across the brain.

လျှပ်စီးကြောင်းက ဦးနှောက်လှုပ်ရှားမှုနဲ့ ဦးနှောက်သွေးစီးဆင်းမှုကိုပြောင်းလဲစေပါတယ်။

We don't know what triggers this change in charge,

လျှပ်စီးကြောင်းကို ဘာကလှုံ့ဆော်ပေးလဲ ကျမတို့ မသိကြပေမဲ့

but it can spread quickly over the surface of the brain,

လျှပ်စီးကြောင်းဟာ ဦးနှောက်တစ်ခုလုံးဆီ မြန်မြန်ပျံ့သွားပြီး

causing different aura symptoms depending on the affected area.

ခေါင်းကိုက်တဲ့နေရာအလိုက် ဖြစ်ခါနီး လက္ခဏာအမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။

If it inches over the visual cortex, for example,

ဥပမာ-လျှပ်စီးကြောင်းက Visual cortexကို ဖုံးသွားရင်

it may cause an image or blind spot to spread over the visual field.

မျက်လုံးထဲမှာ အစက်အပြောက်တွေဖြစ်တာ (သို့) ဘာမှမမြင်ရတာမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

During the headache phase, the trigeminal nerve plays a key role.

ခေါင်းကိုက်တဲ့ကာလအတွင်းမှာ trigeminal nerveက အရေးပါပါတယ်။

The trigeminal nerve normally transmits touch, temperature, and other sensations

ဒီအာရုံကြောဟာ အထိအတွေ့၊ အပူချိန်နဲ့ အခြားဖောဠဗ္ဗာရုံခံစားမှုတွေကို

from the skin to most of the face, part of the scalp,

အရေပြားကနေတစ်ဆင့် မျက်နှာနဲ့ ဦးရေခွံတဝိုက်အပြင်

and some of the blood vessels and layers covering the cerebral cortex.

အချို့သွေးကြောများနဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့ အပြင်လွှာဆီကို ပုံမှန်ပို့ပေးတယ်လေ။

Once activated, the trigeminal nerve transmits pain signals.

နာကျင်မှုကို ခံစားရပြီးချင်းချင်း trigeminal nerveက အချက်ပေးပါသေးတယ်။

During a migraine, this pain pathway becomes sensitized,

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တဲ့အချိန်မှာတော့ နာကျင်မှုလမ်းကြောင်းက အထိမခံဖြစ်လာပါတယ်။

meaning the threshold for provoking pain is lowered.

အကြောင်းက နာကျင်မှုခံနိုင်ရည် ကျဆင်းနေလို့ပါပဲ။

Sensations that would usually be pain-free,

နာကျင်မှုကင်းပြီး သာမန် အာရုံခံစားမှုတွေဖြစ်တဲ့

such as coughing, bending over, or light and sound, can become painful.

ချောင်းဆိုးတာ၊ခါးကွေးတာအပြင် အလင်းနဲ့အသံကိုပါ မခံနိုင်ဖြစ်လာတယ်။

Migraines are as common as they are diverse,

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တာက လူဖြစ်များသလို အမျိုးအစားလဲ ကွဲပြားပြီး၊

affecting as many as 33% of women and 13% of men in their lifetimes.

တသက်မှာ အမျိုးသမီးအများဆုံး ၃၃%နဲ့ အမျိုးသားအများဆုံး ၁၃% ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

Still, there’s much we don’t know about them.

ဒါတောင် ရောဂါအကြောင်းကို ကျမတို့ သိပ်မသိသေးဘူးရှင့်။

We can see that migraine is a neurological disorder

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တာ အာရုံကြောပုံမှန်မဟုတ်လို့ဖြစ်ပြီး

affecting multiple parts of the brain—

ဦးနှောက်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းများဖြစ်ကြတဲ့

the brainstem, cerebral hemispheres, and the nerves themselves.

ဦးနှောက်ဗဟို၊ ဦးနှောက်ကြီးနဲ့ အာရုံကြောကို ထိခိုက်တတ်ကြောင်း သိရပါတယ်။

But we don't know for sure what exactly triggers each step,

ဒါပေမဲ့ ဘယ်လက္ခဏာကို ဘယ်ဟာကဖြစ်စေလဲ ကျမတို့ သေချာမသိပါဘူး။

why some people get migraines and not others,

တချို့က ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ပြီး တချို့က ဘာလို့မကိုက်တာလဲ။

why so many more women do than men,

အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသားတွေထက် ဘာလို့ အဖြစ်များတာလဲ။

or why people’s migraine patterns sometimes change over their lifetimes.

လူတွေရဲ့ ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တဲ့ပုံစံက တစ်ခါနဲ့တစ်ခါ ဘာလို့ မတူတာလဲ။

Hormonal fluctuations are thought to have a role in some of these things:

တစ်ချို့အခြေအနေတွေက ဟော်မုန်းအတက်အကျ ဖြစ်တာနဲ့ သက်ဆိုင်နေပါတယ်။

some women experience a significant reduction in migraine frequency

အမျိုးသမီးအချို့ သွေးဆုံးပြီးနောက် လိင်စိတ်ဟော်မုန်းအတက်အကျ သိပ်မရှိတဲ့အခါ

after menopause, when sex hormone fluctuations are fewer.

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တဲ့ အကြိမ်ရေလဲ သိသိသာသာ လျော့ကျသွားပါတယ်။

Meanwhile, just before menopause, these fluctuations increase,

လောလောဆယ် သွေးမဆုံးခင်မှာတော့ ဟော်မုန်းအတက်အကျတွေ မြင့်တက်နေသလို

and some women experience worsening or new headaches.

အချို့မှာ ခေါင်းကိုက်တာဆိုးရွားလာပြီး ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာအသစ်တွေပါ ခံစားရတယ်။

People with migraines are more likely to suffer from depression,

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တဲ့လူတွေမှာ စိတ်ကျရောဂါ အဖြစ်များပြီး

panic disorder, sleep disorders, and strokes, among other illnesses.

အကြောက်လွန်ကဲတာ၊ အိပ်မပျော်တာနဲ့ လေဖြတ်တဲ့ဝေဒနာတွေ ခံစားလွယ်ပါတယ်။

The relationship with these diseases is likely complex,

ဒီနောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေက ရှုပ်ထွေးနေတတ်တယ်။

possibly reflecting the effect of migraine on those diseases or vice versa,

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တာနဲ့ အဲဒီရောဂါတွေဟာ အပြန်အလှန်သက်ရောက်မှုတွေ ရှိနေတာလား။

or reflecting their shared genetic basis.

ဒါမှမဟုတ် ရောဂါဗီဇတွေပဲ တူနေတာလား။

Genetics almost certainly play a role, although with a few exceptions,

ခြွင်းချက်အနည်းငယ်ရှိသော်လည်း ဗီဇက အရေးပါတဲ့နေရာက ပါဝင်နေပြန်တယ်။

there’s no single gene that causes migraines.

ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ဝေဒနာကို ဖြစ်စေတဲ့ ဗီဇတော့မရှိပါဘူး။

Certain genes control how easily our brains’ neurons

ပတ်ဝန်းကျင်စေ့ဆော်မှုကြောင့် ဦးနှောက်ရှိနူရွန်တွေရဲ့ လှုပ်ရှားပုံ နဲ့

are excited by environmental stimuli and how readily they transmit painful signals.

နာကျင်မှုကို အချက်ပေးပုံကို အချို့ဗီဇတွေက ထိန်းချုပ်ပေးပါတယ်။

It’s possible that the neurons in the brains of people who experience migraines

ဖြစ်နိုင်တာက ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တဲ့ လူတွေရဲ့ ဦးနှောက်ထဲကနူရွန်တွေဟာ

are more easily triggered by environmental stimuli

ပတ်ဝန်းကျင်စေ့ဆော်မှုကြောင့် ပို၍ လှုပ်ရှားလွယ်ကြပြီး

and less likely to block painful signals.

နာကျင်မှုကိုတော့ ဟန့်တားဖို့ ဖြစ်နိုင်ချေနည်းပါးတာပါပဲ။

While there’s no simple way to explain what happens in our brains

ဒီ ရှုပ်ထွေးတဲ့ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျမတို့ ဦးနှောက်ထဲဘာဖြစ်မှန်းကို

with this complex disorder,

ရှင်းပြရတာ ခက်ခဲနေတုန်းမှာပဲ

one thing is for sure: migraine is much more than a headache.

သေချာတာတစ်ခုကတော့ ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်တာက ခေါင်းကိုက်တယ်ဆိုတာထက် ပိုပါတယ်။